MS-EXCEL-HICHEEL.pdf - Google Drive

Êîìïüþòåðèéí õýðýãëýý

MS-Excel

MS Excel ïðîãðàììûí ¿íäñýí îéëãîëòóóä 1.MS Excel õ¿ñíýãòýí ìýäýýëýë áîëîâñðóóëàõ õýðýãëýýíèé ïðîãðàììûí òóõàé òîâ÷ òàíèëöóóëãà MS Excel ïðîãðàìì íü õ¿ñíýãòýí ìýäýýëýë áîëîâñðóóëàõ, õ¿ñíýãòýíä òîîöîî õèéõ, ýäèéí çàñàã, ñòàòèñòèêèéí áîëîí èíæåíåðèéí òîîöîîíä õýðýãëýãäýõ òºðºë á¿ðèéí ôóíêö¿¿äèéã àøèãëàí áîëîâñðóóëàëò õèéõ, õ¿ñíýãòèéí ºãºãäë¿¿äýýð ãðàôèê, äèàãðàìì áàéãóóëàõ ãýõ ìýò ¿éëäëèéã ã¿éöýòãýõ áîëîìæîîð õàíãàãäñàí àñàð òîì ýëåêòðîí õ¿ñíýãò¿¿ä á¿õèé õýðýãëýýíèé ïðîãðàìì þì. MS Excel ïðîãðàìì íü 255 áàãàíà 65636 ìºð á¿õèé ¿íäñýí 3 àæëûí õóóäàñòàé áºãººä ýäãýýð õóóäñóóäàä õîîðîíäîî õàìààðàëã¿é õ¿ñíýãò¿¿ä ¿¿ñãýæ íýã ôàéë áàéäëààð õàäãàëàõ áîëîìæòîé áàéäàã. 2. MS Word ïðîãðàììààñ ÿëãàãäàõ ÿëãàà, îíöëîã, äàâóó òàëóóä MS Excel ïðîãðàììûí MS Word ïðîãðàììààñ ÿëãàãäàõ ÿëãàà MS Word

MS Excel

1. Õýðýãëýã÷èéí ñîíãîñîí öààñíû õýìæýý á¿õèéáàðèìò áîëîâñðóóëàõ òàëáàðòàé

255 áàãàíà 65536 ìºð á¿õèé èõ õýìæýýíèé õ¿ñíýãò áîëîâñðóóëàõ àæëûí òàëáàðòàé

2. Áîëîâñðóóëæ áóé áàðèìòûã íýã ôàéëä íýã íýðýýð õàäãàëàõ áºãººä áàðèìòàí äàõü ÿëãààòàé á¿ëýã, äýä á¿ëã¿¿ä íü õóóäàñíû äóãààðààð òîäîðõîéëîãäîíî 3. Áàðèìò áè÷èãòýé àæèëëàõ àæèëëàãààã õºíãºâ÷èëºõ, çàõèäàë èëòãýë, òàéëàí ãàðãàõ ãýõ ìýò áàðèìò áîëîâñðóóëàõàä áýëýí çààâàð àøèãëàõ áîëîìæóóäààð õàíãàãäñàí áàéäàã 4. Ïàðàãðàô áóþó áàðèìòûí èõ áèå, äýä á¿ëýã, ç¿éëòýé àæèëëàõ êîìàíäóóäòàé 5. Õýðýãëýã÷ õàäãàëàõ ôàéëäàà íýð ºãººã¿é òîõèîëäîëä MS Word ïðîãðàìì àâòîìàòààð Doc1, Doc2 ãýõ ìýò íýðýýð õàäãàëäàã

Õ¿ñíýãò áîëîâñðóóëàõäàà íýð á¿õèé íýã ôàéëä õýä õýäýí ÿëãààòàé õ¿ñíýãò¿¿äèéã ¿¿ñãýæ õàäãàëàõ áîëîìæòîé. Sheet1, Sheet2 ãýõ ìýò Õ¿ñíýòýí ìýäýýëýëòýé àæèëëàõ áîëîìæîîð èë¿¿ õàíãàãäñàí, í¿äýí äýõ ºãºãäºëòýé àæèëëàõ, í¿ñýð áîäîëòóóäûã õºíãºâ÷èëºõ áîëîìæóóäàð õàíãàãäñàí áàéäàã Õ¿ñíýãò¿¿äèéí í¿ä, ìºð, áàãàíàíä õèéõ ¿éëäë¿¿äèéã ã¿éöýòãýõ êîìàíäóóäòàé MS Excel ïðîãðàììûã àøèãëàæ áàéõäàà íýð ºãºëã¿é õàäãàëñàí ôàéë Book1 ãýõ ìýò íýðýýð õàäãàëàãäàíà

MS Excel ïðîãðàìì íü õ¿ñíýãòýí ìýäýýëýëòýé àæèëëàõàä çîðèóëàãäàæ çîõèîãäñîí áîëîõîîð àëü áîëîõîîð õ¿ñíýãòýíä õèéãäýæ áîëîõ ¿éëäë¿¿äèéã õÿëáàð äºõºì çàìààð öàã õóãàöàà áàãà çàðöóóëæ ã¿éöýòãýõýä èë¿¿ àíõààðñàí áàéäàã áà õýðýâ õýðýãëýã÷ òóõàéí ïðîãðàììûã ººðèéí áàéíãà õýðýãëýäýã ¿éëäýëä òîõèðóóëàí ººð÷ëºõ øààðäëàãà ãàðâàë ïðîãðàìì÷ëàëûí õýëèéã àøèãëàæ áîëîõ þì. 3. MS Excel ïðîãðàììûí áîëîìæóóä Õ¿ñíýãòèéí í¿äýíä òºðºë á¿ðèéí ôîðìàòûí ººð÷ëºëò õèéõ áîëîìæòîé. Òåêñòèéã õýâòýý áîñîîãîîð áè÷èæ áîëîõîîñ ãàäíà õýäýí ãðàäóñûí íàëóóãààð áè÷èõèéã òîõèðóóëæ ºã÷ áîëíî. Õ¿ñíýãòýíä õ¿ññýí ôóíêöýý àøèãëàí òîîöîî õèéæ áîëíî. Ôóíêö, òîìú¸î àøèãëàí áîäîëò õèéñýí áîë òóõàéí í¿äýí äýõ áîäîëòûã áóñàä í¿äýíä äàâòàí ã¿éöýòãýõã¿éãýýð õóóëæ áîëíî. Õýðýãëýã÷èéí öóâàà ¿¿ñãýæ õ¿ñíýãòèéí í¿äí¿¿äèéã õ¿ññýí óòãààð ä¿¿ðãýæ áîëíî.

