ﻣﺠﻠﻪ داﻧﺸﻜﺪه ﭘﺰﺷﻜﻲ اﺻﻔﻬﺎن
ﻣﻘﺎﻟﻪ ﭘﮋوﻫﺸﻲ
ﺳﺎل ﺑﻴﺴﺖ و ﻧﻬﻢ/ﺷﻤﺎره /131ﻫﻔﺘﻪ ﺳﻮم اردﻳﺒﻬﺸﺖ ﻣﺎه 1390
ﺗﺎرﻳﺦ درﻳﺎﻓﺖ89/11/1 :
ﺗﺎرﻳﺦ ﭘﺬﻳﺮش90/1/24 :
ﻣﻘﺎﻳﺴﻪي اﺛﺮ داروﻳﻲ اوﻧﺪاﻧﺴﺘﺮون و ﻣﺘﻮﻛﻠﻮﭘﺮاﻣﻴﺪ ﺑﺮ ﺗﻬﻮع و اﺳﺘﻔﺮاغ ﺣﺎﻣﻠﮕﻲ دﻛﺘﺮ ﻋﻄﺎءاﻟﻪ ﻗﻬﻴﺮي ،1ﻓﺎﻃﻤﻪ ﻋﺒﺪي ،2راﻣﻴﺎ ﻣﺴﺘﻮ ،3ﻣﮋده ﻗﺎﺳﻤﻲ
4
ﺧﻼﺻﻪ ﻣﻘﺪﻣﻪ :ﺗﻬﻮع و اﺳﺘﻔﺮاغ دوران ﺣﺎﻣﻠﮕﻲ در ﭘﻨﺠﺎه ﺗﺎ ﻧﻮد درﺻﺪ زﻧﺎن دﻳﺪه ﻣﻲﺷﻮد ﻛﻪ ﺷﻜﻞ ﺧﻔﻴﻒ ﺗﺎ ﻣﺘﻮﺳﻂ آن در ﺳﻪ ﻣﺎﻫﻪي اول ﺑﺎرداري در اﻏﻠﺐ ﺑﻴﻤﺎران ﺑﺎ اﻃﻤﻴﻨﺎن دادن ﺑﻪ ﺑﻴﻤﺎر ﻗﺎﺑﻞ درﻣﺎن اﺳﺖ .در ﻋﻴﻦ ﺣﺎل ،در ﻣﻮارد ﺷﺪﻳﺪ دارو درﻣﺎﻧﻲ ﺟﻬﺖ ﻛﺎﻫﺶ ﺗﻬﻮع و اﺳﺘﻔﺮاغ اﺟﺘﻨﺎب ﻧﺎﭘﺬﻳﺮ اﺳﺖ. اوﻧﺪاﻧﺴﺘﺮون ﺑﻪ ﻋﻨﻮان داروﻳﻲ ﻣﺆﺛﺮ در ﻛﺎﻫﺶ ﺗﻬﻮع و اﺳﺘﻔﺮاغ ﻳﻜﻲ از درﻣﺎنﻫﺎﻳﻲ اﺳﺖ ﻛﻪ ﺑﻪ ﺗﺎزﮔﻲ ﺑﺮاي درﻣﺎن ﺗﻬﻮع ﺑﺎرداري ﭘﻴﺸﻨﻬﺎد ﺷﺪه اﺳﺖ .اﻳﻦ ﻣﻄﺎﻟﻌﻪ ﺑﺎ ﻫﺪف ﺑﺮرﺳﻲ و ﻣﻘﺎﻳﺴﻪي اﺛﺮﺑﺨﺸﻲ دو داروي آﻧﺪاﻧﺴﺘﺮون و ﻣﺘﻮﻛﻠﻮﭘﺮاﻣﻴﺪ در درﻣﺎن ﺗﻬﻮع ﺑﺎرداري اﻧﺠﺎم ﺷﺪ. روشﻫﺎ :اﻳﻦ ﻣﻄﺎﻟﻌﻪ ﻳﻚ ﻛﺎرآزﻣﺎﻳﻲ ﺑﺎﻟﻴﻨﻲ ﺑﻮد ﻛﻪ در ﺳﺎل 1389در ﺑﻴﻤﺎرﺳﺘﺎن ﺷﻬﻴﺪ ﺑﻬﺸﺘﻲ اﺻﻔﻬﺎن اﻧﺠﺎم ﮔﺮﻓﺖ و ﻃﻲ آن 70زن ﺑﺎرداري ﻛﻪ ﺑﺮاي ﻣﺮاﻗﺒﺖﻫﺎي دوران ﺑﺎرداري ﺑﻪ درﻣﺎﻧﮕﺎهﻫﺎي ﺑﻴﻤﺎرﺳﺘﺎن ﻣﺮاﺟﻌﻪ ﻛﺮده ،داراي ﻋﻼﻳﻢ ﺗﻬﻮع و اﺳﺘﻔﺮاغ ﺷﺪﻳﺪ در ﺳﻪ ﻣﺎﻫﻪي اول ﺑﺎرداري ﺑﻮدﻧﺪ اﻧﺘﺨﺎب و ﺑﻪ ﻃﻮر ﺗﺼﺎدﻓﻲ ﺑﻪ دو ﮔﺮوه 35ﻧﻔﺮي ﺗﻘﺴﻴﻢ ﺷﺪﻧﺪ .ﮔﺮوه اول ﺑﺎ ﺗﺠﻮﻳﺰ ﻗﺮص ﻣﺘﻮﻛﻠﻮﭘﺮاﻣﻴﺪ و ﮔﺮوه دوم ﺑﺎ ﺗﺠﻮﻳﺰ آﻧﺪاﻧﺴﺘﺮون ﺑﻪ ﻣﺪت 3ﻫﻔﺘﻪ ﺗﺤﺖ درﻣﺎن ﻗﺮار ﮔﺮﻓﺘﻨﺪ .دﻓﻌﺎت ﺗﻬﻮع و اﺳﺘﻔﺮاغ ﺑﺎرداري و ﻋﻮارض داروﻳﻲ ﻗﺒﻞ از ﺷﺮوع ﻣﺪاﺧﻠﻪ ،ﺳﻪ روز ،ﻳﻚ ﻫﻔﺘﻪ ،دو ﻫﻔﺘﻪ و ﺳﻪ ﻫﻔﺘﻪ ﺑﻌﺪ از درﻣﺎن در دو ﮔﺮوه ﻣﺬﻛﻮر ﻣﻮرد ﺑﺮرﺳﻲ ﻗﺮار ﮔﺮﻓﺖ .دادهﻫﺎي ﺟﻤﻊآوري ﺷﺪه ﺗﻮﺳﻂ آزﻣﻮنﻫﺎي ،χ2آزﻣﻮن دﻗﻴﻖ ﻓﻴﺸﺮ و Student-tﺗﺠﺰﻳﻪ و ﺗﺤﻠﻴﻞ ﺷﺪﻧﺪ. ﻳﺎﻓﺘﻪﻫﺎ :ﻧﺘﺎﻳﺞ ﺑﻪ دﺳﺖ آﻣﺪه ﻧﺸﺎن داد ﻛﻪ روﻧﺪ ﺗﻐﻴﻴﺮات ﺗﻬﻮع در ﻃﻮل ﻣﺪت درﻣﺎن ،ﺑﻴﻦ دو ﮔﺮوه ﺗﻔﺎوت ﻣﻌﻨﻲدار ﻧﺪاﺷﺖ ) (P = 0/27وﻟﻲ ﺗﻌﺪاد دﻓﻌﺎت اﺳﺘﻔﺮاغ در ﮔﺮوه اوﻧﺪاﻧﺴﺘﺮون ﺑﻪ ﻃﻮر ﻣﻌﻨﻲداري ﻛﻤﺘﺮ ﺷﺪ ).(P = 0/04 ﻧﺘﻴﺠﻪﮔﻴﺮي :داروي آﻧﺪوﻧﺴﺘﺮون داراي ﺗﺄﺛﻴﺮ ﺑﻬﺘﺮي در ﻛﻨﺘﺮل ﺗﻬﻮع و اﺳﺘﻔﺮاغ دوران ﺑﺎرداري ﺑﻮده و در ﺻﻮرت ﭘﺬﻳﺮش ﺑﻴﻤﺎر و ﺑﻲﺧﻄﺮ ﺑﻮدن اﻳﻦ دارو در ﺑﺎرداري ،ﻣﻲﺗﻮان از آن ﺟﻬﺖ ﻛﻨﺘﺮل ﺗﻬﻮع و اﺳﺘﻔﺮاغﻫﺎي دوران ﺑﺎرداري اﺳﺘﻔﺎده ﻧﻤﻮد. واژﮔﺎن ﻛﻠﻴﺪي :اوﻧﺪاﻧﺴﺘﺮون ،ﻣﺘﻮﻛﻠﻮﭘﺮاﻣﻴﺪ ،ﺗﻬﻮع و اﺳﺘﻔﺮاغ ﺑﺎرداري.
