samada kanak-kanak, remaja dan wanita dilindungi oleh Islam. tion, Universiti ... 9+6+/4I)X8+D).10)9+6+/4)7+,-4,);+T+,4,-=T+,4,-,V4)9+8+14//4,). ;1410;)T4 ...... l % " g3 L3 B]]Y3 N h69ND5 4O C4 8 68 I5E P 8 m 8DN 8D6n moo34 nNVJ p1!"1!
STATUS UNDANG-UNDANG WANITA DALAM ISLAM Misnida Gusni Nurreha Bajuri Kamarul Azmi Jasmi Faculty of Islamic Civilization, Universiti Teknologi Malaysia
Suggested Citation: Gusni, M., Bajuri, N., & Jasmi, K. A.(2012). Status Undang-Undang Wanita dalam Islam in Prosiding Seminar Tamadun 2012 at Marbawy Hall, Faculty of Islamic Civilization, Universiti Teknologi Malaysia on 21 April 2012, pp. 1-22. ISBN 978-967-019419-6.
Abstrak Wanita pada zaman dahulu, iaitu sebelum kedatangan Islam dianggap rendah. Mereka selalu ditindas dan dihina oleh lelaki. Tetapi selepas kedatangan Islam, wanita adalah sama taraf dengan lelaki. Kita dapat lihat dimana wanita diciptakan oleh Allah S.W.T. Untuk manjadi peneman hidup kepada lelaki. Oleh sebab itulah Allah S.W.T. menciptakan Hawa untuk menemankan Nabi Adam a.s. di dunia ini. Setelah kedatangan Islam status wanita tejamin dengan adanya pelbagai undang-undang yang mempertahankan kedudukan wanita. Kedudukan wanita daripada pelbagai sudut seperti kekeluargaan, pekerjaan serta sumber pendapatan dari pelbagai peringkat umur samada kanak-kanak, remaja dan wanita dilindungi oleh Islam.
7
7
7
2303]26]/^0/0_]/^0/06`0/a306 ^010b6a210b6 bcdecfg60hdec6 /hiijkg61glhic6 5gmgihn60omc6pgdmc6 01234056
89 9 99 99
9 9 9 9 9
9 9 9 9 9 9 9 9
9 9 9 9 9 9 9
9 !9 9 999 99 99" 9
9 # 9 99 9 9 9 !9 9 $ 99
%9 &8 9 '9 9
99 9 ( 9 9 %9 &8 $ 99
)9!9 9 9
*9 %9 9 9 & 9 9 9 9
9 9 !9 9 '9
9
99 +9 99 9 , 9 +9 99 9
9
!9 9 #9
!9 9 999 99 999 '99
9 99 9
9 99 9 999 9 9,9 9 9'9 9
!9 9 9
-./0./010/6
234375676893:3;7?7@==3?7ABCBDB7E;9E:7F>;G35678>;>F3;7?65E87 H3I67@53FB7J>K:3K376;67F>;G3567L6FH;G35678>;M>K67?65E87:>83537=>=3:67L>8>K967@53F753;72343B7 C3;693753K67L>I67H3?3L3763=3?7=343;7:>83537=>=3:6B7N3;3:3=3O753=3F7 H3?3L37@K3H7M3;I7F>KE83:3;7H3?3L37K3LF67PL=3F78>K:3933;743;6937 F>F8E;M3678>=H3I367L>HE93;O76369E73=QR 9 9,9S9 9
9,*9S N>;I6:E97:3FEL73=QNE;G65O79>KH693;7T3K73=QN3LMK6UO77>93:3;7:>QVW X53=3F7J36Y3?7PLF36=O7VWZW[7V\[77 7
011
234567689 683 78
85 6 899 89
36 36 8 7 6
27 58! 38 85 7 "8 7367 3#
8 89 3 36 78 67 35 $76! 6 38
85 76988 8
36 36 4389 3 8 86!
6 7 8 96 6 %
8968 37538 7 8
78 58 #768 86 6 5 87636 686 3 & 7 898
6 89 768 35 78 53 56'8 (
) ) *+,-./01)23,)*4,506)74849):490;)643?)1+63.14,)@+.601A) B46)48=C./D?)+7.;.)E?)EFFG?)H87I)EJ)KL4.54D)2;94.8?)MGEGA)NOA)) )) 2 38 P65Q P658 7 # 96 38
R3Q! 66 # 89 67 76 6 7367 8998
R 896 658 89 3 7 5 3! #
7 76 8 7367 8998 S 96 88!
8988 8 899 5 36 686 8 5 5 89
98#6 % 8 3 7 5 3 (
)) ) B4849)2;849)/409)T4,.14)74,)/4,4/=/4,4/)7.3+6.)/+.;1.9+T44,) 746.)U+834-4.);0701)4,1464,V4)47484D)746.);+-.)0,74,-=0,74,-)WV46.4DI) H./4)7.8.D41)U474)5494,)H4D.8.4D?).4.10)5494,);+3+809)/+7414,-4,) 2;849)/409)U474)94;4).10)9+,-4,--4U)T4,.14)47484D)3+34,)/+U474) 9+6+/4I)X8+D).10)9+6+/4)7+,-4,);+T+,4,-=T+,4,-,V4)9+8+14//4,) ;1410;)T4,.14);+34-4.);+;0410)V4,-)6+9+DI)*.;48,V4?)9+930,0D)/4,4/= /4,4/)U+6+9U04,)V4,-)3460)84D.6)74,)Y0-4)9+,Y47./4,)/409)T4,.14) ;+34-4.)D4934);+84.,)/409)T4,.14)74,)/4,4/=/4,4/)U+6+9U04,)1.74/) 3Z8+D)9+T46.;.)D4614I)W+1+84D)/+7414,-4,);.,46)2;849)7.)14,4D)>643?) ;1410;)T4,.14)3+6034D)9+,Y47.)8+3.D)34./)74,)1+6Y4-4);+U+61.)T4,.14) 1.74/)84-.)7.1.,74;)7+,-4,)9+,Y47./4,)T4,.14);+34-4.)D4934I)2;849) Y0-4)10601)9+930/4)9.,74)/409);+3+809)/+7414,-4,)2;849)34D4T4) 1.474).;1.84D)3+34,4,)0,10/)T4,.14)94D0U0,)/4,4/=/4,4/) U+6+9U04,)V4,-)3460)7.84D.6/4,I)W+94/.,)2;849)3+6/+934,-?);1410;) T4,.14)8+3.D)1+6Y49.,)7+,-4,)474,V4)0,74,-=0,74,-)0,10/)T4,.14) 74849)2;1849)KH4T47)[I)>?)EF\\OI)) )
234356789 49 89 497 49347 4476477
010
!"
#$%&'()*+(,--,.),/01(,2,/&)-%3+4,',5)6%73,58)+/,-,/+/+6,5)95&:%36&;&) ,/0%/&,+)C+8,);+3+;)-%-?%3&',5)4,5.,58,5)?%/&,+).,/,-)?%?%3,4,) ,64%')?%3.,6,3',5)(,6&/)',C&,5)$,58)?%/&,+)/,'+',5=)%/&,+)4%35,()?%3',;,).,/,-) ?+'+0)$,58)6,-,F)&,&;+7W5V43I59474 QYV7Q7U]4974 2M4V^ 474 _PR) cD,&2,()G6-,&/F)ef`fg)@jdg))
011
234567689 683 78
898 5 5 89 4389 89 3 889 5 389
78 67 96 5 73 889 9 6 5 87636! " 6
89
7367 6 6638
3 89 67 6 7688
8#76 5 36856 876368 78 3 958 7 8658!
$ 88
3 5 838 67 889 778 39
7
53 96 #9 778 %86 7
8789
39! 68
3
8 38 67 % 5
3 8
%86 78 67 35 76 8
368 556 89 5
7
3 ! 6899 35 3 5 3 786 % 5
7
5 %86 89 5 865
8&6 68 78 5 865
8989
3 7367
876 5! '!
