Page 1 > > @ @ > @ 1 < 2 > < 3 ...

‫ﻣﻘﺎﻳﺴﻪ ﺑﺮﺗﺮي ﻃﺮﻓﻲ ﻣﻐﺰ در ﻛﻮدﻛﺎن ﺑﺎ و ﺑﺪون اﺧﺘﻼلﻫﺎي ﻳﺎدﮔﻴﺮي‬ ‫وﺣﻴﺪ ﻧﺠﺎﺗﻲ‪ ،1‬ﺳﺎرا آﻗﺎﻳﻲ ﺛﺎﺑﺖ‪ ،2‬ﻣﻬﺪﻳﺲ ﻣﻘﺼﻮدﻟﻮ‬ ‫ﺗﺎرﻳﺦ وﺻﻮل‪:‬‬

‫‪3‬‬

‫ﺗﺎرﻳﺦ ﭘﺬﻳﺮش‪:‬‬

‫ﭼﻜﻴﺪه‬ ‫ﺑﺮﺗﺮي ﻃﺮﻓﻲ ﻳﻜﻲ از ﺷﺎﺧﺺﻫﺎي ﺗﺤﻮل ﻣﻐﺰ ﻃﺒﻴﻌﻲ اﺳﺖ و در آﺳﻴﺐﻫﺎي ﺗﺤﻮﻟﻲ ﻣﻐﺰ اﻳﻦ ﺷﺎﺧﺺ ﺗﻐﻴﺮ ﻣـﻲﻛﻨـﺪ‪ .‬ﻫـﺪف‬ ‫ﭘﮋوﻫﺶ ﺣﺎﺿﺮ ﺑﺮرﺳﻲ اﻟﮕﻮي ﺟﺎﻧﺒﻲ ﺷﺪن در ﻛﻮدﻛﺎن ﺑﺎ و ﺑﺪون اﺧﺘﻼلﻫﺎي ﻳﺎدﮔﻴﺮي ﺑﻮد‪ .‬ﭘـﮋوﻫﺶ ﺣﺎﺿـﺮ از ﻧـﻮع ﻋﻠﻤـﻲ‪-‬‬ ‫ﻣﻘﺎﻳﺴﻪاي ﺑﻮد‪ .‬در اﻳﻦ ﻣﻄﺎﻟﻌﻪ ‪ 20‬ﻛﻮدك ﻣﺒﺘﻼ ﺑﺎ اﺧـﺘﻼلﻫـﺎي ﻳـﺎدﮔﻴﺮي از ﺑـﻴﻦ ﻛﻮدﻛـﺎن ﻣﺮاﺟﻌـﻪﻛﻨﻨـﺪه ﺑـﻪ ﻛﻠﻴﻨﻴـﻚ درﻣـﺎن‬ ‫اﺧﺘﻼلﻫﺎي ﻳﺎدﮔﻴﺮي در ﺷﻬﺮ ﺗﻬﺮان اﻧﺘﺨﺎب ﺷﺪﻧﺪ و ‪ 20‬ﻛﻮدك ﻋﺎدي از ﻟﺤﺎظ ﺳﻦ و ﻫﻮﺷﺒﻬﺮ ﺑﺎ ﮔﺮوه آزﻣﺎﻳﺶ ﻫﻤﺘـﺎ ﺷـﺪﻧﺪ‪.‬‬ ‫ﻫﻤﻪ ﺷﺮﻛﺖﻛﻨﻨـﺪﮔﺎن ﺑـﺎ اﺳـﺘﻔﺎده از آزﻣـﻮن ﺷـﻨﻮد دو ﮔﻮﺷـﻲ و آزﻣـﻮن ﺿـﺮﺑﻪ زدن ﻣـﻮرد ارزﻳـﺎﺑﻲ ﻗـﺮار ﮔﺮﻓﺘﻨـﺪ‪ .‬دادهﻫـﺎي‬ ‫ﮔﺮدآوريﺷﺪه ﺑﺎ اﺳﺘﻔﺎده از آزﻣﻮنﻫﺎي ﺗﻲ ﻣﺴﺘﻘﻞ‪ ،‬ﺗﻲ واﺑﺴﺘﻪ و ﻫﻤﺒﺴﺘﮕﻲ ﻣﻮرد ﺗﺤﻠﻴﻞ ﻗﺮار ﮔﺮﻓﺖ‪ .‬ﺗﺤﻠﻴﻞ ﻧﺘﺎﻳﺞ ﻧﺸﺎن داد ﻛﻪ‬ ‫در ﻫﺮ دو ﮔﺮوه ﮔﻮش راﺳﺖ ﻧﺴﺒﺖ ﺑﻪ ﮔﻮش ﭼﭗ ﺑﺮﺗﺮي دارد اﻣﺎ ﻣﻴﺰان اﻳﻦ ﺑﺮﺗﺮي در ﻛﻮدﻛـﺎن داراي رﺷـﺪ ﻋـﺎدي ﺑـﻪ ﻃـﻮر‬ ‫ﻣﻌﻨﺎداري ﺑﻴﺸﺘﺮ از ﮔﺮوه آزﻣﺎﻳﺶ ﺑﻮد‪ .‬ﻧﺘﺎﻳﺞ ﻫﻴﭻﮔﻮﻧﻪ ﻫﻤﺒﺴﺘﮕﻲ ﺑﻴﻦ ﻋﺎﻣﻞﻫﺎي ﺑﺮﺗﺮي دﺳﺘﻲ و ﻃﺮﻓﻲ ﺷﺪن زﺑﺎن ﻧﺸﺎن ﻧﺪاد‪ .‬ﺑـﺮ‬ ‫اﺳﺎس ﻳﺎﻓﺘﻪﻫﺎي ﭘﮋوﻫﺶ ﺣﺎﺿﺮ ﻧﺘﻴﺠﻪﮔﻴﺮي ﻣﻲﺷﻮد ﻛﻪ در ﻛﻮدﻛﺎن ﺑﺎ اﺧﺘﻼلﻫﺎي ﻳﺎدﮔﻴﺮي ﻧﺎرﺳﺎﻳﻲﻫﺎﻳﻲ در ﺟﺎﻧﺒﻲ ﺷﺪن ﻣﻐـﺰ‬ ‫وﺟﻮد دارد‪.‬‬

‫واژﮔﺎن ﻛﻠﻴﺪي‪ :‬اﺧﺘﻼلﻫﺎي ﻳﺎدﮔﻴﺮي‪ ،‬ﺑﺮﺗﺮي ﻃﺮﻓﻲ‪ ،‬ﻛﻮدﻛﺎن‪.‬‬

‫‪ .1‬اﺳﺘﺎدﻳﺎر‪ ،‬ﮔﺮوه رواﻧﺸﻨﺎﺳﻲ ﺑﺎﻟﻴﻨﻲ‪ ،‬داﻧﺸﮕﺎه ﺷﻬﻴﺪ ﺑﻬﺸﺘﻲ‪[email protected]‬‬ ‫‪ .2‬داﻧﺸﺠﻮي دﻛﺘﺮي رواﻧﺸﻨﺎﺳﻲ ﻋﻤﻮﻣﻲ‪ ،‬داﻧﺸﮕﺎه اﻟﺰﻫﺮا ﺗﻬﺮان ‪[email protected]‬‬ ‫‪ .3‬داﻧﺸﺠﻮي دﻛﺘﺮي رواﺷﻨﺎﺳﻲ ﻋﻤﻮﻣﻲ‪ ،‬داﻧﺸﮕﺎه ﺷﻬﻴﺪ ﺑﻬﺸﺘﻲ ﺗﻬﺮان‬

