RPP Executive Summary (Nepali)

32 downloads 1134 Views 134KB Size Report
o; b:tfj]hdf /]8sf ;Gbe{d f / /]8 sf]tof/L r/0fdf cjnDag ul/g]xfd|f]cjwf/0ff pNn]lvt 5 . /]8 sf. / 0fgLlts ljsNkx? .... _ df ;d]t k|fyldstf k|fKt sfo{s f ?kdf ;dfj]z ug]{u/L klxrfg ul/Psf]jg ...
g]kfn ;/sf/ jg tyf e"–;+/If0f dGqfno

g]kfnsf] /]8sf] k"jf{wf/ tof/L k|:tfj (Readiness Preparation Proposal (R-PP) REDD

;g\ @)!)–@)!#

kl/ro

/]8sf] kl/sNkgf ;g\ @)!# ;Dd / ;f] kZrft\ gofF ;+j}wflgs ;+/rgf cGtu{t /xL g]kfndf jgsf] lbuf] Joj:yfkgsf nflu k|efjsf/L gLltut, sfg'gL / ;+:yfut ;+/rgfx?sf] :yfkgf ub}{, jgdf cfl>t ljkGg / ;fdflhs ?kdf k5f8L k/]sf hgtfsf] hLljsf]kfh{gsf ;jfnx?sf] ;Daf]wg / jg ;+/If0f Pj+ clej[l4sf dfWodaf6 jg ljgf; / jgIfoaf6 x'g] xl/tu[x UofF; pT;h{gsf] pNn]vgLo ?kdf s6f}tL ug'{ g} g]kfn /]8 /0fgLltsf] kl/sNkgf x'g]5 .

cfwf/e"t l;4fGt g]kfnsf] jg If]qsf ;a} ;/f]sf/jfnfx?n] d~h'/ u/]sf tn pNn]lvt lglZrt\ cfwf/e"t l;4fGtx?sf] cfwf/df dfly pNn]lvt kl/sNkgf k|flKtsf nflu R-PP n] g]kfnsf] /]8 /0fgLltsf] lgdf{0f / sfof{Gjog ug]{ dfu{lrq k|bfg ug]{5 M /fli6«o /]8 /0fgLltnfO{ g]kfnsf] ;du| ljsf; /0fgLlt / gofF ;+ljwfgsf k|fyldstf;Fu tfbfTDo u/fpg] . /fli6«o Pj+ If]qut gLlt / sfo{qmdx? aLrsf] lj/f]wfef; 36fO{ lbuf]kgfsf] ;'lglZrttfsf nflu oL If]q;Da4 lhDd]jf/ ;/sf/L lgsfox? / ljleGg If]qx?sf aLr ;dGjo clej[l4 ug]{ . g]kfnsf] jg If]qdf /x]sf] ;/sf/L / gful/s ;dfhsf] kx'kIfLo ;+nUgtf emlNsg] u/L /]8sf ljleGg kIfx?df klg s[lif, :yfgLo ljsf;, phf{ Pj+ k"jf{wf/ If]qsf ;/f]sf/jfnfx? ;d]tsf] ;+nUgtf x'g]u/L ax';/f]sf/jfnfx?sf] ;xeflutf ;'lglZrt\ ug]{ . /]8 /0fgLltsf] lgdf{0f / sfof{Gjog Pj+ /]8af6 k|fKt nfesf] afF8kmfF6sf nflu /fli6«o Pj+ If]qLo:t/df /x]sf ljBdfg ax';/f]sf/jfnf ;+:yfx?sf] Ifdtf ;b'kof]u Pj+ clej[l4 ug]{ . g]kfnsf] /]8 /0fgLltnfO{ jg >f]tdf lge{/ /x]sf hgtfsf] hLljsf]kfh{g clej[l4 ug]{ / ul/jLnfO{ ;Daf]wg ug]{ /fli6«o k|fyldstf;Fu cGt/;DalGwt ug]{ . o;sf] cy{ /]8 /0fgLltsf] sfof{Gjogaf6 k|fKt ;x–nfex?n] g]kfnsf] ul/jL Go"lgs/0f /0fgLltdf ;xof]u ug]{ ;Defjgf /x]sf]5 eGg' xf] . /]8 /0fgLltsf dfWodaf6 sfi7 / u}Xsfi7 jg k}bfjf/sf] dxTjsf ;fy} cfly{s j[l4 / lbuf] ljsf;, e" tyf hn;|f]t ;+/If0f Pj+ h}ljs ljljwtfsf] clej[l4sf cltl/Qm jgaf6 k|fKt x'g] j[xb\ kfl/l:ylts dxTjx?sf] k"0f{ ;b'kof]u ug]{ . /]8 /0fgLlt lgdf{0fsf qmddf k|fyldstfsf ;fy jgdflysf] clwsf/;DaGwL ljifonfO{ :ki6 ub}{ e"– xsflwsf/ / sfj{g :jfldTj;DaGwL clwsf/ aLr :ki6 ;DaGw :yflkt ug]{ . /]8sf dfWodaf6 hnjfo' kl/jt{g Go"lgs/0fsf ;fy} hnjfo' kl/jt{gdf cg's"ngsf nflu jgn] v]Nb} cfPsf] dxTjk"0f{ e"ldsfnfO{ dfGotf k|bfg ug]{ . ;xeflutfd"ns jg Joj:yfkg / nfesf] afF8kmfF6sf dfWodaf6 jg ;+/If0f Pj+ clej[l4 tyf jg ljgf; / jgIfo lgoGq0fsf nflu g]kfnn] cGt/f{li6«o:t/df dfGotf k|fKt u/]sf] ;kmntfk"0f{ cg'ejnfO{ j9jf / lj:tf/ ub}{ /]8sf] yk k/LIf0fx?sf nflu pT;fx k|bfg u/L tof/L r/0fdf k|fKt cg'ejx?nfO{ cfbfg–k|bfg ug]{ . /]8nfO{ lgs} sd vlr{nf] agfpg / cjwf/0ffx?sf aLr tfbfTDotfsf nflu g]kfnsf ljsf; ;em]bf/x?;Fu cGt/f{li6«o ;xof]usf] vf]hL / ;dGjo ug]{ .