( ( )*+*,(-*+.-*+(/010234(454(3026*1*3(10+7*8*4(/*+*-(9*-*,(:*58( 34,7;+(*1*74+*(/0/0;=;15:*( 3053*58(*1*(:*58(64102=*3*=*5(-.0%7-.-+*;%8*% 7-.3,*+*1%9*>3%9?*.*>%?*14%,-./3%20,*>3:0%6/-:%93*70%+->0+*% =-.,6/04*70;%@0+*%93*70%>02*+%=-./*+3%*20/A%09>-.0%=6/-:% 7-131>3>%:*+%7-.-+*%2-14*1%7-701>*%,-1B-.*0*1;%% % &C(%)*+%9-=*4*0%09>-.0% % )*+%9-=*4*0%09>-.0%*2*%23*%=-1>3+A%0*0>3%:*+%7-7,-.6/-:0%1*'+*:% 2*1%:*+%20/*?*1%9-B*.*%=*0+%2*/*7%,-.+*:D01*1E%% &*(%)*+%7-7,-.6/-:0%1*'+*:% F3*70%20%D*G0=+*1%31>3+%7-1G*4*%1*'+*:%09>-.0%9-/-,*9%=-./*+31?*% *+*2%10+*:;%H*'+*:%7-.3,*+*1%,-.=-/*1G**1%*>*3%9*.*%:023,% 09>-.0%9-,-.>0%,-.=-/*1G**1%+-,-./3*1%09>-.0;%@0+*%93*70%>02*+% 7-1G-/*9+*1%1*'+*:%+-,*2*%09>-.0A%09>-.0%=6/-:%7-12*,*>+*1% ,-.01>*:%7*:+*7*:%31>3+%7-12*,*>+*1%,-7=*?*.*1%1*'+*:% 2*.0,*2*%93*70;%H*731%=-40>3A%09>-.0%?*14%=-./*+3%139?3I%>02*+% =-.:*+%7-131>3>%1*'+*:;%F-/*01%2*.0,*2*%0>3A%09>-.0%G34*% >02*+%=-.:*+%7-131>3>%1*'+*:%9-+0.*1?*%09>-.0%7-1G*3:+*1% 20.0%2*.0,*2*%93*70A%09>-.0%7-10144*/+*1%.37*:%93*70%?*14% 7*1*%,-.+*.*%0>3%=-.>-1>*14*1%2-14*1%+-7*:3*1%93*70%2*1% 09>-.0%-144*1%=-.9*7*%93*70%+-%93*>3%.37*:%*>*3%>-7,*>%/*01% >*1,*%*,*5*,*%9-=*=%?*14%9*:%7-140+3>%:3+37%9?*.*+;%% % &=(%)*+%20/*?*1%9-B*.*%=*0+% 2F3*70%,-./3/*:%7-/*?*1%09>-.0%9-B*.*%=*0+%2*1%9*+9*7*;%J*/*7% 312*145312*14%+-/3*.4*%89/*7%KLMN%'*9*/%KCM%7-1G-/*9+*1%
34546789 5 9 5 85 4585587588
0120
!!"#$ "!!%&"&!&!&'( &!&'!&!&&!&!"&''""&)& &"!(!&*# +,-.!&/& 0&)&(&!&'&!&" *"!"&*!""#0 &"&"!&1%"% """!&'&*2 +-.&"/ 3456+7-&*"283979:;5 8765854568749;88?9;@9;5A8=9 5>5=89 5 8B9;:=: 5 8>9B558 5=>55=8558?:; 85 C8DE&"&"" &"1!!&"&"/ "&!+-!&&*!&F &"(""&"#G)F"1H 0&!"%/&&)" !!"!")'&& ""!&1!"%//"&% &'&'&!%!&)&!& '&*#3&&&"!"""1& &''&*&"!0&*&" &&""/# +-.&""!!/&F!&'&&&'( &&'&* 456+7-""&!&'&!"&" "!!/&!&'&&&'(&&'&*F# .&&&"&"""!&& &"1I&"/&!&+-# 0 $ ""F!!!&! &'"&!&'(&!&'*&'!""