‫‪2‬‬

‫ﻓﺼﻠﻨﺎﻣﺔ اﻓﺮاد اﺳﺘﺜﻨﺎﻳﻲ‪ ،‬ﺳﺎل ﺳﻮم‪ ،‬ﺷﻤﺎرة ‪ ،14‬ﺗﺎﺑﺴﺘﺎن ‪1393‬‬

‫ﻣﻘﺪﻣﻪ‬ ‫ﻳﻜﻲ از ﻣﻨﺤﺼﺮ ﺑﻪ ﻓﺮدﺗﺮﻳﻦ ﺟﻨﺒﻪﻫﺎ در ﺳﺎزﻣﺎنﺑﻨﺪي ﻣﻐﺰ اﻧﺴﺎن ﻋﺪم ﺗﻘﺎرن ﻣﻐﺰي اﺳﺖ ﻛـﻪ ﺑـﺮ‬ ‫اﻳﻦ اﺳﺎس‪ ،‬ﻧﻴﻤﻜﺮهﻫﺎي ﻣﻐﺰي ﭼﭗ و راﺳﺖ ﺗﺎ ﺣﺪودي ﺳﺎﺧﺘﺎر و ﻛﺎرﻛﺮدﻫﺎي ﺟﺪاﮔﺎﻧﻪاي دارﻧﺪ‬ ‫)ﺗﻮﮔﺎ‪ 1‬و ﺗﺎﻣﭙﺴﻮن‪ .(2003 ،2‬ﻧﺎﻗﺮﻳﻨﮕﻲ ﻣﻐﺰي ﻧـﻪ ﺗﻨﻬـﺎ در اﻧﺴـﺎنﻫـﺎ ﺑﻠﻜـﻪ در اﻧـﻮاع ﻣﻴﻤـﻮنﻫـﺎ ﻧﻴـﺰ‬ ‫ﻣﺸﺎﻫﺪه ﻣﻲﺷﻮد و در اﻧﻮاع اﺧﺘﻼلﻫﺎ ﻣﺜﻞ اﺗﻴﺴﻢ‪ ،‬اﺳﻜﻴﺰوﻓﺮﻧﻲ و ﻧﺎرﺳﺎﺧﻮاﻧﻲ اﻳـﻦ اﻟﮕـﻮي ﻣﻐـﺰي‬ ‫ﻣﺨﺘﻞ ﻣﻲﮔﺮدد )ﺳﺎﮔﺴﺘﺎد‪ .(1999،3‬ﺑﻪ ﻃﻮر ﻛﻞ ﺑﻴﻦ دو ﻧﻴﻤﻜﺮه از ﻧﻈﺮ ﻇﺎﻫﺮي و ﻛـﺎرﻛﺮدي ﻋـﺪم‬ ‫ﺗﻘﺎرنﻫﺎي ﺑﺴﻴﺎري وﺟﻮد دارد‪ .‬در اﻛﺜﺮ اﻓﺮاد ﻗﻄﻌﻪ ﭘﻴﺸﺎﻧﻲ راﺳﺖ از ﻗﻄﻌـﻪ ﭘﻴﺸـﺎﻧﻲ ﭼـﭗ و ﻗﻄﻌـﻪ‬ ‫ﮔﻴﺠﮕﺎﻫﻲ ﭼﭗ از ﻗﻄﻌﻪ ﮔﻴﺠﮕﺎﻫﻲ راﺳﺖ ﺑﺰرگﺗـﺮ اﺳـﺖ و ﻧﻴﻤﻜـﺮه راﺳـﺖ ﺳـﻄﺢ ﺑـﺎﻻﺗﺮي از‬ ‫ﻣﻴﻠﻴﻨﻪ ﺷـﺪن را در ﻣﻘﺎﻳﺴـﻪ ﺑـﺎ ﻧﻴﻤﻜـﺮهي ﭼـﭗ دارد )ﺑﻴـﺪرﻣﻦ‪ ،4‬ﻓﺎراﺋﻮﻧـﻪ‪ ،5‬اﺳﭙﻨﺴـﺮ‪ 6‬و ﻫﻤﻜـﺎران‪،‬‬ ‫‪ .(1993‬ﺑﻴﺶ از ﻳﻚ ﺻﺪ ﺳﺎل ﭘﮋوﻫﺶ در زﻣﻴﻨﻪ ﻋﺪم ﺗﻘﺎرن ﻣﻐﺰ‪ ،‬ﻣﺸﺨﺺ ﻛﺮده اﺳﺖ ﻛﻪ ﻧﻴﻤﻜﺮه‬ ‫ﭼﭗ )ﻛﻪ اﻏﻠﺐ ﺑﻪ ﻋﻨﻮان ﻧﻴﻤﻜﺮه ﻏﺎﻟﺐ در اﻛﺜﺮ اﻓﺮاد ﺷﻨﺎﺧﺘﻪ ﻣﻲﺷﻮد( در ﺗﻤﺎم ﻋﻤﻠﻜﺮدﻫﺎي زﺑﺎﻧﻲ‬ ‫ﺷﺎﻣﻞ ﺧﻮاﻧﺪن‪ ،‬ﻧﻮﺷﺘﻦ‪ ،‬درك و ﺗﻮﻟﻴﺪ ﻛﻼم و ﭘﺮدازش ﺗﻮاﻟﻲﻫﺎ )زﺑـﺎﻧﻲ و ﺣﺮﻛﺘـﻲ( ﻧﻘـﺶ ﻏﺎﻟـﺐ‬ ‫دارد و ﻧﻴﻤﻜﺮه راﺳﺖ ﻇﺮﻓﻴﺖ ﺑﺎﻻﺗﺮي در ﭘـﺮدازش اﻃﻼﻋـﺎت ﺑﻴﻨـﺎﻳﻲ و ﻓﻀـﺎﻳﻲ‪ ،‬ادراك و ﺗﻮﻟﻴـﺪ‬ ‫اﻃﻼﻋﺎت ﻏﻴﺮﻛﻼﻣﻲ‪ ،‬از ﺟﻤﻠﻪ ﻣﻮﺳﻴﻘﻲ و ﺑﻴـﺎن ﭼﻬـﺮهاي دارد )ﻛﺮﻳـﮓ‪ 7‬و ﻫﻤﻜـﺎران‪ .(2013 ،‬از‬ ‫ﺟﻤﻠﻪ ﻣﻬﻢﺗﺮﻳﻦ ﺷﺎﺧﺺﻫﺎي رﻓﺘﺎري ﻋﺪم ﺗﻘﺎرن ﻣﻐﺰي‪ ،‬دﺳﺖ ﺑﺮﺗﺮي و ﻃﺮﻓﻲ ﺷﺪن زﺑﺎن اﺳـﺖ و‬ ‫ﺑﺮ اﺳﺎس ﻣﺸﺎﻫﺪات ﺑﺮوﻛﺎ دﺳﺖ ﺑﺮﺗـﺮي ﺑـﺎ ﻃﺮﻓـﻲ ﺷـﺪن زﺑـﺎن ارﺗﺒـﺎط ﻧﺰدﻳﻜـﻲ دارد )ارﻧﺴـﺖ‪،8‬‬ ‫‪1. Toga‬‬ ‫‪2. Thompson‬‬ ‫‪3. Saugstad‬‬ ‫‪4. Biederman‬‬ ‫‪5. Faraone‬‬ ‫‪6. Spencer‬‬ ‫‪7. Krieg‬‬ ‫‪8. Ernst‬‬