ﻣﻘﺪﻣﻪ
در اﻓﺮاد ﺑﺎ ﺣـﺎﻣﻠﮕﻲ ﻧﺎﺧﻮاﺳـﺘﻪ اﺳـﺘﻔﺮاغ ﺑﻴﺸـﺘﺮ ﺑﺎﺷـﺪ،
ﺗﻬﻮع و اﺳـﺘﻔﺮاغ ﻳـﺎ ﺑﻴﻤـﺎري ﺻـﺒﺤﮕﺎﻫﻲ در 50ﺗـﺎ 90
اﮔﺮﭼﻪ اﻳﻦ ﻓﺎﻛﺘﻮرﻫﺎ ﻋﻠﺖ اوﻟﻴﻪ ﻧﻴﺴـﺘﻨﺪ وﻟـﻲ در ﺷـﺪت
درﺻـﺪ ﺣـﺎﻣﻠﮕﻲﻫـﺎ وﺟـﻮد دارد ) .(1ﻓـﺮم ﺷـﺪﻳﺪ آن،
آن ﻣﺆﺛﺮ ﻫﺴﺘﻨﺪ ) .(5ﻋﻮاﻣﻞ دﻳﮕﺮي ﻧﻴـﺰ در ﺑـﺮوز اﻳـﻦ
ﻫﺎﻳﭙﺮاﻣﺰﻳﺰ اﺳـﺖ ﻛـﻪ در 1ﻣـﻮرد از ﻫـﺮ 200ﺗـﺎ 300
ﻣﺸﻜﻞ ﻣـﺆﺛﺮ ﻫﺴـﺘﻨﺪ .در ﻳـﻚ ﻣﻄﺎﻟﻌـﻪ ﻓﺮاواﻧـﻲ ﺑـﺮوز
ﺣﺎﻣﻠﮕﻲ رخ ﻣﻲدﻫﺪ و ﺑﺎ دﻫﻴﺪراﺗﺎﺳـﻴﻮن ،ﻋـﺪم ﺗﻌـﺎدل
اﺳﺘﻔﺮاغ ﺷﺪﻳﺪ ﺣﺎﻣﻠﮕﻲ در اﻓﺮاد ﺟﻮان ﻧﻮﻟﻲﭘﺎر و ﭼـﺎق
اﻟﻜﺘﺮوﻟﻴﺖ و ﻛﻤﺒﻮد ﺗﻐﺬﻳـﻪ ﻣﺸـﺨﺺ ﺷـﺪه و ﻧﻴﺎزﻣﻨـﺪ
ﺑﻴﺸﺘﺮ از اﻓﺮاد ﻣﺴﻦ و ﻣﻮﻟﺘﻲﭘﺎر ﺑﻮد ).(6
ﻣﺪاﺧﻼت ﭘﺰﺷﻜﻲ ﻣﻲﺷﻮد ) .(2اﺗﻴﻮﻟﻮژي اﻳـﻦ ﻣﺸـﻜﻞ
اﻣﺎ ﺻﺮف ﻧﻈﺮ از ﻋﻠﺖ ،در ﻣﻮارد ﺷـﺪﻳﺪ ﻣـﺪاﺧﻼت
ﻧﺎﻣﺸﺨﺺ اﺳﺖ اﻣﺎ ﮔﻮﻧﺎدوﺗﺮوﭘﻴﻦ ﺟﻔﺘـﻲ اﻧﺴـﺎﻧﻲ ) (3و
درﻣﺎﻧﻲ ﺑﺮاي ﻫﻴﺪراﺗﻪ ﻛﺮدن ﺑﻴﻤﺎر و ﻧﻴﺰ ﻛﻨﺘـﺮل اﺳـﺘﻔﺮاغ
ﻋﻮاﻣﻞ ﻫﻮرﻣﻮﻧﻲ در ﺑﺮوز آن ﺗﺄﺛﻴﺮ دارد ) .(4ﻓﺎﻛﺘﻮرﻫﺎي
ﺿﺮوري اﺳﺖ .اﻳﻦ ﻣﺪاﺧﻼت از ﺗﺠﻮﻳﺰ داروﻫﺎي ﺿـﺪ
ﺳﺎﻳﻜﻮﻟﻮژي و اﺟﺘﻤﺎﻋﻲ ﻧﻴﺰ ﻣﻬﻢ ﻫﺴﺘﻨﺪ و ﻣﻤﻜﻦ اﺳـﺖ
اﺳـﺘﻔﺮاغ ﺗـﺎ اﻧﺠـﺎم ﺗﻐﺬﻳـﻪي ﺑﻴﻨـﻲ-ﻣﻌـﺪي-رودهاي و
1داﻧﺸﻴﺎر ،ﮔﺮوه زﻧﺎن ،داﻧﺸﻜﺪهي ﭘﺰﺷﻜﻲ ،داﻧﺸﮕﺎه ﻋﻠﻮم ﭘﺰﺷﻜﻲ اﺻﻔﻬﺎن ،اﺻﻔﻬﺎن ،اﻳﺮان. 2داﻧﺸﺠﻮي ﻛﺎرﺷﻨﺎﺳﻲ ارﺷﺪ ﻣﺎﻣﺎﻳﻲ ،داﻧﺸﻜﺪهي ﭘﺮﺳﺘﺎري و ﻣﺎﻣﺎﻳﻲ ،داﻧﺸﮕﺎه ﻋﻠﻮم ﭘﺰﺷﻜﻲ اﺻﻔﻬﺎن ،اﺻﻔﻬﺎن ،اﻳﺮان. 3داﻧﺸﺠﻮي ﭘﺰﺷﻜﻲ ،داﻧﺸﻜﺪهي ﭘﺰﺷﻜﻲ ،داﻧﺸﮕﺎه ﻋﻠﻮم ﭘﺰﺷﻜﻲ اﺻﻔﻬﺎن ،اﺻﻔﻬﺎن ،اﻳﺮان. 4ﻛﺎرﺷﻨﺎس ﻣﺎﻣﺎﻳﻲ ،داﻧﺸﮕﺎه ﻋﻠﻮم ﭘﺰﺷﻜﻲ اﺻﻔﻬﺎن ،اﺻﻔﻬﺎن ،اﻳﺮان. ﻧﻮﻳﺴﻨﺪهي ﻣﺴﺆول :ﻣﮋده ﻗﺎﺳﻤﻲ
ﻣﺠﻠﻪ داﻧﺸﻜﺪه ﭘﺰﺷﻜﻲ اﺻﻔﻬﺎن – ﺳﺎل / 29ﺷﻤﺎره /131ﻫﻔﺘﻪ ﺳﻮم اردﻳﺒﻬﺸﺖ 1390
www.mui.ac.ir
Email:
[email protected]
259
دﻛﺘﺮ ﻋﻄﺎءاﻟﻪ ﻗﻬﻴﺮي و ﻫﻤﻜﺎران
ﻣﻘﺎﻳﺴﻪي اﺛﺮ داروﻳﻲ اوﻧﺪاﻧﺴﺘﺮون و ﻣﺘﻮﻛﻠﻮﭘﺮاﻣﻴﺪ ﺑﺮ ...
