saerTaSoriso saavtoro samarTali: bernis konvencia, romis konvencia, TRIPS-is
SeTanxmeba. analizi da komentarebi. saqpatenti, Tbilisi, 2005, 280 gv.
inteleqtualuri sakuTrebis uflebaTa reJimi evrokavSirSi da misi misi zegavlena inovaciaze oleg SatberaSvili
1. Sesavali ekonomikis
erTaderTi
keTildReobis
tipi,
grZelvadian
romelic
zrdas
qveynis
konkurentunarianobasa
uzrunvelyofs,
inovaciaze
da
orientirebuli
ekonomikaa. amas amtkicebs ekonomikuri Teoriac1 da mravali aTeuli warmatebuli qveynis praqtikac. rac mTavaria, igives amtkicebs mravali warumatebeli qveynis modelebi iqna arCeuli2. sainovacio procesebi
magaliTi, sadac sxva ekonomikuri
inteleqtualuri sakuTrebis (is) sakiTxebze imdenadaa damokidebuli, rom is sferoSi
saxelmwifo
politika
qveynis
ganviTarebis
erTerT
umniSvnelovanes
elementad gvevlineba. patentebi gamogonebebze kompaniebs konkurentul upiratesobas aniWebs garkveuli droiT. es kompaniebis mier axali, patentunariani produqtebisa Tu procesebis SemuSavebis an SeZenis Zlieri stimulia. qveynis ekonomikaSi aseTi produqtebisa da procesebis wili da, agreTve, maTi ganaxlebis (inovaciis) siCqare gansazRvravs ekonomikis
konkurentunarianobas.
iuridiuli
dacvis
ekonomikis
sistemebi
funqcionirebas,
inteleqtualuri uzrunvelyofen
icaven
ra
sakuTrebis
ganaxlebaze
inovaciur
kompanias
uflebebis
orientirebuli misi
patentiT
dadasturebuli codnis sxvebis mier gamoyenebisgan. meore mxriv, igive sistemebi, zogadad, abrkoleben teqnologiebis Sesaxeb codnis Tavisufal gavrcelebasa da gamoyenebas.
inteleqtualuri
sakuTrebis
uflebaTa
(isu)
dacvis
sferoSi
saxelmwifo politikis amocana am or urTierTsawinaaRmdego tendencias Soris iseTi
balansis
dacvaa,
romelic
qveyanas
maqsimalurad
swrafi,
mdgradi
da
konkurentunarianobis zrdis uzrunvelmyofeli ganviTarebis saSualebas aZlevs. balansis dacva rTulia mravali mizezis gamo (maT Soris TRIPS3 SeTanxmebis xelmowerasTan
1
dakavSirebiT,
romelmac
bevri
ram
Secvala
samrewvelo
Joseph A. Schumpeter. Theory of Economic Development: An inquiry into profits, capital, credit, interest and the business cycle, 1911.]
2
The Bayh-Dole Act at 25. BayhDole25, Inc., April 17, 2006.
3
daviT gabunia, giorgi TaqTaqiSvili. saerTaSoriso saavtoro samarTali: bernis konvencia, romis
konvencia, TRIPS-is SeTanxmeba. analizi da komentarebi. saqpatenti, Tbilisi, 2005, 280 gv.
1
inteleqtualuri sakuTrebis uflebaTa rogorc saerTaSoriso, aseve erovnul
isu sferoSi politika damokidebulia qveynis mimdinare ekonomikur
reJimebSi).
mdgomareobaze da am mdgomareobis droSi cvlilebaze, erovnuli samecnieroteqnikuri
kadrebis
politikuri
momzadebis
sistemis
tipze,
doneze,
qveynis
mdebareobaze da mraval sxva faqtorze.
arsebul
sagareo
ganaTlebis
politikasa
da
sistemaze, geografiul
evrokavSiri, romelic amJamad 27 sakmaod
gansxvavebuli saxelmwifos erTobliobaa, integraciis TvalsazrisiT uaRresad rTuli amocanis gadawyvetis aucileblobis winaSe dgas kidev imitom, rom masSi Semavali
saxelmwifoebi,
garda
zemoCamoTvlili
niSnebisa,
saxelmwifo
eniT
gansxvavdebian. ena ki inteleqtualuri sakuTrebis iuridiuli dacvis sakiTxebSi metad mniSvnelovani faqtoria, radganac dacvis obieqti, xSirad, teqstia. zemonaTqvamis Sesabamisad, yovel wevr saxelmwifos istoriulad Seqmnili aqvs inteleqtualuri sakuTrebis uflebaTa dacvis sakuTari reJimi. meore mxriv, evrokavSiris erTiani Sida bazari, miuxedavad sabaJo barierebis likvidaciisa da erTiani
valutis
SemoRebis,
dasrulebulad
ver
CaiTvleba,
Tu
ar
iqneba
SemoRebuli inteleqtualuri sakuTrebis dacvis erTiani reJimi. es garemoeba, evrokavSiris codnis ekonomikis mimarTulebiT mimdinare cvlilebis gamo, sul ufro did mniSvnelobas iZens. vaWrobaSi inteleqtualuri sakuTrebis xvedriTi wili ganuwyvetliv izrdeba4. Sesabamisad, evrokavSiris bazris didma (da mzardma) segmentma SeiZleba erTiani bazris reJimSi ver imuSaos. sainovacio procesebis gaumjobesebis TvalsazrisiT ori mniSvnelovani sakiTxia gansaxilveli: a) inteleqtualuri sakuTrebis registraciisa da samarTleblivi dacvisa
da
b)
inteleqtualur
sakuTrebasTan
dakavSirebuli
saqmianobis
xelSewyobis. saqarTveloSi
Sesabamisi
politikis
SemuSavebisa
da
evrokavSirTan
misi
Tavsebadobis uzrunvelsayofad isu sferoSi evrokavSiris gamocdilebis Seswavlas didi praqtikuli mniSvneloba aqvs5.
4
Kamiyama Sh., Sheehan J., Martinez C. VALUATION AND EXPLOITATION OF INTELLECTUAL PROPERTY. DIRECTORATE FOR SCIENCE, TECHNOLOGY AND INDUSTRY WORKING PAPER, 2006/5, DSTI/DOC(2006)5. (www.oecd.org).
5
inteleqtualuri sakuTrebis sakiTxebi saxelmwifo sainovacio politikaSi: patentebi. gamokvlevis angariSi. informaciisa da dokumentaciis saqarTvelos federacia, Tbilisi, 2009.
2
2. evrokavSirSi
inteleqtualuri
sakuTrebis
dacvis
samarTlebrivi sistema evrokavSirisa da
wevri qveynebis kanonmdebloba inteleqtualuri sakuTrebis
sferoSi cnobs saerTaSoriso xelSekrulebebiT6 aRiarebul yvela tipis dacvis obieqts:
gamogonebebze
patentebs,
samrewvelo
nimuSebs,
sasaqonlo
niSnebs,
adgilwarmoSobis aRniSvnebs, saaavtoro da momijnave uflebebs. evrokavSirSi
ori uwyebaa
am
bazarze harmonizaciis ofisi savaWro
niSnebisa da
obieqtebTan (OHIM)7,
gaerTianebis
muSaobisTvis
romelic
dizainis
pasuxismgebeli:
pasuxismgebelia
registraciisTvis
Sida
gaerTianebis da
evropuli
sapatento ofisi (EPO)8, romelic gamogonebebze patentebs gascems. erTiani Sida bazris cneba (saqonlisa da momsaxurebis Tavisufali gadaadgileba) gulisxmobs
evrokavSiris
standartizacias,
doneze
inteleqtualuri
(is)
sakuTrebis
is yvela saxeobis mimarT evrokomisiis mniSvnelovani
rac
sazrunavia. winsvla saxeobebis mimarTulebiT araTanabaria. evrokavSiris qveynebis kanonmdebloba harmonizebulia saerTaSoriso konvenciebTan (WIPO9, WTO10, problemebis
ix.
agreTve
Sesaxeb).
amJamad
11
evrokavSirSi
evrokomisia
is
dacvis
muSaobs
iseTi
mdgomareobisa sistemis
da
Seqmnaze,
romelic ufra iafi da efeqtiani iqneba, vidre arsebuli. CamoTvlil sakiTxebTan mWidrodaa
dakavSirebuli
mekobreobasTan,
falsifikaciasTan
da
ukanono
vaWrobasTan brZolis sakiTxebi.
6
samrewvelo sakuTrebis dacvis parizis konvencia, madridis SeTanxmeba da sxva. yvela SeTanxmebis sruli teqsti qarTul enaze ixileT saqpatentis saitze (http://www.sakpatenti.org.ge/files/). ixileT, agreTve sqolio 3 wina gverdze.
7
OHIM - Office for Harmonisation in the Internal Market (http://oami.europa.eu)
8
EPO - European Patent Office (http://www.epo.org/)
9
WIPO – intelqtualuri sakuTrebis msoflio organizacia (http://www.wipo.int/portal/index.html.en)
10
WTO - vaWrobis msoflio organizacia (www.wto.org)
11
europa.eu/legislation_summaries/internal_market/businesses/intellectual_property/index_en.htm
3
3. saavtoro da momijnave uflebebi evrokavSiris
doneze
saavtoro
da
momijnave
uflebebi
regulirdeba
evroparlamentisa da evrokavSiris sabWos 2001 wlis 22 maisis direqtiviT 2001/29/EC12
("sainformacio
sazogadoebis
nawilobriv Secvala manamde miRebuli
direqtiva"),
direqtivebi13,
romelmac
mxolod
ZirTadad ki Seecada isini
sainformacio sazogadoebis konteqstSi moeqcia. direqtivis mizania miaRwios wevri qveynebis kanonmdeblobis SeTanxmebul cvlilebas, raTa
axali teqnologiebis
gavrcelebasa da maT pirobebSi avtorebis, Semsruleblebis, monacemTa bazebis mflobelebis
uflebebis
inteleqtualuri uflebebze asaxvas.
sakuTrebis
SeTanxmebis14
Seuwyos
msoflio
xeli.
es
organizaciis
direqtiva 1996
emsaxureba
saavtoro
wlis
evrokavSiris wevri qveynebis erovnul kanonmdeblobebSi
erovnuli kanonmdebloba rCeba yovel qveyanaSi davebis ganxilvisa da
gadawyvetilebebis gaiTvaliswina garkveuli
dacvas
miRebis
saavtoro
gadaxrebis
maregulirebeli. uflebebis
saSualebas
dacvis
aZlevs.
ufro
metic,
zogierTi arsebobs
direqtivam
aspeqti,
rac
analitikosTa
ver
qveynebs
azri,
rom
direqtiva ufro uflebebis mflobelTa interesebs icavs, vidre momxmarebelTa interesebs. asea Tu ise, evrokomisiis doneze debatebi saavtoro uflebebis sakiTxebze grZeldeba, rac aisaxa 2008 wels mwvane rveulis formiT miRebul evrokomisiis
komunikaciaSi15.
debatebis/konsultaciebis
yvela
rogorc
organizebasa
da
codnis
mwvane
rveuli,
gavrcelebis
igi Sesaxeb
profesiuli sazogadoebis azris gamovlenas, winadadebebis Segrovebas emsaxureba. E
12
DIRECTIVE 2001/29/EC OF THE EUROPEAN PARLIAMENT AND OF THE COUNCIL of 22 May 2001 on
the harmonisation of certain aspects of copyright and related rights in the information society. Official Journal of the European Communities, 22.6.2001, L 167/10 EN (http://eurlex.europa.eu/LexUriServ/LexUriServ.do?uri=OJ:L:2001:167:0010:0019:EN:PDF) 13
Directives 91/250/EEC , 92/100/EEC , 93/83/EEC , 93/98/EEC and 96/9/EC.