‫ﻣﻘﺎﻳﺴﻪ ﺑﺮﺗﺮي ﻃﺮﻓﻲ ﻣﻐﺰ در ﻛﻮدﻛﺎن ﺑﺎ و ﺑﺪون اﺧﺘﻼل ﻫﺎي ﻳﺎدﮔﻴﺮي‬

‫‪3‬‬

‫زاﻣﺘﻜﻴﻦ‪ ،1‬ﻓﻴﻠﻴﭙﺲ‪ ،2‬ﻛﻮﻫﻦ‪1998 ،3‬؛ ﭘﺎﭘﺎدوﺗﺎ‪ .(2013 ،4‬اﻓﺰون ﺑﺮ اﻳﻦ ﻧﺘـﺎﻳﺞ ﭘـﮋوﻫﺶﻫـﺎي ﭘﻴﺸـﻴﻦ‬ ‫ﺣﺎﻛﻲ از آن اﺳﺖ ﻛﻪ ﻣﺸﻜﻼت ﺗﺤﺼﻴﻠﻲ‪ ،‬اﺧﺘﻼلﻫﺎي زﺑﺎﻧﻲ و ﻣﺸﻜﻼت رﻓﺘﺎري ﻣﺎﻧﻨـﺪ ﻧﺎرﺳـﺎﻳﻲ‬ ‫ﺗﻮﺟﻪ و ﺑﻴﺶﻓﻌﺎﻟﻲ در اﻓﺮاد ﭼﭗ دﺳﺖ‪ ،‬ﺑﻴﺸﺘﺮ از اﻓﺮاد راﺳﺖدﺳـﺖ اﺳـﺖ و ﻧﺎرﺳـﺎﻳﻲ در ﺑﺮﺗـﺮي‬ ‫ﻃﺮﻓﻲ ﻣﻐﺰ ﻣﻴﺎﻧﺠﻲ اﻳﻦ ﻫﻤﺒﺴﺘﮕﻲ اﺳﺖ )واﻟﺮا‪ ،5‬ﻓﺎروان‪ 6‬و ﻣﻮراي‪2007 ،7‬؛ ﭘﺎﺗﻞ‪ 8‬و ﻟـﻴﭻ‪.(2009 ،9‬‬ ‫‪ .(2009‬در اﻳﻦ ﻣﻴﺎن اﺧﺘﻼلﻫﺎي ﻳﺎدﮔﻴﺮي از ﺟﻤﻠﻪ ﻋﻮاﻣﻠﻲ اﺳـﺖ ﻛـﻪ ﻣﻤﻜـﻦ اﺳـﺖ ﺑـﺎ ﻋﻤﻠﻜـﺮد‬ ‫ﻧﻴﻤﻜﺮهﻫﺎي ﻣﻐﺰي در ارﺗﺒﺎط ﺑﺎﺷﺪ و ﻋﺪم ﺗﻘﺎرن ﻃﺒﻴﻌﻲ ﻣﻐﺰ ﻣﻤﻜﻦ اﺳﺖ ﺑﻪ اﻳﻦ اﺧﺘﻼل ﺑﻴﺎﻧﺠﺎﻣﺪ‪.‬‬ ‫اﻓـﺮوز و ﻋﺒــﺎدي )‪ (1379‬ﻧــﺎﺗﻮاﻧﻲﻫــﺎي ﻳــﺎدﮔﻴﺮي را ﺑـﻪ ﻣﻌﻨــﺎي ﻓﻘــﺪان ﺗﻮاﻧــﺎﻳﻲ ﻳــﺎدﮔﻴﺮي در‬ ‫زﻣﻴﻨﻪﻫﺎي وﻳﮋهاي در ﻣﻘﺎﻳﺴﻪ ﺑﺎ ﺗﻮﻓﻴﻖ اﻓﺮادي ﻛـﻪ ﺗﻮاﻧـﺎﻳﻲ ذﻫﻨـﻲ ﻣﺸـﺎﺑﻪ دارﻧـﺪ‪ ،‬ﻣـﻲداﻧﻨـﺪ‪ .‬ﺑﻴﺸـﺘﺮ‬ ‫ﺗﻌﺎرﻳﻒ در ﺣﻮزه اﺧﺘﻼل ﻳﺎدﮔﻴﺮي ﺑﺮ روي ﻳﻚ ﻳﺎ دو اﺧـﺘﻼل اﺳﺎﺳـﻲ در ﻓﺮاﻳﻨـﺪﻫﺎي رواﻧـﻲ در‬ ‫ارﺗﺒﺎط ﺑﺎ درك و اﺳـﺘﻔﺎده از زﺑـﺎن ﮔﻔﺘـﺎري و ﻧﻮﺷـﺘﺎري ﺗﺎﻛﻴـﺪ دارد‪ .‬ﻫﻤﭽﻨـﻴﻦ اﻳـﻦ اﺧـﺘﻼل ﺑـﻪ‬ ‫ﺻﻮرت ﻳﻚ آﺳﻴﺐ ﺟﺴﻤﻲ ﻳﺎ ﻧﻘﺺ ﻋﺼﺒﻲ ﺗﺸﺨﻴﺺ دادهﺷﺪه ﻛﻪ در ﭘﻴﺸﺮﻓﺖ ﺗﺤﺼﻴﻠﻲ اﺧـﺘﻼل‬ ‫اﻳﺠﺎد ﻣﻲﻛﻨﺪ‪ .‬ﻛﻨﮕﺮه آﻣﺮﻳﻜﺎ )‪ (1998‬اﻳﻦ اﺧـﺘﻼل را ﻧﺎﺷـﻲ از ﺷـﺮاﻳﻂ ﻣﺎﻧﻨـﺪ ﻧﺎرﺳـﺎﻳﻲ ادراﻛـﻲ‪،‬‬ ‫ﺿﺎﻳﻌﻪ ﻣﻐﺰي‪ ،‬اﺧﺘﻼل ﺟﺰﻳﻲ در ﻛﺎرﻛﺮد ﻣﻐﺰ‪ ،‬ﻧﺎرﺳﺎﺧﻮاﻧﻲ‪ ،‬اﺧﺘﻼل ﮔﻮﻳـﺎﻳﻲ و ﻏﻴـﺮه ﻣـﻲداﻧـﺪ‪ .‬ﺑـﺎ‬ ‫وﺟﻮد ﻫﻤﻪ ﺗﺒﻴﻴﻦﻫﺎي اراﺋﻪﺷﺪه در ﺳﺒﺐﺷﻨﺎﺳﻲ اﺧﺘﻼلﻫـﺎي ﻳـﺎدﮔﻴﺮي‪ ،‬ﻫﻨـﻮز ﻋﻠـﺖ دﻗﻴـﻖ آن ﺑـﻪ‬ ‫درﺳﺘﻲ ﺷﻨﺎﺳﺎﻳﻲ ﻧﺸﺪه اﺳـﺖ‪ .‬اﻧﺠﻤـﻦ روانﭘﺰﺷـﻜﻲ اﻣﺮﻳﻜـﺎ اﻳـﻦ اﺧـﺘﻼل را ﺑـﻪ ﺳـﻪ زﻳﺮﻣﺠﻤﻮﻋـﻪ‬ ‫ﺗﻘﺴﻴﻢﺑﻨﺪي ﻛﺮده اﺳﺖ‪ (1 :‬اﺧﺘﻼل در ﻣﻬﺎرتﻫﺎي ﺗﺤﺼـﻴﻠﻲ‪ (2 ،‬اﺧـﺘﻼل در زﺑـﺎن و ﮔﻔﺘـﺎر و ‪(3‬‬ ‫‪1. Zametkin‬‬ ‫‪2. Phillips‬‬ ‫‪3. Cohen‬‬ ‫‪4. Papadatou‬‬ ‫‪5. Valera‬‬ ‫‪6. Farone‬‬ ‫‪7. Murray‬‬ ‫‪8. Patel‬‬ ‫‪9. Litch‬‬

‫‪4‬‬

‫ﻓﺼﻠﻨﺎﻣﺔ اﻓﺮاد اﺳﺘﺜﻨﺎﻳﻲ‪ ،‬ﺳﺎل ﺳﻮم‪ ،‬ﺷﻤﺎرة ‪ ،14‬ﺗﺎﺑﺴﺘﺎن ‪1393‬‬

‫اﺧﺘﻼل در ﻣﻬﺎرتﻫﺎي ﺣﺮﻛﺘﻲ ﻛﻪ از اﻳﻦ ﺑـﻴﻦ‪ ،‬ﺳـﻪ ﻧـﻮع ﻋﻤـﺪه اﻳـﻦ اﺧـﺘﻼل‪ ،‬اﺧـﺘﻼل ﺧﻮاﻧـﺪن‪،‬‬ ‫اﺧﺘﻼل رﻳﺎﺿﻴﺎت و اﺧﺘﻼل ﺑﻴﺎن ﻧﻮﺷﺘﺎري ﻣﻲﺑﺎﺷﺪ )ﻛﺮﻧﺒﺮﮔﺮ و دان‪.(2003 ،‬‬ ‫ﺑﺮﺗﺮي ﻃﺮﻓﻲ در ﻣﻐﺰ و ارﺗﺒﺎط آن ﺑﺎ ﻛﺎرﻛﺮد زﺑﺎن در ﻛﻮدﻛﺎن ﺑﺎ اﺧـﺘﻼل ﻳـﺎدﮔﻴﺮي ﺣﻴﻄـﻪ اي‬ ‫اﺳﺖ ﻛﻪ از دﻳﺮﺑﺎز ﻣﻮرد ﺗﻮﺟﻪ ﻋﺼﺐ‪-‬ﺷﻨﺎﺳﺎن ﺑﻮده اﺳﺖ )ﭘﺎول‪ ،‬ﻛﻤﭗ و ﮔﺮاﺳﻴﻜﺎ ﻓﻴﻨﺎﻧﺎ‪.(2012 ،‬‬ ‫اﮔﺮﭼﻪ ﻧﻈﺮﻳﻪﻫﺎي ﺑﺴﻴﺎري ﻣﻜﺎﻧﻴﺰمﻫـﺎي زﻳﺮﺑﻨـﺎﻳﻲ اﺧـﺘﻼلﻫـﺎي ﻳـﺎدﮔﻴﺮي را ﻣـﻮرد ﺑﺮرﺳـﻲ ﻗـﺮار‬ ‫دادهاﻧـﺪ‪ ،‬ﺷــﻮاﻫﺪ اﻣــﺮوزه ﻧﺸــﺎن ﻣـﻲدﻫﻨــﺪ ﻛــﻪ ﻧــﺎﺗﻮاﻧﻲ رﺷـﺪي در ﻳﻜﭙــﺎرﭼﮕﻲ ﻋﺼــﺒﻲ‪ 1‬ﻣﺴــﺌﻮل‬ ‫ﻧﺎﺗﻮاﻧﻲﻫﺎي ﻛﻮدﻛﺎن داراي اﺧﺘﻼلﻫﺎي ﻳﺎدﮔﻴﺮي ﻣﻲﺑﺎﺷﺪ ﻛﻪ اﻳﻦ دﻳﺪﮔﺎه ﺗﻮﺳـﻂ ﺑﻨﺘـﻮن‪(1975)2‬‬ ‫ﺑﻴﺎن ﺷﺪه اﺳﺖ‪ .‬ﺑﻪ وﻳﮋه ﻏﻠﺒﻪ ﻧﻴﻤﻜﺮهاي ﺿﻌﻴﻒ ﺑﺮاي ﻋﻤﻠﻜـﺮد زﺑـﺎﻧﻲ ﺑـﻪ ﻋﻨـﻮان ﻳـﻚ ﻫﻤﺒﺴـﺘﻪ در‬ ‫ﻋﻤﻠﻜﺮد ﺿﻌﻴﻒ اﻓﺮاد داراي اﻳﻦ اﺧﺘﻼل‪ ،‬در ﺧﻮاﻧﺪن ﺑﻪ ﺷﻤﺎر ﻣﻲ رود‪ .‬ﺑﺎ ﺗﻮﺟـﻪ ﺑـﻪ اﻳـﻦ ﻣﻮﺿـﻮع‬ ‫ﺑﺮرﺳﻲ ﻏﻠﺒﻪ ﻃﺮﻓﻲ در ﻋﻤﻠﻜﺮد دﺳﺖ‪ ،‬ﭼﺸﻢ و ﮔﻮش در اﺧﺘﻼلﻫﺎي ﻳﺎدﮔﻴﺮي ﻣـﻮرد ﺗﻮﺟـﻪ ﻗـﺮار‬ ‫ﻣﻲﮔﻴﺮد‪.‬‬ ‫روش ﺷﻨﻮد دو ﮔﻮﺷﻲ ﺑﺮاي ارزﻳﺎﺑﻲ ﻋﻤﻠﻜﺮد ﻧﻴﻤﻜﺮهﻫﺎي ﻣﻐﺰي ﺑﻪ ﺻﻮرت ﺟﺪاﮔﺎﻧـﻪ ﻛـﺎرﺑﺮد‬ ‫دارد و ﻳﻜﻲ از راهﻫﺎي ﺑﺮرﺳﻲ ﺗﺨﺼﺼﻲ ﺷـﺪن ﻧﻴﻤﻜـﺮهاي در ﭘـﺮدازشﻫـﺎي زﺑـﺎﻧﻲ و ﺷـﻨﻴﺪاري‬ ‫اﺳﺖ ﻛﻪ در آن دو ﻣﺤﺮك ﺑﻪ ﺻﻮرت ﻫﻤﺰﻣﺎن ﺑﻪ ﮔـﻮشﻫـﺎ اراﺋـﻪ ﻣـﻲﺷـﻮد )ﺑـﺎدي‪ ،3‬ﺳـﻴﻨﻴﻨﮕﺮ‪،4‬‬ ‫ﻫﻴﻠﻲ‪ ،5‬ﻣﺎدرن‪ ،6‬زﻳﺪل‪ .(2007 ،7‬ﻧﺘﺎﻳﺞ اﻳﻦ آزﻣﻮن ﺑﺮﺗﺮي ﻧﻴﻤﻜﺮه ﭼﭗ را ﺑﺮاي ادراك و ﭘـﺮدازش‬ ‫ﭘﺮدازش ﻣﺤﺮك ﻛﻼﻣﻲ و ﻧﻴﻤﻜﺮه راﺳﺖ را ﺑـﺮاي ﭘـﺮدازش ﻏﻴﺮﻛﻼﻣـﻲ ﻳﻌﻨـﻲ آﻫﻨـﮓ و ﻫﻴﺠـﺎن‬ ‫ﻛﻼم ﻧﺸﺎن داده اﺳﺖ‪ .‬ﻛﺎﻫﺶ ﻣﺤﺴﻮس در ﻧﻤﺮهﻫـﺎ ﻣـﻲﺗﻮاﻧـﺪ ﻧﺸـﺎﻧﮕﺮ ﺗﺨﺼﺼـﻲ ﺷـﺪن ﻧﺎﺑﻬﻨﺠـﺎر‬ ‫‪1. Neural integration‬‬ ‫‪2. Benton‬‬ ‫‪3. Bode‬‬ ‫‪4. Sininger‬‬ ‫‪5. Healy‬‬ ‫‪6. Mathern‬‬ ‫‪7. Zaidel‬‬