JAGA

-1-

Êîìïüþòåðèéí õýðýãëýý

MS-Excel

ªãºãäëèéã õóóëàõäàà òîîí óòãà, òîìú¸î, õýëáýð çàãâàð ãýõ ìýò ñîíãîñîí îáúåêòèéã õóóëæ áîëíî. ªãºãäëèéã ýðýìáëýõ, õýðýãòýé ìýäýýëëýý ø¿¿æ õàðóóëàõ, ÿëãààòàé ìºð¿¿äèéí õóâüä äýä íèéëáýð îëîõ áîëîìæòîé. Õýâëýãäýõ ìóæèéã òîãòîîæ ºã÷ áîëíî. Èõ õýìæýýíèé õ¿ñíýãòòýé àæèëëàæ áàéõ ¿åä õýâëýãäýõ øààðäëàãàòàé ìýäýýëëèéã òîäîðõîéëæ, õýâëýõ ¿éäëèéã øóóä ã¿éöýòãýñíýýð çàðèì íýã òîõèðóóëãà õèéõýýñ òàíûã ÷ºëººëæ ºãäºã. Íýã ôàéëä õàäãàëàãäàõ ÿëãààòàé õ¿ñíýãò¿¿äèéí òîîã íýìæ õàñàæ, íýðèéã ººð÷èëæ áîëíî. Õ¿ñíýãò¿¿äèéã íýãòãýæ õóðààíãóéëàí ýìõòãýñýí õ¿ñíýãò ¿¿ñãýæ áîëíî. Òºðºë á¿ðèéí ãðàôèê äèàãðàìì çóðàõ, äèàãðàììûã ñîëüæ ººð÷èëæ çàñâàð îðóóëàõ çàìààð õ¿ñíýãòýí äýõ ºãºãäëèéã îéëãîìæòîéãîîð ä¿ðñýëæ ¿ç¿¿ëýõ áîëîìæòîé. 4. MS Excel ïðîãðàììûí àæèëëàãààã ýõë¿¿ëýõ, ¿íäñýí äýëãýöòýé òàíèëöàõ 4.1. MS Excel ïðîãðàììûã ýõë¿¿ýõ MS Excel ïðîãðàììûã õýä õýäýí àðãààð ýõë¿¿ëýõ áîëîìæòîé. Àðãà 1: 1.Start òîâ÷ëóóð äýýð äàðíà 2.Íýýãäýõ Windows æàãñààëòààñ Programs-èéã ñîíãîíî 3.Íýýãäýõ æàãñààëòààñ Microsoft Excel ãýñýí óã ïðîãðàììûí íýðèéã ñîíãîíî. (Microsoft Office äýä öýñèéã ñîíãîæ Microsoft Excel ïðîãðàìì ðóó îðîõ òîõèîëäîë áàéäàã) Àðãà 2: Desktop äýýðõè MS Excel ïðîãðàììûí Icon (óã ïðîãðàììûí ä¿ðñ çóðàã) ñîíãîæ õóëãàíààð õî¸ð äàðíà

Àðãà 3: MS Office ïðîãðàììûí Toolbar - ààñ MS Excel ïðîãðàììûã òºëººëºõ ä¿ðñèéã ñîíãîæ íýã óäàà äàðíà. Àðãà 4: MS Excel ïðîãðàììûã àøèãëàí áîëîâñðóóëñàí ôàéëûã ñîíãîæ õóëãàíààð õî¸ð äàðàëò õèéíý. ¯¿íèéã Start öýñíèé Documents ñîíãîëòîîð ñîíãîõ äýä öýñíýýñ ýñâýë Windows Explorer ïðîãðàììûã àøèãëàí øààðäëàãàòàé õàâòàñíààñ óã ïðîãðàììûã àøèãëàí áîëîâñðóóëñàí ôàéëûã ñîíãîæ áîëîõ þì. Ýäãýýð àðãóóäûí àëü íýãèéã õýðýãëýæ MS Excel ïðîãðàììûí àæèëëàãààã ýõë¿¿ëýõ áºãººä Short Cut, Icon áóþó òóõàéí ïðîãðàììûã ä¿ðñëýõ ä¿ðñ çóðàã àëü àëü íü áàéõã¿é ìºí Programs öýñýíä óã ïðîãðàììûí íýð áàéõã¿é òîõèîëäîëä Run, Find êîìàíä õýðýãëýõ òîõèîëäîë ãàðäàã. 4.2. MS Excel ïðîãðàììûí ¿íäñýí äýëãýö MS Excel Ïðîãðàììûí ¿íäñýí äýëãýöýíä áàãòàõ çàðèì íýãã ýëåìåíò¿¿äèéã òîâ÷ òàéëáàðëàâàë: Àæëûí õóóäàñíû íýðèéí çóðâàñ -MS Excel Book1 íýð á¿õèé äýëãýöèéí äýýä õýñýãò áàéðëàõ ìºð

JAGA

-2-

Êîìïüþòåðèéí õýðýãëýý

MS-Excel

Àæëûí õàâòàñ - MS Excel Ïðîãðàììûí ¿íäñýí ôàéë áóþó Book Àæëûí õóóäàñ - õ¿ñíýãò áîëîâñðóóëàõ äýëãýö áóþó Sheet1 Öýñèéí ìºð - Menu Bar (File, Edit,...,Help) öýñ áàéðëàõ ìºð Õýðýãñëèéí ìºð - Toolbar áóþó êîìàíäûí õýðýãë¿¿ðèéã àãóóëæ áóé ìºð Òîìú¸îíû ìºð - Formula Bar = òýìäýãèéí àðä áàéðëàõ í¿äýíä îðóóëñàí ìýäýýëýë, òîìú¸îã õàðóóëàõ ìºð Áàãàíà - Column: A, B, C ãýõ ìýò íýðëýãäýõ 256 áàãàíà ̺ð - Row: 1, 2, 3,... ãýõ ìýò äóãààðëàãäàõ 65536 ìºð Í¿ä - Cell: èäýâõèòýé í¿ä áóþó êóðñîð áàéðëàõ õýñýã Áîñîî ÷èãëýëä ã¿éëãýõ øóãàì - Vertical Scroll Bar] Õýâòýý ÷èãëýëä ã¿éëãýõ øóãàì - Horizontal Scroll Bar MS Excel ïðîãðàììûí ¿íäñýí äýëãöýíä MS Word ïðîãðàììûíõòàé òºñòýé ç¿éë íèëýýä áàéäàã. ßëãààòàé ç¿éë íü ãýâýë àíãëè öàãààí òîëãîéí ¿ñãýýð íýðëýñýí áàãàíà á¿õèé ìºðººñ á¿òñýí õ¿ñíýãòèéí òîð á¿õèé äýëãýö íýýãäýíý. ¯ñãèéí ôîíä ñîíãîõ öîíõ Èäýâõèòýé í¿äíèé õàÿã

Òîìú¸îíû ìºð Õýðýãñýëèéí ìºð Öýñíèé ìºð

Áàãàíûí õàÿã Èäýâõèòýé í¿ä

Vertical Scroll Bar ̺ðèéí äóãààð Horizontal Scroll Bar

Àæëûí õóóäàñ

Çóðàã 1.1

JAGA

-3-

Êîìïüþòåðèéí õýðýãëýý

MS-Excel

Çóðàã 1.1-ò ¿ç¿¿ëëý. ̺í Excel ïðîãðàììä õýðýãëýãäýõ çàðèì íýã áîëîí êîìàíäûí õýðýãë¿¿ð¿¿äèéã àíçààð÷ áîëíî. Õ¿ñíýãò áîëîâñðóóëæ ýõëýõ ¿åä àíõààðàõ ç¿éëñ:  Õ¿ñíýãòèéã ä¿ðñýëæ áàéãàà òîð íü õýâëýãäýæ ãàðäàãã¿é. Èéìä òîðûã õýâëýæ ãàðãàõûã õ¿ñâýë ò¿¿íèéã õ¿ðýýëýõ õýðýãòýé.  ̺ðèéã äóãààðëàæ áàéãàà òîîã äýñ äóãààð áàãàíûí îðîíä àøèãëàõ ãýæ îðîëäîõ õýðýãã¿é. Ýíý íü ìºðèéã íýðëýæ áóé íýð þì.  Õ¿ñíýãòèéí í¿ä á¿ð íü Excel ïðîãðàììä çîðèóëàãäñàí ñòàíäàðò ôîíäîîð òîõèðóóëàãäñàí áàéäàã. Ýíý ¿åä ººð ôîíä àøèãëàõûã õ¿ñâýë õ¿ñíýãò ¿¿ñãýõ ìóæèéã òýìäýãëýæ òóõàéí ôîíäîîð òîõèðóóëæ ñîíãîõ õýðýãòýé. Ýíý íü òàíûã í¿ä á¿õýíä ñòàíäàðò ôîíäûã ñîëèõ àæëààñ ÷ºëººëºõ þì.