ﻫﺎﻳﭙﺮاﻟﻤﻨﺘﺎﺳﻴﻮن ﻣﺘﻔﺎوت ﻫﺴﺘﻨﺪ ) .(7ﻳﻜﻲ از درﻣـﺎنﻫـﺎ
درﺻﺪ و در ﮔﺮوه اوﻧﺪاﻧﺴـﺘﺮون 63درﺻـﺪ ﻛـﺎﻫﺶ در
ﻛﻪ ﺑﻪ ﺗﺎزﮔﻲ ﭘﻴﺸﻨﻬﺎد ﺷـﺪه اﺳـﺖ ﺗﺠـﻮﻳﺰ اوﻧﺪاﻧﺴـﺘﺮون
ﺗﻬﻮع و اﺳﺘﻔﺮاغ ﻣﺸﺎﻫﺪه ﺷـﺪ و ﺗﻔـﺎوت ﺑـﻴﻦ دو ﮔـﺮوه
اﺳﺖ .اﻳـﻦ دارو ﻳـﻚ آﻧﺘﺎﮔﻮﻧﻴﺴـﺖ 5HT3و از ﮔـﺮوه
ﻣﻌﻨﻲدار ﺑﻮد ) .(12ﻧﺘﺎﻳﺞ ﺣﺎﺻﻞ از اﻧﺠﺎم ﻳـﻚ ﻣﻄﺎﻟﻌـﻪ
داروﻫﺎي Bدر ﺣﺎﻣﻠﮕﻲ اﺳﺖ و ﺑﻪ ﻋﻨﻮان داروﻳﻲ ﻣـﺆﺛﺮ
در داﻧﺸﮕﺎه ﻛﭙﻨﻬﺎگ ﺑﺮ روي دو ﮔﺮوه 44ﻧﻔﺮي از زﻧـﺎن
در ﻛﺎﻫﺶ ﺗﻬﻮع و اﺳﺘﻔﺮاغ ﻧﺎﺷﻲ از ﺷﻴﻤﻲدرﻣﺎﻧﻲ ﻳﺎ ﺑﻌﺪ
ﺑـﺎردار ﻣﺒـﺘﻼ ﺑـﻪ ﺗﻬـﻮع و اﺳـﺘﻔﺮاغ ﺑـﺎرداري ،ﺗﻔـﺎوت
از ﻋﻤﻞ ﺷﻨﺎﺧﺘﻪ ﻣﻲﺷﻮد ) .(8در ﻳﻚ ﻣﻄﺎﻟﻌﻪ ﻛﻪ ﺑﺮ روي
ﻣﻌﻨﻲداري در دﻓﻌﺎت ﺗﻬﻮع و اﺳﺘﻔﺮاغ و رﺿﺎﻳﺖﻣﻨـﺪي
123ﺑﻴﻤﺎر اﻧﺠﺎم ﺷﺪ ،اﺛﺮ اوﻧﺪاﻧﺴﺘﺮون ﺑﺎ دوز 4ﻣﻴﻠﻲﮔﺮم
ﺑﻴﻤﺎران را ﺑﻴﻦ دو ﮔﺮوه درﻳﺎﻓﺖ ﻛﻨﻨﺪهي دﮔﺰاﻣﺘـﺎزون و
ﺑﺎ ﻣﺘﻮﻛﻠﻮﭘﺮاﻣﻴﺪ ﺑﺎ دوز 10ﻣﻴﻠﻲﮔﺮم ﻣﻘﺎﻳﺴـﻪ ﮔﺮدﻳـﺪ .در
اوﻧﺪاﻧﺴﺘﺮون ﻧﺸﺎن داد ).(13
اﻳﻦ ﻣﻄﺎﻟﻌﻪ ﻫـﺮ دو دارو ﻗﺒـﻞ از ﺑﻴﻬﻮﺷـﻲ ﺗﺠـﻮﻳﺰ ﺷـﺪه
ﺑﺎ ﺗﻮﺟﻪ ﺑﻪ اﻳﻦ ﻛﻪ اﺳﺘﻔﺮاغ ﺣﺎﻣﻠﮕﻲ ﺑﺮاي زﻧﺎن ﺑﺎردار
ﺑﻮدﻧﺪ .ﻧﺘﺎﻳﺞ اﻳﻦ ﻣﻄﺎﻟﻌﻪ ﻧﺸﺎن داد ﻛﻪ 80درﺻﺪ اﻓﺮادي
ﻧﺎراﺣﺖﻛﻨﻨﺪه اﺳﺖ و ﺣﺘﻲ ﮔﺎﻫﻲ ﺑﺎﻋﺚ ﺧـﺘﻢ ﺣـﺎﻣﻠﮕﻲ
ﻛـﻪ اوﻧﺪاﻧﺴـﺘﺮون ﻣﺼـﺮف ﻛـﺮده ﺑﻮدﻧـﺪ و 47درﺻـﺪ
ﻣﻲﺷﻮد ) (10و ﺑﺮوز ﻋﻮارض ﻣﺎدري ﻣﺎﻧﻨﺪ ﻛﺎﻫﺶ وزن،
آنﻫﺎﻳﻲ ﻛﻪ ﻣﺘﻮﻛﻠﻮﭘﺮاﻣﻴﺪ ﻣﺼﺮف ﻛـﺮده ﺑﻮدﻧـﺪ ﺗﻬـﻮع و
دﻫﻴﺪراﺗﺎﺳــﻴﻮن ،اﺧــﺘﻼل آب و اﻟﻜﺘﺮوﻟﻴــﺖ ،اﺧــﺘﻼل
اﺳـﺘﻔﺮاغ ﻧﺪاﺷـﺘﻨﺪ .اوﻧﺪاﻧﺴـﺘﺮون ﺑـﺎ دوز 4ﻣﻴﻠـﻲﮔـﺮم
ﮔﺬراي ﻛﺒﺪ ) ،(11ﺳﻨﺪرم ﻣﺎﻟﻮريوﻳﺲ ) (12ﻣـﻲﺷـﻮد،
ورﻳﺪي ﻛﻪ ﻗﺒﻞ از ﺗﻤﺎم ﺷﺪن ﺟﺮاﺣﻲ ﺗﺠـﻮﻳﺰ ﻣـﻲﺷـﻮد
اﻳﻦ ﻣﻄﺎﻟﻌﻪ ﺟﻬﺖ ﺑﺮرﺳﻲ و ﻣﻘﺎﻳﺴـﻪي اﺛـﺮ ﺑﺨﺸـﻲ دو
داراي ﺗﺄﺛﻴﺮ ﺑﻬﺘﺮي در ﭘﻴﺸﮕﻴﺮي از ﺗﻬﻮع و اﺳﺘﻔﺮاغ ﺑﻌـﺪ از ﻋﻤﻞ ﺑﻮده و ﺑﺎﻋﺚ اﻓﺰاﻳﺶ رﺿﺎﻳﺘﻤﻨﺪي ﺑﻴﻤـﺎراﻧﻲ ﻛـﻪ ﺑﻪ ﺻﻮرت ﺳﺮﭘﺎﻳﻲ ﺗﺤﺖ ﻻﭘﺎراﺳﻜﻮﭘﻲ ﻗﺮار ﻣـﻲﮔﻴﺮﻧـﺪ،
داروي اوﻧﺪاﻧﺴﺘﺮون و ﻣﺘﻮﻛﻠﻮﭘﺮاﻣﻴﺪ در درﻣـﺎن ﺗﻬـﻮع و اﺳﺘﻔﺮاغ ﺣﺎﻣﻠﮕﻲ اﻧﺠﺎم ﺷﺪ.
ﻣﻲﺷـﻮد ) .(9ﻧﺘـﺎﻳﺞ ﻳـﻚ ﻣﻄﺎﻟﻌـﻪ ﻧﺸـﺎن داد ﻛـﻪ ﻫـﻢ
روشﻫﺎ
ﻣﺘﻮﻛﻠﻮﭘﺮاﻣﻴﺪ و ﻫﻢ اوﻧﺪاﻧﺴـﺘﺮون ﺳـﺒﺐ ﻛـﺎﻫﺶ ﺗﻬـﻮع
اﻳﻦ ﻣﻄﺎﻟﻌﻪ ﻳﻚ ﻣﻄﺎﻟﻌﻪي ﻛﺎرآزﻣﺎﻳﻲ ﺑـﺎﻟﻴﻨﻲ ﺑـﻮد ﻛـﻪ در
دوران ﺑﺎرداري ﻣﻲﺷﻮﻧﺪ .ﻫﻤﭽﻨﻴﻦ ﻣﺸـﺎﻫﺪه ﮔﺮدﻳـﺪ ﺑـﺎ
ﺳﺎل 1389در ﺑﻴﻤﺎرﺳﺘﺎن ﺷﻬﻴﺪ ﺑﻬﺸـﺘﻲ اﺻـﻔﻬﺎن اﻧﺠـﺎم
اﻓـﺰاﻳﺶ دوز ﺧـﻮراﻛﻲ ﻳـﺎ اداﻣـﻪي درﻣـﺎن ﺗﺰرﻳﻘـﻲ
ﺷﺪ .ﺟﺎﻣﻌﻪي آﻣﺎري ﻣﻮرد ﻣﻄﺎﻟﻌﻪ ﺷﺎﻣﻞ زﻧﺎن ﺣﺎﻣﻠـﻪاي
اوﻧﺪاﻧﺴﺘﺮون ﻣﻴﺰان ﺗﻬـﻮع و اﺳـﺘﻔﺮاغ در ﮔـﺮوه ﻣﺮﺑـﻮط ﻛﺎﻫﺶ ﻣﻲﻳﺎﺑﺪ ) .(10در ﻳﻚ ﻣﻄﺎﻟﻌﻪ در ﺳـﺎل 2004ﻛـﻪ ﺑﺮ روي زﻧﺎن ﺑﺎردار ﻣﺒـﺘﻼ ﺑـﻪ ﺗﻬـﻮع و اﺳـﺘﻔﺮاغ ﺷـﺪﻳﺪ ﺑﺎرداري اﻧﺠﺎم ﺷﺪ ،دﮔﺰاﻣﺘﺎزون و اوﻧﺪاﻧﺴﺘﺮون ﺗﺰرﻳﻘـﻲ ﻣﻘﺎﻳﺴﻪ ﺷﺪﻧﺪ ﻛﻪ ﻣﻴﺰان ﺑﺮوز ﺗﻬـﻮع و اﺳـﺘﻔﺮاغ در ﮔـﺮوه دﮔﺰاﻣﺘﺎزون 14درﺻﺪ و در ﮔﺮوه اﻧﺪوﻧﺴﺘﺮون 46درﺻﺪ ﻛﺎﻫﺶ ﻳﺎﻓﺖ و ﺗﻔﺎوت دو ﮔﺮوه ﻣﻌﻨـﻲدار ﺑـﻮد ) .(11در
ﺑﻮد ﻛﻪ ﺑﻪ درﻣﺎﻧﮕﺎه اﻳﻦ ﻣﺮﻛﺰ ﻣﺮاﺟﻌـﻪ ﻧﻤـﻮده و در ﺳـﻪ ﻣﺎﻫﻪي اول ﺣﺎﻣﻠﮕﻲ ﺧﻮد ﺑﻮدﻧـﺪ .ﺣـﺎﻣﻠﮕﻲ اول ،ﻋـﺪم ﺳﺎﺑﻘﻪي اﺑﺘﻼي ﺑﻪ ﺑﻴﻤـﺎريﻫـﺎي ﺧـﺎص ﻣﺎﻧﻨـﺪ دﻳﺎﺑـﺖ، ﺣﺎﻣﻠﮕﻲ ﺗﻚ ﻗﻠﻮﻳﻲ ،ﻋﺪم ﻣﺼﺮف ﻫﺮ ﮔﻮﻧﻪ دارو ﺑﻪ ﺟـﺰ اﺳﻴﺪ ﻓﻮﻟﻴﻚ از ﺷﺮاﻳﻂ ورود ﺑﻪ ﻣﻄﺎﻟﻌﻪ ﺑﻮد .اﻓﺮاد ﻣـﻮرد ﻣﻄﺎﻟﻌﻪ در ﺻﻮرت ﻗﻄﻊ ﻳﺎ ﺗﻐﻴﻴﺮ دارو ﺑﻪ دﻻﻳﻞ ﺷﺨﺼﻲ،
ﻳﻚ ﺑﺮرﺳﻲ دﻳﮕﺮ در ﻣﺮﻛـﺰ ﭘﺰﺷـﻜﻲ National defense
ﻣﺼﺮف ﻫﺮ ﮔﻮﻧﻪ داروي ﻫﻢزﻣﺎن ،اﺑﺘﻼ ﺑﻪ ﻋﻔﻮﻧـﺖ و ﻳـﺎ
ﻛﻪ ﺑﺮ روي دو ﮔﺮوه زﻧﺎن ﺑﺎردار ﻣﺒﺘﻼ ﺑﻪ ﺗﻬﻮع و اﺳﺘﻔﺮاغ
ﺳﺎﻳﺮ ﺑﻴﻤﺎريﻫﺎﻳﻲ ﻛﻪ روي ﻧﺘﺎﻳﺞ ﻣﻄﺎﻟﻌﻪ ﺗﺄﺛﻴﺮ ﮔﺬار ﺑـﻮد،
ﺷﺪﻳﺪ ﺑـﺎرداري اﻧﺠـﺎم ﺷـﺪ ،در ﮔـﺮوه دﮔﺰاﻣﺘـﺎزون 23
از ﻣﻄﺎﻟﻌﻪ ﺧﺎرج ﺷﺪﻧﺪ.
260
ﻣﺠﻠﻪ داﻧﺸﻜﺪه ﭘﺰﺷﻜﻲ اﺻﻔﻬﺎن – ﺳﺎل / 29ﺷﻤﺎره /131ﻫﻔﺘﻪ ﺳﻮم اردﻳﺒﻬﺸﺖ 1390
www.mui.ac.ir
دﻛﺘﺮ ﻋﻄﺎءاﻟﻪ ﻗﻬﻴﺮي و ﻫﻤﻜﺎران
ﻣﻘﺎﻳﺴﻪي اﺛﺮ داروﻳﻲ اوﻧﺪاﻧﺴﺘﺮون و ﻣﺘﻮﻛﻠﻮﭘﺮاﻣﻴﺪ ﺑﺮ ...
روش ﻧﻤﻮﻧﻪﮔﻴﺮي ﺑﻪ ﺻﻮرت ﻏﻴﺮ ﺗﺼﺎدﻓﻲ ﻣﺘﻮاﻟﻲ از ﺑـﻴﻦ ﻣﺮاﺟﻌﻴﻨـﻲ ﻛـﻪ داراي ﻣﻌﻴﺎرﻫـﺎي ورود ﺑـﻪ ﻣﻄﺎﻟﻌـﻪ
ﺗﺠﺰﻳﻪ ﺗﺤﻠﻴﻞ دادهﻫﺎ از آزﻣﻮنﻫـﺎي آﻣـﺎري ،Student-t χ2و آزﻣﻮن دﻗﻴﻖ ﻓﻴﺸﺮ اﺳﺘﻔﺎده ﺷﺪ..
ﺑﻮدﻧﺪ ،اﻧﺠﺎم ﺷﺪ .ﺣﺠـﻢ ﻧﻤﻮﻧـﻪ ﺑـﺎ اﺳـﺘﻔﺎده از ﻓﺮﻣـﻮل ﻣﻘﺎﻳﺴﻪي ﻧﺴﺒﺖﻫﺎ و ﺑﺎ در ﻧﻈﺮ ﮔﺮﻓﺘﻦ ﻣﻘﺎدﻳﺮ ﻣـﺬﻛﻮر از
ﻳﺎﻓﺘﻪﻫﺎ
ﻣﻄﺎﻟﻌﻪي ﻛﺎرﮔﺮ و ﻫﻤﻜﺎران ،در ﻫﺮ ﮔﺮوه 30ﻧﻔﺮ ﺑﺮآورد
در اﻳﻦ ﻣﻄﺎﻟﻌﻪ 70زن ﺑﺎردار ﻣﺒﺘﻼ ﺑـﻪ ﺗﻬـﻮع و اﺳـﺘﻔﺮاغ
ﮔﺮدﻳﺪ .اﻓﺮاد واﺟﺪ ﺷـﺮاﻳﻂ ورود ،ﺑـﻪ روش ﺗﺨﺼـﻴﺺ
دوران ﺣﺎﻣﻠﮕﻲ ﻣﻮرد ﻣﻄﺎﻟﻌﻪ ﻗﺮار ﮔﺮﻓﺘﻨﺪ ﻛﻪ 35ﻧﻔـﺮ از
ﺗﺼﺎدﻓﻲ درﻣـﺎﻧﻲ ) (Random allocationﺑـﻪ ﻳﻜـﻲ از
آنﻫﺎ در ﮔﺮوه ﺗﺤﺖ درﻣﺎن ﺑـﺎ ﻣﺘﻮﻛﻠﻮﭘﺮاﻣﻴـﺪ و 35ﻧﻔـﺮ
ﮔﺮوهﻫﺎ ﺗﺨﺼﻴﺺ ﻳﺎﻓﺘﻨﺪ .در ﮔﺮوه ﻣﺘﻮﻛﻠﻮﭘﺮاﻣﻴﺪ درﻣـﺎن
دﻳﮕﺮ ﺗﺤﺖ درﻣﺎن ﺑﺎ اوﻧﺪاﻧﺴﺘﺮون ﻗﺮار ﮔﺮﻓﺘﻨﺪ .ﻣﻴﺎﻧﮕﻴﻦ
ﺑﺎ 10ﻣﻴﻠﻲﮔﺮم ﻫﺮ 12ﺳﺎﻋﺖ ﺷﺮوع و در ﺻﻮرت ﻋﺪم
ﺳﻦ ﻛﻞ ﺑﻴﻤﺎران 25/4 ± 4/8و ﻣﻴﺎﻧﮕﻴﻦ ﺳﻦ ﺣـﺎﻣﻠﮕﻲ
ﺗﺤﻤﻞ دارو ،ﺑـﺮوز ﻋـﻮارض ﻏﻴـﺮ ﻗﺎﺑـﻞ ﺗﺤﻤـﻞ ﻣﺎﻧﻨـﺪ
در آﻧﺎن 11/4 ± 3/6ﻫﻔﺘﻪ ﺑـﻮد .ﺑـﻴﻦ دو ﮔـﺮوه از ﻧﻈـﺮ
ﺳﺮدرد ،ﺳﺮﮔﻴﭽﻪ ﻳـﺎ ﻋـﺪم اﺛـﺮ دارو دوز دارو اﻓـﺰاﻳﺶ
ﺳﻦ و ﻣﻴﺎﻧﮕﻴﻦ ﺳﻦ ﺣﺎﻣﻠﮕﻲ ﺗﻔﺎوت ﻣﻌﻨـﻲداري وﺟـﻮد
ﻧﻤﻲ ﻳﺎﻓﺖ .ﻋﺪم اﺛﺮ دارو ﺑﻪ ﺷﺮاﻳﻄﻲ اﻃﻼق ﻣﻲﺷـﺪ ﻛـﻪ
ﻧﺪاﺷﺖ )ﺟﺪول ﺷﻤﺎره ي .(1ﻧﺘﺎﻳﺞ ﻣﻄﺎﻟﻌﻪ ﻧﺸﺎن داد ﻛﻪ
ﺗﻌﺪاد دﻓﻌﺎت ﺗﻬﻮع و اﺳﺘﻔﺮاغ ﻳﻚ ﻫﻔﺘﻪ ﺑﻌﺪ از ﻣﺼـﺮف
ﻣﻴﺎﻧﮕﻴﻦ دﻓﻌﺎت ﺗﻬﻮع در دو ﮔﺮوه ﻗﺒﻞ از ﻣﺪاﺧﻠـﻪ ،ﺳـﻪ
دارو ﺑﻪ ﻧﺼﻒ ﺗﻌﺪاد دﻓﻌﺎت ﻗﺒﻠـﻲ ﻧﻤـﻲرﺳـﻴﺪ .در اﻳـﻦ
روز ،ﻳﻚ ﻫﻔﺘـﻪ ،دو ﻫﻔﺘـﻪ و ﺳـﻪ ﻫﻔﺘـﻪ ﺑﻌـﺪ از درﻣـﺎن
ﻣــﻮارد ،ﺑﻌــﺪ از ﻗﻄــﻊ ﻣﺘﻮﻛﻠﻮﭘﺮاﻣﻴــﺪ ﺑــﺮاي ﺑﻴﻤــﺎر، اوﻧﺪاﻧﺴﺘﺮون ﺗﺠـﻮﻳﺰ ﻣـﻲﺷـﺪ .در ﮔـﺮوه اوﻧﺪاﻧﺴـﺘﺮون درﻣﺎن ﺑﺎ 4ﻣﻴﻠﻲﮔﺮم ﻫﺮ 12ﺳﺎﻋﺖ ﺷﺮوع و در ﺻﻮرت ﻋﺪم ﺗﺤﻤﻞ دارو ﻳﺎ ﺑﺮوز ﻋﻮارض ﻣﺎﻧﻨﺪ ﮔـﺮوه اول ،دوز دارو اﻓﺰاﻳﺶ ﻧﻤﻲﻳﺎﻓﺖ ﺑﻠﻜﻪ ﺑﺮاي ﺑﻴﻤﺎران ﻣﺘﻮﻛﻠﻮﭘﺮاﻣﻴﺪ ﺗﺠﻮﻳﺰ ﻣﻲﺷﺪ .در اﻳﻦ ﻣﻄﺎﻟﻌﻪ ﭘﻴﮕﻴﺮي ﺑﻴﻤﺎران ﺑﻪ ﻣـﺪت ﺳﻪ ﻫﻔﺘﻪ )در ﺑﺪو ورود ،ﺳﻪ روز ،ﻳﻚ ﻫﻔﺘﻪ ،دو ﻫﻔﺘـﻪ و ﺳﻪ ﻫﻔﺘﻪ ﺑﻌﺪ از درﻳﺎﻓﺖ دارو( اﻧﺠـﺎم ﺷـﺪ .در ﻫـﺮ ﺑـﺎر ﭘﻴﮕﻴـﺮي ﺗﺤﻤـﻞ دارو ،ﺑﺮﻃـﺮف ﺷـﺪن ﻋﻼﻳـﻢ و اﻳﺠـﺎد ﻫﺮﮔﻮﻧﻪ ﻋﺎرﺿﻪ ﻣﺎﻧﻨﺪ ﺳﺮدرد و ﺗﺎري دﻳﺪ ﻣﻮرد ﺑﺮرﺳـﻲ
ﺗﻔﺎوت ﻧﺪاﺷﺖ )ﺟﺪول ﺷﻤﺎرهي .(2ﻫﻤﭽﻨﻴﻦ ﻣﻴﺎﻧﮕﻴﻦ دﻓﻌﺎت اﺳﺘﻔﺮاغ ﻗﺒﻞ از ﻣﺪاﺧﻠﻪ ،ﺳﻪ روز و ﻳﻚ ﻫﻔﺘﻪ ﺑﻌﺪ از درﻣﺎن در دو ﮔﺮوه ﺗﻔـﺎوت ﻣﻌﻨـﻲداري ﻧﺪاﺷـﺖ .در ﺣﺎﻟﻲ ﻛﻪ دو ﻫﻔﺘﻪ و ﺳﻪ ﻫﻔﺘﻪ ﺑﻌﺪ از درﻣﺎن ﺑﻴﻦ دو ﮔﺮوه اﺧﺘﻼف ﻣﻌﻨﻲداري ﮔﺰارش ﮔﺮدﻳﺪ )ﺟﺪول ﺷـﻤﺎرهي (3 از ﻧﻈﺮ ﺗﻌﺪاد دﻓﻌﺎت ﻣﺼﺮف دارو در ﻃﻮل روز آزﻣﻮن دﻗﻴﻖ ﻓﻴﺸﺮ ،ﺗﻔﺎوت ﻣﻌﻨﻲداري را در دو ﮔﺮوه ﻧﺸﺎن ﻧﺪاد )) (P = 0/26ﺟﺪول ﺷﻤﺎرهي .(4ﻃﺒﻖ ﻧﺘﺎﻳﺞ ﺑﻪ دﺳـﺖ آﻣﺪه در ﻃﻲ دورهي درﻣﺎن 2 ،ﻧﻔﺮ از ﻫﺮ ﮔﺮوه ﻣﺒـﺘﻼ ﺑـﻪ
ﻗﺮار ﮔﺮﻓﺖ .ﺑﺎ ﺗﻮﺟﻪ ﺑﻪ اﻳﻦ ﻛﻪ داروﻫﺎي ﻣﻮرد اﺳـﺘﻔﺎده
ﺳﺮﮔﻴﺠﻪ 2 ،ﻧﻔﺮ از ﮔﺮوه ﻣﺘﻮﻛﻠﻮﭘﺮاﻣﻴﺪ و 3ﻧﻔﺮ از ﮔـﺮوه
در اﻳﻦ ﭘﮋوﻫﺶ داراي اﺷﻜﺎل ﻣﺘﻔﺎوت ﺑﻮدﻧﺪ ،ﻛﻮر ﻛﺮدن
اوﻧﺪاﻧﺴﺘﺮون ﻣﺒﺘﻼ ﺑﻪ ﺧـﻮابآﻟـﻮدﮔﻲ 4 ،ﻧﻔـﺮ از ﮔـﺮوه
ﻣﻄﺎﻟﻌﻪ اﻣﻜﺎنﭘﺬﻳﺮ ﻧﺒﻮد .آﮔـﺎه ﻧﻤـﻮدن آزﻣـﻮدﻧﻲ و ﻛﺴـﺐ
ﻣﺘﻮﻛﻠﻮﭘﺮاﻣﻴﺪ و 2ﻧﻔﺮ از ﮔﺮوه اوﻧﺪاﻧﺴﺘﺮون دﭼﺎر ﺳﺮدرد