14
WIPO Copiright Treaty 1996 (http://www.wipo.int/treaties/en/ip/wct/trtdocs_wo033.html)
15
Copyright in the Knowledge Economy. GREEN PAPER Brussels, 16.7.2008 COM(2008) 466 final (http://eur-lex.europa.eu/LexUriServ/LexUriServ.do?uri=COM:2008:0466:FIN:EN:PDF)
4
4. gamogonebaTa dacva evrokavSirSi 4.1. zogadi mimoxilva msoflioSi mzardi sagamomgoneblo aqtivoba, rac codnis ekonomikisken moZraobis erTerTi
umTavresi
ganmsazRvreli
niSania,
evrokavSirSi
xelSewyobisa
da
konkurentebis mimarT misi maCveneblebis amaRlebas moiTxovs. evrokavSiri
CamorCeba
ZiriTad
konkurentebs
aqtivobis
iseTi
fundamenturi
maCvenebliT, rogoricaa patentebis ricxvi milion mosaxleze weliwadSi – 30 (aSS – 55, iaponia – 120)16. arsebuli mdgomareoba evrokavSirSi mkvlevarTa da inovaciis sferos menejerTa SeSfoTebas iwvevs. evrokavSiris
(warsulSi
evrogaerTianebis)
sapatento
sistemam
wlebis
ganmavlobaSi ganicada mizandasaxuli cvlileba. Tavidan arsebobda individualuri erovnuli sistemebis erToblioba. 1977 wels evropuli sapatento organizacia (EPOrg - esorg)17 dafuZnda da evropuli patenti iqna SemoRebuli (ix. CanarTi 1).
esorg araa damokidebuli evrogaerTianebaze da Tavis SemadgenlobaSi sawyisad, garda
imdroindeli
Sveicarias,
TurqeTs,
evrogaerTianebis lixtenSteins,
saxelmwifoebisa, saberZneTs,
esk-sTan
sloveniasa
da
mierTebul bulgareTs
gulisxmobda. amJamad igi 36 qveyanas awevrianebs, maT Soris yvela evrokavSiris wevrs.
amis iuridiuli safuZvelia 1973 wels miRebuli evropuli sapatento
konvencia18. es sistema dResac moqmedebs, Tumca wlebis ganmavlobaSi misi Semdgomi srulyofis Taobaze diskusia ar wydeba. evrokomisiam 2006 wels gamarTa farTo konsultaciebi momavali sapatento politikis sakiTxebze, xolo
2007 wels
mimarTa evroparlamentsa da evrokavSiris sabWos. mimarTvaSi Camoyalibebulia patentebis dacvis problemebi da maTi gadalaxvis samoqmedo mimarTulebebi19. mTavari problema isaa, rom patentebis dacva evropaSi gacilebiT (10-jer) ufro Zviria, vidre aSS-Si da iaponiaSi20. garda amisa, evropuli patenti sinamdvileSi ramdenime erovnuli patentis konaa da davebis warmoqmnisas ganxilva erovnul
16 17 18
COMPENDIUM OF PATENT STATISTICS. OECD, 2008 (http://www.oecd.org/dataoecd/5/19/37569377.pdf) European Patent Organization (EPOrg). (http://www.epo.org) Convention on the Grant of European Patents of 5 October 1973 - European Patent Convention (EPC). konvenciis teqsti (http://www.epo.org/patents/law/legal-texts/html/epc/2000/e/contents.html). amJamad moqmedebs konvenciis me-13 redaqcia (2000 wlis)
19
Enhancing the patent system in Europe. Communication from the Commission to the European Parliament and the Council of 3 April 2007, COM(2007) 165 final - Not published in the Official Journal
20
B. van Pottelsberghe de la Potterie and D. François. The cost factor in patent systems. Université Libre de Bruxelles – Solvay Business School – Centre Emile Bernheim, CEB Working Paper N° 06/002, 2006 (http://www.solvay.edu/EN/Research/Bernheim/documents/wp06002.pdf)
5
sasamarTloebSi warmoebs, rac davis sagnis transsasazRvro xasiaTis SemTxvevaSi (es ki xSirid xdeba) iuridiul gaurkvevlobebs iwvevs. eWvs ar iwvevs, rom saWiroa martivi, iafi da maRalxarisxiani sapatento sistemis SemuSaveba.
4.2 4.2. gaerTianebis patentis SemoRebis problemebi miuxedavad imisa, rom evrogaerTianeba evrokavSirad gardaiqmna, erTian patents, romlis SemoRebis idea evrokavSiris droidan modis da jerac ganuxorcielebel survilad rCeba, gaerTianebis patents (community patent) uwodeben. misi SemoReba, rogorc mizani, aRniSnuli iyo jer kidev lisabonis strategiaSi 2000 wels. 2003
wlis
gaerTianebis
3
marts
evrosabWom
patentebis
SemoRebasTan
SeimuSava
erTiani
dakavSirebiT,
politikuri
Tumca
yvela
midgoma arsebuli
uTanxmoebis mogvareba ver moxerxda21.
CanarTi 1 evropuli sapatento sistema iuridiuli safuZveli - 1973 wels miRebuli evropuli sapatento konvencia. marTvis organoebi - evropuli sapatento organizacia (EPOrg – esorg), romlis SemadgenlobaSia misi aRmasrulebeli organo - evropuli sapatento ofisi (eso), da sazedamxedvelo organo -
administraciuli sabWo. ofisi gascems konvenciiT gaTvaliswinebul evropul patents. Stab-bina imyofeba miunxenSi, germania.
inteleqtualuri sakuTrebis erovnuli saagentoebi sistemis ganuyofeli nawilia. maT SeyavT moqmedebaSi sakuTari qveynebis teritoriaze evropuli sapatento ofisis mier gacemuli evropuli
patenti, ris Semdegac qveynis iuridiuli sistemebi pasuxismgebelni xdebian patentis dacvaze. sasamarTlo davebs uflebebis darRvevis sakiTxebze im qveynis sasamarTlo ixilavs, romelSic savaraudo darRvevas qonda adgili. garda amisa, erovnuli saagentoebi aregistrireben erovnul patentebs da gascemen maT damcav dokumentebs.
erTianad yvela an ramdenime wevr saxelmwifoSi sapatento dacvis misaRebad erTi ganacxadis Setanaa sakmarisi evropul sapatento ofisSi. eso awarmoebs eqspertizas da, dadebiTi Sedegis SemTxvevaSi, gascems patents, romelic ganacxadSi miTiTebul yvela saxelmwifom unda daicvas (ganmcxadeblis mier erovnul enebze gadaTargmnis
21
Community Patent - Common political approach of 3 March 2003 // Official Journal EPO. 2003. N 5. P. 218 - 223.
6
Semdeg). amgvarad, arsebobs erTiani sapatento procedura
da patentunarianobis
erTiani mcneba. amJamad arsebul evropuli sapatento sistemas gaaCnia garkveuli naklovanebebi.
evropuli
patentis
erovnuli
SemoRebis
patentebis
udavo
“konis
progresulobis
SemaerTebelia”.
miuxedavad,
patenti
igi
SeiZleba
mxolod CaiTvalos
Zaladakargulad safrangeTSi da gaiyos italiaSi, Sewyvitos moqmedeba britaneTSi da, amave
dros,
miuxedavad,
miiRos
dasturi
evropuli
patenti
germaniaSi.
sxva
sityvebiT,
individualurobas
iRebs
saerTo masSi
warmomavlobis
miTiTebul
yvela
saxelmwifoSi calcalke. evropuli sapatento sistemis momxmareblebi mis Semdeg naklovanebebs awydebian: - evropuli patentis miRebidan sami Tvis ganmavlobaSi ganmcxadebeli valdebulia gadaTargmnos sapatento dokumenti yvela wevri saxelmwifos enaze, romelSic igi moiTxovs sapatento dacvas. vadebis daucvelobis SemTxvevaSi ganacxadi Seutanlad iTvleba. Targmanis Rirebuleba Seadgens evropuli patentis miRebisa da misi ZalaSi yofnis xarjebis saSualod 50%. aseTi enobrivi reJimi evropuli sapatento sistemis konkurentunarianobas zians ayenebs. (magaliTad, aZvirebs amerikulTan SedarebiT). - evropuli patentis mflobels uwevs Tavisi uflebis dacva cal-calke yvela wevr saxelmwifoSi. sxvadasxva saxelmwifos sasamarTloebs gansxvavebuli warmodgena aqvT im pirobebis Sesaxeb, romlebSic patentis mflobels SeuZlia MTavisi sarCelebi erT
saqmeSi
dakavSirebiT.
gaaerTianos amitom
sxvadasxva
patentis
saxelmwifodan
mflobeli,
romelsac
ramodenime
surs aseT
mopasuxesTan
situacias
Tavi
aaridos, amjobinebs sarCeli Seitanos erTdroulad yvela miTiTebul qveyanaSi. -
dacvis
moculoba,
romelsac
sTavazoben
patentSi
miTiTebul
wevr
saxelmwifoebSi, SeiZleba meryeobdes - gansakuTrebiT “eqvivalentobis principTan” (doctrine of equivalence)
dakavSirebiT,
sapatento formulis
romlis
Tanaxmad,
patentis
dacvis
moculoba
punqtebis sityvieri gamoxatvis farglebs scildeba, anu
formulis sityvieri cvlilebebi, romelnic principul Sinaarsobriv siaxles ar gamoxataven, ver CaiTvlebian axal gamogonebad (Sinaarsis upiratesoba sityvebTan mimarTebaSi).
sapatento
samarTalSi
es
principi
xels
uSlis
dapatentebuli
gamogonebis "Semovlas" SesaZlo kanondamrRvevebis mier misi umniSvnelo cvlilebis gziT. praqtika gviCvenebs, rom erovnuli sasamarTloebi erTi da igive gamogonebis gafarToebul interpretacias sxvadasxvagvarad akeTeben. dacvis moculobis meryeoba patentis mflobelis, maTi konkurentebis da mTlianad sazogadoebis
interesebs vnebs. pirvelni ar arian darwmunebulni, rom sapatento
dacva, romelic aqvT erT evropul qveyanaSi, igive zomiT uzrunvelyofilia sxvaSi.
7
meoreebma
ar
ician,
SeuZliaT
Tu
ara
sakuTari
saqonlis
realizacia
kanonier
safuZvelze yvela saxelmwifoSi, Tu es kanonierad cnes erT-erT saxelmwifoSi.
gaerTianebis patents gaaCnia rigi dadebiTi Tvisebebisa. gaerTianebis patentis SemoReba iTvleba zemoTaRniSnuli naklovanebebis aRmofxvris saSualebad (da, amave dros, evrointegraciis Zlier saSualebad): - gaerTianebis patenti mimarTulia erTiani uflebis dadgenisken uflebaTa “konis” magivrad, romelsac evropuli patenti warmoadgens. gaerTianebis patenti SeiZleba gaices, misi moqmedebis vada gagrZeldes an Sewydes mxolod mTel evrokavSirTan, da ara calkeul wevr saxelmwifosTan mimarTebaSi. es gaerTianebis patentis mTavari ideaa. amasTan, axali ufleba iarsebebs wevri saxelmwifoebis teritoriaze eso-s momqmed sistemasTan paralelurad. amis
miRweva
SeiZleba
ubralo
da
efeqturi
xerxiT:
evropul
sapatento
organizacias uerTdeba evrokavSiri mTlianad, rogorc erTi wevri. amis Semdeg eso-s SeuZlia
evropuli
evrokavSiris
patentis
gacema,
gaerTianebis
farglebSi.
romelic
moqmedebs
patenti
erTdroulad
evropuls,
misi
mTeli
erovnuli
komponentebiT, ar Secvlis Tu ganmcxadebels surs moiTxovos dacva ara mTel evrokavSirSi, aramed konkretul wevr saxelmwifoebSi.
amasTan,
ganmcxadebels ar
SeuZlia orive variantis erTdroulad gamoyeneba. -
gamartivdeba
arsebuli
enobrivi
reJimi,
romelic
gansakuTrebiT
aZvirebs
dapatentebas evropaSi. am mimarTulebiT ixileba ramdenime sqema, romelTagan yvelaze martivi Cans ganacxadis eso-s sami oficialuri enidan erTerTze Setana Tanxmlebi TargmaniT or danarCenze (sxva enebze Semdgomi Targmanis, rac amJamad warmoebs, gareSe). gaerTianebis patentis SemoReba gulisxmobs evropuli sapatento sasamarTlos dafuZebas (Community Patent Court – CPC), romelic davebis ganxilvis dros moxsnis zemoaRniSnul
aracalsaxa
interperetaciebs.
momzadebuli ori winadadeba. erTi
amJamad
winadadeba22
ixileba
evrokomisiis
gulisxmobs evropuli sapatento
sasamarTlos funqciebis arsebuli evropuli sasamarTlosTvis (European miniWebas. 22
meore
winadadeba24
-
specialuri
mier
gaerTianebis
sapatento
Court of Justice)23
sasamarTlos
Proposal for a COUNCIL DECISION conferring jurisdiction on the Court of Justice in disputes relating to the Community patent (presented by the Commission). Brussels, 23.12.2003 COM(2003) 827 final, 2003/0326 (CNS)
23
European Court of Justice (http://curia.europa.eu/jcms/jcms/Jo2_7024/) – mTavari sasamarTlo evrokavSiris sakiTxebSi. igi evrokavSiris sasamarTlos (http://curia.europa.eu/jcms/jcms/Jo2_6999/) erTi nawilia. meore nawilia saerTo sasamarTlo: yofili The Court of First Instance, amJamad – The General Court (http://curia.europa.eu/jcms/jcms/Jo2_7033/).