MS Excel ïðîãðàììûã àøèãëàõ ¿åä çàðèì íýã òîìú¸îòîé òàíèëöàõ øààðäëàãà çàéëøã¿é ãàðäàã. ¯¿íä:  WORKBOOK ¿¿íèéã áèä àæëûí õàâòàñ ãýæ òàéëáàðëàõ áîëíî. Àæëûí íîì ãýõ îð÷óóëãàòàé ýíý ¿ãèéã Excel ïðîãðàìì àøèãëàí ¿¿ñãýñýí ôàéë ãýæ îéëãîõ áºãººä äîòðîî àæëûí õóóäàñíóóäûã àãóóëàõ ó÷ðààñ ýíýõ¿¿ íýð íü ò¿¿íòýé óòãààðàà ä¿éæ áàéãàà þì. ªºðººð õýëáýë òóõàéí ïðîãðàììûã àøèãëàí õýä õýäýí õóóäàñ á¿õèé íýã àæëûí õàâòñàíä àñàð èõ õýìæýýíèé ìýäýýëëèéã àãóóëæ áîëîõ þì. Íýã àæëûí õàâòàñ íü äîòðîî 3 àæëûí õóóäàñ àãóóëàõ áºãººä ¿¿íèéã áèä íýìæ áîëíî.  WORKSHEET Ýíý íü õ¿ñíýãòýí ìýäýýëýë áîëîâñðóóëæ ýõëýõ òàëáàé áºãººä ¿¿íèéã áèä àæëûí õóóäàñ ãýæ ÿðüäàã. Íýã àæëäûí õóóäàñ íü 255 ìºð 65536 áàãàíà á¿õèé õ¿ñíýãòýýñ á¿òýõ áºãººä íýã àæëûí õàâòñàíä 3 àæëûí õóóäàñ áàéäàã áºãººä ¿¿íèéã íýìýãä¿¿ëæ áîëíî.  CELL ýíý ºãºãäºë îðóóëàõ èäýâõèòýé í¿ä þì. Èäýâõèòýé í¿äèéã áàãàíûã íýðëýõ ¿ñýã, ìºðèéã äóãààðëàõ òîîã îðîëöóóëàí íýðëýõ áºãººä í¿äíèé õàÿãààð òóõàéí òîõèîëäîëä ÿìàð í¿ä èäýâõèòýé áàéãààã ìýäýõ áîëîìæòîé.  RANGE á¿ëýã í¿äí¿¿äèéã áèä ìóæ ãýæ íýðëýíý. Íýãýýñ èë¿¿ í¿äí¿¿ä ñîíãîæ ¿éëäýë õèéõ òîõèîëäîëä áèä öààøèäàà ýíý íýð òîìú¸îã õýðýãëýõ áîëíî. Õ¿ñíýãòýí ìýäýýëýë áîëîâñðóóëæ áàéõ ¿åä MS Word ïðîãðàììûã àøèãëàæ áàðèìò áè÷èãòýé àæèëëàæ áàéõ ¿åä àøèãëàæ áàéñàí çàðèì íýã îéëãîëòûã MS Excel ïðîãðàììûí îð÷èíòîé àäèëòãàæ áîëîõã¿é òîõèîëäëóóä áàéäãèéã àíõààðàõ õýðýãòýé. ¯¿íä: MS Word 1.Òåêñò ìýäýýëýë áîëîâñðóóëæ áàéõàä ìºð äóóñààã¿é ¿åä Enter òîâ÷ëóóð äàðäàãã¿é. Øààðäëàãàòàé ¿åä Enter òîâ÷ëóóðûã äàðàõ áºãººä ýíý ¿åä ¿¿ñýõ äîãîë ìºðèéã ïàðàãðàô ãýæ íýðëýäýã. 2.Áàðèìò áè÷èã áîëîâñðóóëæ ýõëýõ ¿åä ¿ñãèéí ôîíäûã ñîíãîñîí áîë õýðýãëýã÷ ººð ôîíä ñîíãîõ õ¿ðòýë ýíý íü õýâýýð õàäàãëàãääàã.

JAGA

MS Excel Í¿äýíä ºãºãäºë îðóóëæ áàéõ ¿åä òóõàéí ºãºãäºë íýã í¿äýíä áàéõ øààðäëàãàòàé áîë Enter òîâ÷ëóóð äàðàõã¿éãýýð ºãºãäëèéã îðóóëäàã. Õýðýâ Enter òîâ÷ëóóð äàðàõ áîë ýíý íü ººð í¿äíèé ºãºãäºë áîëæ õóâèðäàã. Õ¿ñíýãòèéí í¿ä á¿õýíä íýã èæèë ôîíä ¿éë÷èëäýã ó÷èð õýðýâ òà ºãºãäºë îðóóëàõààð çýõýæ áóé í¿äí¿¿äýä õýðýãëýõ ãýæ áóé ôîíäûã ñîíãîæ èäýâõèæ¿¿ëýýã¿é áîë í¿ä á¿õýíä ýíý ¿éëäëèéã äàâòàí -4-

Êîìïüþòåðèéí õýðýãëýý

3.Áàðèìò áè÷èã îðóóëæ ýõëýõ ýõëýëèéã çààñàí êóðñîð àíèâèæ áàéäàã.

MS-Excel

ã¿éöýòãýõ áîëäîã. Áàãàíà ìºðèéí îãòëîë äýýðõè íýã í¿ä ñîíãîãäñîí áàéäàã. ªãºãäºë îðóóëàõ èäýâõèòýé í¿äíèé õàÿã íü íýã ¸ñíû êóðñîð áàéãàà ãàçðûã çààæ áàéäàã.

