Page 1 @ @ > > @ @> 1 @ 2 -1 > @ > @ > > -2 ...

‫ﻗﺎﺑﻠﻴﺖﻫﺎي ﻣﻮﺟﻮد در ﻛﺸﻮر ﺑﺮاي ﺗﻮﻟﻴﺪ ﮔﻮﺷﺖ ﻃﻴﻮر اُرﮔﺎﻧﻴﻚ‬ ‫‪2‬‬

‫ﻋﻠﻲ ﻣﻘﺼﻮدي‪ 1‬رﺳﻮل واﻋﻆ ﺗﺮﺷﻴﺰي‬ ‫‪ -1‬داﻧﺸﺠﻮي دﻛﺘﺮي ژﻧﺘﻴﻚ و اﺻﻼح دام‬

‫‪ -2‬داﻧﺸﻴﺎر ﮔﺮوه ﻋﻠﻮم داﻣﻲ‪ ،‬داﻧﺸﻜﺪه ﻛﺸﺎورزي‪ ،‬داﻧﺸﮕﺎه ﺗﺮﺑﻴﺖ ﻣﺪرس‪ ،‬ﺗﻬﺮان‬ ‫ﭼﻜﻴﺪه‬ ‫رﺷﺪ ﺳﺮﻳﻊ ﺟﻤﻌﻴﺖ ﺟﻬﺎن و ﺗﻮﺟﻪ ﺑﻪ اﻣﻨﻴﺖ ﻏﺬاﻳﻲ ﭘﺎﻳﺪار در ﻛﺸﻮرﻫﺎ ﻣﻮﺟﺐ ﺣﺮﻛﺖ ﺑﻪ ﺳﻮي اﻓﺰاﻳﺶ ﺑﺎزده ﺗﻮﻟﻴﺪ ﺷﺪه اﺳﺖ‪ .‬اﻣﺎ در راﺳﺘﺎي اﻳﻦ اﻓـﺰاﻳﺶ ﺗﻮﻟﻴـﺪ‪،‬‬ ‫ﺣﺴﺎﺳﻴﺖ ﮔﻴﺎﻫﺎن و ﺣﻴﻮاﻧﺎت ﺑﻪ ﺑﻴﻤﺎريﻫﺎ ﺑﻄﻮر ﻗﺎﺑﻞ ﻣﻼﺣﻈﻪاي اﻓﺰاﻳﺶ ﻳﺎﻓﺘﻪ اﺳﺖ‪ .‬ﺑﻪ ﻫﻤﻴﻦ دﻟﻴﻞ ﻣﺼﺮف ﻣﺤﺼﻮﻻت ﺷﻴﻤﻴﺎﻳﻲ ﻣﺎﻧﻨﺪ ﺳﻤﻮم و آﻧﺘﻲﺑﻴﻮﺗﻴﻚﻫﺎ در ﻃـﻲ‬ ‫ﻓﺮاﻳﻨﺪ ﺗﻮﻟﻴﺪ اﻳﻦ ﻣﺤﺼﻮﻻت ﻣﺘﺪاول ﺷﺪه اﺳﺖ‪ .‬ﺑﺎ ﺗﻮﺟﻪ ﺑﻪ ﺧﻄﺮات ﻧﺎﺷﻲ از ﺑﺎﻗﻲﻣﺎﻧﺪهﻫﺎي ﻣﻮاد ﺷﻴﻤﻴﺎﻳﻲ و ﻏﻴﺮ ﻃﺒﻴﻌﻲ در ﻣﻮاد ﻏﺬاﻳﻲ‪ ،‬و ﻫﻤﭽﻨﻴﻦ ﻋﻮاﻣﻞ ﺑﻴﻤﺎريزاﻳـﻲ‬ ‫ﻛﻪ ﺑﻬﻤﺮاه ﻏﺬا ﻣﻨﺘﻘﻞ ﻣﻲﺷﻮﻧﺪ‪ ،‬ﻣﺤﺼﻮل اُرﮔﺎﻧﻴﻚ ﺑﻪ ﻋﻨﻮان اﻟﮕﻮﻳﻲ از ﻏﺬاي ﺳﺎﻟﻢ ﻣﻌﺮﻓﻲ ﺷﺪه اﺳﺖ‪ .‬ﺑﺎ ﺗﻮﺟﻪ ﺑﻪ ﺟﻤﻌﻴﺖ ﺟﻮان ﻛﺸﻮر اﻳﺮان و ﻧﻴـﺎز ﺑـﻪ اﻓـﺰاﻳﺶ ﺳـﻄﺢ‬ ‫ﺳﻼﻣﺖ ﻣﺮدم‪ ،‬ﺑﻪ ﻣﻌﺮﻓﻲ اﻟﮕﻮي ﺑﻮﻣﻲ ﻣﻨﺎﺳﺒﻲ ﺑﺮاي ﺗﻐﺬﻳﻪ در ﺟﺎﻣﻌﻪ ﻧﻴﺎزﻣﻨﺪ اﺳﺖ‪ .‬ﺑﺎ ﺗﻮﺟﻪ ﺑﻪ آﻣﺎر ﺑﺎﻻي ﻣﺴﻮﻣﻴﺖﻫﺎي ﻧﺎﺷﻲ از ﻣﺼﺮف ﻏـﺬاي آﻟـﻮده و ﺗﻠﻔـﺎت ﺑـﺎﻻي‬ ‫ﻧﺎﺷﻲ از آن‪ ،‬ﭼﺎرهاﻧﺪﻳﺸﻲ در ﺧﺼﻮص ﺗﻮﻟﻴﺪ ﻣﺤﺼﻮل ﻏﺬاﻳﻲ ﺳﺎﻟﻢ وﻇﻴﻔﻪ ﺗﻤﺎم ﻣﺘﺨﺼﺼﺎﻧﻲ اﺳﺖ ﻛﻪ ﺑﺎ ﻏﺬا در ارﺗﺒﺎط ﻫﺴﺘﻨﺪ‪ .‬ﻋﻠﻴﺮﻏﻢ ﺗﻤـﺎﻣﻲ ﻣﺤـﺪودﻳﺖﻫـﺎ‪ ،‬ﻛﺸـﻮر‬ ‫اﻳﺮان ﭘﺘﺎﻧﺴﻴﻞ ﻻزم ﺑﺮاي ﺗﻮﻟﻴﺪ ﻣﺤﺼﻮل ﻏﺬاﻳﻲ ﺳﺎﻟﻢ را دارد‪ .‬در اﻳﻦ ﻣﻘﺎﻟﻪ ﺗﻼش ﺷﺪه اﺳﺖ ﺗﺎ ﻗﺎﺑﻠﻴﺖﻫﺎي ﺗﻮﻟﻴﺪ ﮔﻮﺷﺖ ﻃﻴﻮر اُرﮔﺎﻧﻴﻚ در ﻛﺸﻮر اﻳﺮان ﺑﺮرﺳﻲ ﺷﻮد‪.‬‬