24
Proposal for a COUNCIL DECISION establishing the Community Patent Court and concerning appeals before the Court of First Instance (presented by the Commission). Brussels, 23.12.2003 COM(2003) 828 final 2003/0324 (CNS)
8
gaerTianebis patentebTan dakavSirebul sadavo sakiTxebze absoluturi
daarsebas
iurisdiqciis miniWebiT, xolo apelaciis ganxilvis funqciisa - pirveli instanciis
sasamarTlosTvis miniWebiT (amJamad saerTo sasamarTlo)
(The Court of First Instance – The
General Court).
miuxedavad
aSkara
upiratesobebisa
arsebul
sapatento
sistemasTan
SedarebiT,
gaerTianebis patenti dRemde ganuxorcielebel idead rCeba. misi ZiriTadi aspeqtebi: iuridiuli sistema, enobrivi reJimi, dapatentebis xarjebi, erovnuli sistemebis roli, Semosavlebis ganawileba – ganxiluli iyo jer kidev 2003 wels, xolo Semdeg yovel 2 weliwadSi xelaxali debatebis sagani xdeboda. enobrivi reJimi Zneli gadasalaxi dabrkolebaa rogorc registraciis procedurasTan, aseve erTian evropul sapatento sasamarTloSi saqmiswarmoebasTan mimarTebaSi. aq xom mosamarTleebic, mosarCeleebic, advokatebica da mopasuxeebic sxvadasxva qveynidan (xSirad erT saqmeSi mravali sxvadasxva qveynidan) iqnebian. imis gaTvaliswinebiT, rom ganxilvis obieqtebi teqstebia (sapatento formulebi) saWiroa mravalenovani Zalian zusti Targmani (da isev xarjebi). sapatento saqmianoba yvela qveyanaSi specialistTa sakmaod
didi
jgufebis
Semosavals
uzrunvelyofs,
romelic
gardauvalad
unda
gadanawildes da sxva. winaaRmdegobaTa Soris ukanasknel rols ar TamaSoben wevri qveynebis kulturul-tradiciuli motivebic. amitom winsvla gaerTianebis patentisken nelia, magram Tanmimdevruli.
gaerTianebis patentis eso-s sam oficialur enaze (inglisuri, germanuli, franguli) warmoebaze uari Tqves espaneTma da portugaliam. evropuli sapatento sasamarTlos luqsemburgSi dafuZnebas (rac logikuria, radganac iqaa ganlagebuli evropuli
sasamarTlo)
SeewinaaRmdega
germania
(upirveles
yovlisa
imitom,
rom
amJamad
sapatento davebis umravlesoba germaniaSi ixileba). amitom evrokavSiri saSualedo, kompromisuli gadawyvetilebebis miRebis gziT midis. Targmanis gaiafebis mizniT 2000 wlis 17 oqtombers samTavrobaTaSoriso konferenciaze londonSi
miiRes saSualedo
SeTanxmeba, romlis Tanaxmad 2008 wlis 1 maisidan evropuli patentis Targmna araa saWiro, Tu igi gacemulia im saxelmwifoebSi dasacavad, romelTa oficialuri ena Tanxvdeba erT-erT eso oficialur enas. sxva saxelmwifoebi, romlebic SeuerTdnen SeTanxmebas, uTiTeben erT romelime eso oficialur enas, romelzec unda iTargmnos patenti mTlianad, xolo maT erovnul enaze iTargmneba mxolod gamogonebis formula
9
(da ara aRweriloba)25. am SeTanxmebas SeuerTdnen dania, didi britaneTi, germania, islandia, latvia, lixtenSteini, luqsemburgi, monako, niderlandebi, safrangeTi, slovenia, qorvatia, Sveicaria da sxva (sul 35 qveyana) – rogorc evrokavSiris wevri, aseve ara wevri qveynebi. Tumca, Targmanis mimarT dawesebul SeRavaTebSi qveynebs Soris
gansxvavebebi
mainc
arsebobs.
amitom
kanonmdeblobas ganmcxadebeli cal-calke unda
dapatentebis
gaecnos26.
dros
yvela
qveynis
eso wevri qveynis rezidents
SeuZlia sapatento ganacxadi Seitanos eso-Si TviTon, Suamavlebis gareSe, Tumca rekomendebulia
patentmcodneebTan
konsultacia,
xolo
ararezidenti
movalea
ganacxadi patentrwmunebulis SuamavlobiT Seitanos. kompromisuli
patentisgan
zomebi
ver
elodebian,
iZlevian
amitom
im
misi
srul
efeqts,
SemoReba
romelsac
evrokavSiris
gaerTianebis
post-lisabonis
strategiuli ganviTarebis (2020 wlamde) dRis wesrigSi darCeba.
5. gaerTianebis (evrokavSiris) savaWro niSani gaerTianebis savaWro niSnis SemoRebisa da dacvis sferoSi evrokavSirma ufro Sors wasvla moaxerxa integraciis mimarTulebiT, vidre gaerTianebis patentis SemTxvevaSi. ganmcxadebel
sawarmos
(evrogaerTianebis
wevri
an
arawevri
qveynidan)
Seaqvs
ganacxadi Sida bazarze harmonizaciis ofisSi da iRebs mowmobas, romelic mis uflebebs
mTlianad
evrokavSirSi
icavs.
SesaZloa,
savaWro
niSnebis
sferoSi
evrokavSiris warmateba aixsneba dacvis obieqtis simartiviT, gamogonebaze patentTan SedarebiT.
meore
mizezi,
SesaZloa,
isaa,
rom
savaWro
niSani
saqonlisa
da
momsaxurebis ufro TvalnaTlivi ganuyofeli nawilia, vidre gamogonebaze patenti. savaWro niSani yvela wevr qveyanaze Tu ar gavrcelda, saqonlisa da momsaxurebis Tavisufali gadaadgileba – erTiani bazris fundamenturi piroba – ver moxerxdeba. miuxedavad amisa, 1960-an wlebSi gaerTianebis savaWro niSnis ideis warmoqmnidan 1993 wels mis realizaciamde sakmao dro gavida. dacvis obieqtia nebismieri grafikuli gamosaxuleba (teqsti, cifrebis kombinacia, asoebis
kombinacia,
saqonlisa
da
SefuTvis
moyvaniloba),
romelic
gvaZlevs
saSualebas gavarCioT erTi organizaciis saqoneli an momsaxureba sxva organizaciebis saqonelisa an momsaxurebisgan.
25
Agreement on the application of Article 65 of the Convention on the Grant of European Patents. Official Journal EPO, 12/2001, p. 550 (http://www.epo.org/patents/law/legal-texts/london-agreement.html)
26
eso–s saitze (www.epo.org) yvela qveynis kanonmdelobaa Tavmoyrili.
10
zemoaRniSnul
operaciebs
aregulirebs
evrokavSiris
sabWos
(miRebis
momentSi
evrogaerTianebis sabWos) mier 1993 wels miRebuli kanoni27 da misi Semdgomi Sesworebebi. igi adgens savaWro niSnebis registraciis wesebs, dacvis periods (10 weli)
da
misi
gagrZelebis
wess,
sargeblobis
uflebebis
gadacemis
wess
(licenzirebis SemTxvevaSi, organizaciis mflobelebis Secvlis SemTxvevaSi), davebis ganxilvis
wess,
SemoRebulia
koleqtiuri
gaerTianebis
savaWro
savaWro
niSnebis28
niSnis
gamoyenebis
sasamarTloebi
wesebsa
(pirveli
da da
sxva. meore
instanciis), romlebic yvela qveyanaSi moqmedeben. amasTan erTad, savaWro niSnebis erovnuli sistemebi agrZeleben saqmianobas. im SemTxvevaSi, Tu organizacias mTel evrokavSirSi an mraval qveyanaSi surs sakuTari savaWro niSnis dacva, gacilebiT iafi ujdeba gaerTianebis savaWro niSnis daregistrireba, xolo Tu mxolod 2-3 qveynis mimarT gaaCnia interesi, SeiZleba am qveynebSi erovnuli registracia arCios.
6. evrokavSiris evrokavSiris (gaerTianebis) samrewvelo dizaini 2001 wels evrokavSiris sabWom SemoiRo gaerTianebis dizainis ufleba, romelic uzrunvelyofs samrewvelo dizainis dacvas evrokavSiris mTel teritoriaze29. am aqtis mizani iyo evrokavSiris doneze dacvis erTiani sistemis Camoyalibeba, romelic erovnul kanonmdeblobebSi arsebuli gansxvavebebis Sedegad warmoqmnil samarTlebriv gaurkvevlobebs zRvars daudebda. gaerTianebis dizainis registracia xorcieldeba
Sida
bazarze harmonizaciis ofisSi an centralur erovnul ofisSi, romelic
movalea gadaugzavnos ganmcxadeblis dokumentacia Sida bazarze harmonizaciis ofiss evropul gaerTianebis dizainis registrSi Sesatanad. am uflebas gaaCnia ori forma:
registrirebuli
dizainisa,
romelic
2002
wels
Sevida
ZalaSi,
da
dauregistrirebeli dizainis, romelic 2003 wels Sevida ZalaSi. registrirebuli dizainis dacvis xangrZlivoba 25 wlamdea (dacvisTvis aucilebeli mosakreblis perioduli
gadaxdis
SemTxvevaSi),
xolo
dauregistrirebelis
–
3
weli
im
TariRidan, rodesac evrokavSiris farglebSi dizaini naCvenebi iyo sazogadoebisTvis (magaliTad, gamofenaze). dizainis qveS igulisxmeba produqtis mTlianad an misi nawilis gare xedis Taviseburebebi, warmoqmnili TviT produqtis an misi gaformebis xazebiT, ferebiT, formebiT, zedapirisa an masalis TvisebebiT. registraciisTvis
27
28 29
Council Regulation (EC) No 40/94 of 20 December 1993 on the Community trade mark. savaWro niSnebi, romelic biznes-asociaciebs ekuTvnis da romliTac mxolod asociaciis wevrebi sargebloben. Council Regulation (EC) No 6/2002 of 12 December 2001 on Community designs.
11
aucilebeli pirobaa dizainis siaxle. kanoni aregulirebs uflebis gasxvisebisa da gadacemis sxvadasxva formebs. iseve, rogorc savaWro niSnis SemTxvevaSi, samrewvelo dizainis erovnuli sistemebi moqmedeben
gaerTianebis
dizainis
sitemis
paralelurad.
momxmarebeli
irCevs
–
daaregistriros dizaini ramdenime qveyanaSi cal-calke, Tu moipovos gaerTianebis dizainis uflebebi. im SemTxvevaSi, Tu uflebebis dacva mraval qveyanaSia aucilebeli, gaerTianebis dizainis ufleba did finansur da drois dazogvas iZleva. iseve, rogorc savaWro niSnis SemTxvevaSi, davebis gadasawyvetad SemoRebulia pirveli da meore instanciis gaerTianebis dizainis sasamarTloebi, romlebic yvela qveyanaSi moqmedeben. zemoaRniSnuli
direqtiva
mravalwliani
evoluciis
Sedegia.
1993
wlamde
Sida
bazarze inovaciisa da konkurenciis gasaumjobeseblad evrogaerTianebis sazrunavi samrewvelo dizainis sferoSi wevri qveynebis kanonmdeblobaTa harmonizacia iyo, risTvisac evrparlamentma da evrosabWom direqtiva miiRes30. aman, 7 wlis Semdeg,
gaerTianebis dizainis SemoReba gaxada SesaZlebeli. evrointegraciis procesi aseTi Tanmimdevruli nabijebiT mimdinareobs, Tumca zogjer es nabijebi sasurvelze ufro nelia.
7. falsificirebuli saqoneli da mekobreoba inteleqtualuri sakuTrebis dacvis sakiTxebi mWidrodaa dakavSirebuli saqonlis falsifikaciisa da mekobreobis winaaRmdeg brZolasTan, romlis organizebis Taobaze 2008 wels evrokavSiris sabWom daamtkica gegma31. misi daniSnulebaa uzrunvelyos evrokomisiisa
da
wevri
saxelmwifoebis
koordinirebuli
muSaoba
rogorc
inteleqtualuri sakuTrebis dacvis reJimis ganmtkicebis, aseve, ufro farTod, sabaJo
zomebis,
kanonmdeblobis
srulyofis,
mrewvelobis
seqtorebs
Soris
TanamSromlobis da a. S. gziT. gansakuTrebuli yuradReba eqceva mesame qveynebTan TanamSromlobas am mimarTulebebiT, samezoblo politikis meqanizmebis gamoyenebis CaTvliT32.
30
Directive 98/71/EC of the European Parliament and of the Council of 13 October 1998 on the legal protection of designs [Official Journal L 289
31
European anti-counterfeiting and anti-piracy plan. Council Resolution of 25 September 2008, Official Journal C 253 of 4.10.2008
of 28.10.1998].
(http://eur-lex.europa.eu/LexUriServ/LexUriServ.do?uri=CELEX:32008G1004(01):EN:NOT) 32
aseTi zomebi saqarTvelosTan samezoblo programis CarCoebSicaa dagegmili. ramdenime seminari ukve Catarda saqpatentisa da GEPLAC-s bazaze.
12
8. evrokavSirSi inteleqtualuri sakuTrebis uflebebis strategiuli ganviTareba saerTo xedva da gasatarebeli RonisZiebebi Camoyalibebulia evrokomisiis 2008 wlis komunikaciaSi "samrewvelo sakuTrebis uflebaTa strategia evropaSi"33. strategiis mizania evropis sainovacio potencialis sruli gamoyeneba isu reJimis gaumjobesebis gziT. strategiiT gaTvaliswinebuli mimarTulebebisa da RonisZiebebis nawili zemoT ukve ganvixileT. gaerTianebis patenti da erTiani iuridiuli sistema strategiis sakvanZo elementebad rCebian. magram aranaklebi mniSvneloba aqvs qveynebis, kompaniebis (gansakuTrebiT mss), kvleviTi organizaciebisa da gamomgoneblebis doneze im faqtis gacnobierebas, rom inteleqtualuri sakuTreba codnaze dafuZnebul ekonomikaSi gaxda
iseTive
da,
xSirad
ufro
Rirebuli
aqtivi,
rogorc
finansebi,
manqana-
mowyobilobebi da sxva tradiciuli aqtivebi. am aqtivebis SeZena, dacva, gadacema, Sefaseba da sxva operaciebi gansakuTrebul codnas moiTxovs34. strategiis erTerTi mizani am codnis deficitis Sevsebaa. evrokavSirisa harmonizebulia vaWrobis
wevri saxelmwifoebis kanonmdebloba isu
da
inteleqtualuri
msoflio
organizaciis
sakuTrebis
msoflio
sferoSi ZiriTadad
organizaciis
(WTO) xelSekrulebebTan
da
(WIPO),
SeTanxmebebTan,
rogoricaa: samrewvelo sakuTrebis dacvis Sesaxeb parizis konvencia; literaturuli
da mxatvruli nawarmoebebis dacvis Sesaxeb bernis konvencia; Semsruleblebis, fonogramebis damamzadeblebisa da samauwyeblo organizaciebis uflebaTa dacvis Sesaxeb romis konvencia; integraluri sqemebis Sesaxeb vaSingtonis SeTanxmeba; SeTanxmeba
inteleqtualuri
sakuTrebis
uflebaTa
vaWrobasTan
dakavSirebuli
aspeqtebis Sesaxeb (TRIPS) da sxva. evrokavSiri, rogorc am xelSekrulebebiT gauTvaliswinebeli nanoteqnologiisa
sruliad da
sxva)
axali
teqnologiebis
generatori,
saxelmwifoebTan am xelSekrulebebis ganviTarebis
33
(genuri
iTanamSromlebs
wevr
inJineriis, da
arawevr
sferoSi35,36.