cjwf/0ff o; b:tfj]hdf /]8sf ;Gbe{df / /]8sf] tof/L r/0fdf cjnDag ul/g] xfd|f] cjwf/0ff pNn]lvt 5 . /]8sf /0fgLlts ljsNkx? / g]kfnsf] k|fyldstfx?sf ;Gbe{df 5nkmnåf/f ;xdltdf k'Ug g]kfnsf] jg If]qsf ljljw txsf ;/sf/L lgsfo, gful/s ;dfh / ;d'bfosf ;/f]sf/jfnfx? ;Fu;Fu} cuf8L a9\gsf nflu /]8 k|lqmofn] pNn]vgLo of]ubfg ub{5 eGg] s'/fnfO{ xfdL dfGotf k|bfg ub{5f}F . /]8sf] ;kmntfsf nflu of] ;xdtLo / ;xeflutfd"ns cjwf/0ffsf] lg/Gt/tf cfjZos x'g]5 eGg] s'/fnfO{ :jLsf/ ul/Psf] 5 . jg ljgf; / jgIfosf nflu lhDd]jf/ /x]sf lgs} r'gf}ltk"0f{ sf/stTj lgoGq0f ug]{ sfo{sf ;fd' r'gf}ltx? 5g\ eGg] s'/fnfO{ :jLsf/ ul/Psf] 5 . oBlk, oL r'gf}ltx?sf] ;fdgfsf nflu jx';/f]sf/jfnf cjwf/0ffsf cfwf/df sfd ug{ xfdL k|ltj4 /x]sf 5f}+ . jg If]qsf lgsfo / ljljw txsf ;/f]sf/jfnfx? dfem /]8;DaGwL cjwf/0ffsf] ljsf; k|lqmof / R-PP tof/L k|lqmofn] ;r]tgf / Ifdtf ljsf;df dxTjk"0f{ of]ubfg ldn]sf] 5 eGg] s'/fdf klg xfdL ljZj:t 5f}+ . cGttM ;g\ @)!# ;Dddf g]kfn /]8sf nflu tof/L x'g] qmddf /fli6«o:t/b]lv ;d'bfo :t/;Ddsf ;a} ;/f]sf/jfnfx?sf] Ifdtf clej[l4 / Jofks ;r]tgfsf lgldQ of] cjwf/0ffsf] lg/Gt/tf cfjZos kg]{5 .