‫واژه ﻫﺎي ﻛﻠﻴﺪي‪ :‬ﻃﻴﻮر‪ ،‬ﮔﻮﺷﺖ اُرﮔﺎﻧﻴﻚ‪ ،‬ﻻﻳﻦ‪ ،‬ﻣﺮغ ﺑﻮﻣﻲ‬

‫‪ .1‬ﻣﺤﺼﻮل اُرﮔﺎﻧﻴﻚ ﭼﻴﺴﺖ؟‬ ‫ﻛﺸﺎورزي اُرﮔﺎﻧﻴﻚ )زﻳﺴﺘﻲ( ﻗﺪﻣﺘﻲ ﺑﺮاﺑﺮ ﺑﺎ ﺗﻤﺪنﻫﺎي ﻛﻬﻦ دارد‪ .‬اﻣﺎ ﺑﺨﺼﻮص از اواﻳﻞ ﻗﺮن ﺑﻴﺴﺘﻢ‪ ،‬رﺷﺪ ﺳﺮﻳﻊ ﺟﻤﻌﻴﺖ ﺟﻬـﺎن‪ ،‬ﺗﻐﻴﻴـﺮ‬ ‫ﺳﺒﻚ زﻧﺪﮔﻲ‪ ،‬ﻣﺤﺪودﻳﺖ ﻣﻨﺎﺑﻊ ﺗﺠﺪﻳﺪ ﻧﺎﭘﺬﻳﺮ‪ ،‬و ﻋﺪم ﺗﻌﺎدل ﺑﻴﻦ ﺗﻮﻟﻴﺪ و ﻣﺼﺮف‪ ،‬ﻣﻮﺟﺐ ﺟﺎﻳﮕﺰﻳﻨﻲ ﻛﺸﺎورزي ﺻﻨﻌﺘﻲ ﺑﻪﺟﺎي ﻛﺸـﺎورزي‬ ‫ﺳﻨﺘﻲ ﺷﺪ‪ .‬در ﻃﻲ ﺻﺪ ﺳﺎل اﺧﻴﺮ‪ ،‬ﺑﺸﺮ ﺑﺎ اﺳﺘﻔﺎده از ﻓﻨ‪Ĥ‬وريﻫﺎي ﻣﺪرن‪ ،‬ﻣﻮﺟﺐ اﻓﺰاﻳﺶ ﻋﻤﻠﻜﺮد ﻣﺤﺼﻮﻻت زراﻋﻲ‪ ،‬ﺑﺎﻏﻲ و داﻣﻲ ﺷـﺪ و ﺑـﻪ‬ ‫ﻣﺮور ﻛﺸﺎورزي ﺳﻨﺘﻲ در ﺑﺴﻴﺎري از ﻧﻘﺎط دﻧﻴﺎ ﺑﻪ دﺳﺖ ﻓﺮاﻣﻮﺷﻲ ﺳﭙﺮده ﺷﺪ و ﻣﺤﺼـﻮﻻت ﭘﺮﺑـﺎزده ﺟـﺎي ﻣﺤﺼـﻮﻻت ﻛـﻢ ﺑـﺎزده ﺳـﻨﺘﻲ را‬ ‫ﮔﺮﻓﺘﻨﺪ‪ .‬اﻣﺎ رواج ﺗﻮﻟﻴﺪ ﻣﺤﺼﻮﻻت ﭘﺮﺑﺎزده ﻣﺸﻜﻼﺗﻲ را ﻧﻴﺰ ﺑﻪ دﻧﺒﺎل داﺷـﺖ‪ .