An Industrial Property Rights Strategy for Europe. COMMUNICATION FROM THE COMMISSION TO THE EUROPEAN PARLIAMENT, THE COUNCIL AND THE EUROPEAN ECONOMIC AND SOCIAL COMMITTEE. Brussels, 16.7.2008, COM(2008) 465 final
34
Turning Science into Business: PATENTING AND LICENSING AT PUBLIC RESEARCH ORGANISATIONS. OECD, 2003, 308 p.
35
Development and implications of patent law in the field of biotechnology and genetic engineering. REPORT FROM THE COMMISSION TO THE COUNCIL AND THE EUROPEAN PARLIAMENT. COMMISSION OF THE EUROPEAN COMMUNITIES, Brussels, 14.07.2005 COM(2005) 312 final (SEC(2005) 943)
13
9. sajaro saxsrebis gamoyenebiT Seqmnili inteleqtualuri sakuTrebis gankargva da gamoyeneba 9.1. saerTo mimoxilva axlo
warsulSi
Tavisufali
universitetebi,
gavrcelebis
tradiciulad,
funqcias
asrulebdnen.
codnis me-20
generaciisa
da
misi
saukuneSi,
TandaTan,
universitetebma, iseve rogoc saxelmwifo (sajaro) kvleviTma organizaciebma, iseTi codnis generaciac daiwyes, romelsac komerciuli Rirebuleba gaaCnia. me-20 saukunis meore
naxevarSi
universitetebsa
da
sajaro
kvleviT
organizaciebSi
mimdinare
sazogadoebrivi saxsrebiT dafinansebuli kvleviTi samuSaoebis moculoba imdenad didi
gaxda,
xolo
Sedegebis
rac
SeiZleba
swrafi
praqtikuli
aTvisebis
(sazogadoebis samsaxurSi Cayenebis) moTxovnileba imdenad gaizarda, rom specialuri meqnizmebis SemuSavebis aucilebloba warmoiqmna. wamoiWra am sajaro dafinansebiT miRebuli codnis mflobelobis, gankargvisa da gamoyenebis sakiTxi da, agreTve, teqnologiis aTvisebis procesSi sajaro da kerZo, mogebaze orientirebuli, organizaciebis urTirTqmedebis sakiTxi. amas daemata sajaro organizaciebis TanamSromelTa motivaciis sakiTxebi. universitetebSi `samewarmeo” funqciebi gaCnda. daisva am bunebrivad warmoqmnili uzarmazari sainovacio potencialis ukeT gamoyenebis amocana. 1980 wels aSS-Si bei-doulis kanonis37 da vmo-s TRIPS SeTanxmebis miRebam am process damatebiTi biZgi misca. amasTan dakavSirebiT, praqtikulad yvela ganviTarebulma, ganviTarebadma da gardamavali ekonomikis qveyanam, met-naklebi warmatebiT, scada axleburad, sakanonmdeblo doneze (sadac ki es SesaZlebeli iyo), gadaewyvita es sakiTxebi. nax. 1-dan Cans, rom RonisZiebaTa nawili mxolod universitetebs exeba, zogi ki mcire, saSualo da did sawarmoebsac. danarTSi moyvanil cxrilSi naCvenebia RonisZiebaTa ra Senakrebs atarebs esa Tu is qveyana. xazi gavusvaT, rom, Cveulebriv, erT jgufad ixileba yvela aramomgebiani organizacia, iqneba es kerZo Tu sajaro samarTlis subieqti, magram simoklisTvis xSirad mxolod `universitets” moixsenieben.
36
IPR in nanotechnology: Lessons from experiences worldwide. International workshop, European Patent Office (EPO) and DG Research of the European Commission, 16 April 2007, Brussels. (http://cordis.europa.eu/nanotechnology/src/iprworkshop.htm).
37
The Bayh-Dole Act at 25. BayhDole25, Inc., April 17, 2006, pp. 44. (http://www.bayhdole25.org/sites/bayhdole25.org/files/BayhDole25_WhitePaper_20060417.pdf The US Bayh-Dole Act. (Public Law 96-517, The Patent and Trademark Law Amendments Act enacted 1980 and amended in 1984)
14
SeniSvna: daferili ujredebi organizaciaTa tipebis mimarT RonisZiebis gamoyenebas aRniSnavs)
nax. 1. patentebis gamoyenebis gaumjobesebis mimarTulebebi da RonisZiebebi
mizani
RonisZiebebi
universitetebi da sajaro kvleviTi organizaciebi
mcire da saSualo sawarmoebi
sxva
sajaro (sazogadoebrivi) kvleviTi
dadgena
kuTvnilebis
isu
organizaciebis kvleviT da komerciul funqciebs Soris balansis dadgena. bei--doulis (Bayh-Dole) kanonis nairsaxeobis bei miReba universitetebSi „profeso soris ris privilegiis“ „profeso gauqmeba
komercializ--aciis xelSewyoba isu mopovebisa da komercializ
dapatentebis xarjebis Semcireba da anazRaureba teqnologiis gadacemis da sapatento ofisebis SeqmnaSi safinanso daxmareba, an patentebis gamoyenebis regionuli centrebis Seqmna is bazaze axali kompaniebis dafuZnebis xelSewyoba sagadasaxado SeRavaTebi iZulebiTi licenzirebis gamoyeneba jandacvis da sxva sazogadoebriv interesebSi `mowinave gamocdilebis kodeqsebis”, `erovnuli `erovnuli inteleqtualuri sakuTrebis politikis saxelmZRvaneloebis” da analogiuri meToduri masalebis momzadeba
dacva – patentis Semdgomi kvlevebisTvis gamoyeneba
kvlevebis waxaliseba
isu sferoSi kanonebis meSveobiT
licenzirebisas sazogadoebrivi interesis
gaTavisufleba aTavisufleba xarjebisgan im patentebze, romelsac kvlevaSi iyeneben (research exemption)
gamomgoneblisTvis SeRavaTiani SeRavaTiani periodis miniWeba gamogonebis publikaciis Semdgomi dapatentebisTvis (grace period) winaswari ganacxadi: erTwliani SesaZlebloba Semdgomi dapatentebisTvis (provisional patenting)
15
sakvanZo sakiTxia: vinaa sajaro dafinansebiT miRebuli isu mflobeli da ganmkargveli? evrokavSiris wevrma qveynebma (zogierT SemTxvevaSi regionebmac38) igi
individualurad
gadawyvites
kanonqvemdebare/sarekomendacio TvalsazrisiT
regulaciebi
rogorc
dokumentebis an
sakanonmdeblo,
miRebiT.
direqtivebi
evrokavSiris
miRebuli
ar
aseve
doneze
yofila,
rac
am imis
maCvenebelia, Tu raoden mniSvnelovania evrokavSirSi sainovacio procesebisTvis wevri qveynebis doneze gatarebuli RonisZiebebi. am
qveTavSi
federaciis
Cven
veyrdnobiT
angariSs
sainovacio
informaciisa
"inteleqtualuri
politikaSi:
patentebi",
da
dokumentaciis
sakuTrebis
2009
weli,
sakiTxebi romelSic
saqarTvelos saxelmwifo RonisZiebebis
gacilebiT ufro farTo speqtri SeiZleba inaxos. 9.2. 9.2.
sajaro
(sazogadoebrivi)
kvleviTi
organizaciebis
kvleviT
da
kkomerciul omerciul
funqciebs Soris balansis dadgena aSS-Si SeSfoTebas iwvevda sajaro kvleviTi dawesebulebebis mier kvlevis Sedegebis dapatentebis simcire da, aseve, praqtikuli gamoyenebis dabali done. 1980 wels aSS-Si miRebulma bei-doulis (Bayh-Dole) kanonma sicxade Seitana aSS-Si sajaro (saxelmwifo) saxsrebiT
Seqmnili
miRebamde
iTvleboda,
inteleqtualuri rom
sakuTrebaze
inteleqtualuri
uflebebis
produqtis
sakiTxSi.
mflobeli
kanonis
saxelmwifoa,
saTanado damfinansebeli saagentos saxiT. bei-doulis kanoni aZlevs uflebas aSS universitetebs,
sajaro
kvleviT
organizaciebs),
mcire
da
da
damwyeb
arasamTavrobo firmebs
organizaciebs
sakuTar
saxelze
(aramomgebian daapatenton
sazogadoebrivi saxsrebis gamoyenebiT miRebuli gamogonebebi (im SemTxvevaSic ki, rodesac sazogadoebrivi fondebidan dafinansebis mxolod nawilia uzrunvelyofili), amasTan, komercializaciis SemTxvevaSi gaunawilon roialTi avtor-TanamSromlebs. beidoulis kanoni aRiarebs saxelmwifos, rogorc patentmflobelis, araefeqturobas. amave
dros
igi
gulisxmobs,
rom
universitets,
rogorc
dainteresebul
patentmflobels, gacilebiT metis gakeTeba SeuZlia komercializaciis mimarTulebiT, vidre kerZo pirs (gamomgonebels). evrokavSiris masStabiT bei-doulis msgavsi kanonis (regulaciis an direqtivis saxiT) miRebis mizanSewonilobis ganxilvam aCvena, rom evrokavSirSi specialistebi amis aucileblobas ver xedaven39. zogierTi gamokvleva amtkicebs, rom bei-doulis 38
regionebis qveS igulisxmeba qveynis nawilebi. mxedvelobaSi gvaqvs regionebSi sakiTxebis iseTi gadawyveta, romelic gansxvavdeba qveynis centraluri mTavrobis mier miRebuli gadawyvetilebisgan.
39
DRAFT Report on the outcomes of the: "Public consultation on transnational research cooperation and knowledge transfer between public research organisations and industry". EUROPEAN COMMISSION, RESEARCH DIRECTORATE-GENERAL, Directorate M - Investment in
16
kanonis (TviTon aSS-Si) da misi evropuli analogebis dadebiTi efeqti amowurulia40. asea Tu ise, wminda teqnikurad evrokavSirisTvis bei-doulis msgavsi regulaciis an direqtivis miReba Znelia, sapatento sferoSi evrokavSiris araerTgvarovnebis gamo (amaze qvemoT iqneba saubari). zogierTma
qveyanam (avstria, espaneTi, irlandia, norvegia, fineTi, - ix. cxrili
danarTSi), Tumca ar miiRo bei-doulis kanonSi Cadebul ideaTa mTliani speqtris Semcveli kanonebi, gadaWra erTi _ patentis mesakuTreobis – sakiTxi. kerZod, am qveynebma daqiravebulTa da damqiravebelTa uflebebis Sesaxeb kanonmdeblobaSi Seitanes cvlilebebi, romelTa Tanaxmadac gauqmda tradiciuli TanamSromlis mesakuTreoba gamogonebaze (sxva samecniero publikaciebTan analogiiT), anu e. w. „profesoris
privilegia“,
isu
riTac
mflobeloba
organizaciebs
gadaeca,
xolo
gamomgoneblebisTvis, isu-s komerciuli gamoyenebis SemTxvevaSi, gaTvaliswinebul iqna gasamrjelo
(roialTi)41.
qveynebis
umravlesobaSi
misi
ganawilebis
sqemebs
organizaciebi/universitetebi TviTon adgenen (Cveulebriv miRebuli Semosavlis
30 –
50% gadaecema avtorebs), magram zogierT qveyanaSi avtorebisTvis roialTis dones adgens kanoni. warmatebul organizaciebSi wili zeda zRvars uaxlovdeba.
zogierT
qveyanaSi kanonma daadgina, rom isu damqiravebels ekuTvnis, Tu daqiravebis kontraqtiT sxva ram ar aris gaTvaliswinebuli. aris iseTi qveynebic, sadac, kanonis Tanaxmad, am sakiTxs organizaciebis wesdebebi an Sesabamisi uwyebebi aregulireben. magaliTad, estoneTSi universitetSi warmoqmnil is uflebebs yvela universiteti Taviseburad wyvitavs. belgiaSi, sadac bei-doulis kanonis nairsaxeoba moqmedebs, federaluri saministros
dadgenileba
kvlevis
Sedegebis
mflobelobas
sajaro
kvleviT
organizacias aniWebs, Tuki kvlevis dafinansebaSi sazogadoebrivi saxsrebis wili 80% aRemateba, xolo misi provinciis, flandriis, kanoni ambobs, rom sazogadoebrivi fondebis monawileobiT miRebuli yvela gamogoneba universitets ekuTvnis42. zogierT qveyanaSi
(magaliTad,
safrangeTSi)
kanoni mkafiod ar adgens,
Tu
vinaa sajaro
saxsrebiT miRebuli gamogonebis mflobeli, xolo zogierTSi (magaliTad, SvedeTi) isu mflobelebad kanonma kvlav kerZo pirebi (universitetis TanamSromlebi) miiCnia.
Research and links with other policie, political aspects, private investment, relations with EIB. Brussels, 1 September 2006, M1/FM-DD D(2006). (http://ec.europa.eu/invest-in-research/pdf/download_en/consult_report.pdf) 40
Leydesdorff, Loet & Meyer, Martin. The Decline of University Patenting and the End of the Bayh-Dole Effect. Scientometrics, (2010)
forthcoming. 41
Knowledge sharing in the European Research Area. Report of the ERA Expert Group, European Commission, Directorate-General for Research, 2008. EUR 23323 EN .
42
P. VAN EECKE, J. KELLY, P. BOLGER and M. TRUYENS. Monitoring and analysis of technology transfer and intellectual property regimes and their use. National summaries. Results of a study carried out on behalf of the European Commission (DG Research), 2009, pp.247. (http://www.eutechnologytransfer.eu/files3/national_summaries.pdf)
17
gansxvavebebi arTulebs sxvadasxva qveynis organizaciaTa kooperaciiT (magaliTad, FP7 farglebSi) Catarebuli kvlevebiT miRebuli isu ganawilebas. evrointegraciis TvalsazrisiT es uaryofiTi faqtoria. 9.3 9.3. universitetebisTvis dapatentebis xarjebis Semcireba msoflioSi patentebs
mxolod
ufasod
ramdenime
(didi
erovnuli
britaneTi,
sapatento
italia).
saagento
umravlesobas
aregistrirebs
dawesebuli
aqvs
mosakreblebi. mcire da saSualo sawarmoebisTvis da aramomgebiani organizaciebisTvis, romelTa ricxvs universitetebi da sajaro kvleviTi organizaciebic miekuTvnebian, mraval qveyanaSi kanoniT dawesebulia mosakreblebis Semsubuqeba (xSirad, ganaxevreba). amas mravali erovnuli sapatento ofisi axorcielebs. rogorc
wesi, mosakreblebi
dapatentebasTan
dakavSirebuli xarjebis mTavari
nawili araa. gacilebiT didia xarjebi konsultantebze da patentrwmunebulebze, romelTa
momsaxureba
moicavs
ganacxadis/aRwerilobis
kvalificiurad
Sedgenas,
Targmans, patentis sabazro Rirebulebis periodul Sefasebas da sxva. gansakuTrebiT didia xarjebi saerTaSoriso dapatentebis SemTxvevaSi. patentis msoflio masStabiT xarisxiani dacvis xarjebma SeiZleba asobiT aTasi aSS dolari Seadginon. mraval
evropul
qveyanaSi
sajaro
organizaciebisTvis
saxelmwifo
daxmareba
SeiZleba exebodes am xarjebis specialuri fondebidan Semsubuqebasac (Tumca es aRaraa kanoniT gansazRvruli isu
reJimis sakiTxi)43. aseTi praqtika arsebobs,
magaliTisTvis, safrangeTSi (CNRS, http://www.france-science.org/innovation), ungreTSi (RTIF, www.nkth.gov.hu), region emilia romaniaSi (italia) (programa SPINNER, www.eurofound.europa.eu/areas) da sxva. Cveulebriv, evrokavSiris qveynebSi daxmareba sazogadoebrivi fondebidan dapatentebis xarjebis nawilobrivi an sruli dafarvis saxiT, SeiZleba miiRon rogorc universitetebma da sajaro kvleviTma organizaciebma, aseve mcire da saSualo sawarmoebma. mivaqcioT yuradReba, rom yvela RonisZieba wevri qveynebis an regionebis doneze xorcieldeba. saerToevropuli RonisZiebebi an normatiuli aqtebi am sferoSi ar arsebobs. 9.4 ) 9.4. axali kompaniebis kompaniebis dafuZnebis xelSewyoba (spin-off) ( evrokavSirSi, iseve, rogorc amerikaSi da aziaSi, gamogonebebis komercializaciis erT-erTi efeqtiani forma gamogonebebze dafuZnebuli axali kompaniebis Seqmnaa. erovnuli
sajaro
kvleviT
organizaciebs xeli Seuwyon sakuTar gamomgonebel-TanamSromlebs maTi
patentis
43
kanonmdebloba
uflebas
aZlevs
universitetebsa
da
Singh, Guriqbal Jaiya and Kalanje, Christopher M. Managing Patent Costs: An Overview. WIPO, www.wipo.int/sme/en/documents/pdf/managing_patent_costs.pdf
18
bazarze gayvanis mizniT daafuZnon axali kompaniebi (campus company) aseT kompanias, romelic SeiZleba Camoyalibdes saTanado inkubatorSi an mis gareT, universiteti an sajaro kvleviTi organizacia gadascems eqskluziur licenziebs, xSirad momaval dividendebSi monawileobis (wilis) sanacvlod. arsebobs axali kompaniebis dafuZnebis odnav gansxvavebuli sqemebic. magaliTad, SesaZloa axalma kompaniam mxolod licenzia miiiRos, TanamSromlebis gadasvlis gareSe. yovelwliurad aRricxavs aseT kompaniebs dania44. spin-ofebis mxardamWeri erovnuli programebi arsebobs irlandiaSi (CORD, http://www.enterprise-ireland.com/Grow/Finance/CORDEnterprisePlatformProgramme.htm), germaniaSi (EXIST, www.exist.de).
9.5 9.5. isu reJimis farglebSi kvlevis ganviTarebis interesebis gaTvaliswineba arsebobs
garkveuli
winaaRmdegoba
dapatentebasa
da
codnis
Tavisufal
gavrcelebas Soris, romlisTvisac universitetebi dResac arian pasuxismgeblebi. mniSvnelovania
saganmanaTleblo,
sainovacio
da
sapatento
politikis
ise
dabalanseba, rom erTdroulad waxalisebuli iyos rogorc sainovacio saqmianobaSi investiciebi,
aseve
teqnologiebis
swrafi
gavrceleba.
pirvelaRmomCenisTvis,
sapatento samarTlis Sesabamisad, miniWebuli monopolia xels ar unda uSlides gamogonebebSi
`Caqsovili”
codnis
gadmofrqvevas
(spill-over) da
gavrcelebas
im
umniSvnelo dozebiT, romelic investorebs muSaobis xaliss ar daukargavs. amasTan dakavSirebiT evrokavSiris wevr qveynaTa sapatento kanonmdeblobiT daSvebulia
qveyanaSi
eqsperimentuli
dapatentebuli
miznebisTvis
(anu
gamogonebebis
arakomerciuli
nebarTvisa da misTvis raime anazRaurebis gareSe,
gamoyeneba
gamoyeneba)
kvleviTi
da
patentmflobelis
e. w. kvleviTi gamonaklisi45. igi
vrceldeba yvela tipis organizaciaze (maT Soris kerZoze), romelic kvlevas awarmoebs,
xolo universitetebisa da sajaro kvleviTi organizaciebisTvis igi ganskuTrebiT mniSvnelovania.
erovnuli
saerTaSoriso
evropuli
kanonmdeblobebis sapatento
es
debuleba
konvenciiT,
gamyarebulia,
evrogaerTianebis
agreTve, sapatento
konvenciiT, sapatento kooperaciis xelSekrulebiTa (PCT) da TRIPs-is SeTanxmebiT. universitetebSi bolo wlebSi sapatento sferoSi samewarmeo aqtivobis ganviTareba `kvleviTi gamonaklisis” cnebis mimarT interesis zrdas iwvevs46.
44
Public Research Commercialisation Survey: Denmark 2008. Series: Innovation: Analysis and Evaluations, 13/2009. Danish Agency for Science, Technology and Innovation. pp. 34. (http://en.fi.dk/publications/2009/public-research-commercialisation-survey-denmark-2008/Kommercialisering-UK-2008.pdf)
45
DENT, Chris, JENSEN, Paul, WALLER, Sophie and WEBSTER, Beth. Research Use of Patented Knowledge: A Review. STI Working Paper. Intellectual Property Rights. DIRECTORATE FOR SCIENCE, TECHNOLOGY AND INDUSTRY, OECD, 17-Mar-2006, pp. 53. DSTI/DOC(2006)2. (http://www.oecd.org/dataoecd/15/16/36311146.pdf)
46
Iles, Kevin. A COMPARATIVE ANALYSIS OF THE IMPACT OF EXPERIMENTAL USE EXEMPTIONS IN PATENT LAW ON INCENTIVES TO INNOVATE. Northwestern Journal of Technology and Intellectual Property, Volume 4, Issue 1 (Fall 2005).
19
kidev erTi winaaRmdegoba Semdgomi kvlevis interesebsa da sapatento aqtivobas Soris
warmiqmneba
magaliTad,
universitetebis
licenziats
gansakuTrebiT damatebiTi
maSin,
xangrZlivi
sakuTari
eqskluziuri
xSirad
rodesac
mier
licenziis
dapatentebul
daxvewa
esaWiroeba.
patentebis
miReba
teqnologias spin-ofis
licenzirebisas. ainteresebs,
bazarze
SemTxvevaSi
gasayvanad licenziati,
rogorc wesi, mcire sawarmoa. misTvis licenzia SeiZleba umTavresi aqtivi iyos. am winaaRmdegobas evropaSi kanonmdebloba ar aregulirebs, anu, mkacrad rom vTqvaT, igi
isu
reJimis
sferos
ar
ganekuTvneba.
magram
misi
mniSvnelobis
gamo,
mizanSewonilad migvaCnia am winaaRmdegobis gadalaxvis praqtikas SevexoT. universitetebs eqskluziuri licenziis gacemis ufleba aqvT, magram misi gacema niSnavs, rom sazogadoebrivi sikeTe (sazogadoebrivi saxsrebiT miRebuli patenti) moxmardeba mxolod erT organizacias da daixureba sxvebisTvis.
winaaRmdegobis
mosaxsnelad
iTvaliswineben:
salicenzio
xelSekrulebaSi
xelSekrulebebSi
licenziatis
mxridan
gawerili valdebulebebi SeaqvT da sxva.
specialur
patentis
punqtebs
praqtikuli
gamoyenebis
droSi
amiT gamoiricxeba sazogadoebisTvis zianis
momtani SesaZlo qmedebebi, magaliTad, licenziis SeZena ubralod konkurentebis dasablokad. aq ar vgulisxmobT sazogadoebrivi interesis dacvis iseT gavrcelebul RonisZiebas, rogoricaa iZulebiTi licenzireba, romelic praqtikulad yvela qveynis kanonmdeblobiTaa gaTvaliswinebuli da kvlevebTan specifiurad dakavSirebuli araa. aRniSnuli
sakiTxebi
detaluradaa
aRwerili
OECD-s
moxsenebaSi
"mecnierebis
biznesad gardaqmna" (Turning Science into Business). farTo gagebiT, sajaro interesebisa da patentmflobelebis interesebis (Tundac es
sajaro
organizaciebi
gafarToebulma/axalma
iyos)
funqciebma
Sexamebis
sakiTxebi,
romelic
patentebis
warmoqmnes,
imdenad
rTulia,
rom
maT
mosawesrigeblad rogorc calkeuli organizaciebis, aseve saxelmwifoebis doneze muSavdeba meToduri masalebi (ix. qvemoT, qveTavi 10.)47. patentmflobelis monopoliam rac SeiZleba naklebi ziani unda miayenos codnis gavrcelebas, anu universitetebisa da sajaro kvleviTi organizaciebis umTavres tradiciul funqcias. es rogorc mTlianad evrokavSiris, aseve wevri qveynebis saxelmwifo sapatento politikis mniSvnelovani sazrunavia. erT-erTi
RonisZieba,
romelic
winaaRmdegobrivi
moTxovnebis
SeTavsebas
uzrunvelyofs, e. w. SeRavaTiani periodia (grace period). mecniers saSualeba eZleva gamogonebis Sinaarsi gamoaqveynos (magaliTad, statiis saxiT an gamofenaze CvenebiT),
47
PATENTS AND INNOVATION: TRENDS AND POLICY CHALLENGES. OECD, 2004. (www.oecd.org)
20
ris Semdeg, kanoniT dadgenili drois ganmavlobaSi, Seitanos sapatento ganacxadi. Cveulebriv amisTvis erTwlian drois monakveTs adgenen (zogierT qveyanaSi 6 Tves). dapatentebis am reJims uwodeben "pirvelia vinc gamoigona" da ara "vinc ganacxada". igi aTavisuflebs mecniers publikaciis dayovnebis aucileblobisgan, romelsac dapatentebis survili iwvevs48. aRniSnuli RonisZieba damaxasiaTebelia zogierTi ganviTarebuli qveynis kanonmdeblobisTvis (aSS, avstralia da sxva). evrokavSiris qveynebidan SeRavaTian periods gamogonebaze patentebis mimarT zogierTi SemTxvevaSi cnobs espaneTisa da portugaliis kanonmdebloba. sxva qveynebis umravlesoba, iseve rogorc evrokavSiri mTlianad am sakanonmdeblo normis SemoRebas ixilavs49. germaniaSi, avstriaSi, CexeTSi da ungreTSi 6 Tviani SeRavaTiani periodi moqmedebs sasargeblo modelebis mimarT, xolo gaerTianebis dizainis mimarT evrokavSiris mTel teritoriaze moqmedebs 1 wliani SeRavaTiani periodi50. msoflio praqtikaSi arsebobs kvlevebis Sedegebis dapatentebasa da gavrcelebas Soris
zemoaRniSnuli
winaswari
ganacxadis
winaaRmdegobis Setanis
Serbilebis
SesaZlebloba
kidev
erTi
meqanizmi
(provisonal patenting).
esaa
-
e.w.
srul
patentTan SedarebiT ganacxadis gamartivebuli forma (agreTve, arsebiTad iafic), romelic
gulisxmobs,
rom
amis
Semdeg
kanoniT
dadgenil
droSi
(magaliTad,
araugvianes 12 Tvisa, rogorc aSS-Si, an 6 Tvisa, rogorc singapurSi) gakeTdeba sruli sapatento ganacxadi. prioritetis TariRad iTvleba winaswari ganacxadis Setanis TariRi. martivi forma niSnavs, rom am SemTxvevaSi ar aris aucilebeli patentis formulis Sedgena da gamogonebis SedarebiTi donis Cveneba. ganmcxadebeli igebs adreuli prioritetis miRebiT da, garda amisa, ugrZeldeba gamogonebis dacvis saerTo vada, radgan dacvis dadgenili vada (magaliTad, 20 weli) aiTvleba sruli ganacxadis
Setanis
dRidan.
unda
aRiniSnos,
rom
sruli
ganacxadis
Setana
aucilebelia. amis argakeTebas SeiZleba dapatentebis uflebis samudamo dakargva moyves. es norma moqmedebs aSS-Si, avstraliaSi, singapurSi da zogierT sxva
48
Keith E. Maskus. Encouraging International Technology Transfer. UNCTAD-ICTSD, Issue Paper No. 7; Turning Science into Business (zemoT, sqolio 36); Towards a common European view on the features of a grace period. Workshop report. EUROPEAN COMMISSION, RESEARCH DIRECTORATE-GENERAL, Directorate K – Knowledge-based Economy and Society; Strategic and Policy aspects ; Investment in Research, Brussels, 14.1.2003. (ec.europa.eu/research/era/pdf/ipr-gp-report.pdf)
49
An assessment of the implications for basic genetic engineering research of failure to publish, or late publication of, papers on subjects which could be patentable as required under Article 16(b) of Directive 98/44/EC on the legal protection of biotechnological inventions. REPORT FROM THE COMMISSION TO THE EUROPEAN PARLIAMENT AND COUNCIL, COMMISSION OF THE EUROPEAN COMMUNITIES, Brussels, 14.01.2002. (http://eur-lex.europa.eu).
50
http://www.ipr-helpdesk.org/documents/ES_GracePeriod_0000006559_00.xml.html.
21
qveyanaSi. evropaSi igi araa gavrcelebuli, - moqmedebs mxolod did britaneTSi, Tumca mizanSewoniloba aRiarebulia da miRebis SesaZlebloba ixileba51. zemoT ganxilul RonisZiebebs SeuZliaT gadaWran arsebuli dilema mecnierTa mxridan Sedegebis farTo ganxilvisa da swrafi publikaciis survilsa da siaxlis moTxovnas Soris, romelic dapatentebis dros warmoiqmneba. isini, `samewarmeo universitetebis” warmoqmnis pirobebSi, icaven universitetebis sajaro misias _ codnis
gavrcelebas,
rac
grZelvadian
perspeqtivaSi
inovaciisTvis
aranakleb
mniSvnelovania, vidre dapatenteba.
10. inteleqtualuri sakuTrebis sferoSi meToduri masalebis momzadeba sajaro
da
kerZo
seqtorebis
urTierTqmedebis
procesSi,
rac
Tanamedrove
inovaciuri saqmianobisTvis Cveulebriv ambad iqca, isu-Tan dakavSirebuli sakiTxebi imdenad rTuli gaxda, xolo sainovacio sfero imdenad dinamiuri, rom mxolod kanonmdeblobis
daxvewiT
yvelaferi
ver
wydeba.
aucilebeli
gaxda
sainovacio
sferos mravalricxovani moTamaSeebisTvis meToduri saxelmZRvaneloebis momzadeba. maTi
mizania
daadginon
da
Seqmnili
inteleqtualuri
moqmedebis
wesebi.
sakiTxis
ganmarton
sajaro
sakuTrebis sirTulis
fondebidan
miRebuli
komercializaciasTan gamo
iTvleba,
rom
saxsrebiT
dakavSirebuli
saxelmZRvaneloebi
uaRresad pozitiur rols TamaSoben im qveynebSic ki, romlebmac wesebi saTanado (bei-doulis tipis) kanonmdeblobiT daadgines, gansakuTrebuls ki im qveynebSi, sadac aseTi kanoni ar arsebobs. saxelmZRvaneloebs gansxvavebuli saxelebi aqvT sxvadasxva qveyanaSi:
`mowinave
gamocdilebis
kodeqsebi”,
`inteleqtualuri
sakuTrebis
erovnuli politikis saxelmZRvaneloebi” da sxva. ganvixiloT ramdenime magaliTi. CanarTi 2 irlandia irlandiaSi sami dokumentia SemuSavebuli:
1. kvlevis Sedegad miRebuli inteleqtualuri sakuTrebis marTvis Taobaze damfinansebeli saagentoebis moTxovnebi da gzamkvlevi52 igi grantebis mimRebTaTvisaa gankuTvnili. SemuSavebaSi Svidi saagento monawileobda, romelic irlandiaSi kvlevebisTvis grantebs gascems. igi gankuTvnilia, agreTve, kolaboratorebisTvis, sponsorebisTvis da im biznesisTvis, romelic teqnologiebs
51
eZebs.
grantis
maZiebeli
organizacia
dokumentis
moTxovnebs
unda
Ian Cockburn. A Provisional Application – An important tool in the Right hands. (http://www.wipo.int/sme/en/documents/prov_application.htm) 52
Funding Agency Requirements & Guidelines For Managing Research-Generated Intellectual Property. Commercialisation Steering Group, February 2006. pp. 55. (http://www.sfi.ie/uploads/documents/upload/IPGuidelines-FINAL_Feb06.pdf).
22
akmayofilebdes.
2. sajaro xarjebiT Seqmnili inteleqtualuri sakuTrebis marTvis praqtikis erovnuli kodeqsi 53. kodeqsi
kanoni
araa,
igi
konkretul,
adgilobriv
garemoebebs
SeiZleba
moergos.
mis
SemmuSavebels, - irlandiis mecnierebis, teqnologiisa da inovaciis sabWos (ICSTI), - SeuZlia misi ganaxleba da cvlilebebis Setana. igi dainteresebul mxareebs ar avaldebulebs mas daemorCilon.
3. sajaro-kerZo kolaboraciiT ganxorcielebuli kvlevis Sedegad miRebuli inteleqtualuri sakuTrebis
marTvisa
da
komercializaciis
praqtikis erovnuli
kodeqsi54
ICSTI-s
mier
SemuSavebuli es dokumentic sarekomendacio xasiaTisaa. sakmaod didi moculobis es samive dokumenti urTierTdakavSirebulia da qveyanaSi dagrovil saukeTeso gamocdilebas anzogadebs.
CanarTi 3 didi britaneTi didi britaneTis xazinis iniciativiT 2004 wels jgufma riCard lambertis xelmZrvanelobiT, mimoixila ra arsebuli praqtika, SeimuSava e.w. lambertis krebuli (tool kit)55. esaa samodelo kontraqtebis krebuli, romlidanac dainteresebul organizacias SeuZlia airCios is, romelic mis konkretuli situacias esadageba (kolaboraciuli kvleva, konsorciumi da sxva). sakuTrebis uflebebi da Sedegebis gamoyeneba am kontraqtebSi erTerTi sakvanZo elementia.
am mimarTulebiT samuSao Catarda, agreTve, sxva
qveynebSi.
meToduri
rekomendaciebis
daniaSi56, germaniaSi, safrangeTSi da mniSvneloba
imdenad
didia,
rom
evrokomisiam saerToevropuli saxelmZRvanelo SeimuSava57. marTvis damoukidebel amocanad Camoyalibda inteleqtualuri aqtivebis efeqtiani marTva, rac maTi Rirebulebis swor Sefasebasac gulisxmobs. Sefasebis erTiani meTodologia jer ar arsebobs. sakiTxis sirTulis gaTvaliswinebiT, firmebis dasaxmareblad zogierTma qveyanam am sferoSi saxelmZRvanelo masalebi moamzada. evropaSi am mxriv pirveli italiaa, sadac ekonomikuri ganviTarebis saministrom, bankebis 53
asociaciam,
industriis
konfederaciam
da
universitetebis
reqtorTa
National Code of Practice for Managing Intellectual Property from Publicly Funded Research. Irish Council for Science, Technology and Innovation (ICSTI), January 2004. pp 58. (http://www.sciencecouncil.ie)
54
55
NATIONAL CODE OF PRACTICE FOR MANAGING AND COMMERCIALISING INTELLECTUAL PROPERTY FROM PUBLICPRIVATE COLLABORATIVE RESEARCH. The National Policy and Advisory Board for Enterprise, Trade, Science, Technology and Innovation – ICSTI, November 2005. pp.54 (http://www.forfas.ie/media/acsti051125_ip_code_of_practice.pdf).
jgufis mier momzadebuli sanimuSo kontraqtebi da sxva dokumentebi SeiZleba inaxos misamarTze http://www.innovation.gov.uk/lambertagreements
56
Contacts, contracts and codices. Research co-operation between universities and companies. Danish Rectors’ Conference Confederation of Danish Industries. 2004, pp.48.
57
Commission Recommendation on the management of intellectual property in knowledge transfer activities and Code of Practice for universities and other public research organisations. EUROPEAN COMMISSION, Office for Official Publications of the European Communities, Luxembourg, 2008. ISSN 1018-5593.
23
konferenciam xeli moaweres SeTanxmebas patentebis safinanso-ekonomikuri Sefasebis Taobaze58.
11. sagadasaxado SeRavaTebi patentebis komercializaciis mxardasaWerad araerTma qveyanam miiRo iseTi sagadasaxado
kanonmdebloba,
romelic
patentebis
mflobelebsa
da
avtorebs
mTlianad an nawilobriv aTavisuflebs komercializaciiT miRebul Semosavalze gadasaxadebisagan.
SeRavaTebs
zogjer
mxolod
universitetebs
aniWeben,
ufro
xSirad ki nebismier organizaciebsa da sawarmoebs, romlebic am gziT iReben Semosavals. amgvari yuradReba isu vaWrobis mimarT misi udidesi sainovacio potencialiT aixsneba. patentebiT daculi saqonliTa da teqnologiebiT vaWrobis wilis zrda evrokavSiris konkurentunarianobis erT-erTi saimedo indikatoria. zrdis tempi TvalsaCinoa:
safrangeTSi
1990
wels
ucxoeTidan
SeZenili
licenziebisgan
miRebulma Semosavalma Seadgina 330 milioni evro, xolo 2003 wels - 2.4 miliardi
evro.
germaniaSi
igive
maCvenebeli
Seicvala
1.3
miliardidan
2.7
miliardamde59.
CanarTi 4 belgia. belgia. belgiaSi 2008 wlidan moqmedebs sapatento Semosavlis 80% gamoqviTva dasabegri bazidan (Patent Income Deduction), rasac sapatento Semosavlis dabegvris zeda zRvari 33%-dan 6,8%-de dayavs60. mniSvneloba ara aqvs aris patenti TviTon kompaniis mier SemuSavebuli Tu SeZenili. im SemTxvevaSi, Tu patenti importirebulia igi nawilobriv mainc unda iyos gaumjobesebuli kompaniis mier.
dapatentebuli
teqnologiebis
niderlandebSi,
safrangeTSi,
(gaerTianebul
samefoSi,
gadacemis
wamaxalisebeli
luqsemburgSi,
daniaSi
da
sxva)
espaneTSi61. aseTi
kanonebi
miRebulia
ramdenime
RonisZiebebis
qveyanaSi gatarebis
SesaZlebloba amJamad ixileba.
CanarTi 5
58
PROTOCOLLO D’INTESA SULLA VALUTAZIONE ECONOMICO FINANZIARIA DEI BREVETTI. Il Ministero dello Sviluppo Economico - L’ Associazione Bancaria Italiana (ABI) - La CONFINDUSTRIA - La Conferenza dei Rettori delle Università Italiane (CRUI). SOTTOSCRITTO A ROMA IL 21 OTTOBRE 2008.
59
Kamiyama, Sh., Sheehan, J., Martinez, C. VALUATION AND EXPLOITATION OF INTELLECTUAL PROPERTY. DIRECTORATE FOR SCIENCE, TECHNOLOGY AND INDUSTRY WORKING PAPER, OECD, 2006/5, pp. 48. DSTI/DOC(2006)5. www.oecd.org.
60
61
Tom Swinnen. Tax incentives for Belgian R&D. (http://ipfinance.blogspot.com/2008/12/tax-incentives-for-belgian-r.html) Kessler, Wolfgang and Eicke, Rolf. The Emergence of R&D Tax Regimes In Europe. Tax Notes Int’l, June 9, 2008, p. 845. (web26.tax.uni-freiburg.de/typo3/fileadmin/repository/lehrstuhl/pdf).
24
irlandia irlandiaSi patentis licenzirebiT miRebuli roialTi mTlianad Tavisufldeboda gadasaxadisagan im SemTxvevaSi, Tu patenti irlandiaSi Catarebuli kvleviTi samuSaos Sedegi iyo. es imdenad mimzidveli SeRavaTi iyo, rom bevri transnacionaluri kompania cdilobda sakuTari kvleviTi qvedanayofebi irlandiaSi daefuZnebina, riTac irlandia igebda codnis mozidvis TvalsazrisiT. es garemoeba evrokomisiis kritikas iwvevda wlebis ganmavlobaSi, aniWebda ra irlandias upiratesobas evrokavSiris sxva wevrebTan SedarebiT. bolos irlandiam miiRo kritika da Secvala kanoni. amJamad gadasaxadisgan mTlianad Tavisufldeba 5 mln evromde Semosavali, miRebuli im patentebiT, romelTaTvisac kvleva, dagegmva, damuSaveba, eqsperimentebi, testireba, konstruireba an sxva msgavsi qmedebebi
Catarebulia
saSiSroebas,
rom
evropul
kvleviTi
sivrceSi62.
ekonomikur
qvedanayofebis
ganTavseba
es
cvlileba
Sewydeba
da
qmnis
eqneba
irlandiisTvis
adgili
ubralod
irlandiidan licenziebis gayidvas (Svilobili kompaniebis meSveobiT).
avRniSnoT, rom patentebis gamoyenebis/licenzirebis wamaxalisebeli
SeRavaTebi
SemuSavebulia wevri qveynebis mier. evrokavSiris marTvis doneze amis Sesaxeb regulacia an direqtiva ar arsebobs. amave dros, SeRavaTebi yvela qveyanaSi sxvadasxvaa. regionebs
ufro Soris.
metic,
SeRavaTebi
magaliTad,
SeiZleba
espaneTSi
gansxvavdebodes
baskeTis
qveynis
avtonomiam,
SigniT
isargebla
ra
gadasaxadebis damoukideblad dadgenis uflebiT, kidev ufro guluxvi SeRavaTebi daawesa, vidre TviT espaneTma an romelime sxva evrokavSiris qveyanam63. sagadasaxado mraval
SeRavaTebi
ganviTarebul
da
evrokavSirSi
ganviTarebad
(iseve,
qveyanaSi)
rogorc
aziisa
teqnologiebis
da
amerikis
dapatentebas,
dapatentebuli teqnologiebis gamoyenebas (anu principuli siaxlis matarebeli nakeTobebis warmoebas) da am mizniT maT SemuSavebasa da SeZenas uwyobs xels. SeZena SeiZleba xorcieldebodes rogorc erTian Sida bazarze, aseve evropis gareTac (importi).
patentebiT
daculi
axali
teqnologiebis
qveyanaSi
Semodinebis
uzrunvelyofa SeiZleba ori gziT: 1. patentebze licenziebis SeZeniT anu isu importiT (rasac SeiZleba Sesabamisi manqana-mowyobilobis SeZena Tan sdevdes an ar sdevdes) 2. pirdapiri ucxouri investiciebis meSveobiT, romelsac sxva RonisZiebebTan (samSeneblo, samontaJo da a.S.) erTad axlavs patentebiT daculi teqnologiebis qveyanaSi Semotana.
62
Review of the Exemption from Taxation of Patent Income. Goodbody Economic Consultants, February 2007.
63
Spain: Basque patent box regime: an attractive location for IP Garrigues. (internationaltaxreview.com)
(http://www.finance.gov.ie/documents/publications/reports/Patincometaxexgoodb.pdf)
25
pirvel SemTxvevaSi teqnologiis mflobeli xdeba rezidenti kompania, xolo meoreSi
-
mflobeli
ucxouri
kompania
rCeba.
am
ori
SemTxvevis
wamaxalisebeli sagadasaxado garemo sxvadasxvanairad iqmneba.
mimarT
misi meqnizmebis
mimarT damokidebuleba icvleba imis mixedviT, Tu rogoria qveynis ekonomikuri strategia. inovaciuri ekonomikis mSenebeli qveynebi teqnologiebis Semotanis TvalsazrisiT SeiZleba iyvnen upiratesad orientirebulni teqnologiebis SeZenaze (licenziebis SeZenaze) an pirdapiri ucxouri investiciebis gziT maT Semotanaze. pirveli orientaciis tipiuri warmomadgenlebia iaponia da samxreT korea, xolo meoresi – singapuri. evropaSi pirveli mimarTulebis mkafio warmomadgeneli Zneli gamosayofia,
xolo
meore
mimrTulebis
warmomadgeneli
mimarTulebis qveynebi
warmomadgenelia
zrunaven
saerTo
irlandia.
dadebiT
meore
sainvesticio
garemoze, romelic dapatentebuli teqnologiebis difuziasac uwyobs xels. oRond, investiciebze
orientirebuli
im
mravali
qveynisgan
gansxvavebiT,
romlebic
inovaciur ganviTarebas miznad ar isaxaven, am qveynebs mkafiod aqvT Camoyalibebuli prioritetuli
mimarTulebebi
da
pirobebi,
romlebsac
investicia
unda
akmayofilebdes, rom ucxoelma investorma uxvi SeRavaTebiT isargeblos.
12. sxva RonisZiebebi isu dacvis da ganviTarebis kanonebiT gansazRvruli RonisZiebebis erTobliobis garda, rasac isu reJims vuwodebT, lisabonis strategiiT gaTvaliswinebuli sainovacio miznebis misaRwevad mniSvneloba aqvs is efeqtiani gamoyenebis mravalricxovan RoniZiebas, romelic evrokomisiisa da erovnuli programebisa da iniciativebis CarCoebSi xorcieldeba. aseTebia: •
isu dacvis sferoSi kadrebis momzadeba/gadamzadeba
•
sapatento sainformacio sistemebi
•
patentebis gacvlis saSuamavlo sistemebis ganviTareba, internet-sistemebis CaTvliT
•
universaluri sapatento momsaxurebis provaiderebis ganviTareba
•
specializebuli (dargobrivi) sapatento samsaxurebis ganviTareba
•
saxelmwifo marTvis organoebSi is da teqnologiebis gadacemis qvedanayofebis Camoyalibeba
da sxva. rogorc ismo (WIPO) CarCoebSi, aseve pirdapiri ormxrivi da mravalmxrivi xelSekrulebebis
meSveobiT
eso
ucxoeTis
is
saagentoebTan
TanamSromlobs.
TanamSromloba mraval Sromatevad proceduras aCqarebs da aiafebs. kerZod, aSS 26
patentebisa da savaWro niSnebis ofiss, iaponiis sapatento ofissa da eso-s Soris 2005 wels dadebulia xelSekruleba sapatento Ziebebis erToblivad Catarebis Sesaxeb.
Zieba
(siaxlis
anu
sapatento
sisufTavis
Semowmeba)
gansakuTrebiT
Sromatevadi da sapasuxismgeblo proceduraa. erT-erT ofisSi Semosuli ganacxadi gadaecema or danarCens eqspertizis Casatareblad, riTac procedura Cqardeba, xolo xarisxi izrdeba samive ofisis Zalebis gaerTianebis Sedegad. amiT ofisebic da
ganmcxadeblebic
igeben.
sagareo
TanamSromlobis
sxva
mimarTulebebidan
aRsaniSnavia evropis samezoblo politikis CarCoebSi post-sabWoTa qveynebTan, maT Soris saqarTvelosTan, TanamSromloba gamocdilebis gaziarebis, kanonmdeblobis srulyofisa
da
meti
harmonizaciis,
agreTve
kanonmdeblobis
aRsrulebis
gaZlierebis mimarTulebebiT. am mxriv evrokavSiri, rogorc msoflioSi erT-erTi umdidresi isu dacvis tradiciis matarebeli sakuTar pasuxismgeblobasac grZnobs da, wminda praqtikulad, uaxloesi mezoblebis bazrebsa da sistemebs ufro Rrma momavali TanamSromlobisTvis amzadebs.
13. daskvna inteleqtualuri sakuTreba, kerZod ki patentebi, TavisTavad teqnologiebis gavrcelebis instrumentia. jer erTi imitom, rom adamianebs teqnologiebis ganviTarebis
stimuls
aZleven.
meore
imitom,
rom
teqnologiis
gaxsnas
(gamoqveynebas) gulisxmoben. mesame imitom, rom garkveuli, kanoniT dadgenili dacvis periodis Semdeg, gamogoneba sazogadoebriv moxmarebaSi gadadis, rac misi Semdgomi
difuziis
garantiaa.
bunebrivia,
rom
inovaciur
ganviTarebaze
orientirebuli evrokavSirisTvis inteleqtualuri sakuTrebis uflebaTa (isu) dacvisa da teqnologiebis gavrcelebis xelisSemwyobi reJimis uzrunvelyofa erTerTi umniSvnelovanesi amocanaa, rac lisabonis strategiaSia asaxuli: "2001 wlis bolos amoqmeddes gaerTianebis patenti da sasargeblo modeli, raTa evrokavSiris masStabiT sapatento dacva gaxdes iseTive universaluri da iafi, rogorc konkurentebTan". evropis mTel teritoriaze moqmedi gaerTianebis patentis SemoReba, sapatento sasamarTlosTan erTad, Zlier gaaiafebda da gaamartivebda dacvis procedurebs, mewarmeebsa
da
gamomgoneblebs
mianiWebda
met
siTamames,
riTac
mTavar
konkurentebTan (aSS da iaponia) SedarebiT evrokavSiris pozicias gaaumjobesebda. zemoaRniSnuli isu reJimis Sesaqmnelad es sakvanZo sakiTxia. misi SemoReba codnaze orientirebuli evrokavSirisTvis erTiani bazris mSeneblobis dasrulebis niSani iqneboda. miuxedavad imisa, rom es sakiTxi evrointegraciis RonisZiebebs 27
Soris erT-erTi urTulesi aRmoCnda (igi ver gadawyda lisabonis strategiiT dasaxul
vadebSi),
evrokavSiri
Tanmimdevrulad
uaxlovdeba
mis
gadawyvetas.
gamartivda evropuli patentis moqmedebis procedurebi. amoqmedda gaerTianebis
savaWro niSani da gaerTianebis dizaini. gaerTianebis patenti darCeba erTiani evropis ganviTarebis dRis wesrigSi 2020 wlisTvis. evrokavSirma mTlianad, wevr saxelmwifoebTan da regionebTan erTad, bevri gaakeTa
isu
sferoSi
aqtivobis
gasaZliereblad
mimarTulebebiT.
isu
damadasturebelia
Tundac
konkurentunarianobis
sakiTxebis is
rom,
uzrunvelmyof
sakanonmdeblo
mniSvnelobis regionebic elements
aRqma ki
da
da
gaZlierda.
aRiqvamen sadac
organizaciuli mas,
SeuZliaT,
amis
rogorc ukeTes
pirobebs uqmnian, vidre qveyana mTlianobaSi (magaliTad, baskeTi).
isu dacvis sakiTxebi aRqmulia, rogorc evropuli paradoqsis daZlevis erT-erTi mTavari instrumenti – evropuli mecnierebis TvalsaCino miRwevebi unda aisaxos misi konkurentunarianobis zrdaSi. amisTvis sajaro seqtorSi kvlevis Sedegebis
isu dacvis xelSemwyobi meqanizmebi ixveweba evrokavSirisa da erovnul doneebze. magram isu dacvis reJimebis araerTgvarovneba mainc seriozul damabrkolebel (da gadasalax) faqtorad rCeba. problemebi didwilad erovnulisa da evropulis Tanafardobi tradiciul aRqmasTanaa dakavSirebuli.
28
evrokavSirSi evrokavSirSi aramomgebiani da sajaro organizaciebis sapatento saqmianobis mxardam mxardamWeri Weri RonisZiebebi
fineTi
SvedeTi
bulgareTi
estoneTi
poloneTi
rumineTi
slovakeTi
slovenia
ungreTi
CexeTi
+
+
+
+
+
+
+
+
+
+
+
+
64 + + + 65
-
-
-
?
66
67
+
+
+
„profesoris privilegiis“ gauqmeba
+
- + +
-
+
+
-
+
+
-
+
+
-
a
a
a
a
a
a
a
a
dapatentebis xarjebis Semcireba
+
+ + +
+
+
+
+
+
+
-
+
+
+
+
+
+
+
+
+
+
+
universitetebSi kompaniebis
+
+ + +
+
+
+
+
+
+
-
+
+
+
+
+
+
+
+
+
+
+
-
+
-
-
+
+
-
+
-
+
-
-
-
-
-
-
-
-
+
-
+
+ + +
+
?
+
?