Äýýðõè õàðüöóóëàëòààñ õ¿ñíýãòèéí í¿äýíä ºãºãäºë îðóóëàõ íü òåêñò ìýäýýëýë áîëîâñðóóëæ áàéõ ¿åèéí ìºðèéí òóõàé îéëãîëòòîé èæèë óòãàòàé áàéãààã àíõààðâàë ç¿éòýé. Æèøýýãýýð òàéëáàðëàâàë: MS Excel ïðîãðàììûí õ¿ñíýãòèéí íýã í¿äýíä íèëýýä õýìæýýíèé ºãºãäºë îðóóëàõàä óã ºãºãäºë í¿äýíäýý áàãòàõã¿é áàéãàà ìýò ñýòãýãäýë òºð¿¿ëäýã. ªãºãäºë äàðààãèéí áàãàíûí àðààð îðæ ýõëýíý. Ýíý ¿åä òà øèíý ìºð ð¿¿ øèëæèõ òîâ÷ëóóð äàðàõ õýðýãã¿é, ºãºãäëèéã îðóóëæ äóóññàíû äàðàà ò¿¿íèéã óã í¿äýíä áàãòààõ ¿¿ðýãòýé òîõèðóóëãà õèéõ õýðýãã¿é. Í¿äýíä ºãºãäºë îðóóëæ äóóñààã¿é ¿åä òóõàéí í¿äýíä êóðñîð àíèâ÷ñààð áàéõ áà ýíý ¿åä çàðèì íýãýí ¿éëäëèéã ã¿éöýòãýõ áîëîìæã¿é áàéäãèéã àíõààðàõ õýðýãòýé. Õ¿ñíýãòèéí í¿äýí äýõ ºãºãäºëòýé àæèëëàõ Í¿äí¿¿äèéã ñîíãîæ èäýâõæ¿¿ëýõ 1. Õóëãàíû ÷èðýõ äàðàëòààð í¿äí¿¿äèéã äýñ äàðààëàí èäýâõèæ¿¿ëíý. 2. Shift òîâ÷ëóóðûã êîìïüþòåðèéí ãàð äýýðõè äýýø, äîîø, áàðóóí, ç¿¿í òèéø çààñàí ñóì á¿õèé òîâ÷ëóóðòàé äàðñíààð èäýâõèòýé áàéãàà í¿äíýýñ ñóìíû ÷èãëýëèéí äàãóóõ í¿äí¿¿äèéã ñîíãîæ áîëäîã. 3. Èäýâõèòýé áàéãàà í¿äíýýñ àëü íýã ÷èãëýëä äýñ äàðààëñàí õýäýí í¿ä ñîíãîõ ººð àðãà áîë Shift òîâ÷ëóóðûã õóëãàíû òîâ÷ëóóðòàé õàìò äàðàõ àðãà þì. 4. Í¿äí¿¿äèéã ò¿¿âýðëýæ ñîíãîõäîî Ctrl òîâ÷ëóóðûã äàðñààð ñîíãîõûã õ¿ñ÷ áóé äàðààëñàí áóñ í¿äí¿¿ä äýýð äýñ äàðààëàí õóëãàíû òîâ÷ëóóðûã àøèãëàí ñîíãîíî. 5. Õ¿ñíýãòèéã õóóäàñ äàðààëàí ñîíãîõûã õ¿ñâýë Shift òîâ÷ëóóðûã Page Up ýñâýë Page Down òîâ÷ëóóðòàé õàìò äàðæ á¿òýí õóóäàñ äýýø ýñâýë äîîø ñîíãîæ èäýâõèæ¿¿ëæ áîëíî. 6. Áàãàíà ìºðèéã á¿õýëä íü ñîíãîõ áîë áàãàíûã íýðëýñýí ¿ñýã áîëîí ìºðèéã äóãààðëàñàí òîîí äýýð õóëãàíààð íýã äàðíà. Í¿äýíä ºãºãäºë îðóóëàõ ªãºãäºë îðóóëæ áóé èäýâõèòýé í¿äíèé õàÿã áàéðëàõ öîíõíû áàðóóí òàëä òóõàéí í¿äýíä îðæ áóé ºãºãäëèéã á¿ðýí õýìæýýãýýð íü õàðóóëæ áàéäàã òîìú¸îíû ìºð (Formula Bar) áàéðëàäàã. Í¿äýíä ºãºãäºë îðóóëàõ áîëîí òîìú¸î òîîöîî õèéæ ýõëýõ ¿åä äîîðõè òîâ÷íóóä áýëýí áîëäîã. Ýíý íü í¿äýíä ºãºãäºë îðóóëàõ ¿éëäëèéã õ¿÷èíã¿é áîëãîõ, äóóñãàõ, ¿ðãýëæë¿¿ëýõ ¿éëäë¿¿äèéã ã¿éöýòãýíý.

JAGA

-5-

Êîìïüþòåðèéí õýðýãëýý

MS-Excel

ªãºãäºë îðóóëàõ ¿éëäëèéã ¿ðãýëæë¿¿ëýõ Îðóóëæ áóé ºãºãäëèéã äóóñãàõ Îðóóëæ áóé ºãºãäëèéã õ¿÷èíã¿é áîëãîõ

Í¿äýíä ºãºãäëèéã áàéðëóóëàõ àðãóóä Í¿äýíä ºãºãäëèéã áàéðëóóëàõäàà õýâòýý áîñîî ãýõ ìýò áàéðëàëûã ñîíãîæ áîëîõîîñ ãàäíà íàëóó áàéðëóóëàõ ºíöãèéã çààæ ºã÷ áîëíî. Í¿äýíä ºãºãäëèéã îëîí ýãíýýãýýð áàéðëóóëàõ, í¿äèéã õ¿ðýýëýõ, í¿äýíä ºãºãäºë áè÷èãäýõ õýëáýðèéã òîõèðóóëàõ, ¿ñãèéí ôîíä ñîíãîõ ãýõ ìýò îëîí ¿éëäèéã Format öýñíèé Cells êîìàíäààð ã¿éöýòãýäýã. Õ¿ñíýãòèéí í¿äýíä ºãºãäëèéã òºðºë á¿ðèéí ºíö㺺ð áàéðëóóëàõäàà: 1. Format/Cells/Alignment êîìàíäûã ñîíãîíî. 2. Orientation á¿ëýãò ãðàäóñûã çààæ ºãºõ áà ýñâýë õóëãàíû òóñëàìæòàéãààð Text ¿ãèéí íàëóó áàéõ õýëáýðèéã çààæ ºãíº. Çóðàã 1.2 Degree - Í¿äýíä òåêñòèéí áè÷èãäýõ ºíöãèéã çààæ ºã÷ áîëíî. Ýíý õàðèëöàõ öîíõîíä äýýðõýýñ ãàäíà õýä õýäýí òîõèðóóëàãà õèéæ áîëäîã. ¯¿íä: Text alignment á¿ëýãò õ¿ñíýãòèéí í¿äýíä ºãºãäëèéã àëü òàëä íü çýðýãö¿¿ëýõèéã òîäîðõîéëæ ºãäºã. Æèøýý íü: Horizontal - õýâòýý òýíõëýãèéí õóâüä, Vertical - áîñîî òýíõëýãèéí õóâüä ºãºãäëèéã ãîëä íü áàðóóí, ç¿¿í, äýýä, äîîä òàëä íü áàéðëóóëàõ òîõèðóóëãà õèéíý.

JAGA

-6-

Êîìïüþòåðèéí õýðýãëýý

MS-Excel

Çóðàã 1.2

Horizontal – õýâòýý òýíõëýãèéí õóâüä äàðààõü òîõèðóóëãûã ã¿éöýòãýíý. General Left Center Right Fill Justify Center acroos selection

ºãºãäëèéã åðäèéí áàéäëààð áàéðëóóëàõ ºãºãäëèéã í¿äíèé ç¿¿í òàëä çýðýãö¿¿ëýõ ºãºãäëèéã í¿äíèé ãîëä áàéðëóóëàõ ºãºãäëèéã í¿äíèé áàðóóí òàëä çýðýãö¿¿ëýõ ºãºãä뺺ð í¿äèéã ä¿¿ðãýõ ºãºãäëèéã í¿äíèé õî¸ð òàëä çýðýãö¿¿ëýõ ºãºãäëèéã ñîíãîñîí í¿äí¿¿äèéí õóâüä ãîëëóóëàõ

Vertical - áîñîî òýíõëýãèéí õóâüä äàðààõ òõèðóóëãûã ã¿éöýòãýíý. Top Center Bottom Justify

ºãºãäëèéã í¿äíèé äýýä òàëä çýðýãö¿¿ëíý ºãºãäëèéã í¿äíèé ãîëä çýðýãö¿¿ëíý ºãºãäëèéã í¿äíèé ¸ðîîëä çýðýãö¿¿ëíý ºãºãäëèéã í¿äíèé äýýä äîîä òàëä øàõàæ çýðýãö¿¿ëíý

Í¿äýíä îðóóëæ áóé ºãºãäëèéã ºãºãäëèéí òºð뺺ð çààæ ºãºõ ¿éëäëèéã Format/Cells/Number êîìàíäààð ã¿éöýòãýíý. ªºðººð õýëáýë òóõàéí í¿äýíä çºâõºí òîîí ºãºãäºë îðóóëàõ, òåêñò ºãºãäºë îðóóëàõ, ãýõ ìýòýýð òîõèðóóëæ áîëîõ þì. ¯¿íä:

JAGA

-7-

Êîìïüþòåðèéí õýðýãëýý

MS-Excel

åðºíõèé ºãºãäºë, òîî, ìºíãº, ñàíõ¿¿, îí ñàð ºäºð, öàã õóãàöàà, ïðîöåíò, ýíãèéí áóòàðõàé, øèíæëýõ óõààíû õîëáîãäîëòîé ºãºãäºë, òåêñò ãýõ ìýò òîõèðóóëãóóäûã ñîíãîæ áîëíî. Í¿äýíä ºãºãäëèéã îëîí ýãíýýãýýð áàéðëóóëàõ Í¿äýíä ºãºãäëèéã îëîí ýãíýý áàéðëóóëàõûí òóëä Enter òîâ÷ëóóð äàðæ äàðààãèéí ýãíýýíä îðæ áîëîõã¿é. Ýíý íü íýã í¿äíèé ºãºãäëèéã õî¸ð áîëîí ò¿¿íýýñ äýýø õàìààðàëã¿é í¿äí¿¿äýä õóâààæ ºãºãäëèéã õýëáýð çàãâàðò îðóóëàõ áîëîìæã¿é áîëãîõîä õ¿ðãýäýã òîì àëäàà þì. Òýãâýë í¿äýíä ºãºãäëèéã í¿äýíä îëîí ýãíýýãýýð áè÷èõäýý: 1. ªãºãäºë á¿õèé í¿äèéã ñîíãîíî. Õýðýâ ºãºãäºë îðóóëæ áàéõ ¿åä ýíý ¿éëäëèéã ã¿éöýòãýõèéã õ¿ñâýë çààâàë ºãºãäºë îðóóëàõ ¿éëäëèéã äóóñãàñàí áàéõ øààðäëàãàòàé. 2. Format/Cells/Alignment/Wrap text áóþó òåêñòèéã õóãàëàõ êîìàíäûã ñîíãîíî. Çóðàã1.2 Õýðýâ í¿äýíä êóðñîð àíèâ÷èæ áàéâàë ººðººð õýëáýë ºãºãäºë îðóóëàõ ¿éëäëèéã äóóñãààã¿é áîë Format öýñíèé Cells êîìàíäààð çºâõºí ¿ñãèéí ôîíä ñîíãîõ öîíõ íýýãäýíý. 3. Êîìàíäûã ã¿éöýòãýõ OK òîâ÷ëóóð äàðíà. Áàãàíûí õýìæýýãýýð ºãºãäëèéã àãøààõ Ýíý ¿éëäëèéí òóñëàìæòàéãààð áàãàíûí õýìæýýã áàãàñãàõàä í¿äýí äýõ ºãºãäºë áàãàñàíà. ªºðººð õýëáýë í¿äýíä áè÷èãäñýí ºãºãäëèéí ¿ñãèéí õýìæýý áàãàñàõ çàìààð òóõàéí ºãºãäºë õýìæýýã íü áàãàñãàñàí áàãàíàíä á¿òíýýðýý áàãòàíà ãýñýí ¿ã 1. ªãºãäºë á¿õèé í¿äèéã ñîíãîíî. 2. Áàãàíûí õýìæýýã áàãàñãàíà. 3. Format/Cells/Alignment/Shrink to fit êîìàíäûãñîíãîíî. Microsoft Excel

Microsoft Excel

Í¿äí¿¿äèéã íýãòãýõ Õ¿ñíýãòèéí í¿äí¿¿äèéã íýãòãýõäýý: 1. Íýãòãýõ ãýæ áóé í¿äí¿¿äèéã ñîíãîíî. 2. Format/Cells/Alignment/Merge Cells êîìàíäûã ñîíãîíî. Æèøýý íü: ¯íý Íýã á¿ðèéí ¿íý

Íèéò ¿íý

Íýã á¿ðèéí ¿íý

¯íý Íèéò ¿íý

Õ¿ñíýãòýíä ¿ñãèéí ôîíä ñîíãîõ 1. Ôîíä ñîëèõ ãýæ áóé í¿äí¿¿äèéã ñîíãîíî. 2. Õýðýãñýëèéí ìºðíººñ ¿ñãèéí ôîíò ñîíãîõ öîíõ àøèãëàõ ýñâýë Format/Cells/Font êîìàíäûã ñîíãîíî. Õ¿ñíýãòèéã õ¿ðýýëýõ øóãàìûí òºðºë, õýëáýð ñîíãîõ Õýðýãñýëèéí ìºðíººñ õ¿ñíýãòèéã õ¿ðýýëýõ

JAGA

-8-

Êîìïüþòåðèéí õýðýãëýý

MS-Excel

Õ¿ðýýíèé õýëáýð ñîíãîõ êîìàíäûã Õýðýãë¿¿ðèéã ñîíãîíî. Íýýãäýõ õ¿ðýýíèé õýëáýð á¿õèé öýñíýýñ Øààðäëàãàòàé õýëáýðèéã ñîíãîíî. Õ¿ñíýãòèéã õ¿ðýýëýõ ººð íýã àðãà áîë: 1 Õ¿ðýýëýõ í¿äí¿¿äèéã ñîíãîíî. 2 Format/ Cells/Border õàâòñûã ñîíãîíî 3 Line á¿ëãýýñ øàðäëàãàòàé õ¿ðýýíèé òºðëèéã Border á¿ëãýýî í¿äíèé àëü õýñãýýð õ¿ðýýëýõèéã ñîíãîîä Ok äàðíà .̺í õ¿ðýýíèé ºíãèéã Color í¿äýíä ñîíãîæ áîëíî. Êîìàíäûí õýðýãë¿¿ðèéã àøèãëàæ õ¿ñíýãòèéã õ¿ðýýëýõ íü èë¿¿ õÿëáàð áîëîâ÷ í¿äèéã äèàãíàë õýëáýðýýð õ¿ðýýëýõ êîìàíäûí õýðýãë¿¿ð áàéäàãã¿é áîëîõîîð 1.3 - ðò ¿ç¿¿ëñýí öîíõòîé àøèãëàæ ýíý õýëáýðèéã ¿¿ñãýíý . ¯¿íýýñ ãàäíà Style öîíõîíä õ¿ñíýãòèéã õ¿ðýýëýõ øóãàìûí òºðëèéã ñîíãîíî.

Çóðàã 1.4

Í¿äýí äýõ ºãºãäëèéã õóóëàõ áà 纺õ Õ¿ñíýãòèéí ºãºãäëèéã íýã í¿äíýýñ íºãºº í¿äýíä áîëîí àæëûí õàâòàñíààñ õàâòàñàíä àæëûí õóóäàñíààñ õóóäñàíä õóóëàõ, 纺õ ¿éëäýë îëîíòîî òààðàëääàã. Ýíý ¿éëäëèéã áèäíèé ìýäýõ áîëñîí Copy, Cut, Paste êîìàíäóóäààð ã¿éöýòãýíý. ¯¿íèé òóëä: Íýãä¿ãýýð àðãà: Öýñíèé ìºðºíä áàéðëàõ í¿äèéã ñîíãîíî. 1 Õóóëàõ ìýäýýëýë á¿õèé í¿äèéã ñîíãîíî. 2 Edit/Copy êîìàíäûã ñîíãîíî. 3 ªãºãäºë áàéðëóóëàõ í¿äèéã ñîíãîíî. 4 Edit/Paste êîìàíäûã ñîíãîíî. Õî¸ðäóãààð àðãà: 1 Õóóëàõ ìýäýýëýë á¿õèé í¿äèéã ñîíãîíî. 2 3

JAGA

Õýðýãñýëèéí ìºðíººñ Copy êîìàíäûí õýðýãë¿¿ðèéã ñîíãîíî. ªãºãäºë áàéðëóóëàõ í¿äèéã ñîíãîíî.

-9-

Êîìïüþòåðèéí õýðýãëýý

MS-Excel

4 Õýðýãñëèéí ìºðíººñ paste êîìàíäûí õýðýãë¿¿ðèéã ñîíãîíî. Ãóðàâäóãààð àðãà 1. Õóóëàõ ìýäýýëýë á¿õèé í¿äèéã ñîíãîíî. 2. Êîìïüþòåðèéí ãàð äýýðýýñ Ctrl + C òîâ÷ëóóðóóäûã äàðíà. 3. ªãºãäºë áàéðëóóëàõ í¿äèéã ñîíãîíî. 4. Êîìüþòåðèéí ãàð äýýðýýñ Ctrl+ V òîâ÷ëóóðóóäûã äàðíà. ĺðºâä¿ãýýð àðãà 1 Õóóëàõ ìýäýýëýë á¿õèé í¿äèéã ñîíãîíî. 2 Õóëãàíû áàðóóí òîâ÷èéã äàðæ íýýãäýõ õàðèëöàõ öîíõíû Copy Êîìàíäûã ñîíãîíî. 3 ªãºãäºë áàéðëóóëàõ í¿äèéã ñîíãîíî. 4 Õóëãàíû áàðóóí òîâ÷èéã äàðæ íýýãäýõ õàðèëöàõ öîíõíû Copy Êîìàíäûã ñîíãîíî. Í¿äýíä äýõ ºãºãäëèéã òîäîðõîé çîðèëãîòîéãîîð õóóëàõ Í¿äýíä ºãºãäëèéã õóóëàõ áîëîí 纺õ ¿éëäëèéã ã¿éöýòãýõäýý òîäîðõîé ñîíãîëò àøèãëàæ ñîíãîñîí ºãºãä뺺ñ ººðò õýðýãòýé òîäîðõîé õýñãèéã õóóëàõ áîëîìæ MS Excel ïðîãðàììä áàéäàã .Ýíý íü ºãºãäºë á¿õèé í¿äèéã õóóëæ ñîíãîñîí áàéðëàëä òàâèõäàà òîîí óòãûã , òîìú¸îã õýëáýð çàãâàðûã ãýõ ìýò ñîíãîíî ãýñýí ¿ã þì. 1. 2. 3. 4.

Õóóëàõ ìýäýýëýë á¿õèé í¿äèéã ñîíãîíî Õóóëàõ êîìàíä Copy ã ñîíãîíî ªãºãäºë áàéðëóóëàõ í¿äèéã ñîíãîíî. Edit /Paste Special êîìàíäûã ñîíãîíî çóðàã 1.5

Æèøýý íü: Íýãä¿ãýýð ñàðûí öàëèíãèéí õ¿ñíýãòýíä áîäîëò õèéñýí áîë ººð àæëûí õóóäàñ ðóó ýíý õ¿ñíýãòèéí çºâõºí òîìú¸î á¿õèé õýñãèéã õóóëààä ºãºãäëèéã îðóóëàõàä õî¸ðäóãààð ñàðûí öàëèíãèéã õ¿ñíýãòèéí áîäîëò àâòîìàòààð õèéãäýíý ãýñýí ¿ã.

Çóðàã 1.5

All Formulas Values

JAGA

Á¿õ ºãºãäëèéã õóóëàõ Ǻâõºí òîìú¸îã õóóëàõ Ǻâõºí óòãûã õóóëàõ - 10 -

Êîìïüþòåðèéí õýðýãëýý

MS-Excel

Formats Comments Validation All except borders Column widths None Add Subtract Multiply Divide

Ǻâõºí ôîðìàòûã õóóëàõ Òàéëáàðûã õóóëàõ Õ¿ðýýíýýñ áóñäûã õóóëàõ Áàãàíûí ºðãºíèéã õóóëàõ ¯éëäýë ã¿éöýòãýõã¿é Íýìýõ ¿éëäëèéã õóóëàõ Õàñàõ ¿éëäëèéã õóóëàõ ¯ðæèõ ¿éëäëèéã õóóëàõ Õóâààõ ¿éëäèéã õóóëàõ

Í¿äýí äýõ ºãºãäëèéã óñòãàõ Õ¿ñíýãòèéí í¿äýí äýõ ºãºãäëèéã óñòãàõ ¿éëäëèéã Edit öýñíèé Clear êîìàíäààð ã¿éöýòãýíý. ¯¿íèé òóëä äàðààõü ¿éëäëèéã ã¿éöýòãýíý. 1. ªãºãäëèéã óñòãàõ í¿äí¿¿äèéã ñîíãîíî. 2. Edit/Clear êîìàíäûã ñîíãîíî. 3. Íýýãäýõ äýä öýñíýýñ ñîíãîõ õýðýãòýé õýñãèéã óñòãàíà. 4. Çóðàã 1.5

Çóðàã 1.6

All Formats Contents Comments

Ñîíãîñîí í¿äýíä îðóóëñàí á¿õ ºãºãäëèéã óñòãàíà Ñîíãîñîí í¿äýí äýõ ºãºãäëèéí õýëáýðèéã óñòãàíà Ñîíãîñîí í¿äíèé àãóóëãûã óñòãàíà Ñîíãîñîí í¿äýíä õèéñýí òàéëáàðûã óñòãàíà

Ñîíãîñîí í¿ä óñòãàõ Clear êîìàíäààð í¿äýí äýõ ºãºãäºë áîëîí í¿äýíä õèéñýí ººð÷ëºëò òàéëáàðûã óñòãàäàã òóõàé òàéëáàðëàëàà. Õàðèí ñîíãîñîí í¿äí¿¿äèéã á¿õýëä íü õ¿ñíýãòýýñ óñòãàõûí òóëä Edit öýñíèé Delete êîìàíäûã ñîíãîíî. 1. Óñòãàõ ãýæ áóé í¿äèéã ñîíãîíî. 2. Edit/Delete êîìàíäûã ñîíãîíî. 3. Íýýãäýõ õàðèëöàõ öîíõíîîñ õýðýãòýé òîõèðóóëãûã ñîíãîíî.