‬از ﺟﻤﻠـﻪ ﻣﻬﻤﺘـﺮﻳﻦ ﻣﻮاﻧـﻊ ﺑـﺮ ﺳـﺮ راه ﺗﻮﻟﻴـﺪ اﻳـﻦ ﻣﺤﺼـﻮﻻت‪،‬‬ ‫ﺣﺴﺎﺳﻴﺖ ﺑﻴﺸﺘﺮ ﻣﺤﺼﻮﻻت ﭘﺮﺑﺎزده ﺑﻪ آﻓﺎت و ﺑﻴﻤﺎريﻫﺎ در ﻣﻘﺎﻳﺴﻪ ﺑﺎ ﻣﺤﺼﻮﻻت ﺳﻨﺘﻲ و ﻛﻢ ﺗﻮﻟﻴﺪ ﺑﻮد ]‪ .[21‬ﻟﺬا ﺗﻮﻟﻴﺪﻛﻨﻨﺪﮔﺎن ﺑـﺮاي رﻓـﻊ‬ ‫اﻳﻦ اﻳﺮاد ﺑﻪ اﻧﻮاع ﺳﻤﻮم‪ ،‬آﻓﺖﻛﺶﻫﺎ‪ ،‬داروﻫﺎ و آﻧﺘﻲﺑﻴﻮﺗﻴﻚﻫﺎ در ﺗﻮﻟﻴﺪ ﻣﺤﺼﻮﻻت زارﻋﻲ و داﻣﻲ روي آوردﻧﺪ‪ .‬اﻣﺎ در ﺳﺎلﻫـﺎي اﺧﻴـﺮ ﺑـﺎ‬ ‫روﺷﻦ ﺷﺪن ﺧﻄﺮاﺗﻲ ﻛﻪ ﺑﺎﻗﻲﻣﺎﻧﺪهﻫﺎي ﺳﻤﻮم‪ ،‬ﺑﺮﺧﻲ ﻋﻨﺎﺻﺮ ﻣﻌﺪﻧﻲ و آﻧﺘﻲﺑﻴﻮﺗﻴﻚﻫﺎي اﻳﻦ ﻣـﻮاد ﻏـﺬاﻳﻲ ﺑـﺮ ﺳـﻼﻣﺖ ﻣـﺮدم ﻣـﻲﮔﺬارﻧـﺪ‪،‬‬ ‫ﺣﺮﻛﺘﻲ ﻧﻮ ﺑﻪ ﺳﻤﺖ ﺗﻮﻟﻴﺪ ﻣﺤﺼﻮﻻت ﻓﺎﻗﺪ ﺑﺎﻗﻲﻣﺎﻧﺪهﻫﺎي ﭘﺮ ﺧﻄﺮ آﻏﺎز ﺷﺪه اﺳﺖ و ﺑﻪ ﻣﺤﺼﻮل ﺗﻮﻟﻴﺪ ﺷـﺪه اﺻـﻄﻼﺣﺎً ﻣﺤﺼـﻮل اُرﮔﺎﻧﻴـﻚ‬ ‫ﮔﻔﺘﻪ ﻣﻲﺷﻮد ]‪ 4‬و ‪.[5‬‬ ‫در ﻛﺸﻮرﻫﺎي ﻣﺨﺘﻠﻒ ﺗﻌﺎرﻳﻒ ﻣﺘﻔﺎوﺗﻲ ﺑﺮاي ﻛﺸـﺎورزي اُرﮔﺎﻧﻴـﻚ اراﺋـﻪ ﺷـﺪه اