Ik heb altijd goed opgelet, ik kan het! - Biebtobieb

C IT O Door Juliette Vasterman

O

p een groot vel papier aan de muur staan de angsten van de kinderen beschreven. ‘Als ik de Cito slecht maak: Dan stel ik mijn ouders teleur. Dan is mijn enige kans op een goede opleiding verkeken. En kom ik niet bij mijn vriendje in de klas.’ Het is een doordeweekse druilerige avond. Vijf kinderen zitten achter hun bureau in een leslokaal in Amsterdam-Zuid. Ze volgen de cursus ‘Weg met Citostress!’ van studiecentrum De Sterke Brug. De leerkracht schenkt even „iets lekkers in”. Limonade. En dan vertelt hij dat het helemaal niet nodig is om negatief te denken. „Je ouders hebben het beste met je voor, als jij je best doet dan stel je ze nooit teleur. Er zijn genoeg mogelijkheden in het onderwijs om verder te komen, het is nooit het einde van je schoolcarrière. En op een nieuwe school maak je nieuwe vriendjes. ” Aankomende dinsdag maken zo’n 165.000 leerlingen uit groep acht van de basisschool de Citotoets. Veel van hen volgen een Citotraining. Hoeveel kinderen dat precies zijn, is onbekend. Maar de cursussen worden in groten getale aangeboden. Op scholen, in buurthuizen, moskeeën en bij huiswerkbegeleiders. Op internet zijn ook tal van bureaus te vinden die Citotrainingen aanbieden. Soms zijn het particulieren die hun expertise aanbieden maar de markt is inmiddels zo geprofessionaliseerd dat ook grote bedrijven als de LOI de cursus geven. De trainingen zijn niet alleen bedoeld om beter te worden in de stof, ze moeten er ook voor zorgden dat scholieren geen last meer hebben van faalangst. Bij de cursus ‘Weg met Citostress!’ maken leraren gebruik van psychologische methodes om de kinderen meer zelfvertrouwen te geven. Gedachtes bepalen je gevoelens, legt de leerkracht in Amsterdam-Zuid uit. „Als je denkt: ik kan het niet, ik snap het niet en straks krijg ik buikpijn, dan voel je je rot.” Hij zet een cd-speler aan, uit de boxen klinkt Hans Teeuwen die schreeuwt: „Ik voel me keigoed, ik voel me keigoed en jullie kunnen mij niks maken!” De kinderen lachen. De leraar gaat verder: „Je moet juist denken: ik doe wat ik kan, ik heb altijd goed opgelet en het gaat me lukken.” Volgende week krijgen de Nederlandse basisscholieren 200 Citovragen voorgeschoteld. Met de uitkomsten worden de leerprestaties en het niveau van de leerling gemeten. De afgelopen jaren is de toets steeds belangrijker geworden voor de schoolloopbaan van kinderen. Want veel scholen laten leerlingen alleen toe op een bepaald niveau als ze daarvoor een

B

C

D

Ik heb altijd goed opgelet, ik kan het! Citotoets-training Ongeveer165.0 0 0 leerlingen uitgroep achtvan de basisschoolm aken kom ende dinsdag de Citotoets. Veelvan hen volgen ook een speciale training.Om te oefenen,m aarvooralom zelfvertrouw en te krijgen. voldoende hoge score hebben. Vooral gymnasia zijn streng. Alleen met een score van 545 kom je binnen. Daar is veel kritiek op. En daarom gaat dat volgend jaar veranderen: dan moeten scholen in het voortgezet onderwijs af gaan op het advies dat de leraar geeft. De Citotoets wordt secundair en zal om die reden volgend jaar niet meer in februari worden afgenomen, maar in april, als de inschrijvingen op de middelbare scholen al binnen moeten zijn. Entreetoets Daarmee zal de druk om de Citotoets heel goed te maken voor kinderen afnemen. Toch? Niet als een leerkracht een advies

geeft dat de ouders te laag vinden, vertelt Marion van Ham. Zij is medeoprichter van De Sterke Brug, die de training ‘Weg met Citostress!’ door het hele land geeft: kosten 640 euro voor 12 weken 1,5 uur les in kleine groepjes. „Dan zullen ambitieuze ouders tegen een kind met bijvoorbeeld vmbo-advies zeggen: je moet die Citotoets nu héél goed maken, want dan kun je toch nog naar de havo.” Maar als dat gebeurt, kunnen de ouders niet zomaar met de score van de eindtoets in de hand naar een havo stappen. Ze zullen een heroverweging van het advies moeten aanvragen. Mochten ze dan nog hun zin niet krijgen, dan kunnen ze bij een onafhankelijke instantie in beroep. Het zal

W E R K H O U D IN G

Vijf tips voor wie dinsdag de Citotoets maakt Een g oede werkhouding Bij het maken van een Citovraag kijk je eerst naar wat je precies moet doen. Dan bedenk je hóe je het gaat doen. Je gaat aan de slag en daarna controleer je je werk. Instinkers Kijk uit met het eindeloos oefenen van oude Citotoetsen - die op Marktplaats te koop zijn. Kinderen denken bij het maken van de nieuwe Citotoets oude vragen te herkennen. Met als risico dat ze het verkeerde antwoord geven.