+
+
+
-
+
-
-
-
-
-
-
-
-
dania
belgi belgiaa
safrangeTi
+
saberZneTi
portugalia
+
irlandia
+
+ + +
espaneTi
+
+
britaneTi
+
kvleviT da komerciul funqciebs
germania
+
avstria
niderlandebi
gardamavali ekonomikis qveynebi
italia
ganviTarebuli qveynebi
Soris balansis dadgena. bei-doulis (Bayh-Dole) kanonis nairsaxeobis miReba
dafuZnebis xelSewyoba sagadasaxado SeRavaTebi sapatento
-
Semosavlebze licenzirebisas patentis Semdgomi
-
64
niSniT aRniSnulia is qveynebi, sadac bei-doulis ideologiis gaziareba mxolod `profesoris privilegiis” gauqmebiT Semoifargla.
65
qveynebi, sadac bei-doulis ZiriTadi debulebebi ganxorcielebuli iyo aSS-Si bei-doulis miRebamde da maRali Sedegebic iyo miRweuli.
66
estoneTSi sis-ze universitetebis mflobeloba maTi wesdebebiT isazRvreba. kanoni amis Sesaxeb arafers ambobs.
67
poloneTSi, slovakiaSi, ukrainaSi sapatento kanoni acxadebs, rom patentze uflebebi avtomaturad ekuTvnis damqiravebels, Tu sxva ram ar aris gaTvaliswinebuli kontraqtiT. sajaro kvleviT dawesebulebebTan mimarTebaSi, es bei-doulis kanonis analogiuria.
29
kvlevebisTvis gamoyeneba patentebis unebarTvo gamoyeneba
+
+ + +
+
+
+
+
+
+
+
+
+
+
+
+
+
+
+
+
+
+
-
-
-
-
-
-
-
-
-
-
-
-
-
-
-
+
+
-
+
-
-
-
-
-
+
-
-
-
-
-
-
-
-
-
-
-
-
-
-
-
-
-
+
+ + +
+
-
+
+
-
-
-
?
?
-
-
-
-
-
-
-
-
-
kvlevaSi (research exemption) gamomgoneblisTvis SeRavaTiani
-
68
-
periodis miniWeba (grace period) winaswari ganacxadi Semdgomi dapatentebisTvis
(provisional patenting)
meToduri masalebis momzadeba
68
ungreTSi da zogierT sxva aRmosavleTevropul qveyanaSi SeRavaTiani periodi (Cveulebriv, 6 Tve) vrceldeba mxolod oficialur gamofenebSi monawileobaze, xolo samecniero publikaciaze - ara.
30
literatura Agreement on the application of Article 65 of the Convention on the Grant of European Patents. Official Journal EPO, 12/2001, p. 550 (http://www.epo.org/patents/law/legal-texts/london-agreement.html) An assessment of the implications for basic genetic engineering research of failure to publish, or late publication of, papers on subjects which could be patentable as required under Article 16(b) of Directive 98/44/EC on the legal protection of biotechnological inventions. REPORT FROM THE COMMISSION TO THE EUROPEAN PARLIAMENT AND COUNCIL, COMMISSION OF THE EUROPEAN COMMUNITIES, Brussels, 14.01.2002. (http://eur-lex.europa.eu). An Industrial Property Rights Strategy for Europe. COMMUNICATION FROM THE COMMISSION TO THE EUROPEAN PARLIAMENT, THE COUNCIL AND THE EUROPEAN ECONOMIC AND SOCIAL COMMITTEE. Brussels, 16.7.2008, COM(2008) 465 final B. van Pottelsberghe de la Potterie and D. François. The cost factor in patent systems. Université Libre de Bruxelles – Solvay Business School – Centre Emile Bernheim, CEB Working Paper N° 06/002, 2006 (http://www.solvay.edu/EN/Research/Bernheim/documents/wp06002.pdf) Commission Recommendation on the management of intellectual property in knowledge transfer activities and Code of Practice for universities and other public research organisations. EUROPEAN COMMISSION, Office for Official Publications of the European Communities, Luxembourg, 2008. ISSN 1018-5593. COMPENDIUM OF PATENT STATISTICS. OECD, 2008 (http://www.oecd.org/dataoecd/5/19/37569377.pdf) Contacts, contracts and codices. Research co-operation between universities and companies. Danish Rectors’ Conference - Confederation of Danish Industries. 2004, pp.48. Convention on the Grant of European Patents of 5 October 1973 - European Patent Convention (EPC). (http://www.epo.org/patents/law/legal-texts/html/epc/2000/e/contents.html). Copyright in the Knowledge Economy. GREEN PAPER Brussels, 16.7.2008 COM(2008) 466 final (http://eur-lex.europa.eu/LexUriServ/LexUriServ.do?uri=COM:2008:0466:FIN:EN:PDF) Council Regulation (EC) No 40/94 of 20 December 1993 on the Community trade mark. Council Regulation (EC) No 6/2002 of 12 December 2001 on Community designs. daviT gabunia, giorgi TaqTaqiSvili. saerTaSoriso saavtoro samarTali: bernis konvencia, romis
konvencia, TRIPS-is SeTanxmeba. analizi da komentarebi. saqpatenti, Tbilisi, 2005, 280 gv. DENT, Chris, JENSEN, Paul, WALLER, Sophie and WEBSTER, Beth. Research Use of Patented Knowledge: A Review. STI Working Paper. Intellectual Property Rights. DIRECTORATE FOR SCIENCE, TECHNOLOGY AND INDUSTRY, OECD, 17-Mar-2006, pp. 53. DSTI/DOC(2006)2. (http://www.oecd.org/dataoecd/15/16/36311146.pdf) Development and implications of patent law in the field of biotechnology and genetic engineering. REPORT FROM THE COMMISSION TO THE COUNCIL AND THE EUROPEAN PARLIAMENT. COMMISSION OF THE EUROPEAN COMMUNITIES, Brussels, 14.07.2005 COM(2005) 312 final (SEC(2005) 943) DIRECTIVE 2001/29/EC OF THE EUROPEAN PARLIAMENT AND OF THE COUNCIL of 22 May 2001 on the harmonisation of certain aspects of copyright and related rights in the information society. Official Journal of the European Communities, 22.6.2001, L 167/10 EN (http://eur-lex.europa.eu/LexUriServ/LexUriServ.do?uri=OJ:L:2001:167:0010:0019:EN:PDF) Directive 98/71/EC of the European Parliament and of the Council of 13 October 1998 on the legal protection of
31
designs. Official Journal, L 289 of
28.10.1998
Directives 91/250/EEC , 92/100/EEC , 93/83/EEC , 93/98/EEC and 96/9/EC. DRAFT Report on the outcomes of the: "Public consultation on transnational research cooperation and knowledge transfer between public research organisations and industry". EUROPEAN COMMISSION, RESEARCH DIRECTORATE-GENERAL, Directorate M - Investment in Research and links with other policie, political aspects, private investment, relations with EIB. Brussels, 1 September 2006, M1/FM-DD D(2006). (http://ec.europa.eu/investin-research/pdf/download_en/consult_report.pdf) Enhancing the patent system in Europe. Communication from the Commission to the European Parliament and the Council of 3 April 2007, COM(2007) 165 final - Not published in the Official Journal European anti-counterfeiting and anti-piracy plan. Council Resolution of 25 September 2008, Official Journal C 253 of 4.10.2008 (http://eur-lex.europa.eu/LexUriServ/LexUriServ.do?uri=CELEX:32008G1004(01):EN:NOT) Funding Agency Requirements & Guidelines For Managing Research-Generated Intellectual Property. Commercialisation Steering Group, February 2006. pp. 55. (www.sfi.ie/uploads/documents/upload/IPGuidelines-FINAL_Feb06.pdf). Ian Cockburn. A Provisional Application – An important tool in the Right hands. (http://www.wipo.int/sme/en/documents/prov_application). Iles, Kevin. A COMPARATIVE ANALYSIS OF THE IMPACT OF EXPERIMENTAL USE EXEMPTIONS IN PATENT LAW ON INCENTIVES TO INNOVATE. Northwestern Journal of Technology and Intellectual Property, Volume 4, Issue 1 (Fall 2005). inteleqtualuri sakuTrebis sakiTxebi saxelmwifo sainovacio politikaSi: patentebi. gamokvlevis angariSi. informaciisa da
dokumentaciis saqarTvelos federacia, Tbilisi, 2009. 55 gv.
IPR in nanotechnology: Lessons from experiences worldwide. International workshop, European Patent Office (EPO) and DG Research of the European Commission, 16 April 2007, Brussels. (http://cordis.europa.eu/nanotechnology/src/iprworkshop.htm). Kamiyama Sh., Sheehan J., Martinez C. VALUATION AND EXPLOITATION OF INTELLECTUAL PROPERTY. DIRECTORATE FOR SCIENCE, TECHNOLOGY AND INDUSTRY WORKING PAPER, 2006/5, DSTI/DOC(2006)5. (www.oecd.org). Kessler, Wolfgang and Eicke, Rolf. The Emergence of R&D Tax Regimes In Europe. Tax Notes Int’l, June 9, 2008, p. 845. (web26.tax.uni-freiburg.de/typo3/fileadmin/repository/lehrstuhl/pdf). Knowledge sharing in the European Research Area. Report of the ERA Expert Group, European Commission, Directorate-General for Research, 2008. EUR 23323 EN . Leydesdorff, Loet & Meyer, Martin. The Decline of University Patenting and the End of the Bayh-Dole Effect. Scientometrics, (2010) forthcoming. Maskus, Keith E. Encouraging International Technology Transfer. UNCTAD-ICTSD, Issue Paper No. 7 NATIONAL CODE OF PRACTICE FOR MANAGING AND COMMERCIALISING INTELLECTUAL PROPERTY FROM PUBLIC-PRIVATE COLLABORATIVE RESEARCH. Enterprise,
Trade,
Science,
Technology
and
The National Policy and Advisory Board for
Innovation
–
ICSTI,
November
2005.
pp.54
(http://www.forfas.ie/media/acsti051125_ip_code_of_practice.pdf). National Code of Practice for Managing Intellectual Property from Publicly Funded Research. Irish Council for Science, Technology and Innovation (ICSTI), January 2004. pp 58. (http://www.sciencecouncil.ie)
32
PATENTS AND INNOVATION: TRENDS AND POLICY CHALLENGES. OECD, 2004. (www.oecd.org) P. VAN EECKE, J. KELLY, P. BOLGER and M. TRUYENS. Monitoring and analysis of technology transfer and intellectual property regimes and their use. National summaries. Results of a study carried out on behalf of the European Commission (DG Research), 2009, pp.247. (http://www.eutechnologytransfer.eu/files3/national_summaries.pdf) Proposal for a COUNCIL DECISION conferring jurisdiction on the Court of Justice in disputes relating to the Community patent (presented by the Commission), Brussels, 23.12.2003 COM(2003) 827 final 2003/0326 (CNS) Proposal for a COUNCIL DECISION establishing the Community Patent Court and concerning appeals before the Court of First Instance (presented by the Commission), Brussels, 23.12.2003 COM(2003) 828 final 2003/0324 (CNS) PROTOCOLLO D’INTESA SULLA VALUTAZIONE ECONOMICO FINANZIARIA DEI BREVETTI. Il Ministero dello Sviluppo Economico – L’ Associazione Bancaria Italiana (ABI) - La CONFINDUSTRIA - La Conferenza dei Rettori delle Università Italiane (CRUI). SOTTOSCRITTO A ROMA IL 21 OTTOBRE 2008. Public Research Commercialisation Survey: Denmark 2008. Series: Innovation: Analysis and Evaluations, 13/2009. Danish Agency for Science, Technology and Innovation. pp. 34. (en.fi.dk/publications/2009/public-research-commercialisation-survey-denmark-2008/Kommercialisering-UK2008.pdf) Review of the Exemption from Taxation of Patent Income. Goodbody Economic Consultants, February 2007. (http://www.finance.gov.ie/documents/publications/reports/Patincometaxexgoodb.pdf) Schumpeter, Joseph A. Theory of Economic Development: An inquiry into profits, capital, credit, interest and the business cycle, 1911. Singh, Guriqbal Jaiya and Kalanje, Christopher M. Managing Patent Costs: An Overview. WIPO, (www.wipo.int/sme/en/documents/pdf/managing_patent_costs.pdf) Spain: Basque patent box regime: an attractive location for IP Garrigues. (internationaltaxreview.com) The Bayh-Dole Act at 25. BayhDole25, Inc., April 17, 2006, pp. 44. (http://www.bayhdole25.org/sites/bayhdole25.org/files/BayhDole25_WhitePaper_20060417.pdf) The US Bayh-Dole Act. (Public Law 96-517, The Patent and Trademark Law Amendments Act enacted 1980 and amended in 1984) Tom Swinnen. Tax incentives for Belgian R&D. (http://ipfinance.blogspot.com/2008/12/tax-incentives-for-belgianr.html) Towards a common European view on the features of a grace period. Workshop report. EUROPEAN COMMISSION, RESEARCH DIRECTORATE-GENERAL, Directorate K – Knowledge-based Economy and Society; Strategic and Policy aspects ; Investment in Research, Brussels, 14.1.2003. (ec.europa.eu/research/era/pdf/ipr-gp-report.pdf) Turning Science into Business: PATENTING AND LICENSING AT PUBLIC RESEARCH ORGANISATIONS. OECD, 2003, 308 p. WIPO Copiright Treaty 1996 (http://www.wipo.int/treaties/en/ip/wct/trtdocs_wo033.html)
33