Peraturan keselamatan bengkel adalah merupakan satu faktor penting yang
perlu diamalkan oleh setiap pelajar dalam kerja amali di bengkel. Setiap aktiviti.
AMALAN PERATURAN KESELAMATAN BENGKEL DALAM KALANGAN PELAJAR DI SEBUAH INSTITUT KEMAHIRAN MARA
EZRA LOGANATHAN MUNIANDI
UNIVERSITI TEKNOLOGI MALAYSIA
AMALAN PERATURAN KESELAMATAN BENGKEL DALAM KALANGAN PELAJAR DI SEBUAH INSTITUT KEMAHIRAN MARA
EZRA LOGANATHAN MUNIANDI
Laporan Projek ini Dikemukakan Sebagai Memenuhi Sebahagian Daripada Syarat Penganugerahan Ijazah Sarjana Muda Teknologi Serta Pendidikan (Kejuruteraan Awam)
FAKULTI PENDIDIKAN UNIVERSITI TEKNOLOGI MALAYSIA
APRIL 2008
iii
PENGHARGAAN
Segala puji-pujian kehadrat YESUS KRISTUS kerana dengan limpah rahmat dan hidayah-Nya , penyelidikan ini mampu disempurnakan seperti yang dicita – citakan.
Sekalung penghargaan kepada penasihat penyelidikan, Dr. Mohd Anuar Bin. Abdul Rahman yang banyak membantu, membimbing, memberi tunjuk ajar, panduan dan nasihat tanpa kenal erti jemu. Tanpa beliau maka pincanglah penyelidikan ini. Terima kasih yang tidak terhingga kerana merealisasikan impian ini.
Tidak ketinggalan, ucapan terima kasih ini ditujukan kepada Institut Kemahiran MARA Johor, Pengetua, staf dan pelajar – pelajar IKM Johor yang terlibat secara langsung dengan penyelidikan ini. Malah tidak dilupakan Pn. Norlin Bt Abdullah Kaunselor IKM Johor dan rakan-rakan seperjuangan yang memberi bantuan. Ingatlah teman hanya Tuhan yang mampu membalas jasamu itu.
Penghargaan khas ini ditujukan khas buat nenek tercinta Anjalai Ponnusamy yang tanpa jemu mendoakan kejayaan cucunya. Terima kasih tidak terhingga di atas segala dorongan, pengorbanan dan kasih sayang yang dicurahkan dengan penuh keikhlasan.
iv
ABSTRAK
Peraturan keselamatan bengkel adalah merupakan satu faktor penting yang perlu diamalkan oleh setiap pelajar dalam kerja amali di bengkel. Setiap aktiviti yang dijalankan melibatkan penggunaan peralatan dan mesin yang berbahaya. Sebarang kecuaian boleh mengakibatkan kemalangan atau kecederaan yang serius. Peraturan – peraturan keselamatan bengkel perlu diamalkan bagi mengelakkan kemalangan yang tidak diingini berlaku. Kajian deskriptif ini bertujuan untuk meninjau amalan peraturan keselamatan bengkel dalam kalangan pelajar di bengkel IKM Johor. Aspek – aspek yang diberi perhatian adalah sikap positif pelajar, penggunaan peralatan dan mesin, keadaan semasa berkerja dan persekitaran bengkel. Sampel kajian seramai 50 pelajar yang dipilih bagi tujuan kajian dan Instrumen yang digunakan dalam kajian ini adalah berbentuk soal selidik. Nilai kebolehpercayaan alat kajian alpha cronbach bagi kajian ini adalah α = 0.855. Analisis statistik dilakukan dengan menggunakan perisian SPSS 12.0 (Statical Package For Social Science) telah digunakan untuk mendapatkan peratusan, kekerapan dan min. Dapatan kajian menunjukkan sikap pelajar IKM dalam mengamalkan peraturan keselamatan bengkel adalah positif. Pengamalan peraturan keselamatan bengkel dalam kalangan pelajar juga pada tahap yang tinggi. Disamping itu, beberapa cadangan dikemukakan bagi mengurangkan peratusan kemalangan yang berlaku di bengkel dan meningkatkan lagi pengamalan peraturan keselamatan bengkel dalam kalangan pelajar Institut Kemahiran MARA dalam semua proses pembelajaran selaras dengan matlamat pendidikan negara.