JAGA

- 11 -

Êîìïüþòåðèéí õýðýãëýý

MS-Excel

Çóðàã 1.7

Shift cells left Shift cells up Entire row Enitre column

Í¿äèéã óñòãàõäàà ¿ëäñýí í¿äí¿¿äèéã ç¿¿í òèéø øàõàõ Í¿äèéã óñòãàõäàà ¿ëäýõ í¿äí¿¿äèéã äýýø øàõàõ Õîîñîí ìºðèéã óñòãàõ Õîîñîí áàãàíûã óñòãàõ

Õ¿ñíýãòýíä í¿ä îðóóëàõ Õ¿ñíýãòýíä í¿ä îðóóëàõ ¿éëäëèéã Insert öýñíèé Cells êîìàíäààð ã¿éöýòãýíý. Íýã áîëîí õýñýã í¿ä îðóóëàõ ¿éëäëèéã ã¿éöýòãýõ øààðäëàãà àëäàà çàñàõ, í¿äýí äýõ ºãºãäëèéã äýýø äîîø ç¿¿í áàðóóí òèéø øèëæ¿¿ëýõ ãýõ ìýò äààëãàâðûã ã¿éöýòãýõ ¿åä íèëýýä ýëáýã òîõèîëääîã. 1. Í¿ä îðóóëàõ áàéðëàëûã ñîíãîíî. 2. Insert/Cells êîìàíäûã ñîíãîíî. 3. Íýýãäýõ õàðèëöàõ öîíõíîîñ (çóðàã 1.6 òàé èæèë) í¿ä îðóóëàõàä õ¿ñíýãòýí äýõ í¿äí¿¿ä õààø øèëæèõèéã çààíà. Àæëûí õóóäñàíä çàñâàð õèéõ, ººð÷ëºõ Àæëûí õóóäñàí äàõü í¿äí¿¿äèéã ºãºãä뺺ð ä¿¿ðãýõ ªãºã人ð ä¿¿ðãýõ ãýäýã îéëãîëòûí äîð áèä èæèë òºðëèéí ºãºãäëèéã õ¿ñíýãòèéí í¿äí¿¿äýä áàéðëóóëàõ ¿éëäëèéã ã¿éöýòãýíý. Ýíý íü òàíä Edit öýñíèé Copy êîìàíäûã àøèãëàí áèåë¿¿ëæ áîëîõ õÿëáàðõàí äààëãàâàð ìýò ñàíàãäàæ áîëîõ þì. 1 2 3 4 5

A Íýð

B Àëáàí Òóøààë Áàòñàéõàí áàãø Áàçàððàã÷àà áàãø Òóíãàëàã áàãø Áàòñ¿õ áàãø

D Õè÷ýýëèéí íýð êð

E Êîìïüþòåðèéí õýðýãëýý 3

F G Äýýä Ôèçèê ìàòåìàòèê 3 3

Ãýâ÷ Clipboard ãýæ íýðëýãäýõ çàâñðûí ñàíàõ îéã àøèãëàõã¿éãýýð ºãºãäëèéã øààðäëàãàòàé í¿äí¿¿äýä õóâèëàõ ¿éëäëèéã õýðõýí ã¿éöýòãýõ òàëààð òàéëáàðëàõ þì. Æèøýý íü: Äýýðõè æèøýýí äýýð àëáàí òóøààë òàëáàðûí ºãºãäºë, êðåäèò ìºðºíä áè÷èãäýõ ºãºãäë¿¿äèéã Copy êîìàíä àøèãëàõã¿éãýýð äýñ äàðààëñàí í¿äí¿¿äýä ä¿¿ðãýõ êîìàíäûí ¿ð ä¿íã ¿ç¿¿ëëýý. ¯¿íèéã ÿìàð êîìàíäààð ã¿éöýòãýõ òóõàé òàéëáàðëàâàë: 1. Í¿äýíä ºãºãäºë îðóóëíà. 2. ªãºãäºë á¿õèé í¿äèéã ñîíãîíî.

JAGA

- 12 -

H Ãàäààä õýë 3

Êîìïüþòåðèéí õýðýãëýý

MS-Excel

3. Èæèë ºãºãäºë àãóóëàõ í¿ä¿¿äèéã ñîíãîíî. 4. Edit/Fill/Down êîìàíäûã ñîíãîíî. Ýíý êîìàíäûã ã¿éöýòãýõ ººð íýã õÿëáàð àðãà áîë õóëãàíû òóñëàìæòàéãààð Fill áóþó ä¿¿ðãýõ êîìàíäûã ã¿éöýòãýõ àðãà þì. Èäýâõèòýé í¿äíèé áàðóóí äîîä ºíöºãò áàéðëàõ êâàäðàò õýëáýðèéí ä¿ðñèéã Fill Handle ãýæ íýðëýäýã áºãººä ¿¿íèéã áºãëºõ çàëóóð ãýæ îð÷óóëàí õýðýãëýå. Ýíý íü èäýâõèòýé í¿ä á¿ðèéí áàðóóí äîîä ºíöºãò õ¿ðýý øóãàìààñ ÿëãàðàõóéö õàðàãäàæ áàéäàã. Çóðàã 1.8 Áºãëºõ çàëóóð

Çóðàã 1.8 Fill Handle

Õóëãàíû òóñëàìæòàéãààð ä¿¿ðãýõ êîìàíäûã àøèãëàõäàà: 1. 2. 3. 4.

Í¿äýíä ºãºãäºë îðóóëíà. B2 áàãø ªãºãäºë á¿õèé í¿äèéã ñîíãîíî. Æèøýý íü B2 í¿äýí äýõ áàãø ãýñýí ºãºãäºë Áºãëºõ çàëóóð äýýð õóëãàíû çààã÷èéã àâàà÷íà. Õóëãàíû çààã÷ íýìýõ íýìýõ òýìäýãèéí ä¿ðñòýé öàãààí áàéñíàà æèæèã õàð íýìýõ òýìäýã áîëæ õóâèðíà. 5. ªãºãä뺺ð ä¿¿ðãýõ ãýæ áóé ÷èãëýëä õóëãàíû òîâ÷ëóóðûãñóëëàõã¿éãýýð ÷èðíý. Äýýðõè ¿éëäëèéã Copy êîìàíäààð ã¿éöýòãýõýä èæèë ¿ð ä¿íä õ¿ðýõ áºãººä õàðèí Copy êîìàíäûã àøèãëàæ ã¿éöýòãýõ áîëîìæã¿é ¿éëäëèéã Fill êîìàíäààð ã¿éöýòãýõ áîëîìæ áàéäàã. Àëèâàà õ¿ñíýãòýä íèéòëýã òîõèîëääîã äýñ äóãààð áàãàíàíä ºãºãäºë îðóóëàõàä í¿ä á¿õýíä äóãààð îðóóëàõ àæëûã õºíãºâ÷ëºõ ¿éëäëèéã Fill êîìàíäààð õÿëáàðõàí ã¿éöýòãýæ áîëíî. ¯¿íèé òóëä: 1. Äàðààëàí äóãààðëàõ áàãàíûí ýõíèé í¿äýíä 1 óòãà îðóóëíà. Õî¸ð äàõü í¿äýíä 2 óòãà îðóóëíà. 2. 1 áà 2 óòãà àãóóëæ áóé í¿äèéã á¿õýëä íü ñîíãîíî. 3. Ñîíãîãäñîí õî¸ð í¿äíèé õóâüä áºãëºõ çàëóóð äýýð õóëãàíû çààã÷èéã àâàà÷èæ äîîø íü ÷èðíý. 4. Áàãàíûí äóãààðëàõ òîî ã¿éöýõýä õóëãàíû òîâ÷ëóóðûã ñóëëàíà. Çóðàã 1.9. Ýíý àðãààð îí ñàð ºäºð, ãàðèã ãýõ ìýò äàðààëñàí óòãà á¿õèé ºãºãäºë îðóóëàõ ¿éëäèéã õÿëáàð÷èëæ áîëíî. Fill êîìàíäûã áàãàíà áîëîí ìºðºíä ã¿éöýòãýõ êîìàíäóóä íü: Down Right Up Left Series Justify Across WorkSheet

JAGA

Äîîø íü ä¿¿ðãýõ Ctrl + D Áàðóóí òèéø íü ä¿¿ðãýõ Ctrl + R Äýýø íü ä¿¿ðãýõ Ç¿¿í òèéø íü ä¿¿ðãýõ Í¿äèéã öóâàà ¿¿ñãýæ ä¿¿ðãýõ