sfo{sf/L ;f/f+z g]kfnsf] e"–b[Zo / k|fs[lts Pj+ u'0f:t/Lo jgn] e":j?k, ef}lts / ;f+:s[lts ljljwtf k|ltljlDat ub{5 eg] jg / s[lifsf aLr k|:t/snfsf] h:tf] hl6n ;DaGw klg l;lh{t 5 . b]zsf] s"n If]qkmn !$=&* nfv x]S6/ /x]sf]df ;f] dWo] %=* nfv x]S6/ -#(=^ k|ltzt_ jg If]q /x]sf] 5 . hg;+Vof j[l4 / jg k}bfjf/ tyf e"ldsf] pRr dfusf sf/0f cfufdL jif{x?df jgdf pRr rfk kg{ uO{ jg ljgf; / jg Ifo a9g ;S5, h;n] ubf{ jgdf cfl>t 7"nf] hg;+Vofsf] hLljsf]kfh{g / g]kfnsf] jftfj/0fLo lbuf]kgfdf k|efj kb{5 . /]8sf dfWodaf6 jg ljgf;, jgIfo / jgnfO{ cGo k|of]hgsf nflu k|of]u ug{ lbg] sfo{ /f]sL jg sfj{g clej[l4 ug{ g]kfn ;/sf/ k|ltj4 /x]sf] 5 / o; qmddf hLljsf]kfh{gsf] ;/f]sf]/nfO{ klg plQs} dxTj lbOPsf] 5 . g]kfn ;/sf/n] /]8 sfof{qmdsf] th'{df / sfof{Gjogsf nflu tLg txsf] ;+:yfut ;+/rgf lgdf{0f u/]sf] 5, h; cGtu{t pRr lgsfosf] ?kdf /]8;DaGwL ax'kIfLo tyf ax';/f]sf/jfnf ;dGjo Pj+ cg'udg ;ldlt, sfof{Gjog txdf /]8 sfo{;d"x (RWG) / ;dGjosf/L lgsfosf] ?kdf /]8–jg tyf hnjfo' kl/jt{g PsfO{ /x]sf] 5 . oL tLgj6} txx? /fli6«o /]8 /0fgLlt / sfof{Gjog of]hgf tof/Lsf nflu ;Fu;Fu} sfo{/t 5g\ . /]8sf ;Dk"0f{ k|lqmofx?df j[xt txsf ;/f]sf/jfnfx?sf] ;+nUgtfsf nflu /]8;DaGwL ax';/f]sf/jfnf d~r :yfkgf ul/Psf] 5 . g]kfn /fHo k"g/;+/rgfsf] k|lqmofdf /x]sf]n] oL ;+:yfut ;+/rgfx?nfO{ gofF ;+ljwfg adf]lhd lgwf{/0f x'g] ;+/rgfx?df ;dfof]hg ul/g]5 . d] %, @))( df /fli6«o:t/sf] ;r]tgf sfof{zfnf uf]li7 cfof]hgf u/L R-PP th'{dfsf nflu k/fdz{ k|lqmofsf] cf/De ul/Psf] lyof] . To;kl5 o;;DaGwL uf]li7 / a}7sx?df u/L hDdfhDdL #,!*) hgf;Fu /]8;DaGwL k/fdz{ ul/Psf] lyof] . o; qmddf cflbjf;L Pj+ :yfgLo ;d'bfox?, jgdf cfl>t hgtfx?, blnt, dlxnf, gful/s ;dfh, ;/sf/L lgsfox?, /fhgLlts bnx?, ;~rf/ If]q, ljZj ljBfno nufotsf z}lIfs ;+:yfx?, cGt/f{li6«o u}/;/sf/L ;+:yfx?, ;+ljwfg ;efsf ;b:ox?, kl/of]hgfx?, cGt/f{li6«o ljsf; ;fem]bf/x? / lghL If]q ;d]tsf] ;+nUgtf /xg] u/L /fli6«o:t/df !& j6f, If]qLo÷lhNnf:t/df !# j6f / ;d'bfo:t/df @& j6f u/L hDdfhDdL %& j6f uf]li7x? cfof]hgf ul/Psf] lyof] . To:t} cflbjf;L, dlxnf / blntx?nfO{ dfq nlIft u/L * j6f uf]li7x? cfof]hgf ul/Psf] lyof] . ljleGg k|rf/ k|;f/ ;fdu|Lx?sf] ljsf; u/L /]8sf af/]df ;r]tgf clej[l4sf nflu ;b'kof]u ul/Psf] lyof] . oL ljleGg k/fdz{ k|lqmofsf cfwf/df R-PP tof/ ul/Psf] lyof] . o; b:tfj]hdf ;g\ @)!) b]lv @)!# ;Dd /]8sf] tof/L r/0fdf sfof{Gjog ul/g] Pp6f j[xb lsl;dsf]