v
ABSTRACT
Occupational Safety Rules is an important factor that students have to practice while working in the workshop. Every single activity that students undergo involves hazardous equipments and machineries. A simple carelessness can cause a serious accident or injury. So, the Occupational Safety Rules practices must be carried out so that these unwanted accidents and injuries are prevented. The purpose of this descriptive study was to survey the practice of Occupational Safety Rules in workshop among the IKM Johor students. Following are the aspects that taken into account in this research, the positive attitude of students, equipments and machinery handlings, working situation and environment of the workshop. The sample of this research was based on 50 respondents and the instrument used was a set of questionnaires. The Alpha Cronbach value for this questionnaire is α =0.855. The SPSS 12.0 (Statical Package for Social Science) software was used to analyze the data gathered using to get percentage, frequencies and mean. As an overall view, the finding shows a positive gradient to the attitude of students of IKM Johor toward Occupational Safety Rules. The practices of Occupational Safety Rules in using the equipments and machines, while working and at the surrounding area of workshop also show high gradients. But there are some slight differences between these aspects. Furthermore there are some suggestions made to be considered to minimize the percentages of accidents in workshop and to elevate the practices of Occupational Safety Rules in workshop among the students in all learning process which is in line with national educational vision.
vi
KANDUNGAN
BAB
1
PERKARA
MUKA SURAT
PENGAKUAN
ii
PENGHARGAAN
iii
ABSTRAK
iv
ABSTRACT
v
KANDUNGAN
vi
SENARAI JADUAL
x
SENARAI LAMPIRAN
xi
PENGENALAN. 1.1 Pendahuluan.
1
1.2 Latar Belakang Masalah.
3
1.3 Penyataan Masalah.
4
1.4 Objektif Kajian.
5
1.5 Persoalan Kajian.
5
1.6 Kepentingan Kajian.
6
1.7 Batasan Kajian.
7
1.8 Definasi Kajian.
7
1.9 Penutup
9
vii 2
SOROTAN PENULISAN. 2.1 Pedahuluan.
10
2.2 Institut Kemahiran MARA.
10
2.3 Peraturan Keselamatan
12
2.4 Sikap Pelajar Terhadap Amalan Peraturan
13
Keselamatan Bengkel Semasa Berkerja Di Bengkel. 2.5 Amalan Peraturan Keselamatan Bengkel
15
Semasa Pelajar Menggunakan Alatan Tangan Dan Mesin Di Bengkel. 2.6 Amalan Peraturan Keselamatan Bengkel
17
Semasa Pelajar Berkerja Di Bengkel. 2.7 Amalan Peraturan Keselamatan Bengkel Di
18
Persekitaran Bengkel Oleh Pelajar. 2.8 Penutup
3
4
20
METODOLOGI KAJIAN. 3.1 Pendahuluan.
21
3.2 Rekabentuk Kajian.
21
3.3 Populasi dan Sampel Kajian.
22
3.4 Instrumen Kajian.
22
3.5 Kajian Rintis.
25
3.6 Tatacara Kajian.
25
3.7 Kaedah Penganalisaan Data.
26
ANALISIS KAJIAN. 4.1 Pendahuluan.
29
4.2 Latar Belakang Responden.
30
4.3 Analisis Data Berkaitan Dengan Persoalan
33
viii Kajian. 4.3.1 Analisis Sikap Pelajar Terhadap Amalan
34
Peraturan Keselamatan Bengkel Semasa Berkerja Di Bengkel. 4.3.2 Analisis Pengamalan Peraturan Keselamatan
36
Bengkel Semasa Pelajar Menggunakan Alatan Tangan Dan Mesin Di Bengkel. 4.3.3 Analisis Pengamalan Peraturan Keselamatan
38
Bengkel Semasa Pelajar Berkerja Di Bengkel. 4.3.4 Analisis Pengamalan Peraturan Keselamatan
40
Bengkel Di Persekitaran Bengkel Oleh Pelajar.
40
4.3.5 Analisis Pengamalan Peraturan Keselamatan Bengkel Dalam Kalangan Pelajar IKM Johor 4.4 Penutup
5
42 43
RUMUSAN, PERBINCANGAN DAN CADANGAN. 5.1 Pendahuluan.
44
5.2 Rumusan.
44
5.3 Perbincangan.
47
5.3.1 Sikap Pelajar Terhadap Amalan Peraturan
47
Keselamatan Bengkel Semasa Berkerja Di Bengkel. 5.3.2 Amalan Peraturan Keselamatan Bengkel Dalam Kalangan Pelajar IKM Johor.
48
5.4
Cadangan.
51
5.5
Penutup
53
RUJUKAN
54
ix LAMPIRAN A. Set borang soal selidik.
59
B. Kelayakan pemohonan IKM
67
C. Surat Kebenaran Fakulti
70
x
SENARAI JADUAL.
TAJUK
NO JADUAL
MUKA SURAT
3.1.
Bilangan Item Mengikut Persoalan Kajian
24
3.2.
Tahap Penilaian Sikap Berdasarkan Min
27
3.3.
Tahap Pengamalan Berdasarkan Min
28
3.4.
Menukar Skala Likert 5 Mata Kepada 3 Mata
28
4.1.
Taburan Jantina Responden
29
4.2.
Taburan Bangsa Responden Mengikut Agama
30
4.3.
Taburan Umur Responden
30
4.4.
Taburan Pengalaman Kerja Responden
31
4.5.
Taburan Jenis Khursus Responden
31
4.6.
4.7.
Taburan Keputusan Ujian/ Mata Pelajaran Amali Yang Terkini Analisis Sikap Pelajar Terhadap Amalan Peraturan Keselamatan Bengkel Semasa Berkerja Di Bengkel.
32
34
Analisis Pengamalan Peraturan Keselamatan Bengkel 4.8.
Semasa Pelajar Menggunakan Alatan Tangan Dan
36
Mesin Di Bengkel. 4.9.
Analisis Pengamalan Peraturan Keselamatan Bengkel
37
Semasa Pelajar Berkerja Di Bengkel. 4.10.
4.11.
4.12.
Analisis Pengamalan Peraturan Keselamatan Bengkel Di Persekitaran Bengkel Oleh Pelajar. Analisis Pengamalan Peraturan Keselamatan Bengkel Dalam Kalangan Pelajar IKM Johor. Keputusan Keseluruhan Bagi Setiap Aspek Persoalan Kajian
40
41
42
xi
SENARAI LAMPIRAN
LAMPIRAN
A
PERKARA
MUKA SURAT
Soal Selidik
59
i.
Bahagian A
60
ii.
Bahagian B
62
B
Kelayakan Pemohonan IKM
67
C
Surat Kebenaran Fakulti
70
BAB 1
PENGENALAN
1.1
Pendahuluan
Di dalam perkembangan teknologi industri yang semakin maju, Negara memerlukan banyak pekerja mahir dan faham tentang penggunaan alat dan mesin yang canggih. Oleh itu, pelajar adalah generasi akan datang memainkan peranan penting kearah merealisasikan teknologi berasaskan peralatan mesin dan automasi yang canggih. Jenis pekerja yang diperlukan di dalam bidang ini ialah pekerjapekerja lepasan bidang vokasional dan teknik. Seiring dengan matlamat ini, ketika membentangkan bajet 2006 kerajaan telah memperuntukkan RM5 bilion bagi perbelanjaan pembangunan pelajaran dan latihan bagi menentukan rakyat dibekalkan dengan pengetahuan, kemahiran dan nilai murni untuk menjadi tenaga kerja yang menghayati budaya kerja berprestasi tinggi. (BERNAMA, 30 September 2005)
Di dalam RMK6, matlamat pembangunan sumber tenaga Malaysia adalah merupakan teras utama di dalam pembangunan Negara, kerana pencapaian matlamat sosio - ekonomi bergantung kepada terdapatnya tenaga kerja yang berpendidikan, mahir dan boleh dilatih (Kerajaan Malaysia, 1991, m.s 195).
2 Sehubungan dengan itu, untuk melatih dan membentuk tenaga kerja yang diperlukan ke arah Negara perindustrian, maka pelajar kita perlu dilatih supaya mempunyai sikap kerja yang betul dan nilai – nilai positif seperti berdisiplin, tekun dan dedikasi. Industri yang berteknologi adalah memerlukan tenaga kerja yang berdisiplin, yang dilengkapi dengan asas kemahiran yang lebih luas serta mempunyai budaya dan etika kerja yang positif. Dalam usaha ini, pihak Kementerian Sumber Manusia berhasrat menjadikan Malaysia sebuah negara yang selamat untuk bekerja. Sasaran Kementerian adalah untuk menurunkan kadar kes kemalangan industri kepada 3.5 peratus kes menjelang 2010 nanti. Kadar tersebut adalah menyamai kadar kes kemalangan bagi negara maju seperti Jepun dan Amerika Syarikat. Sehingga ini(2005), negara kita telah mencatatkan statistik kemalangan yang dilaporkan di sekitar 5.6 peratus (Abdul Rahman Bakar, 16 April 2007).