رﺿﺎﻳﺖ از او در اﻳﻦ ﻣﻄﺎﻟﻌـﻪ رﻋﺎﻳـﺖ ﺷـﺪ .اﻃﻼﻋـﺎت ﺑـﻪ
و 3ﻧﻔﺮ از ﮔﺮوه ﻣﺘﻮﻛﻠﻮﭘﺮاﻣﻴﺪ دﭼﺎر اﺿﻄﺮاب ﺷﺪﻧﺪ .در
دﺳﺖ آﻣﺪه ﺑـﺎ اﺳـﺘﻔﺎده از ﻧـﺮماﻓـﺰار SPSS Inc., ) SPSS
ﮔﺮوه اوﻧﺪاﻧﺴﺘﺮون ﻣـﻮردي از اﺿـﻄﺮاب ﻣﺸـﺎﻫﺪه ﻧﺸـﺪ
(Chicago, ILﻣﻮرد ﺗﺠﺰﻳﻪ و ﺗﺤﻠﻴﻞ ﻗﺮار ﮔﺮﻓﺘﻨﺪ .ﺟﻬﺖ
)ﻧﻤﻮدارﺷﻤﺎرهي .(1
ﻣﺠﻠﻪ داﻧﺸﻜﺪه ﭘﺰﺷﻜﻲ اﺻﻔﻬﺎن – ﺳﺎل / 29ﺷﻤﺎره /131ﻫﻔﺘﻪ ﺳﻮم اردﻳﺒﻬﺸﺖ 1390
www.mui.ac.ir
261
دﻛﺘﺮ ﻋﻄﺎءاﻟﻪ ﻗﻬﻴﺮي و ﻫﻤﻜﺎران
ﻣﻘﺎﻳﺴﻪي اﺛﺮ داروﻳﻲ اوﻧﺪاﻧﺴﺘﺮون و ﻣﺘﻮﻛﻠﻮﭘﺮاﻣﻴﺪ ﺑﺮ ... ﺟﺪول .1ﻣﻘﺎﻳﺴﻪي ﻣﻴﺎﻧﮕﻴﻦ ﺳﻦ و ﺳﻦ ﺑﺎرداري در دو ﮔﺮوه ﻣﻮرد ﻣﻄﺎﻟﻌﻪ ﮔﺮوه ﻣﺘﻐﻴﺮ
ﻣﺘﻮﻛﻠﻮﭘﺮاﻣﻴﺪ اﻧﺤﺮاف ﻣﻌﻴﺎر ±ﻣﻴﺎﻧﮕﻴﻦ
اوﻧﺪاﻧﺴﺘﺮون اﻧﺤﺮاف ﻣﻌﻴﺎر ±ﻣﻴﺎﻧﮕﻴﻦ
24/9 ± 5/2
25/8 ± 4/4
0/44
12 ± 3/8
10/8 ± 3/3
0/15
ﺳﻦ )ﺳﺎل( ﺳﻦ ﺑﺎرداري )ﻫﻔﺘﻪ(
ﻣﻘﺪار P
ﺟﺪول .2ﻣﻘﺎﻳﺴﻪي ﻣﻴﺎﻧﮕﻴﻦ دﻓﻌﺎت ﺗﻬﻮع در دو ﮔﺮوه ﻗﺒﻞ از ﻣﺪاﺧﻠﻪ و در ﻃﻲ دورهي درﻣﺎن ﮔﺮوه
ﻣﺘﻮﻛﻠﻮﭘﺮاﻣﻴﺪ
اوﻧﺪاﻧﺴﺘﺮون
اﻧﺤﺮاف ﻣﻌﻴﺎر ±ﻣﻴﺎﻧﮕﻴﻦ
اﻧﺤﺮاف ﻣﻌﻴﺎر ±ﻣﻴﺎﻧﮕﻴﻦ
اﺧﺘﻼف دو ﮔﺮوه اﻧﺤﺮاف ﻣﻌﻴﺎر ±ﻣﻴﺎﻧﮕﻴﻦ
ﻗﺒﻞ از ﻣﺪاﺧﻠﻪ
3/14 ± 0/55
3/09 ± 0/66
0/06± 0/15
0/06
ﺳﻪ روز ﺑﻌﺪ
3/09 ± 0/66
2/97 ± 0/71
0/11 ± 0/16
0/49
ﻳﻚ ﻫﻔﺘﻪ ﺑﻌﺪ
2/26 ± 0/74
2/03 ± 0/89
0/23 ± 0/2
0/23
دو ﻫﻔﺘﻪ ﺑﻌﺪ
1/83 ±0/66
1/51±0/66
0/31±0/16
0/051
ﺳﻪ ﻫﻔﺘﻪ ﺑﻌﺪ
1/46±0/61
1/4±0/6
0/06±0/15
0 /7
زﻣﺎن
ﻣﻘﺪار P
ﺟﺪول .3ﻣﻘﺎﻳﺴﻪي ﻣﻴﺎﻧﮕﻴﻦ دﻓﻌﺎت اﺳﺘﻔﺮاغ در دو ﮔﺮوه ﻗﺒﻞ از ﻣﺪاﺧﻠﻪ و در ﻃﻲ دورهي درﻣﺎن ﮔﺮوه
ﻣﺘﻮﻛﻠﻮﭘﺮاﻣﻴﺪ اﻧﺤﺮاف ﻣﻌﻴﺎر ±ﻣﻴﺎﻧﮕﻴﻦ
اوﻧﺪاﻧﺴﺘﺮون اﻧﺤﺮاف ﻣﻌﻴﺎر ±ﻣﻴﺎﻧﮕﻴﻦ
اﺧﺘﻼف دو ﮔﺮوه اﻧﺤﺮاف ﻣﻌﻴﺎر ±ﻣﻴﺎﻧﮕﻴﻦ
ﻗﺒﻞ از ﻣﺪاﺧﻠﻪ
2/29±71
2/09±0/78
0/2±0/18
0/27
ﺳﻪ روز ﺑﻌﺪ
2/1±0/72
1/9±0/85
0/26±0/19
0/18
ﻳﻚ ﻫﻔﺘﻪ ﺑﻌﺪ
1/63±0/6
1/34±0/64
0/29±0/15
0/66
دو ﻫﻔﺘﻪ ﺑﻌﺪ
1/31±0/47
1/34±0/64
0/2±0/1
0/04
ﺳﻪ ﻫﻔﺘﻪ ﺑﻌﺪ
1/14±0/36
1±0/1
0/14±0/06
0/02
زﻣﺎن
ﻣﻘﺪار P
ﺟﺪول .4ﺗﻮزﻳﻊ ﻓﺮاواﻧﻲ دﻓﻌﺎت ﻣﺼﺮف دارو در دو ﮔﺮوه ﮔﺮوه دﻓﻌﺎت ﻣﺼﺮف ﻳﻚ ﺑﺎر
ﻣﺘﻮﻛﻠﻮﭘﺮاﻣﻴﺪ )درﺻﺪ( ﺗﻌﺪاد )31 (88/6
دو ﺑﺎر
)3 (8/6
اوﻧﺪاﻧﺴﺘﺮون )درﺻﺪ( ﺗﻌﺪاد )26 (74/3
ﺟﻤﻊ )درﺻﺪ( ﺗﻌﺪاد )57 (81/4
)8 (22/9
)11 (15/7
ﺳﻪ ﺑﺎر
)1 (2/9
)1 (2/9
)2 (2/9
ﺟﻤﻊ
)35 (100
)35 (100
)70 (100
262
ﻣﻘﺪار P 0/26
ﻣﺠﻠﻪ داﻧﺸﻜﺪه ﭘﺰﺷﻜﻲ اﺻﻔﻬﺎن – ﺳﺎل / 29ﺷﻤﺎره /131ﻫﻔﺘﻪ ﺳﻮم اردﻳﺒﻬﺸﺖ 1390
www.mui.ac.ir
دﻛﺘﺮ ﻋﻄﺎءاﻟﻪ ﻗﻬﻴﺮي و ﻫﻤﻜﺎران
ﻣﻘﺎﻳﺴﻪي اﺛﺮ داروﻳﻲ اوﻧﺪاﻧﺴﺘﺮون و ﻣﺘﻮﻛﻠﻮﭘﺮاﻣﻴﺪ ﺑﺮ...
١١ / 11.6
١١/ 11.4
١٠10
٨/ 8.6
٨8.6 /
/٨ 5.8
١٢12
5.7 /٧
/٧
5.7
/٧ /٧ 5.7 5.7
٨8 % 6
2.9 ٢/٩
4 ٠0
%
ر د
٢2
0٠ ااب او!ا! ون
درد
اب د
٠0
ا
ﻧﻤﻮدار .1درﺻﺪ ﻓﺮاواﻧﻲ ﻋﻮارض داروﻳﻲ ﻣﺸﺎﻫﺪه ﺷﺪه در دو ﮔﺮوه ﻣﻮرد ﻣﻄﺎﻟﻌﻪ
ﻣﻄﺎﻟﻌﻪي اﻧﺠﺎم ﮔﺮﻓﺘﻪ در داﻧﺸﮕﺎه ﻛﭙﻨﻬﺎگ در دو
ﺑﺤﺚ
در اﻳﻦ ﻣﻄﺎﻟﻌﻪ ﻣﺘﻮﻛﻠﻮﭘﺮاﻣﻴـﺪ و اوﻧﺪاﻧﺴـﺘﺮون ﻛـﻪ ﻳـﻚ ﺗﺮﻛﻴﺐ ﺿﺪ اﺳﺘﻔﺮاغ اﺳﺖ و ﭘﻴﺶ از اﻳﻦ ﻓﻘﻂ ﺟﻬﺖ ﻛﻨﺘﺮل ﺗﻬﻮع و اﺳﺘﻔﺮاغ ﻧﺎﺷﻲ از ﺷـﻴﻤﻲدرﻣـﺎﻧﻲ و ﭘﺮﺗﻮدرﻣـﺎﻧﻲ در ﺑﻴﻤﺎران ﻣﺒﺘﻼ ﺑﻪ ﺳﺮﻃﺎن اﺳﺘﻔﺎده ﻣﻲﺷـﺪ ،از ﻧﻈـﺮ اﺛﺮﺑﺨﺸـﻲ روي ﺗﻬﻮع واﺳﺘﻔﺮاغ ﺑﺎرداري ﻣﻮرد ﺑﺮرﺳـﻲ ﻗـﺮار ﮔﺮﻓﺘﻨـﺪ. در ﻣﻄﺎﻟﻌﻪي ﺣﺎﺿﺮ ﺑﻬﺒـﻮد اﺳـﺘﻔﺮاغ در ﻣﺼـﺮفﻛﻨﻨـﺪﮔﺎن اوﻧﺪاﻧﺴــﺘﺮون ﺑــﻪ ﻃــﻮر ﻣﻌﻨــﻲداري ﺑــﻴﺶﺗــﺮ از ﮔــﺮوه ﻣﺘﻮﻛﻠﻮﭘﺮاﻣﻴﺪ ﺑﻮد .