0122
34567879 79489
!!"#!#$ %#$&'() *$#+,7-67.78-/ 46 .0 90.1-9 .2-8 9 9- 4 29936 987474. .57571-6571-7./ 46 .0 / 47 478 9 9745 9 /69.7 47. /6.2-41-1 1 98-2146 2 56021/349. /6.2-875 46 .0752 1 571-6571-7.4 9 41-9677. 289-95 47 479 8 9 9745 9 /694895 47 4797.821/:796 14 ..78-/52 18740-;!$?!!" ##=>?!"@"A"=!?>@"B"" >) =?C!)>B>) =?>!#?!"B >) =?D>#)#"=>B=>)=$) ) *@E ) =?C!)> F"!C!$?!!"?">#)"?!$) )C! )>?=?">"#!"GF#H!@?!)?C@="!" ?#C@)#>H$>) )H>H)>= #@>"=!"?=)>)>GF$?#)>)>) =@! =!"?==?">=!?#>">A?!)?" ="!"?#C@)#>B)?">)>)> H$>) )"#)"C@!) )C!#*)$>A@C@ A*!=?) @">)#C!G ) =?>!#?!" !#?!"=) $CC@="!?#!" =$)>)I#$)="A>?!"#"??!")= C@"=!@@>=@#C!"I#$)G ) =?D>#)#"=> D>) !?>##@"#H!@A"=>)C 2J =$>A*"="!"H$>#)"?="#!"CA$? #=>!$?!!"=#"#!"C")#">=$)
34546789 5 9 5 85 4585587588
0120
!"#$$ !#"!$ !!""#!%!&'(" ##$()
*+5,8-5 87.7./05 874.0815 8-.02.0586 46,8. .058 53,548 505558765 15815 8546688-565487.7654685.0 4548 54,55484. 5,5484.04. 48555-584554854854568555-58 74.0846846585585.07 55 8. 5 8/05 85 8898
:;$ "A!A"("#( =J!$!>E!=("$!## $#K$#$#)L# =#$ $M $!#$#("= J!$!>!=!$!(E$#$ #) 0 B#$ $K!#$ $!=((" J!$!> #)B#$ $K!#$ ! #(!A("! $J!$!>#)
0122
2 2
34567879 79489
!"#$%&'$'" ($'")!*($(%%+%$$ #',+-.$!!#$%/$(+'0*($ (%%+%#')#''')'+'!'$#' +'!#1(#!')'#'"$'#$$+' ('")%1$!'(+"')#'))#' ')'!'$#'+'!#(($((# $)'%
23435267489346:4;458:48=6?@84A4B66
&#$'!')C$'!'),'"D+'!(#!')'D (#!$$'!%&#CE$',$)#')(' '%&#($CF(GH.%I%J%D#'-
KL KM KNKO KP KQ KRKS KT KU KV KW KX Y KZ K[ K\
/($!-]^_76 `a79967b 4c`da_`` e8_9 `f9 9g87`9`847e86 549 874789847e89f haa_ i^ii 9j7ec`976c 479f89847e8` 89fhaa_ i^ii e 4` b9 b7`9a a`789e 4 e9f9 b9f`ik l.$Cm76nop-qr
H.%I%J%,$)D#'!#($CF"') #'$',$'D+'!'!(#-
st su sv sw sx sysz s{s| s} s~ s s s ss
s s s
/2($!-]49 67ef9 9
4g`9a65a _68a a`7 ce 4 e98a` 89b 479o`6 69
_9f`9 `7b 47`9` e8` _78e9f9 b7`i96 69
_9f`9
34546789 5 9 5 85 4585587588
0120
585 8558 58 5 855585 88585558 5585 85855 88 !"#!$%&!"$'#()*+,-#
# # .!$!/#"!$#0120!23#"4/!2#567!7#8!!#95!"!#:1;!233!"# 812#&!/2#:1360'#?:#@!269!"#:1812#D64!#/1$6:!04!2#417#41/!06!2#$1$!46### # E12#G114!#:1812#G67!$2C!## .!$!/#F7$!/#"!$#626#$!/!##G120#!$%`!2*#ab 8c78 d48ed848 4 78 8cf8b58578587d8de8d68gf848d478hd8 8 40878c58ed8c548485i85 M8j5 8c7k8ed8cd 848 78c58ed8c548485i85 M85 8578b58de8l78md6 4836M8 b5878ni8b o dc8de8i4 8a8jp8qr8stk88
0122
34567879 79489