k/fdz{ tyf ;xeflutfTds of]hgf ;dfj]z ul/Psf] 5, h;df Ifdtf clej[l4, ;r]tgf clej[l4 / k/fdz{nfO{ k|d'v kIfsf] ?kdf lnOPsf] 5 . k|f/lDes ljZn]if0fx?sf cg';f/ ljleGg ef}uf]lns If]qdf jg ljgf; / jg IfoLs/0fsf km/s km/s, r'gf}ltk"0f{ / ljljwtfo'Qm sf/s tTjx? /x]sf 5g\ . o; qmddf jg ljgf; / jg IfoLs/0fsf ( j6f k|ToIf sf/s tTjx? / sof}+ ck|ToIf sf/s tTjx? klxrfg ePsf 5g\ . clwsf+z cGt/lglxt sf/0fx? jg If]qsf] cfkm\g} cfGtl/s / afXo tTjsf] ;+of]hg :j?k l;h{gf ePsf 5g\ . g]kfnsf] cy{tGq j[l4sf] tx Pj+ Joj;flos ljsf;sf] cj:yf / hn;+Vof j[l4 Pj+ o;sf] c;dfg ljt/0f, ul/jL / e"ldsf] cefj h:tf ;dflhs–cfly{s tTjx? klg jg ljgf; / jg IfoLs/0fsf cGt/lglxt sf/0fx? x'g\ . ;'zf;g / ;f+:s[lts tTjx? klg jg ljgf; / jg Ifosf nflu cGt/;DalGwt / k|ToIf sf/s tTjsf ?kdf /x]sf 5g\ . o; ljifosf tYofÍ / hfgsf/Lx? k|foh;f] tof/L cj:yfdf g/x]sf]n] ;f] ;DaGwdf yk tYofÍ tyf hfgsf/Lx?sf] vf]hL Pj+ tof/L u/L phfu/ ug'{ cfjZos 5 . o:tf yk hfgsf/L / ljZn]if0fx?n] /]8 /0fgLltsf] ljsNk klxrfgsf nflu lgs} dxTj /fVb5g\ . To;}n] ljleGg ef}uf]lns If]qx?df jg ljgf; / jgIfosf sf/0fx? klxrfg ug{sf nflu uxgtfsf ;fy cltl/Qm -k'/s_ ljZn]if0fsf sfo{x? ul/g] 5g\ . k|flDes ?kdf /]8sf /0fgLlts ljsNkx? klxrfg ug{sf nflu k/fdz{ k|lqmofx? ;DkGg eO{ ljsNkx? klxrfg ePsf 5g\ . o:tf d'Vo ljsNkx? cGtu{t gLlt / sfg"gdf ;'wf/Ù jg If]qdf ;'zf;gsf] clej[l4Ù k|fljlws Ifdtf / Joj:yfksLo cEof;df ;'wf/Ù jg tyf u}/jg If]qdf /f]huf/L ;[hgfsf nflu nufgLÙ dfudf cfwfl/t e"–pkof]u of]hgf lgdf{0fÙ jg Joj:yfkg ug]{ xsflwsf/ :yfgLo ;d'bfodf x:tfGt/0fÙ jg If]qsf ljleGg ;/f]sf/jfnfx?df ;r]lts/0fÙ sf7sf] s'zntfk"0f{ pkof]u / j}slNks phf{;DaGwL k|ljlw ljsf;df nufgL cflb /x]sf 5g\ . o; afx]s phf{, s[lif / k"jf{wf/ ljsf; cflb klg lgs} dxTjsf ax'kIfLo /0fgLlt ePsf]n] jg / oL If]qx?sf aLr ;+o'Qm lqmofsnfkx?sf] ljsf; x'g' kb{5 . cfufdL s]xL jif{leqdf g]kfnn] /]8 /0fgLltsf] th'{df ug]{5 . o; sfo{nfO{ cfufdL cGtl/d of]hgf -;g\ @)!)–@)!@÷)!