در ﻳﻚ ﻣﻄﺎﻟﻌـﻪ ﻛـﻪ در ﺳـﺎل 2008ﺑـﺮ روي 30ﺧﺎﻧﻢ ﺑﺎردار در ﻫﻔﺘﻪﻫﺎي 11ﺗﺎ 13ﺣﺎﻣﻠﮕﻲ ﺑـﺎ ﻋﻼﺋـﻢ ﺗﻬـﻮع و اﺳـﺘﻔﺮاغ ﺻـﻮرت ﭘـﺬﻳﺮﻓﺖ ،دو داروي اوﻧﺪاﻧﺴﺘﺮون و ﻣﺘﻮﻛﻠﻮﭘﺮاﻣﻴﺪ ﺧﻮراﻛﻲ ﻣﻮرد ﻣﻘﺎﻳﺴﻪ ﻗﺮار ﮔﺮﻓﺘﻨﺪ .ﻧﺘﺎﻳﺞ ﺑﻪ دﺳﺖ آﻣﺪه ﻧﺸﺎن داد ﻛﻪ ﺗﻌﺪاد دﻓﻌـﺎت ﺗﻬﻮع ﺑﻌﺪ از درﻣﺎن ﻧﺴﺒﺖ ﺑﻪ ﻗﺒﻞ از آن در ﻫـﺮ دو ﮔـﺮوه ﻛﺎﻫﺶ ﻣﻌﻨﻲدار داﺷﺖ ﻛﻪ ﻧﺘﺎﻳﺞ ﻣﺬﻛﻮر ﺑﺎ ﻧﺘﺎﻳﺞ ﻣﻄﺎﻟﻌﻪي ﻣـﺎ ﻣﺸﺎﺑﻪ ﺑﻮد ) .(14در ﻳﻚ ﻣﻄﺎﻟﻌﻪي دﻳﮕـﺮ ﻛـﻪ در ﺳـﺎل 2004 در اﻳﺘﺎﻟﻴﺎ اﻧﺠﺎم ﮔﺮﻓﺖ ،زﻧﺎن ﺑﺎردار ﻣﺒﺘﻼ ﺑﻪ ﺗﻬﻮع و اﺳـﺘﻔﺮاغ ﺷﺪﻳﺪ ﺑﺎرداري ﺑﻪ دو ﮔﺮوه درﻳﺎﻓﺖﻛﻨﻨﺪهي دﮔﺰاﻣﺘـﺎزون و ﮔﺮوه درﻳﺎﻓﺖﻛﻨﻨـﺪهي اوﻧﺪاﻧﺴـﺘﺮون ﺗﺰرﻳﻘـﻲ ﺗﻘﺴـﻴﻢ
ﮔﺮوه 44ﻧﻔﺮي از زﻧﺎن ﺑﺎردار ﻣﺒﺘﻼ ﺑﻪ ﺗﻬﻮع و اﺳﺘﻔﺮاغ ﺑﺎرداري ﺗﺤﺖ درﻣﺎن ﺑﺎ دﮔﺰاﻣﺘﺎزون و اوﻧﺪاﻧﺴﺘﺮون ﺗﻔﺎوت ﻣﻌﻨﻲداري را ﺑﺒﻦ دو ﮔﺮوه ﻫﻢ از ﻧﻈﺮ ﺗﻬﻮع و اﺳﺘﻔﺮاغ و ﻫﻢ رﺿﺎﻳﺘﻤﻨﺪي ﺑﻴﻤﺎران ﻧﺸﺎن داد .ﺑﺎ وﺟﻮد اﻳﻦ ﻛﻪ ﺑﺎ ﮔﺬﺷﺖ زﻣﺎن از ﺷﺪت اﺛﺮ داروي اوﻧﺪاﻧﺴﺘﺮون ﻛﺎﺳﺘﻪ ﻣﻲﺷﻮد وﻟﻲ اﻳﻦ دارو ﻧﺴﺒﺖ ﺑﻪ ﻣﺘﻮﻛﻠﻮﭘﺮاﻣﻴﺪ ﺑﻪ ﻣﺪت ﻃﻮﻻﻧﻲﺗﺮي اﺛﺮ ﺧﻮد را در ﺑﻴﻤﺎر ﺣﻔﻆ ﻣﻲﻛﻨﺪ ،اﻳﻦ ﻣﻄﻠﺐ ﻣﻲﺗﻮاﻧﺪ ﺑﻴﺎﻧﮕﺮ ﺗﺄﺛﻴﺮات ﻗﺎﺑﻞ درك در ﻛﺎﻫﺶ ﺗﻬﻮع و اﺳﺘﻔﺮاغ در زﻧﺎن ﺑﺎردار ﻣﺼﺮفﻛﻨﻨﺪهي اوﻧﺪاﻧﺴﺘﺮون ﺑﻮده و ﺑﻪ دﻟﻴﻞ ﺑﻬﺘﺮ ﺷﺪن ﻛﻴﻔﻴﺖ زﻧﺪﮔﻲ و ﺑﻬﺒﻮد ﺣﺎل ﺑﻴﻤﺎر ،اوﻧﺪاﻧﺴﺘﺮون ﻧﺴﺒﺖ ﺑﻪ ﻣﺘﻮﻛﻠﻮﭘﺮاﻣﻴﺪ، ﺑﻬﺘﺮ ﻣﻮرد ﭘﺬﻳﺮش ﺑﻴﻤﺎران ﻗﺮار ﻣﻲﮔﻴﺮد ).(16 از ﻧﻈﺮ ﺑﺮوز ﻋﻮارض ﻫﺮ ﭼﻨﺪ ﻛﻪ ﺗﻔﺎوت ﻣﻌﻨﻲداري ﺑﻴﻦ دو ﮔﺮوه ﻣﺸﺎﻫﺪه ﻧﮕﺮدﻳﺪ وﻟﻲ ﻧﺴﺒﺖ ﺑﻴﻤﺎراﻧﻲ ﻛﻪ ﺑﻪ ﻋﻮارض دارو ﻣﺒﺘﻼ ﺷﺪه ﺑﻮدﻧﺪ در ﮔﺮوه ﻣﺘﻮﻛﻠﻮﭘﺮاﻣﻴﺪ ﺑﻴﺸﺘﺮ از اوﻧﺪاﻧﺴﺘﺮون ﺑﻮد؛ ﺑﻪ ﻃﻮري ﻛﻪ 37/1درﺻﺪ ﺑﻴﻤﺎران ﮔﺮوه ﻣﺘﻮﻛﻠﻮﭘﺮاﻣﻴﺪ و 26/5درﺻﺪ از ﮔﺮوه اوﻧﺪاﻧﺴﺘﺮون ﻣﺒﺘﻼ ﺑﻪ ﻋﻮارض ﻣﺨﺘﻠﻒ دارو ﺷﺪه ﺑﻮدﻧﺪ.
ﺷﺪﻧﺪ ﻛﻪ ﻣﻴﺰان ﺑﺮوز ﺗﻬﻮع و اﺳﺘﻔﺮاغ در ﮔـﺮوه دﮔﺰاﻣﺘـﺎزون
در ﺻﻮرﺗﻲ ﻛﻪ ﻣﻴﺰان ﻣﺼﺮف دارو در ﺑﻴﻦ دو ﮔﺮوه ،ﺑﻪ
14درﺻﺪ و در ﮔﺮوه اوﻧﺪاﻧﺴﺘﺮون 46درﺻﺪ ﻛﺎﻫﺶ ﻳﺎﻓﺖ ).(15
ﺗﻘﺮﻳﺐ ﺑﺮاﺑﺮ ﺑﻮد .ﻟﺬا ﺑﺎ ﺗﻮﺟﻪ ﺑﻪ ﺗﺄﺛﻴﺮ ﻣﻄﻠﻮبﺗﺮ
ﻣﺠﻠﻪ داﻧﺸﻜﺪه ﭘﺰﺷﻜﻲ اﺻﻔﻬﺎن – ﺳﺎل / 29ﺷﻤﺎره /131ﻫﻔﺘﻪ ﺳﻮم اردﻳﺒﻬﺸﺖ 1390
www.mui.ac.ir
263
دﻛﺘﺮ ﻋﻄﺎءاﻟﻪ ﻗﻬﻴﺮي و ﻫﻤﻜﺎران
... ﻣﻘﺎﻳﺴﻪي اﺛﺮ داروﻳﻲ اوﻧﺪاﻧﺴﺘﺮون و ﻣﺘﻮﻛﻠﻮﭘﺮاﻣﻴﺪ ﺑﺮ
ﺑﻪ ﻃﻮر ﻛﻠﻲ ﻣﻲﺗﻮان ﮔﻔﺖ در اﻳﻦ ﻣﻄﺎﻟﻌﻪ ﺗﺄﺛﻴﺮ ﻣﻄﻠـﻮب
،اوﻧﺪاﻧﺴﺘﺮون در ﻛﺎﻫﺶ ﺗﻬﻮع و اﺳﺘﻔﺮاغ دوران ﺑﺎرداري
داروي اوﻧﺪاﻧﺴـﺘﺮون در ﻛﻨﺘـﺮل ﺗﻬـﻮع و اﺳـﺘﻔﺮاغ دوران
ﺷﺎﻳﺪ ﺑﺘﻮان در زﻧﺎن ﺑﺎرداري ﻛﻪ ﻣﻨﻊ ﻣﺼﺮﻓﻲ ﺑﺮاي
ﺑﺎرداري دﻳﺪه ﺷﺪ ﻛﻪ در ﺻﻮرت ﭘﺬﻳﺮش ﺑﻴﻤـﺎر و ﺑـﻲﺧﻄـﺮ
از اﻳﻦ دارو اﺳﺘﻔﺎده،ﻣﺼﺮف اوﻧﺪاﻧﺴﺘﺮون ﻧﺪاﺷﺘﻪ ﺑﺎﺷﻨﺪ
ﻣﻲﺗﻮان از آن ﺟﻬﺖ ﻛﻨﺘﺮل ﺗﻬﻮع،ﺑﻮدن اﻳﻦ دارو در ﺑﺎرداري
در ﻋﻴﻦ ﺣﺎل ﺑﺎﻳﺴﺘﻲ ﺑﻪ اﻳﻦ ﻧﻜﺘﻪ ﻧﻴﺰ ﺗﻮﺟﻪ داﺷﺖ.ﻧﻤﻮد
.و اﺳﺘﻔﺮاغﻫﺎي ﺷﺪﻳﺪ دوران ﺑﺎرداري اﺳﺘﻔﺎده ﻧﻤﻮد
ﻣﺴﺘﻌﺪ اﺑﺘﻼي ﺑﻪ ﺑﺮﺧﻲ ﺑﻴﻤﺎريﻫﺎي،ﻛﻪ زﻧﺎن ﺑﺎردار ﮔﻮارﺷﻲ ﻣﺎﻧﻨﺪ ﻫﻤﻮروﺋﻴﺪ ﻫﺴﺘﻨﺪ و داروي اوﻧﺪاﻧﺴﺘﺮون
ﺗﺸﻜﺮ و ﻗﺪرداﻧﻲ
زﻣﻴﻨﻪي ﺑﺮوز اﻳﻦ،ﻧﻴﺰ ﻣﻤﻜﻦ اﺳﺖ ﺑﺎ اﻳﺠﺎد ﻳﺒﻮﺳﺖ
در ﭘﺎﻳﺎن از ﻣﻌﺎوﻧﺖ ﭘﮋوﻫﺸﻲ داﻧﺸـﮕﺎه ﻋﻠـﻮم ﭘﺰﺷـﻜﻲ
ﻟﺬا ﺑﺎﻳﺴﺘﻲ در،ﺑﻴﻤﺎري را در زن ﺑﺎردار ﻓﺮاﻫﻢ ﻧﻤﺎﻳﺪ
اﺻﻔﻬﺎن و ﻧﻴﺰ ﻫﻤﻜﺎري ﻣﺴﺆوﻟﻴﻦ و ﭘﺮﺳـﻨﻞ ﺑﻴﻤﺎرﺳـﺘﺎن
ﻣﺼﺮف ﻣﻌﻤﻮل آن ﺑﺮاي زﻧﺎن ﺑﺎرداري ﻛﻪ اﺳﺘﻌﺪاد
.ﺳﭙﺎﻫﺎن ﺷﻬﺮ ﺗﺸﻜﺮ و ﻗﺪرداﻧﻲ ﺑﻪ ﻋﻤﻞ ﻣﻲآﻳﺪ
.ﻫﻤﻮروﺋﻴﺪ و ﺑﻴﻤﺎريﻫﺎي ﮔﻮارﺷﻲ دارﻧﺪ اﺣﺘﻴﺎط ﻧﻤﻮد