‫ﻣﻘﺎﻳﺴﻪ ﺑﺮﺗﺮي ﻃﺮﻓﻲ ﻣﻐﺰ در ﻛﻮدﻛﺎن ﺑﺎ و ﺑﺪون اﺧﺘﻼل ﻫﺎي ﻳﺎدﮔﻴﺮي‬

‫‪5‬‬

‫ﻧﻴﻤﻜﺮهﻫﺎ ﺑﺎﺷﺪ‪ .‬ﻛﻴﻤﻮرا ‪ (1961)1‬در ﭘﮋوﻫﺶ ﺧﻮد ﺑﺮ ﺑﺰرﮔﺴﺎﻻن داراي آﺳﻴﺐ ﻣﻐﺰي و ﻫﻤﭽﻨـﻴﻦ‬ ‫ﻋﺎدي ﻧﺸﺎن داد ﻛﻪ اﻛﺜﺮ اﻓﺮاد راﺳﺖدﺳﺖ‪ ،‬وﻗﺘﻲ ﻛﻪ ﻣﺤﺮك ﻛﻼﻣﻲ اﺳﺖ‪ ،‬ﺑﻴﺸﺘﺮ ﻣﺤﺮكﻫﺎﻳﻲ را‬ ‫ﻛﻪ ﺑﻪ ﮔﻮش راﺳﺖ آنﻫﺎ اراﺋﻪ ﺷﺪه اﺳﺖ را ﺷﻨﺎﺳﺎﻳﻲ ﻣﻲﻛﻨﻨـﺪ و وﻗﺘـﻲ ﻛـﻪ ﻣﺤـﺮك ﻏﻴﺮﻛﻼﻣـﻲ‬ ‫اﺳﺖ‪ ،‬ﺑﻴﺸﺘﺮ ﻣﺤﺮكﻫﺎي اراﺋﻪﺷﺪه ﺑﻪ ﮔﻮش ﭼﭗ را ﺷﻨﺎﺳﺎﻳﻲ ﻣﻲﻛﻨﻨﺪ‪.‬‬ ‫ﻫﻤﺎن ﻃﻮر ﻛﻪ ﺑﻴﺎن ﺷﺪ‪ ،‬ﻳﻜﻲ دﻳﮕﺮ از ﺷﺎﺧﺺﻫﺎي ﺗﺨﺼﺼﻲ ﺷﺪن ﻧﻴﻤﻜـﺮهﻫـﺎ دﺳـﺖ ﺑﺮﺗـﺮي‬ ‫اﺳﺖ‪ .‬آزﻣﻮن ﺿﺮﺑﻪ زدن ﻳﻜﻲ از روشﻫﺎﻳﻲ اﺳﺖ ﻛـﻪ ﺑﺮﺗـﺮي دﺳـﺘﻲ در ﺳـﺮﻋﺖ را ﻣـﻲ ﺳـﻨﺠﺪ‪.‬‬ ‫ﭘﮋوﻫﺶﻫﺎي اﻧﺠﺎمﺷﺪه در ﺟﻤﻌﻴﺖ ﻋﺎدي ﺗﺎ ﻛﻨﻮن ﺑﻴﻦ ﺳﺮﻋﺖ ﺿﺮﺑﻪ زدن و ﺑﺮﺗﺮي ﻃﺮﻓﻲ ارﺗﺒﺎﻃﻲ‬ ‫ﻧﺸﺎن ﻧﺪادهاﻧﺪ‪ ،‬ﻫﺮ ﭼﻨﺪ ﻛﻪ ﻧﻤﺮهﻫﺎي ﭘﺮﺳﺸﻨﺎﻣﻪﻫﺎي ﺑﺮﺗﺮي دﺳﺖ و ﺳﺮﻋﺖ ﺿﺮﺑﻪ زدن ﺑﺎ ﻳﻜـﺪﻳﮕﺮ‬ ‫ارﺗﺒﺎط دارﻧﺪ )ﮔﻮﻧﺰاﻟﺰ‪ 2‬و ﮔﻮدﻳﻞ‪ .(2009 ،3‬ﭘﮋوﻫﺶ رودرﻳﮕﺮز‪ 4‬و ﻫﻤﻜـﺎران )‪ (2010‬ﻧﺸـﺎن داده‬ ‫اﺳﺖ ﻛﻪ ﺑﻴﺸﺘﺮﻳﻦ ﻣﻴﺰان ﻛﺎﻫﺶ ﻋﻤﻠﻜﺮد ﺗﺤﺼﻴﻠﻲ در اﻓﺮادي ﻧﻤﺎﻳﺎن اﺳﺖ ﻛـﻪ ﻏﻠﺒـﻪ ﻃﺮﻓـﻲ ﺑـﺮاي‬ ‫ﻋﻤﻠﻜﺮد دﺳﺖ ﻧﺪارﻧﺪ‪.‬‬ ‫ﭘﮋوﻫﺶ ﻫﺎي اﻧﺪﻛﻲ ﺑﺮاي ﺑﺮرﺳﻲ ﻏﻠﺒﻪ ﻃﺮﻓﻲ در ﻛﻮدﻛﺎن ﺑﺎ اﺧـﺘﻼل ﻫـﺎي ﻳـﺎدﮔﻴﺮي ﺻـﻮرت‬ ‫ﮔﺮﻓﺘﻪ اﺳﺖ‪ .‬ﻫﺮﻳﺲ )‪ (1957‬ﻣﻴﺰان ﺑﺮﻃﺮﻓﻲ ﺟﺎﻧﺒﻲ را در ﻧﻤﻮﻧﻪ اي ‪ 36‬ﻧﻔﺮي از ﻛﻮدﻛﺎن ﺑﺎ اﺧـﺘﻼل‬ ‫ﻳﺎدﮔﻴﺮي را ﺑﺮرﺳﻲ ﻛﺮد و ﻧﺸﺎن داد ﻛﻪ در آن ﻫﺎ ﻣﺸﻜﻼت ﺑﺮﺗـﺮي ﻃﺮﻓـﻲ ‪ 3‬ﺑﺮاﺑـﺮ ﮔـﺮوه ﻛﻨﺘـﺮل‬ ‫ﻣـﻲﺑﺎﺷــﺪ‪ .‬ﻧﺘــﺎﻳﺞ ﭘــﮋوﻫﺶ ﺑﻠﻤﻮﻧــﺖ و ﺑــﺮچ )‪ (1965‬ﻧﺸــﺎن داد ﻛــﻪ ﻫــﻴﭻ ﺗﻔــﺎوت ﻣﻌﻨــﺎداري ﺑــﻴﻦ‬ ‫داﻧﺶ آﻣﻮزان ﺑﺎ اﺧﺘﻼل ﻳـﺎدﮔﻴﺮي و ﮔـﺮوه ﻛﻨﺘـﺮل از ﻟﺤـﺎظ ﻏﻠﺒـﻪ ﭼﺸـﻢ و دﺳـﺖ وﺟـﻮد ﻧـﺪارد‪.‬‬ ‫اﺑﺮزوت‪ 5‬و ﻣﺎﻫﻮﻧﻲ‪ (2011)6‬در ﭘﮋوﻫﺶ ﺧﻮد ﺑﺮ ﻛﻮدﻛﺎن اﺧﺘﻼل ﻳﺎدﮔﻴﺮي ﺑﺎ اﺳﺘﻔﺎده از ﺷﻨﻮد دو‬ ‫‪1. Kimura‬‬ ‫‪2. Gonzalez‬‬ ‫‪3. Goodale‬‬ ‫‪4. Rodriguez‬‬ ‫‪5. Obrzut‬‬ ‫‪6. Mahoney‬‬

‫‪6‬‬

‫ﻓﺼﻠﻨﺎﻣﺔ اﻓﺮاد اﺳﺘﺜﻨﺎﻳﻲ‪ ،‬ﺳﺎل ﺳﻮم‪ ،‬ﺷﻤﺎرة ‪ ،14‬ﺗﺎﺑﺴﺘﺎن ‪1393‬‬

‫دو ﮔﻮﺷﻲ‪ ،‬ﺑﻪ اﻳﻦ ﻧﺘﻴﺠﻪ دﺳﺖ ﻳﺎﻓﺘﻨﺪ ﻛﻪ ﻛﻮدﻛﺎن داراي اﺧـﺘﻼل ﻳـﺎدﮔﻴﺮي در ﻣﻘﺎﻳﺴـﻪ ﺑـﺎ ﮔـﺮوه‬ ‫ﻛﻨﺘﺮل ﻣﺸﻜﻼت ﺑﻴﺸﺘﺮي در ﭘﺮدازش ﻣﺤﺮكﻫﺎي ﻛﻼﻣﻲ اراﺋﻪﺷﺪه از ﻃﺮﻳﻖ ﺷـﻨﻮد دوﮔﻮﺷـﻲ را‬ ‫داﺷﺘﻨﺪ‪ .‬ﻫـﺪف از ﭘـﮋوﻫﺶ ﺣﺎﺿـﺮ ﺑﺮرﺳـﻲ ﺑﺮﺗـﺮي ﻃﺮﻓـﻲ ﺷـﻨﻴﺪاري و ﺣﺮﻛﺘـﻲ در ﻛﻮدﻛـﺎن ﺑـﺎ‬ ‫اﺧﺘﻼلﻫﺎي ﻳﺎدﮔﻴﺮي ﺑﻮد‪ .‬داﺷﺘﻦ داﻧﺶ ﻧﺴﺒﺖ ﺑﻪ ﭼﮕﻮﻧﮕﻲ ﺑﺮﺗﺮي ﻣﻐﺰ در ﻛﻮدﻛﺎن ﺑﺎ اﺧﺘﻼلﻫﺎي‬ ‫ﻳﺎدﮔﻴﺮي ﺑﻪ ﺑﺮﻧﺎﻣﻪرﻳﺰيﻫﺎ ﺟﻬﺖ ﻣﺪاﺧﻠﻪﻫﺎي ﻣﻮﺛﺮﺗﺮ در اﻳﻦ ﻛﻮدﻛﺎن ﻛﻤﻚ ﺧﻮاﻫﺪ ﻛﺮد‪.‬‬

‫روش‬ ‫ﺷﺮﻛﺖﻛﻨﻨﺪﮔﺎن‬ ‫روش ﻧﻤﻮﻧﻪﮔﻴﺮي ﭘﮋوﻫﺶ ﺣﺎﺿﺮ از ﻧﻮع ﻧﻤﻮﻧﻪﮔﻴﺮي در دﺳﺘﺮس ﺑﻮد‪ .‬ﺟﺎﻣﻌﻪ آﻣﺎري اﻳﻦ‬ ‫ﭘﮋوﻫﺶ ﺷﺎﻣﻞ ﻫﻤﻪ ﻛﻮدﻛﺎﻧﻲ ﺑﻮد ﻛﻪ ﺑﻪ ﻛﻠﻴﻨﻴﻚ اﺧﺘﻼل ﻳﺎدﮔﻴﺮي ﻣﻨﻄﻘﻪ ‪ 5‬ﺗﻬﺮان ﻣﺮاﺟﻌﻪ ﻧﻤﻮده‬ ‫ﺑﻮدﻧﺪ و ﺗﺸﺨﻴﺺ اﺧﺘﻼل ﻳﺎدﮔﻴﺮي را درﻳﺎﻓﺖ ﻛﺮده ﺑﻮدﻧﺪ‪ .‬ﺷﺮﻛﺖﻛﻨﻨﺪﮔﺎن ﺷﺎﻣﻞ ‪ 20‬ﻛﻮدك‬ ‫ﻣﺒﺘﻼ ﺑﻪ اﺧﺘﻼل ﻳﺎدﮔﻴﺮي )‪ 15‬ﭘﺴﺮ‪ 5 ،‬دﺧﺘﺮ( ﺑﺎ ﻣﺤﺪوده ﺳﻨﻲ ‪ 10‬ﺗﺎ ‪ 13‬ﺳﺎل ﺑﻮدﻧﺪ و ﭘﺲ از اﻧﺠﺎم‬ ‫اﻗﺪاﻣﺎت ﺗﺸﺨﻴﺼﻲ ﻻزم و ﺗﺴﺖ ﻫﻮش ﺗﻮﺳﻂ ﻣﺘﺨﺼﺺ و ﻛﺴﺐ رﺿﺎﻳﺖ از واﻟﺪﻳﻦ وارد اﻳﻦ‬ ‫ﻃﺮح ﭘﮋوﻫﺸﻲ ﺷﺪﻧﺪ‪ .‬ﺳﭙﺲ ‪ 20‬ﭘﺴﺮ ﺑﺎ رﺷﺪ ﻧﺮﻣﺎل ﺑﺎ ﻣﺤﺪوده ﺳﻨﻲ ‪ 10‬ﺗﺎ ‪ 13‬ﺳﺎل اﻧﺘﺨﺎب ﺷﺪﻧﺪ و‬ ‫ﺑﺎ ﮔﺮوه دﻳﮕﺮ ﻫﻤﺘﺎ ﺷﺪﻧﺪ‪ .‬ﺳﺮاﻧﺠﺎم ﻧﺘﺎﻳﺞ ﺣﺎﺻﻞ از ارزﻳﺎﺑﻲ ﻫﺮ دو ﮔﺮوه ﺑﺎ ﻳﻜﺪﻳﮕﺮ ﻣﻘﺎﻳﺴﻪ ﺷﺪ‪.‬‬ ‫ﺟﺪول ﺷﻤﺎره ﻳﻚ اﻃﻼﻋﺎت ﺟﻤﻌﻴﺖﺷﻨﺎﺧﺘﻲ ﻣﺮﺑﻮط ﺑﻪ ﻫﺮ دو ﮔﺮوه را ﻧﺸﺎن ﻣﻲدﻫﺪ‪.‬‬ ‫ﺟﺪول ‪ .1‬وﻳﮋﮔﻲﻫﺎي ﺟﻤﻌﻴﺖ ﺷﻨﺎﺧﺘﻲ ﺷﺮﻛﺖﻛﻨﻨﺪﮔﺎن‬ ‫وﻳﮋﮔﻲ‬

‫اﺧﺘﻼل ﻳﺎدﮔﻴﺮي‬ ‫)ﻣﻴﺎﻧﮕﻴﻦ و اﻧﺤﺮاف ﻣﻌﻴﺎر(‬

‫ﺳﻦ‬

‫ﻋﺎدي‬ ‫)ﻣﻴﺎﻧﮕﻴﻦ و اﻧﺤﺮاف ﻣﻌﻴﺎر(‬

‫)‪8/75 (1/74‬‬

‫)‪8/95 (1/50‬‬

‫ﻫﻮﺷﺒﻬﺮ‬

‫)‪83/50 (12/65‬‬

‫)‪84/75 (14/23‬‬

‫ﺗﻌﺪاد و ﺟﻨﺴﻴﺖ‬

‫‪ 15‬ﭘﺴﺮ‪ 5 ،‬دﺧﺘﺮ‬

‫‪ 20‬ﭘﺴﺮ‬

‫ﻣﻘﺎﻳﺴﻪ ﺑﺮﺗﺮي ﻃﺮﻓﻲ ﻣﻐﺰ در ﻛﻮدﻛﺎن ﺑﺎ و ﺑﺪون اﺧﺘﻼل ﻫﺎي ﻳﺎدﮔﻴﺮي‬

‫آزﻣﻮن ﺿﺮﺑﻪ زدن‬

‫‪7‬‬

‫‪1‬‬

‫اﻳــﻦ آزﻣــﻮن ﺧــﺮده آزﻣــﻮﻧﻲ از ﻣﺠﻤﻮﻋــﻪ آزﻣــﻮنﻫــﺎي ﻫﺎﻟﺴــﺘﻴﺪ رﻳﺘــﺎن ﻣ ـﻲﺑﺎﺷــﺪ‪ .‬در اﻳــﻦ‬ ‫آزﻣــﻮن‪ ،‬ﺷــﺮﻛﺖﻛﻨﻨــﺪه ﺑــﺎ اﻧﮕﺸــﺖ اﺷــﺎره ﻫــﺮ دﺳــﺖ‪ ،‬ﺑــﺮ دﻛﻤــﻪ ‪ space‬ﺻــﻔﺤﻪﻛﻠﻴــﺪ در‬ ‫ﻣﺪت زﻣﺎن ‪ 10‬ﺛﺎﻧﻴـﻪ ﺿـﺮﺑﻪ ﻣـﻲزﻧـﺪ‪ .‬از ﻓـﺮد ﺧﻮاﺳـﺘﻪ ﻣـﻲﺷـﻮد ﻛـﻪ اﻳـﻦ ﻛـﺎر را ﺑـﺎ ﺳـﺮﻋﺖ ﻫـﺮ‬ ‫ﭼــﻪ ﺗﻤــﺎم اﻧﺠــﺎم دﻫــﺪ )زﻳــﺪل‪ .(1977،‬ﻓﺎﺻــﻠﻪ زﻣــﺎﻧﻲ ﺟﻬــﺖ اﺳــﺘﺮاﺣﺖ ﺑــﻴﻦ اﻧﺠــﺎم ﺗﻜﻠﻴــﻒ ﺑــﺎ‬ ‫دو دﺳـﺖ وﺟـﻮد دارد‪ .‬ﺗﻌـﺪاد ﺿـﺮﺑﺎت ﺑـﺎ ﻫـﺮ دﺳــﺖ ﺗﻮﺳـﻂ ﻧـﺮماﻓـﺰار ﻣﺮﺑﻮﻃـﻪ ﺛﺒـﺖ ﻣـﻲﺷــﻮد‪.‬‬ ‫ﺟﻬــﺖ از ﺑــﻴﻦ ﺑــﺮدن اﺛــﺮ ﺗﻘــﺪم و ﺗــﺄﺧﺮ در زدن ﺿــﺮﺑﻪ‪ ،‬ﻧﻴﻤــﻲ از ﻧﻤﻮﻧــﻪﻫــﺎ در ﻫــﺮ ﮔــﺮوه اﺑﺘــﺪا‬ ‫ﺑﺎ دﺳﺖ راﺳﺖ ﺿﺮﺑﻪ ﻣـﻲزدﻧـﺪ و ﺳـﭙﺲ ﺑـﺎ دﺳـﺖ ﭼـﭗ و ﻧﻴﻤـﻲ دﻳﮕـﺮ اﺑﺘـﺪا ﺑـﺎ دﺳـﺖ ﭼـﭗ و‬ ‫ﺳــﭙﺲ ﺑــﺎ دﺳــﺖ راﺳــﺖ ﺿــﺮﺑﻪ ﻣــﻲزدﻧــﺪ‪ .‬ﻣﻮرﻳﺴــﻮن‪ ،‬ﺟﺮﺟــﻲ و ﭘــﺎول )‪ (1979‬رواﻳــﻲ اﻳــﻦ‬ ‫آزﻣﻮن را در ﺣﺪود ‪ 0/8‬ﮔﺰارش ﻛﺮدهاﻧﺪ‪.‬‬

‫آزﻣﻮن ﺷﻨﻮد دو ﮔﻮﺷﻲ‬ ‫آزﻣــﻮن ﺷــﻨﻮد دو ﮔﻮﺷــﻲ ﺑــﻪ وﺳــﻴﻠﻪ ﻧــﺮماﻓــﺰاري ﻛــﺎﻣﭙﻴﻮﺗﺮي ﻛــﻪ ﺗﻮﺳــﻂ ﻣﺮﻛ ـﺰ ﭘﮋوﻫﺸــﻲ‬ ‫ﻋﻠــﻮم اﻋﺼــﺎب ﺷــﻨﺎﺧﺘﻲ رﻓﺘــﺎر ﺗﻬﻴــﻪ ﺷــﺪه اﺳــﺖ‪ ،‬اﻧﺠــﺎم ﺷــﺪ‪ .‬در اﻳــﻦ آزﻣــﻮن‪ ،‬ﭘــﺲ از‬ ‫ﻗﺮارﮔﻴــﺮي ﮔﻮﺷــﻲ ﺑــﺮ روي ﮔــﻮش ﺷــﺮﻛﺖﻛﻨﻨــﺪهﻫــﺎ‪ ،‬دو ﻣﺤــﺮك ﻛﻠﻤــﻪاي ﺑــﻪ ﻃــﻮر ﻫﻤﺰﻣــﺎن‬ ‫ﺑــﻪ دو ﮔــﻮش اراﺋــﻪ ﻣــﻲﺷــﻮﻧﺪ‪ ،‬ﺳــﭙﺲ در ﻳــﻚ زﻣــﺎن ﺑــﺪون ﻣﺤــﺮك‪ ،‬ﺑــﻪ ﻓــﺮد ﻓﺮﺻــﺖ داده‬ ‫ﻣـﻲﺷــﻮد ﻛــﻪ ﻛﻠﻤــﻪ ﺷــﻨﻴﺪهﺷــﺪه را ﺑﻴــﺎن ﻛﻨـﺪ و ﺳــﭙﺲ ﺟﻔــﺖ ﻛﻠﻤــﻪ ﺑﻌــﺪي اراﺋــﻪ ﻣـﻲﺷــﻮد‪ .‬در‬ ‫اﻳـﻦ ﻣﻄﺎﻟﻌــﻪ‪ 40،‬ﺟﻔـﺖ ﻛﻠﻤــﻪ ﺑــﻪ اﻓـﺮاد اراﺋــﻪ ﺷـﺪ )ﻳﻜــﻲ ﺑــﻪ ﮔـﻮش ﭼــﭗ و دﻳﮕـﺮي ﺑــﻪ ﮔــﻮش‬ ‫راﺳــﺖ( و ﭘﺎﺳــﺦ اﻓــﺮاد ﺛﺒــﺖ ﮔﺮدﻳــﺪ‪ .‬ﺑــﺪﻳﻦ ﻣﻨﻈــﻮر ﻛﻠﻤــﺎﺗﻲ ﻛــﻪ ﻓــﺮد ﭘــﺲ از ﺷــﻨﻴﺪن ﺑﻴــﺎن‬ ‫ﻣـﻲﻧﻤــﻮد‪ ،‬ﻳﺎدداﺷــﺖ ﻣ ـﻲﺷــﺪ و ﺳــﭙﺲ ﻣﺸــﺨﺺ ﻣ ـﻲﺷــﺪ ﻛــﻪ ﻛــﺪام ﻛﻠﻤــﻪ ﻣﺮﺑــﻮط ﺑــﻪ ﮔ ـﻮش‬ ‫‪1. Tapping Test‬‬

‫‪8‬‬

‫ﻓﺼﻠﻨﺎﻣﺔ اﻓﺮاد اﺳﺘﺜﻨﺎﻳﻲ‪ ،‬ﺳﺎل ﺳﻮم‪ ،‬ﺷﻤﺎرة ‪ ،14‬ﺗﺎﺑﺴﺘﺎن ‪1393‬‬

‫راﺳــﺖ و ﻛــﺪام ﻳــﻚ ﻣﺮﺑــﻮط ﺑــﻪ ﮔــﻮش ﭼــﭗ اﺳــﺖ‪ .‬رواﻳــﻲ آزﻣــﻮن ﺷــﻨﻮاﻳﻲ داﻳﻜﻮﺗﻴــﻚ‬ ‫ﺗﻮﺳــﻂ آﻗـــﺎﻣﻼﻳﻲ و ﻫﻤﻜـــﺎران در ﺳـــﺎل ‪ 2011‬در اﻳـــﺮان ﻣﺸـــﺨﺺ ﺷـــﺪه اﺳـــﺖ و ﺷـــﺎﺧﺺ‬ ‫رواﻳـــﻲ ﻣﺤﺘـــﻮاﻳﻲ آزﻣـــﻮن ﻣﻌـــﺎدل ‪ 0/96‬ﺗﺨﻤـــﻴﻦ زده ﺷـــﺪه اﺳـــﺖ )آﻗـــﺎﻣﻼﻳﻲ‪ ،‬ﻃﺎﻫـــﺎﺋﻲ‪،‬‬ ‫ﺟﻌﻔﺮي‪ ،‬ﻃﻮﻓﺎن‪ ،‬ﻛﻴﻬﺎﻧﻲ‪.(2011 ،‬‬