Bagi kursus – kursus yang ditawarkan di Institut Kemahiran Johor (IKM Johor) umpamanya, pelajar menghadapi pelbagai risiko kemalangan ketika melakukan kerja amali di bengkel. Kemalangan mungkin berlaku semasa aktiviti penyediaan bahan – bahan mentah seperti logam, keluli, ketika mengendalikan pelbagai jenis mesin yang besar dan canggih, penggunaan alat – alat memotong dan alatan tangan yang tajam. Kemalangan dan kecederaan tidak dapat dielakkan sepenuhnya, tetapi dapat dikurangkan dan dicegah sekiranya semua pihak yang terlibat dalam pengurusan bengkel berkerjasama dalam melaksanakan tugas serta tanggungjawab supaya peraturan keselamatan bengkel, dapat diamalkan dan dihayati oleh semua pelajar.
Pada tahun 1969, Malaysia telah memperkenalkan satu akta keselamatan iaitu PERKESO atau Pertubuhan Keselamatan Sosial bagi tujuan untuk melaksanakan, mentadbir, dan mengkuatkuasakan akta keselamatan sosial pekerja dan peraturan mengenainya. Di Amerika Syarikat pula pada tahun 1970, satu rang undang – undang dan akta mengenai keselamatan diwujudkan yang dikenali sebagai “Occupational Safety and Health” atau secara ringkasnya OSHA. Ia diperkenalkan bertujuan untuk menjamin keselamatan dan kesihatan pekerja di bengkel dalam bidang industri.
3 1.2
Latar Belakang Masalah
Institut Kemahiran MARA atau IKM ialah tempat dimana latihan kemahiran diajar dan dijalankan. Sebanyak 14 buah IKM telah dibina diseluruh negara dari sejak IKM yang pertama dibina di dalam tahun 1968 di Melaka. Terdapat juga IKM dinaikkan taraf menjadi "Kolej Tinggi MARA" atau "KKTM" bagi pusat-pusat latihan yang menjalankan program diploma iaitu di Petaling Jaya (Selangor), Balik Pulau (Pulau Pinang) dan Pasir Mas (Kelantan). Sejak IKM ditubuhkan dalam tahun 1968 hingga 2003 ialah 80,954 orang dan jumlah pelatih tamat ialah 67,830 orang sementara enrolmen pelatih pada 2003 ialah 10,037.
Daripada asalnya sebagai "Sekolah Tukang" iaitu pusat latihan yang melahirkan tukang membuat sesuatu. IKM telah berkembang mengikut peredaran zaman. Selaras dengan perkembangan di dalam dunia pendidikan yang diterajui oleh perkembangan ekonomi berasaskan teknologi, negara memerlukan lebih ramai pekerja berpengetahuan. Di samping itu perkembangan teknologi juga menyebabkan syarikat – syarikat pembuatan dan perindustrian yang memberi sumbangan besar terhadap mengadakan peluang – peluang pekerjaan, mengubah keperluan sumber manusia mereka daripada "tukang pasang" kepada pekerja berkemahiran tinggi atau "Highly – Skilled Workers".
Antara kursus – kursus yang ditawarkan pihak IKM ditahap diploma adalah bidang – bidang kejuruteraan automotif, bangunan elektrik, elektronik dan mekanikal, bidang teknologi pembuatan, membuat acuan. Peningkatan tahap kursus memerlukan tenaga pengajar dan para pengurus yang mempunyai
kelulusan
dan
kelayakan yang lebih tinggi disamping kemudahan dan alatan latihan yang lebih canggih yang mencerminkan teknologi yang sebenarnya digunakan di pasaran.