References 1. Attard CL, Kohli MA, Coleman S, Bradley C, Hux M, Atanackovic G, et al. The burden of illness of severe nausea and vomiting of pregnancy in the United States. Am J Obstet Gynecol 2002; 186(5 Suppl Understanding): S220-7. 2. Davis M. Nausea and vomiting of pregnancy: an evidence-based review. J Perinat Neonatal Nurs 2004; 18(4): 312-28. 3. Allaire AD, Moos MK, Wells SR. Complementary and alternative medicine in pregnancy: a survey of North Carolina certified nursemidwives. Obstet Gynecol 2000; 95(1): 19-23. 4. Byrne M, Semple S, Coulthard K. Complementary medicine use during pregnancy. Australian Pharmacist 2002; 21: 954-9. 5. Eisenberg DM, Davis RB, Ettner SL, Appel S, Wilkey S, Van RM, et al. Trends in alternative medicine use in the United States, 1990-1997: results of a follow-up national survey. JAMA 1998; 280(18): 1569-75. 6. Ernst E. Herbal medicines put into context. BMJ 2003; 327(7420): 881-2. 7. Alexander R, Lovell AT, Seingry D, Jones RM. Comparison of ondansetron and droperidol in reducing postoperative nausea and vomiting associated with patient-controlled analgesia. Anaesthesia 1995; 50(12): 1086-8. 8. Jellish WS, Owen K, Fluder E, Sawicki K, Sinacore J. Patient-controlled analgesia combined with either ondansetron or ondansetron plus prochlorperazine for control of pain and nausea and vomiting in patients undergoing abdominal surgery. J Clin Anesth 2008; 20(8): 594-600. 9. Zhang ZJ, Kang WH, Li Q, Wang XY, Yao SM, Ma AQ. Beneficial effects of ondansetron as an
adjunct to haloperidol for chronic, treatmentresistant schizophrenia: a double-blind, randomized, placebo-controlled study. Schizophr Res 2006; 88(1-3): 102-10. 10. Lacroix R, Eason E, Melzack R. Nausea and vomiting during pregnancy: A prospective study of its frequency, intensity, and patterns of change. Am J Obstet Gynecol 2000; 182(4): 931. 11. Gadsby R, Barnie-Adshead AM, Jagger C. A prospective study of nausea and vomiting during pregnancy. Br J Gen Pract 1993; 43(371): 245-8. 12. Tierson FD, Olsen CL, Hook EB. Nausea and vomiting of pregnancy and association with pregnancy outcome. Am J Obstet Gynecol 1986; 155(5): 1017-22. 13. Kallen B. Hyperemesis during pregnancy and delivery outcome: a registry study. Eur J Obstet Gynecol Reprod Biol 1987; 26(4): 291-302. 14. Sandhu T, Tanvatcharaphan P, Cheunjongkolkul V. Ondansetron versus metoclopramide in prophylaxis of nausea and vomiting for laparoscopic cholecystectomy: a prospective doubleblind randomized study. Asian J Surg 2008; 31(2): 50-4. 15. Feo CV, Sortini D, Ragazzi R, De PM, Liboni A. Randomized clinical trial of the effect of preoperative dexamethasone on nausea and vomiting after laparoscopic cholecystectomy. Br J Surg 2006; 93(3): 295-9. 16. Bisgard T. Andonestrone improve nausea and vomiting in pregnant women . Ann Agenyc 2003; 238(5): 661-2..