‫روﻧﺪ اﺟﺮا‬ ‫ﭘـــﺲ از اﻧﺘﺨـــﺎب ﻧﻤﻮﻧـــﻪ از ﻣﻴـــﺎن ﻛﻮدﻛـــﺎن ﻣﺮاﺟﻌـــﻪﻛﻨﻨـــﺪه ﺑـــﻪ ﻛﻠﻴﻨﻴـــﻚ‪ ،‬ﺑـــﺮاي ﻫـــﺮ‬ ‫ﺷــﺮﻛﺖﻛﻨﻨــﺪه در اﺗــﺎﻗﻲ ﻋــﺎﻳﻖ ﺻــﺪا و درﺣــﺎﻟﻲﻛــﻪ ﺷــﺮﻛﺖﻛﻨﻨــﺪه ﺑــﺮ روي ﻳــﻚ ﺻــﻨﺪﻟﻲ‬ ‫ﭘﺸــﺘﻲدار و ﻣﻨﺎﺳــﺐ از ﻟﺤــﺎظ ارﺗﻔــﺎع ﻧﺸﺴــﺘﻪ ﺑــﻮد‪ ،‬آزﻣــﻮن ﺷــﻨﻮد دوﮔﻮﺷــﻲ و ﭘــﺲ از آن‬ ‫آزﻣــﻮن ﺿــﺮﺑﻪ زدن ﺑــﺎ ﻫــﺮ دﺳــﺖ‪ ،‬اﺟــﺮا ﺷــﺪ‪ .‬ﭘــﻴﺶ از اﺟــﺮاي آزﻣــﻮنﻫــﺎ روش اﺟــﺮاي ﻫــﺮ‬ ‫ﻳــﻚ ﺑــﻪ ﺷــﻜﻞ دﻗﻴــﻖ ﺑــﺮاي ﻫﻤــﻪ ﺷــﺮﻛﺖﻛﻨﻨــﺪﮔﺎن ﺗﻮﺿــﻴﺢ داده ﺷــﺪ‪ .‬ﻗﺒــﻞ از ﺷــﺮوع آزﻣــﻮن‬ ‫ﺿﺮﺑﻪ زدن‪ ،‬ﺑـﻪ ﺗﻤـﺎم اﻓـﺮاد ﺑـﺎ ﺑﻴـﺎن ﻳﻜﺴـﺎن ﺗﻮﺿـﻴﺢ داده ﺷـﺪ ﻛـﻪ ﺑـﻪ ﻣﺤـﺾ ﺷـﺮوع ﺑﺮﻧﺎﻣـﻪ‪ ،‬ﺑـﺮ‬ ‫دﻛﻤﻪي ﻣﻮرد ﻧﻈـﺮ ﺑـﺎ ﺳـﺮﻋﺖ ﻫـﺮ ﭼـﻪ ﺗﻤـﺎم ﺿـﺮﺑﻪ ﺑﺰﻧﻨـﺪ‪ .‬ﺟﻬـﺖ ارزﻳـﺎﺑﻲ ﺑـﺎ آزﻣـﻮن ﺷـﻨﻮد دو‬ ‫ﮔﻮﺷﻲ ﻧﻴﺰ ﮔﻮﺷﻲ ﺑـﺮ ﮔـﻮش ﻫـﺮ ﻓـﺮد ﮔﺬاﺷـﺘﻪ ﻣـﻲﺷـﺪ و ﺑـﻪ آنﻫـﺎ ﮔﻔﺘـﻪ ﻣـﻲﺷـﺪ ﻛـﻪ ﻛﻠﻤـﻪي‬ ‫ﺷﻨﻴﺪهﺷﺪه را ﺑﻠﻨـﺪ ﺗﻜـﺮار ﻛﻨﻨـﺪ‪ .‬اﻓـﺰون ﺑـﺮ اﻳـﻦ‪ ،‬ﺑـﻪ اﻓـﺮاد ﺗﻮﺿـﻴﺢ داده ﻣـﻲﺷـﺪ ﻛـﻪ ﻫـﺮ زﻣـﺎن‬ ‫ﻛــﻪ ﻣﺎﻳــﻞ ﺑﺎﺷــﻨﺪ ﻣ ـﻲﺗﻮاﻧﻨــﺪ از روﻧــﺪ ﻛــﺎر ﺧــﺎرج ﺷــﻮﻧﺪ و در ﺻــﻮرت ﺗﻤﺎﻳــﻞ ﺑــﻴﻦ ﺗﻜــﺎﻟﻴﻒ‬ ‫اراﺋﻪﺷﺪه ﺑﻪ اﻓﺮاد زﻣﺎﻧﻲ ﺑﺮاي اﺳﺘﺮاﺣﺖ داده ﻣﻲﺷﺪ‪.‬‬

‫ﺗﺠﺰﻳﻪ و ﺗﺤﻠﻴﻞ اﻃﻼﻋﺎت‬ ‫ﭘــﺲ از ﺟﻤــﻊآوري دادهﻫــﺎ‪ ،‬ﺑــﺎ اﺳــﺘﻔﺎده از ﻧﺴــﺨﻪ ‪ 16‬ﻧــﺮماﻓــﺰار ‪ SPSS‬دادهﻫــﺎ ﻣــﻮرد‬ ‫ﺗﺠﺰﻳــﻪ و ﺗﺤﻠﻴــﻞ ﻗــﺮار ﮔﺮﻓﺘﻨــﺪ‪ .‬اﺑﺘــﺪا از آﻣــﺎر ﺗﻮﺻــﻴﻔﻲ ﺟﻬــﺖ ﺗﻮﺻــﻴﻒ ﻧﻤــﺮهﻫــﺎي آزﻣــﻮنﻫــﺎ‬

‫‪9‬‬

‫ﻣﻘﺎﻳﺴﻪ ﺑﺮﺗﺮي ﻃﺮﻓﻲ ﻣﻐﺰ در ﻛﻮدﻛﺎن ﺑﺎ و ﺑﺪون اﺧﺘﻼل ﻫﺎي ﻳﺎدﮔﻴﺮي‬

‫اﺳــﺘﻔﺎده ﺷــﺪ‪ .‬ﺳــﭙﺲ ﺟﻬــﺖ ﻣﻘﺎﻳﺴــﻪ دو ﮔــﺮوه از آزﻣــﻮن ﺗــﻲ ﻣﺴــﺘﻘﻞ‪ ،1‬ﺟﻬــﺖ ﻣﻘﺎﻳﺴــﻪ دو‬ ‫ﮔــﻮش ﻳــﺎ دو دﺳــﺖ در ﻫــﺮ ﮔــﺮوه از آزﻣــﻮن ﺗــﻲ ﺟﻔــﺖ ﺷــﺪه‪ 2‬اﺳــﺘﻔﺎده ﺷــﺪ‪ .‬ﺟﻬــﺖ ﺑﺮرﺳــﻲ‬ ‫ارﺗﺒـﺎط ﺑــﻴﻦ ﻧﻤـﺮهﻫــﺎي آزﻣـﻮنﻫــﺎي ﻣﺨﺘﻠـﻒ ﻧﻴــﺰ از آزﻣـﻮن ﻫﻤﺒﺴــﺘﮕﻲ ﭘﻴﺮﺳـﻮن‪ 3‬اﺳــﺘﻔﺎده ﺷــﺪ‪.‬‬ ‫در اﻳــﻦ روﻧــﺪ‪ ،‬ﺷــﺎﺧﺺ ﺑﺮﺗــﺮي در آزﻣــﻮن ﺿــﺮﺑﻪ زدن )دﺳــﺖ راﺳــﺖ‪+‬دﺳــﺖ ﭼــﭗ‪ -‬دﺳــﺖ‬ ‫ﭼــﭗ‪ -‬دﺳــﺖ راﺳــﺖ( و ﺷــﺎﺧﺺ ﻣﺰﻳــﺖ ﮔــﻮش راﺳــﺖ‪) (REA) 4‬ﮔــﻮش راﺳــﺖ‪ +‬ﮔــﻮش‬ ‫ﭼﭗ‪-‬ﮔﻮش راﺳﺖ( ﺗﻌﺮﻳﻒ ﺷﺪ‪.‬‬ ‫ﺟﻬــﺖ ﺑﺮرﺳــﻲ ﺗﻔــﺎوت ﺑــﻴﻦ دو ﮔــﻮش از آزﻣــﻮن ﺗــﻲ ﺟﻔــﺖ ﺷــﺪه اﺳــﺘﻔﺎده ﺷــﺪ‪ .‬ﮔــﺮوه‬ ‫داراي اﺧــﺘﻼل ﻳــﺎدﮔﻴﺮي در آزﻣــﻮن ﺗــﻲ ﺟﻔــﺖ ﺷــﺪه در ﺑﺮرﺳــﻲ ﺗﻔــﺎوت دو ﮔــﻮش‪ ،‬ﺗﻔــﺎوت‬ ‫ﻣﻌﻨــﺎداري را ﺑــﻴﻦ ﮔــﻮش راﺳــﺖ )‪ (18/83 ± 6/959‬و ﭼــﭗ )‪ (5/43 ± 4/009‬ﻧﺸــﺎن دادﻧــﺪ‬ ‫)‪ (t(19)=6/687 ، p