Nederlandse geschiedenis, die je misschien wel zou moeten of willen kennen...
Twee sterren: Dit zijn gebeurtenissen uit de 20ste en 21ste eeuw. Drie sterren: ...
00439_handleiding
16-08-2005
13:23
Pagina 1
Gokken en bluffen: Je medespelers kunnen zoveel beweren! Maar je gelooft natuurlijk niet alles. Als je denkt dat er een fout in de tijdbalk zit, dan leg je tijdens je beurt geen nieuwe kaart aan, maar je meldt dat je een fout vermoedt. De tijdbalk wordt van links naar rechts opengedraaid en de spelers controleren of de jaartallen in de juiste volgorde liggen. Geen fouten? Dan moet de foutmelder twee nieuwe kaarten van de stapel nemen (natuurlijk weer zonder de achterzijde te bekijken). Zitten er wel één of meer fouten in de lijn? Dan is de degene die het laatste een kaart heeft aangelegd de schuldige. Ongeacht of hij daadwerkelijk de kaart die verkeerd ligt, heeft geplaatst. De schuldige moet drie nieuwe kaarten van de stapel nemen.
1904
1892
1938
fout!
1904
1920
1938
Iemand die geen fout meldt, maar een kaart aanlegt accepteert daarmee de hele rij en is dan ook verantwoordelijk voor de hele tijdbalk. De kaarten van de tijdbalk die omgedraaid zijn, gaan uit het spel.
Een nieuwe ronde: Eerst wordt er weer een nieuwe kaart van de stapel voorgelezen en op tafel gelegd. Welke speler mag beginnen hangt af van het resultaat van de vorige ronde. Als de speler die een fout meldde, gelijk had (de tijdbalk was fout!), dan mag hijzelf beginnen. Maar als hij ten onrechte een fout meldde (de tijdbalk was helemaal goed) dan mag de speler links van hem beginnen. Degene die strafkaarten krijgt, wordt dus eigenlijk extra gestraft, want hij mag de nieuwe ronde als laatste spelen.
geval staat de maand of datum ook aangegeven. Ook dan moet de volgorde in tijd precies kloppen. Daardoor wordt het moeilijk, dat is waar. Maar als je het niet weet, heb je 50% kans.
Wie wint: Degene die het eerst zijn kaarten kwijt is, wint het spel. De tijdbalk moet dan wel correct zijn, want de volgende speler zal immers altijd melden dat hij een fout vermoedt. Dit is niet verplicht, maar wel logisch om te doen.
Veel wijsheid en nog veel meer plezier!
Soms wordt er een tijdvak aangegeven. Bijvoorbeeld: De Eerste Wereldoorlog duurde van 1914 tot 1918. In dat geval telt het beginjaar. Een kaartje met jaartal 1917 moet in het spel dus later geplaatst worden. In een enkel geval staat er ‘ca.’ (= ongeveer) bij het jaartal vermeld. Voor het spel heeft dit verder geen betekenis.
Made by Jumbo International, P.O. Box 1729, 1000 BS Amsterdam, The Netherlands © Jumbo International, Amsterdam, The Netherlands
Under license from Fata Morgana Spiele. Bern, Switzerland Opgelet: Wegens de kleine onderdelen is dit spel niet geschikt voor kinderen jonger dan 3 jaar. Bewaar de doos voor raadpleging in de toekomst.
www.jumbo-world.com
De volgorde van de kaarten: Soms zijn er meer kaarten uit één jaar. In dat
ndse Nederla n de is Geschie
Een spel voor 2 tot 8 spelers vanaf 12 jaar
goed!