#_ df ;d]t k|fyldstf k|fKt sfo{sf ?kdf ;dfj]z ug]{ u/L klxrfg ul/Psf] jg If]qsf] gofF /fli6«o /0fgLlt lgdf{0f k|lqmof;Fu lgs6 ?kdf tfnd]n vfg]u/L cuf8L a9fOg] 5 . /]8 /0fgLlt lgdf{0f k|lqmofnfO{ vf;u/L jg If]qn] ul/jL Go"lgs/0fsf nflu k'¥ofpFb} cfPsf] of]ubfgnfO{ dWogh/ /fVb} g]kfnsf] /fli6«o cg's'ng sfo{of]hgf;Fu klg tfnd]n vfg]u/L cuf8L a9fOg] 5 . /]8 /0fgLlt lgdf{0f k|lqmofsf qmddf ;d'bfo:t/b]lv /fli6«o:t/;Dd ax';/f]sf/jfnfx?;Fusf] k/fdz{ / dxTjk"0f{ ljZn]if0ffTds ;ldIffsf cfwf/df k|:tfljt /0fgLlts ljsNkx?sf] 5gf}6 / k|fyldlss/0f ul/g]5 . vf;u/L dWo kxf8df jg Joj:yfkgdf ;d'bfosf] ;+nUgtfn] jg ljgf; / jgIfo 36fpgsf nflu pNn]vgLo of]ubfg ug{ ;S5 eGg] s'/f g]kfnn] k|bz{g ul/;s]sf] 5 / o;af6 jg ;+/If0f / sfj{g df}Hbft clej[l4df klg pNn]vgLo of]ubfg k'U5 eGg] s'/f :ki6 x'G5 . jgsf] ;fd'bflos Joj:yfkg k4ltdf ;a} Joj:yfksLo clwsf/ ;d'bfodf x:tfGt/0f ul/Psf] 5 eg] e"–xsflwsf/ ;/sf/df lglxt /x]sf] x'G5 . sfj{g clwsf/ jg;|f]tdflysf] xsflwsf/ / e"–xsflwsf/df cfwfl/t x'G5 eGg] cfwf/e"t l;4fGt g} nfu' x'g]5 . R-PP sfof{Gjogsf qmddf cfufdL s]xL jif{leq g} ;a}vfn] jg Joj:yfkg k4ltdf sfj{g :jfldTjsf] ljifonfO{ ljz]if k|fyldstfsf ;fy ;dfwfg ul/g' kb{5 . To;}u/L, /]8sf] ;kmntfsf nflu o;sf] nfenfO{ :yfgLo txsf] ;d'bfo;Dd k'¥ofpg] ;':ki6 / sfg"gL ?kdf kl/eflift ul/Psf] nfesf] afF8kmfF6 k4lt Pp6f dxTjk"0f{ tTjsf] ?kdf /xg] 5 . o; ;DaGwL :ki6tfsf] nflu :yfgLo :t/b]lv /fli6«o:t/;Dd ;/f]sf/jfnfx?;Fu k/fdz{, yk cWoog / ;+:yfut rfFhf]kfFhf] ldnfpg] lqmofsnfkx? cuf8L a9fOg] 5 . /fli6«o / If]q:t/ (Sub-national) u/L b'a} txdf /]8 sfof{Gjog x'g ;Sg] u/L Pp6f ldl>t k4lt k|:tfj ul/Psf] 5, . oBlk, yk k/LIf0f, k/fdz{ / cg';Gwfgsf dfWodaf6 o:tf] k4lt;DaGwL lj:t[t rfFhf]kfFhf]nfO{ clGtd ?k lbg' cfjZos 5 . o;}u/L g]kfndf /]8–km/]li6« tyf hnjfo' kl/jt{g OsfO{n] ;~rfng ug]{ u/L v8f ul/g] ;fj{hlgs sfj{g btf{ k4ltsf cfwf/df e'QmfgL / cfly{s sf/]jf/ x'g] lsl;dsf] Pp6f cIfo sf]ifsf] 9fFrf klg k|:tfj ul/Psf] 5 . g]kfndf o; ljifodf s]xL k/LIf0f kl/of]hgfx? ;~rfng eO{/x]sf 5g tf klg o;sf] sfof{Gjog ;+/rgf