B lijfniet te lang hang en Er zijn een paar vragen in de Citotoets die geen enkel kind of slechts een paar kinderen in Nederland juist zullen beantwoorden. Dus als je een vraag niet weet, ga er dan niet een half uur aan verspillen. Sla de vraag over. Als je aan het einde van de toets nog tijd over hebt, pak je de vraag er nog eens bij. M aak je niet dik Negatief denken, helpt je nooit ergens in verder. Ideeën als ‘Ik kan het niet, en dit wordt niets’ zullen er

voor zorgen dat je je ellendig voelt. Denk aan leuke dingen, een mooie vakantie of je lieve knuffel. Zet iets op je bureau waar je juist heel vrolijk van wordt, een leuke foto van de wintersportvakantie bijvoorbeeld. En zeg tegen jezelf: ‘Ik doe wat ik kan en het gaat me lukken.’ Ademhaling Doe van te voren wat ademhalingsoefeningen om rustig te worden. Bij het inademen is het de bedoeling dat je buik zich uitzet. Uitademen doe je door je neus.

er soms toe leiden dat ouders leraren onder druk zetten om een hoger schooltype te adviseren. Bovendien, zeggen deskundigen in het onderwijs, zal met het verschuiven van de Citotoets de druk om de entreetoets goed te maken toenemen. De entreetoets is ook van Cito en wordt in groep zeven vaak afgenomen. De uitkomsten zijn bedoeld om te kijken op welk niveau een kind zit en of het op bepaalde vlakken nog wat bij moet bijleren. „We verwachten dat scholen volgend jaar niet alleen op het advies van de leerkracht af zullen gaan, maar dat ze ook naar de score van de entreetoets zullen kijken”, vertelt Emmy van Rooyen. Zij is directeur van huiswerkinstituut After’s Cool dat Citotrainingen in Den Haag, Rotterdam en Wassenaar aanbiedt: kosten 360 euro voor 8 weken 1,5 uur les in kleine groepjes. De Citotrainingen zullen dus volgend jaar waarschijnlijk Entreetrainingen heten. Deze cursussen worden overigens nu ook al gegeven, ook bij De Sterke Brug en After’s Cool. Saillant detail: de entreetoets is vijf jaar achterelkaar hetzelfde – we zitten nu in het derde jaar - en te koop op Marktplaats. Kinderen zouden er dus een tien voor kunnen halen. „Dat heeft niet veel zin”, zegt Van Ham van De Sterke Brug. „Dan gaat een kind straks naar het vwo terwijl hij of zij dat helemaal niet aan kan. Daar heb je niets aan.” Terug naar de Citotrainingen. Heeft het zin om zo’n cursus te volgen? De aanbieders zeggen (uiteraard) van wel. Maar ouders moeten niet verwachten dat we hele onderwijsachterstanden in een paar weken kunnen wegwerken, zegt Van Rooyen van After’s Cool. „De Citotraining is echt alleen bedoeld om het kussen nog even op te schudden.” Trainen voor de Citotoets kan het verschil maken tussen een advies voor de mavo en een advies voor de havo, of tussen havo en vwo. Dat vertelt arbeidspsycholoog Jan te Nijenhuis van de Universiteit van Amsterdam, hij deed er onderzoek naar. Hij vertelt dat de Cito-toets voor 90 procent een klassieke intelligentietest is. „Als je een IQ-test twee keer maakt, vijzel je je IQ met vijf punten op. Volg je een korte training, dan scoor je acht punten hoger.” Er zijn alleen wel twee kanttekeningen: Je kan de score wel omhoog halen maar een kind wordt er niet slimmer van. En een leerling die met acht punten hoger nét naar het vwo kan, zal daar waarschijnlijk jarenlang op zijn tenen moeten lopen. Wat adviseert Te Nijenhuis nou; wel of niet trainen? Wel. „Het is slim om goed voorbereid aan een test te beginnen. Dan zit je relaxter. Maar schiet niet door, dus pas een beetje op met al dat getrain.”

Antwoorden Opgave 17: D, opgave 18: C, opgave 20: C

A

Antwoorden Opgave 6: A, opgave 8: B, opgave 9: C