Melaksanakan program pendidikan sebegini sememangnya menelan belanja yang besar yang ditambah lagi dengan peningkatan pelajar yang mengikuti kursus semakin ramai. Dengan bertambahnya bilangan pelajar, kekerapan penggunaan mesin dan peralatan juga bertambah. Oleh itu, amalan peraturan keselamatan amatlah penting dititikberatkan bagi mengelakkan kemungkinan berlakunya kemalangan dan kecederaan kepada setiap penggunaan mesin dan peralatan bengkel.
4
Ibrahim Syed dalam Raja Afindi Raja Adam (1998) menyatakan, “keselamatan dan kesihatan pekerja sentiasa terdedah kepada pelbagai bentuk kemalangan dan perlu dijaga agar majikan tidak kehilangan pekerja yang menjadi aset syarikat”.
Mohamad Khan Jamal (2003) daripada kajiannya menyatakan bahawa hampir 91% kemalangan berlaku disebabkan oleh kecuaian pekerja, manakala 32% adalah disebabkan oleh mesin, 30% disebabkan oleh keadaan kerja itu sendiri dan keadaan persekitaran. Antara kecederaan yang paling kerap berlaku adalah luka – luka kecil, tersepit jari tangan, tercabut kuku jari tangan, putus jari tangan, dihempap benda jatuh dan patah tangan. Beliau juga telah menyatakan, jika dibandingkan dengan faktor lain seperti persekitaran kerja, keadaan kerja itu sendiri dan keadaan peralatan dan mesin, faktor kecuaian pekerja merupakan punca utama berlakunya kemalangan. Maka perhatian serius perlu diberikan supaya kemalangan dan kecederaan dapat dielakkan ketika pelajar sedang mengendalikan mesin dan penggunaan peralatan tangan.
Sebagai tambahan, kajian lepas mengenai gelagat pekerja, Dilley dan Kleiner (1996) mendapati bahawa 85% hingga 98% kecederaan di tempat kerja adalah berpunca daripada gelagat tidak selamat yang diamalkan oleh pekerja. Dengan ini kita boleh membuat satu kesimpulan bahawa kelekaan mengamalkan peraturan keselamatan seseorang pekerja itu mengakibatkan berlakunya kemalangan di sesebuah bengkel. Faktor – faktor lain seperti keadaan peralatan dan mesin, keadaan kerja itu sendiri dan juga persekitaran kerja adalah akibat daripada amalan dan sikap pekerja yang tidak mengendahkan peraturan keselamatan ketika berkerja di bengkel.
1.3
Penyataan Masalah
Kajian ini bertujuan melihat amalan peraturan keselamatan bengkel dikalangan pelajar Institut Kemahiran MARA ketika menjalankan kerja – kerja amali di bengkel. Fokus kajian ini adalah mengenai pengamalan peraturan keselamatan
5 bengkel para pelajar semasa melakukan kerja amali di bengkel dari aspek sikap, pengunaan alatan tangan dan mesin, semasa berkerja dan juga persekitaran.
1.4
Objektif Kajian
Kajian ini bertujuan untuk:-
1.4.1
Mengenalpasti sikap pelajar terhadap amalan peraturan keselamatan bengkel semasa bekerja di bengkel.
1.4.2
Mengenalpasti amalan peraturan keselamatan bengkel semasa pelajar menggunakan alatan tangan dan mesin di bengkel.
1.4.3
Mengenalpasti amalan peraturan keselamatan bengkel semasa pelajar berkerja di bengkel.
1.4.4
Mengenalpasti amalan peraturan keselamatan bengkel di persekitaran bengkel oleh pelajar.
1.4.5
Mengenalpasti tahap pengalaman peraturan keselamatan bengkel dalam kalangan pelajar IKM Johor.
1.5
Persoalan Kajian
Untuk mencapai objektif kajian, penyelidik telah mengariskan empat persoalan kajian iaitu:-
1.5.1
Apakah sikap pelajar dalam mengamalkan peraturan keselamatan bengkel semasa berkerja di bengkel?
6 1.5.2
Apakah tahap pengamalan peraturan keselamatan bengkel semasa pelajar menggunakan alatan tangan dan mesin di bengkel?
1.5.3
Apakah tahap pengamalan peraturan keselamatan semasa pelajar berkerja di bengkel?
1.5.4
Apakah tahap pengamalan peraturan keselamatan bengkel semasa pelajar berada di persekitaran bengkel?
1.5.5
Apakah tahap pengamalan peraturan keselamatan bengkel dalam kalangan pelajar IKM Johor?