ljsf;sf nflu oL k/LIf0f kl/of]hgfsf glthfx? k|ofKt gx'g] ePsf]n] ;+:yfut ;+/rgfnfO{ clGtd ?k lbgsf nflu ;+:yfut ;+/rgf k/LIf0f, 9fFrf lgwf{/0f, gLltx?sf] ljsf;, cWoog / o;sf glthfx?nfO{ ;+Zn]if0f ug'{kg]{ x'G5 . /]8sf /0fg}lts ljsNkx?sf] d'Vo w]o xl/tu[x UofF; pT;h{g s6f}ltdf of]ubfg ug'{, ljBdfg jgIf]qsf] k|efjsf/L ?kdf ;+/If0f ug'{ / jg sfj{g df}Hbft clej[l4 ug'{ /x]sf] 5 . /]8sf ;sf/fTds kmfO{bfx?sf] ;'lglZrttf u/L gsf/fTds k|efjx? x6fpgsf ;fy} vf;u/L blnt Pj+ dlxnf nufot cflbjf;L Pj+ jgdf cfl>t :yfgLo ;d'bfosf] clwsf/ / hLljsf]kfh{g ;'wf/sf] ;'lglzrttfÙ h}ljs ljljwtf ;+/If0fdf a9jfÙ ;f+:s[lts ;Dkbf ;+/If0fÙ n}lËs ;dtf clej[l4Ù Ifdtf clej[l4 / jg If]qdf ;'zf;gsf nflu ;fdflhs Pj+ jftfj/0fLo /0fg}lts d"NofÍg (SESA) cfjZos 5 . jg;DaGwL ljBdfg tYofÍx?sf] ljZn]if0fsf cfwf/df e"–>f]t dfkg kl/of]hgf (LRMP) n] tof/ u/]sf] tYofÍ g} g]kfnsf nflu pknAw jg;DaGwL ;a} eGbf j[xt ?kdf ljZn]if0f ul/Psf] tYofÍ xf] eGg] lgZsif{ lgsflnPsf] 5 . lkmgNof08 ;/sf/sf] ;xof]udf e/v/} dfq jg>f]t dfkg (FRA) kl/of]hgf z'? ePsf] 5 . % jif{ -;g\ @)!)–@)!$_ ;Dd ;~rfng x'g] o; kl/of]hgf cGtu{t d'n'se/sf] jg>f]t dfkgsf] sfd ;DkGg ul/g] 5 / o;sf cfwf/df jg;DaGwL /fli6«o:t/sf] cfwf/e"t tYofÍ l;h{gf ug]{ of]hgf /x]sf] 5 . g]kfnsf lgldQ LRMP sf cfwf/df ;txsf] c:yfoL k|s[ltsf] h}ljs lk08 lgsfNg ;lsg] ;Defjgf /x]sf] 5 / o;nfO{ g]kfnsf] jg If]q / jgIfoLs/0fsf] k|f/lDes cfwf/ cj:yf lgwf{/0fsf nflu k|of]u ug{ ;lsG5 . gofF dfkg / LRMP sf aLrsf] k|j[lQnfO{ ;xL ?kdf ls6fg ug{sf nflu cl3 pNn]lvt s'/f ;xL lyof] eGg] s'/fdf lgw{Ss x'g s]xL tYofÍx? yk ug'{kg]{ k"jf{g'dfg ul/Psf] 5 . Pp6f 5'§} cWoogsf dfWodaf6 o; k|of]hgsf nflu pkof]u ug]{ pko'Qm tYofÍ klxrfg ul/g]5 / o; qmddf P]ltxfl;s ?kdf tof/ ul/Psf] b"/ ;Da]bg tYofÍ (Remote sensing Data) nfO{ s]xLxb;Dd k"g/jlu{s/0f ug'{ cfjZos x'g]5 eGg] ck]Iff ul/Psf] 5 . g]kfnn] ;fdfGo ;dtf]ng u0fsLo (Computable General Equilibrium-CGE) gd"gfdf uxg ?kdf lglZrt ug]{ /fHoJofkL ljz]if k|Tofj[Q gd"gf (Special regression model) ljsf; ug]{ of]hgf agfO{ /x]sf] 5 . o; lsl;dsf] ljz]if k|Tofj[Q gd"gfsf dfWodåf/f GIS df cfwfl/t LRMP / FRA kl/of]hgfsf hfgsf/Lx?nfO{ cfly{s ?kdf kl/jt{gzLn tTjx? / l:y/ kl/df0fx?;Fu cGt/;DalGwt ug{sf nflu ;kmntf ldNg]5 / o;nfO{ ljleGg cj:yfx?df sfj{g df}Hbft kl/jt{gsf] k"jf{g"dfg ug{sf nflu k|of]u ul/G5 . /]8df ;a} txsf] of]ubfgx?sf] u0fgf÷dfGotfsf nflu / jf:tljs sfo{;Dkfbgsf cfwf/df nfesf] ;dGoflos afF8kmfF6 ug{sf nflu /fli6«o, If]qLo÷lhNnf / Joj:yfksLo OsfO{ txdf Pp6f Plss[t cg'udg / k|ltj]bg k|0ffnLsf] ljsf; ul/g]5 . cg'udg, k|ltj]bg k|0ffnL / k|dfl0fs/0f÷;Tofkg (MRV) sf nflu g]kfnn] IPCC sf] bf];|f] txsf] tYofÍLo k4lt (Tier II) cjnDag ug]{ k|:tfj u/]sf] 5 . o;sf nflu FRA n] cfkm\gf] k|of]hgfy{ ljsf; u/]sf] ljlw;Fu tfnd]n vfg]u/L g]kfnsf ;a} ef}uf]lns If]q / jgsf ;a} d'Vo k|sf/x?sf] k|ltlglwTj x'g]u/L cfjlws ?kdf :ynut >f]t ;j]{If0f ljlw / b"/ ;Dj]bg ljlw ;d]t u/L b'a} ljlwx?nfO{ ;+o'Qm ?kdf k|of]u u/L tYofÍ ;Íng ul/g]5 . MRV sf] 9fFrf lgwf{/0f / sfof{Gjog k|lqmofdf :ki6 ?kdf kl/eflift ul/Psf] e"ldsf / bfloTj ;lxt ;/sf/L lgsfox? / cflbjf;L Pj+ :yfgLo ;d'bfox? ;lxt u}/;/sf/L ;+:yfx? ;+nUg x'g]5g\ . k|:tfljt MRV k|0ffnLsf] cleGg cËsf] ?kdf s]lGb|o jg e"–tYofÍ (Central Forest Geo-Database) ;lxt jg;DaGwL /fli6«o ;"rgf Joj:yfkg k|0ffnL (National Forest Information Management System-NAFIMS) sf] :yfkgf ug]{ k|:tfj ul/Psf] 5 . jg;DaGwL ljz]if lsl;dsf /fHoJofkL tYofÍx?sf] ;Íng, clen]lvs/0f, cfbfg–k|bfg / Joj:yfkg ;DaGwL sfdsf] lgu/fgL jg cg';Gwfg tyf ;j]{If0f ljefun] ug]{5 .