- 13 -

Êîìïüþòåðèéí õýðýãëýý

MS-Excel

Áºãëºõ çàëóóð

Àæëûí õ¿ñíýãòýíä òîîöîî õèéõ MS Excel ïðîãðàììä òîìú¸î àøèãëàí õ¿ñíýãòýä áàéãàà òîîí ìýäýýëý¿¿ä äýýð òîîöîî õèéæ áîëíî. Òîìú¸î áè÷èõèéí ºìíº = òýìäýã òàâèíà. Òàíû áè÷ñýí òîìú¸î òîìú¸îíû ìºðºíä õàðàãäàíà. Òîìú¸îíä õýðýãëýãäýõ ìàòåìàòèê îïåðàòîðóóä ¯éëýäë Çýðýã äýâø¿¿ëýõ ¯ðæ¿¿ëýõ Õóâààõ Íýìýõ Õàñàõ Õóâü

Òýìäýãëýãýý ^ * / + %

Æèøýý =C3^3 =C3*C4 =C3/2 =C3+C4 =C3-C4 =20%

Òýìäýãëýãýý = > < >= B1 A1=B1 A195;A;if(A1>90;B)) Not - ýñðýã òîõèîëäîëä ãýñýí óòãà èëýðõèéëíý. Or - 2 íºõöºëèéí àëü íýã íü áèåëýõ ¿åä õýðýãëýíý. True() - ¯íýí ãýñýí óòãà áóöààíà. Ôóíêö áè÷èõ í¿äýý èäýâõèæ¿¿ëýýä = òàâèíà. Äàðàà íü øààðäëàãàòàé ôóíêöýý áè÷íý. Øóóä áýëýí áè÷ëýã àøèãëàõäàà ñòàíäàðò õýðýãñëèéí ìºðººñ Function Wizard òîâ÷ äàðíà. Àæëûí õóóäñàíä òîìú¸î îðóóëàõ ¿åèéí òîìú¸îíû õóâüñàã÷ íü í¿ä áà ìóæèéí õàÿã áàéäàã. Ãàðñàí öîíõíîîñ øààðäëàãàòàé ôóíêöýý ñîíãîíî. 1. Next - òîâ÷èéã äàðæ äàðààãèéí àëõàì ðóó øèëæýíý. Cancel - òîâ÷èéã äàðæ õèéæ áàéãàà ¿éëäëèéã õýðýãñýõã¿é áîëãîíî. Help - òîâ÷èéã äàðæ òóñëàõ ìýäýýëýë àâíà. 2. Ôóíêö õýðýãëýõ í¿äíèé óòãóóäàà çààæ ºãíº. Ôóíêöýý ººð÷ëºõ øààðäëàãà ãàðâàë Back òîâ÷îîð ºìíºõ ñîíãîëò ðóó øèëæèæ áîëíî. Finish òîâ÷îîð àæèëëàãààã äóóñãàíà. Íèéòëýã àøèãëàãääàã ôóíêö¿¿äèéã õýðýãëýõ Àæëûí õóóäñàíä ôóíêö îðóóëàõ ¿åä ôóíêöòýé àæèëëàõ öîíõ íýýãäýæ òàíû àæëûã õºíãºâ÷ëºõ áîëíî. Æèøýý íü:

JAGA

- 43 -

Êîìïüþòåðèéí õýðýãëýý

MS-Excel

SUM

Çóðàã 5.2

Number1, Number2.. ýíý í¿äýíä òîìú¸îíä õàìðàãäàæ áàéãàà ºãºãäë¿¿äèéã àãóóëæ áàéãàà í¿äí¿¿äèéí õàÿãèéã çààæ ºãíº. Ýíý ôóíêö íü íýã õÿçãààðò õàðúÿàëàãäàõ á¿õ ºãºãäë¿¿äèéí íèéëáýðèéã îëíî. SUM(òîîí óòãà1, òîîí óòãà2,..) . Òóõàéëáàë: SUM(3,2) ¿ð ä¿í íü 5 áàéíà. Õýðýãñëèéí ìºðººñ Autosum êîìàíäûã ñîíãîæ áîëíî. MAX Õàìãèéí èõ óòãà îëîõ ôóíêö. Ñîíãîñîí í¿äí¿¿äèéí õàìãèéí èõ óòãûã îëíî. MAX(òîîí óòãà1, òîîí óòãà2,..) . Òóõàéëáàë: Õýðýâ À1-À5 í¿äí¿¿äýä õàðãàëçàí -5, 46, 25, 49, 5 ãýñýí óòãóóä àãóóëàãäñàí áîë MAX(À1:A5) ôóíêöèéí óòãà 49 áàéíà MIN Õàìãèéí áàãà óòãà îëîõ ôóíêö. COUNT ªãºãäºëòýé í¿äí¿¿äèéã òîîëîõ. COUNT NUMS Òîîí ºãºãäºëòýé í¿äí¿¿äèéã òîîëîõ. AVERAGE Àðèôìåòèê äóíäæèéã îëîõ. Òóõàéëáàë: À1-À5 í¿äí¿¿äýä õàðãàëçàí 10, 7, 9, 27, 2 ãýñýí óòãóóä àãóóëàãäñàí áîë AVERAGE(À1:A5) ôóíêöèéí óòãà 11 áàéíà IF ͺõöºë øàëãàõ ôóíêö. IF(øàëãàõ íºõöºë, ¿íýí ¿åä áóöààõ óòãà, õóäàë ¿åä áóöààõ óòãà) Æèøýý íü: IF(A10=100,Sum(B5:B15), “ ”) ýíý ôóíêö íü À10 í¿äýí äýõ ºãºãäºë 100 áîë Â5-Â15 í¿äí¿¿äýä àãóóëàãäàõ òîîí óòãóóäûí íèéëáýðèéã, õýðýâ 100 áèø áîë õîîñîí óòãà áóöààíà. =IF(AVERAGE(F2:F5)>50,SUM(G2:G5),0) ôóíêöèéí íýýãäýõ öîíõèéã Çóðàã 5.3 - ò ¿ç¿¿ëëýý Íèéëáýð îëîõ í¿äí¿¿äèéí õàÿãèéã àâíà. Ñóìûã äàðæ Sum Ôóíêöèéã ñîíãîíî.

JAGA

- 44 -

Òîìú¸îíû ìºð äýýð äàðæ öîíõûã àíõíû áàéäàëä.îðóóëíà

Êîìïüþòåðèéí õýðýãëýý

MS-Excel

COUNTIF ͺõöºë øàëãàæ òîîëäîã. Ýíý ôóíêö 2 àðãóìåíòòàé. =COUNTIF(õàìðàõ õ¿ðýý áóþó ìóæèéí õàÿã, øàëãóóð). Æèøýý íü: =COUNTIF(B15:B30,15) ôóíêö íü Â15-Â30 í¿äí¿¿äýä àãóóëàãäàæ áàéãàà óòãûã øàëãààä 15 òàé òýíö¿¿ã íü òîîëíî. COUNTA ªãºãäºëòýé í¿äí¿¿äèéã òîîëíî. COUNTA(A1:A7) ôóíêöèéí áóöààõ óòãà 6 áàéíà. COUNTA(A4:A7) - 4 COUNTA(A1:A7,2) - 7 COUNTA(A1:A7, “TWO“) - 7

SUMIF Íýìýõ ¿éëäýë ã¿éöýòãýõäýý íºõöºë øàëãàíà. SUMIF(A1:A4,”>160“,B1:B4) Ôóíêöèéí óòãà $63.000 áàéíà. ªºðººð õýëáýë A1 - ñ A4 í¿ä í¿äí¿¿äèéí óòãà 160 - ñ èõ áîë õàðãàëçàõ B áàãàíàíä îðøèõ óòãûã íýìíý.

JAGA

- 45 -