!"#$%&"#$'%(#$'"!")*+,#"")*#-%++*"#+./*!0,#1%+$#-%0&)(0# 234 #)"$#'%!2%5 0#60%$!#0)!#4 0")#70#+%+("#7!"#$%&"# 3(#70#)0&&*0&1428#9%!(!#"0"#7"06)(0#7+-#+./*!0:# ;*+#4"++#2%#?3%+7@#"0#'+%7&%#A>!#")$#7%%7$;#B 4CDE F88GCGC74HIJKLMNOPQ>#)3%"!#R>!7#SS%')%7#)3%"!#'!6%!$,#?$6"0&@:# T#4"++#0>)#$*AA%!#)>#2%#+>$)#)3%#4>!(#>A#06#>A#6>*#43%)3%!#- +%#>!#A%. - +%8#U>*#'!>S%%7#>0%#A!>-#0>)3%!8#V#B 4CWD7XY49HLKZ[NO 70#\3>%=%!#4>!($#!"&3)%>*$0%$$,#- 0#>!#4>- 0,#07#3$#A")3,#=%!. "+6#)>#3"-#4"++#\%#&"=%##0%4#+"A%#)3)#"$#&>>7#07#'*!%,#07#\%#4"++# 2%$)>4#>0#$*S3#)3%"!#!%4 !7#SS>!7"0)>#)3%#)3%"!#S)">0$8#B 4CDE ]CDH^KZIN_ # \ 0")#-%0*!*)#+./*!0#)"7(#7"'%!$+3(0#)$#(%$+30# '%!)- #60"+(*(0#>+%3#`7-8#a%7*.7*#-%!%(#2%!)*2)#70# 7"#-'*0(0#?/*!b0#c:#de,#f:#cg#.#ch@8# !"#$%&"#"273#7+-# T$+-#'*+#$%'%!)"#$>+)#+"- #4 ()*#70#'*$,#4 0")#-%-'*06"# (%"$)"-%4 0#7!"'7#+%+(",#"")*#40")#-%07')#'%0&%S*+"0# '2"+#-%!%(#7)0"7#?i- +#`8#j74"8#klmg#@8## # nopqrnstu v%!7')#)"'%!"0&()#7+-#$'%(#$>$"+,#"")*#(0(.(0(#)*# !%- 1,#"$)%!"#70#$%)%!*$06#7+3#"2*8## ## wxyxz{|zxyxz|}xy|~xx| #a 0(.(0(#'%!%-'*0#T$+-#)"7(#7"2%5(0#7%0&0#(0(.(0(# +%+("#T$+-8#%!%(#$- .$- #-%-'*06"#3(#7+-#-%01+0"# (%3"7*'0#$%2&"#(0(.(0(#2"$8#v%!7')#$%$%)%0&3#>!0 60-%0&)(0#234 #(0(.(0(#'%!%-'*0#T$+-#)"7(# 7"&+((0#2%!$%(>+3,#0-*0#")*#7+3#)"7(#2%0!8#a 0(.(0(# '%!%-'*0#T$+-#'%!+*#-%0*0)*)#"+-*#7%-"#- $#37'0#-%!%(# $%07"!"8#$*+++3#$8848#2%!():#;
79 95
D 8
7698G5454
4F 26D7BWDC7N_F6D766 8C 4 79D879 5GCD 6 98 D 6_
34546789 5 9 5 85 4585587588
0120
!""#$"%%'()$#*)#+,"-(!"#(+#!*%+"#"&# ))!#*"#"!&#(+%#*!#(+#(,(!).#/)!"#!&%0#+ !""# 1%-#*)#%"&%#$"2+!#,31&!4#$$+$3"-"#%$$"%(!0# +)%"#")%!#*"#1%-#*!#"--+#(3-!#!3*.#5"!%-# $$+%"6!##%"&%#$""&%"#1,*,#$.## # 78 '3%#3+#*)#!"("#6"-#("-&!"--!#+"-*"#*1&"6.#9!&# 1!3#$"-,$&!#*"#$"1-#!3%3+#!&.#:-!# "!"-# 3-)#!3%0#$0#$$0#$%+%"#%$$!#$#$$+%"6!## 6"-#("-&!"--!#3#&#++6< 58555=84>5?5@8@5@8A6B8 5"!"-#3-)#!3%#$$+%"6!##6"-#&!"--!#*)$#+)3-!# (+#!*%+"#(+&!#&$+&!"--)#*"#"4#%"&%#$""# &%+%"#+!"#6"-#1!3#*!(*!"#,)#(%$!.## # CDEFGHIJKLMLGH N!#(-!#(+#+,)!&!0#&*+3+#1!"#6"-#1)(#$"%"1%"# "!&#$$+%"6!##6"-#($#*)$#+,)!&!.#O)#!"!#$)!+%&!# +$!)!"#*"#+"2),""#*)$#)# )#+,)!&!.#/$#(+&!# *)$#)PQ%"#*"#(1#'()$#("*!!#*!#$"#($(#R$"# 9)!4#S$#'3"#)P9&&30#(,"-#"!&#$"6"-)#((%&%#+# *!#*)$#$(1!*#%"&%#$$3%&!"#*!!"6#*!#*+"#($%#,"-# 3 #T5 458555=8A> 5