R-PP sfof{Gjogsf] cg'udg / d"NofÍgsf PP sf ;a} efux?sf] sfof{Gjog cjlw

nflu /]8–km/]li6« tyf hnjfo' kl/jt{g OsfO{n] ;dGjo ug]{5 . R;DalGwt efux?df g} pNn]v ul/Psf] 5 . o;sf] cg'udg / d"NofÍgsf] nflu Pp6f vfsf ljsf; ul/Psf] 5 / o;nfO{ h"g, @)!) ;Dddf clGtd ?k lbOg]5 . sfof{Gjgosf nflu hDdfhDdL &=^%$ nfv cd]l/sL 8n/ nfUg] cg'dfg ul/Psf] 5, h'g /sd tn tflnsfdf pNn]v ul/P adf]lhd g]kfn ;/sf/ / ljleGg bft[ ;+:yfx?af6 h'6\g] ck]Iff ul/Psf] 5 M R-PP

g]kfn ;/sf/ ##%,))) jg sfj{g ;fem]bf/L ;xof]u (FCPF) #,%(%,$)) DFID/SDC -g]kfn /fli6«o jg sfo{qmdsf nflu ul/Psf] k|ltj4tf cg';f/ k|fKt x'g] !,$$&,%)) cg'bfg_ lkmgNof08 ;/sf/ -FRA kl/of]hgfsf nflu ul/Psf] k|ltj4tf cg';f/ k|fKt x'g] &*),))) cg'bfg_ JICA -lg0f{o x'g afFsL_ #^),))) USAID -lg0f{o x'g afFsL_ !,#^,^)) hDdf &,^%$,%))

gf]6M pNn]lvt /sd cd]l/sL 8n/df pNn]lvt 5 .