Inhoud: Er zijn 330 speelkaarten. Aan de ene kant staat een historische gebeurtenis beschreven en aan de andere kant staat het jaar, waarin die gebeurtenis plaatsvond. De kaarten zijn onderverdeeld in drie groepen. De groepen herken je aan het aantal sterren. Vroeger of Later is een spannend spel over jaartallen. De spelers leggen samen een tijdbalk. Ze leggen historische gebeurtenissen in de juiste volgorde. Dus de Germanen waren hier voordat Napoleon werd verslagen. En de moord op Willem van Oranje vond ergens plaats tussen die twee gebeurtenissen in. Gelukkig hoef je de bijbehorende jaartallen niet allemaal uit je hoofd te kennen. Met gokken en bluffen kom je een heel eind. Gewoon een kwestie van slim kaartjes uitspelen en een beetje logisch nadenken. Bovendien kun je Vroeger of Later op twee niveaus spelen. Al doende raak je steeds beter thuis in de Nederlandse geschiedenis, waardoor je steeds beter wordt in dit spel.
Eén ster: Dit zijn gebeurtenissen uit de hele Nederlandse geschiedenis, die je misschien wel zou moeten of willen kennen...
Twee sterren: Dit zijn gebeurtenissen uit de 20ste en 21ste eeuw.
Drie sterren: Dit zijn óók gebeurtenissen uit de Nederlandse geschiedenis. Maar ze zijn wat minder bekend dan die uit de eerste groep en dus moeilijker om mee te spelen.
Spelletje kiezen: Beginners spelen met de kaarten met één ster. Zodra je die jaartallen een beetje kent, doe je de serie met drie sterren erbij. Die schud je er gewoon flink doorheen. De serie met twee sterren gebruik je om een spel te spelen over de meest recente geschiedenis of je schud ze door de andere series heen. Dat kan ook. Als je de twee sterren serie samen met een andere groep speelt, zul je merken dat je de oudere jaartallen makkelijker kwijt raakt en het met de recente jaartallen juist wat moeilijker wordt. Voorbereiding: Schud de gekozen serie(s) goed. Iedere speler krijgt negen kaarten. Met het delen van de kaarten moet je opletten dat niemand de kant met het jaartal kan zien. De spelers mogen die achterzijde ook niet bekijken als ze de kaarten hebben ontvangen. Leg je negen kaarten daarom naast elkaar op tafel met de blauwe zijde naar boven.
De resterende kaarten worden op een stapel in het midden gelegd. Ook hiervoor geldt: jaartallen naar beneden.
rechts van de startkaart. Dan is de volgende speler aan de beurt. Die kiest ook een kaart uit en legt hem op de juiste plaats. Deze speler heeft de keus uit drie posities: links (voor de ‘oudste’ gebeurtenis) tussen de beide andere kaarten in (later dan de eerste, maar eerder dan de tweede gebeurtenis) of rechts (de ‘jongste’ gebeurtenis). De daarop volgende speler heeft nog meer keus. Op deze manier wordt de tijdbalk steeds langer.
Het spel begint: Pak de bovenste kaart van de stapel en lees de gebeurtenis voor. Let op, het jaartal moet geheim blijven! Leg die kaart in het midden van de tafel. Dit is de startkaart.
Bij het plaatsen van de kaarten in de tijdbalk, moet de hele tekst van het kaartje hardop voorgelezen worden. Als hulpmiddel is de essentie van het tekstje in wit aangegeven. Dat is handig om de tijdbalk snel even terug te lezen.
De speler links van de gever begint. Hij kiest één van zijn negen kaarten uit en leest hem hardop voor. Als hij denkt dat deze gebeurtenis eerder is gebeurd dan die van de kaart op tafel, dan legt hij hem links daarvan; denkt hij dat zijn gebeurtenis later plaatsvond dan legt hij hem
Tip: Je bent gewend om een kaartje dat je moet voorlezen in je hand te nemen. Hier is het handiger het kaartje op tafel te laten liggen en vervolgens naar de juiste positie in de tijdlijn te schuiven. Je medespelers zullen maar al te graag het jaartal op de achterzijde te weten komen!
Willem van Oranje vermoord
Slag bij Waterloo
Nie
vroeger
Sla gb ij uw poo rt
later start