1390 ﻫﻔﺘﻪ ﺳﻮم اردﻳﺒﻬﺸﺖ/131 ﺷﻤﺎره/ 29 ﻣﺠﻠﻪ داﻧﺸﻜﺪه ﭘﺰﺷﻜﻲ اﺻﻔﻬﺎن – ﺳﺎل
www.mui.ac.ir
264
Journal of Isfahan Medical School
Original Article
Vol 29, No 131, 3rd week, May 2011
Received: 21.1.2011
Accepted: 13.4.2011
The Effect of Ondansetron and Metoclopramide in Nausea and Vomiting of Pregnancy Ata Allah Ghahiri MD1, Fatemeh Abdi2, Ramia Mastoo3, Mojdeh Ghasemi4
Abstract Background: Nausea and vomiting of pregnancy (NVP) are seen in 50-90% of pregnancies. Mild to moderate NVP in the first trimester of pregnancy in most patients can be cured by ensuring them. However, in severe cases medical therapy to reduce nausea and vomiting is inevitable. Ondansetron as a drug effective in reducing nausea and vomiting is one of the therapies for the treatment of NVP that recently has been proposed. This study compared the effectiveness of Ondansetron and Metoclopramide in the treatment of NVP. Methods: In a clinical trial study 70 pregnant women with NVP were selected in Sahid Beheshti hospital in 2010 and randomly divided in 2 groups. The first group administered oral administration of Metoclopramide and the second group were treated by Ondansetron for 3 weeks. The daily frequency of nausea and vomiting and medication side effects were studied before starting the intervention and three days, a week, two weeks and three weeks after treatment in the two groups. Data analysis was done by χ2, Fisher exact test and Student t–test. Findings: The results showed that there was not a significant difference between groups on the trend of change of nausea during treatment (P = 0.27) but the number of vomiting in Ondansetron group was significantly lower than other group (P = 0.04). Conclusion: Ondansetron have more favorable effect in controlling NVP. If the patient accept and this drug is safe in pregnancy, it can be used to control NVP during pregnancy. Keywords: Methoclopramide, Ondansetron, Nausea, Vomiting, Pregnancy.
1
Associate Professor, Department of Obstetrics and Gynecology, School of Medicine, Isfahan University of Medical Sciences, Isfahan, Iran. 2 MSc Student, School of Nursing and Midwifery, Isfahan University of Medical Sciences, Isfahan, Iran. 3 Medical Student, School of Medicine, Isfahan University of Medical Sciences, Isfahan, Iran. 4 Bachelor of Midwifery, Shahid Beheshti Hospital, Isfahan University of Medical Sciences, Isfahan, Iran. Corresponding Author: Mojdeh Ghasemi, Email:
[email protected]
265
1390 ﻫﻔﺘﻪ ﺳﻮم اردﻳﺒﻬﺸﺖ/131 ﺷﻤﺎره/ 29 ﻣﺠﻠﻪ داﻧﺸﻜﺪه ﭘﺰﺷﻜﻲ اﺻﻔﻬﺎن – ﺳﺎل
www.mui.ac.ir
