25 maart 2008 ... Een overjarige hippie met idealen. Eckart Wintzen (1939-2008), ondernemer,
managementfilosoof en geldschieter. Eckart Wintzen, de vrijdag.
Eckart Wintzen in 1996 bij de haard in kasteel Moersbergen in Doorn, waar hij enige jaren kantoor hield. Foto Evelyne Jacq
Een overjarige hippie met idealen Eckart Wintzen (1939-2008), ondernemer, managementfilosoof en geldschieter Eckart Wintzen, de vrijdag overleden onorthodoxe ondernemer, introduceerde de celfilosofie, die draait om kleinschalig werken. Door onze redacteur
Cees Banning Rotterdam, 25 maart. „Hij ziet er een beetje warrig uit en draagt een professorbrilletje”, zo beschreef de 13-jarige Esther Wittenberg ondernemer Eckart Wintzen in 1990 in een interview voor NRC Handelsblad. Ze sprak met hem naar aanleiding van de publicatie van het eerste jaarverslag voor kinderen dat zijn Bedrijf voor Software Ontwikkeling (BSO) had uitgebracht. „Verder heeft hij wel iets van een clown, door z’n ogen – z’n wenkbrauwen hangen er zo grappig boven en er zitten lichtjes in – en door z’n knalgele stropdas met zwarte dingetjes erop.” Eckart Wintzen had BSO in 1976 opgericht. In 1990 was het
bedrijf de slaapkamer – waar Wintzen in de startfase zijn kantoor had – ontgroeid en maakte het als eerste bedrijf ter wereld een jaarverslag dat ook kinderen konden lezen en begrijpen. BSO wil zich onderscheiden van andere softwarebedrijven, legt Wintzen in het vraaggesprek uit. „Een van de belangrijkste dingen die wij anders hebben gedaan, is dat wij onze 1.500 mensen hebben opgesplitst in dertig verschillende bedrijfjes, die helemaal zelfstandig mogen werken, die zelf mogen bedenken wat ze gaan doen en hoe ze het doen. In de meeste grotere bedrijven heb je een deftige directeur en daaronder heb je nog allemaal andere directeuren en allemaal secretariaten, een stafdienst voor inkoop, een stafdienst voor verkoop, een stafdienst voor productie en projecten. [...] Nou, die hebben wij dus niet. Als BSO Eindhoven mensen nodig heeft, zetten ze zelf een advertentie, en dat is veel leuker werken, want dan kunnen ze zelf een aardige vent uitzoeken met wie ze willen
werken. Bij ons zoekt dus iedereen zijn eigen medewerkers uit.” De opvattingen van kleinschaligheid, die in de managementboeken zou belanden als celfilosofie, stond groei van BSO niet in de weg. In 1996 verkocht Wintzen BSO – omzet omgerekend 375 miljoen euro, 6.000 werknemers en kantoren in 21 landen – aan Philips. Samen met Philips’ automatiseringsafdeling Origin moest het bedrijf verder groeien. Dat werd geen succes en in 2000 verkocht Philips-topman Cor Boonstra het bedrijf aan het Franse Atos. De zelfbenoemde ‘overjarige hippie’ ontpopte zich tot een idealistische multimiljonair. Wintzens opvallende uiterlijk en uitgesproken mening leverden hem een persiflage op in het VPRO-programma Keek op de Week . Daarin liet Wim de Bie de computermiljonair Eberhard Strinzen op een rode ‘filosofa’ zijn ideeën over het alternatieve ondernemen vertellen en in een invalidenwagentje over fietspaden crossen, een verwijzing naar Wintzens passie voor
kleine autootjes. Met de BSO-erfenis richtte Wintzen onder meer Ex’tent (Eckarts tent) op, een fonds met risicokapitaal voor groene projecten en duurzaam ondernemen. Over de ‘financiële klapper’ die hij in 1996, op zijn 57ste, zei hij drie jaar geleden in het blad SQ: „Slapeloze nachten had ik ervan. Misschien is het mijn christelijke achtergrond, maar later zei ik tegen mezelf dat het universum het mijn kant heeft opgestuurd om het zinnig te besteden. Geld en bekendheid gaven mij een enorme power. Het verschaft me nu toegang tot tout Nederland. Er is vrijwel geen topfiguur die mij niet wil ontvangen als ik bel. Dat geeft mij de verantwoordelijkheid niet aan eigen belangen te werken, maar aan die van de wereld. Dat die ietsje meer de goede kant op loopt.” Eckart Wintzen werd op 19 april 1939 in Scheveningen geboren als derde kind in een gezin waarvan beide ouders huisarts waren. Na enkele jaren wiskunde te hebben
gestudeerd in Leiden, zette hij zijn eerste schreden op het pad van de automatisering bij Philips. Wintzen was een van de financiers van de ‘Club van Schiermonnikoog’, een politieke beweging die begin jarig negentig werd opgericht door NRC Handelsbladjournalist Jurriaan Kamp. „Schier wil de weg effenen naar een samenleving waar fantasie, intuïtie en creativiteit weer de plaats krijgen die ze van oudsher hebben gehad. Dat kan leiden tot een zichzelf sturende samenleving zonder machtscentrum waar het beleid wordt klaargemaakt om door derden te worden uitgevoerd”, aldus het manifest waarin de BSO-filosofie doorklinkt. Wintzen typeerde zichzelf als een realist, geen idealist. „Ik doe in realistische doelen.” Vorig jaar publiceerde Wintzen zijn Eckart’s Notes, een boek waarin hij op humoristische toon zijn celfilosofie en levensfilosofie uitlegt. Eckart Wintzen is vrijdag op 68jarige leeftijd in zijn huis in Frankrijk aan een hartstilstand overleden.
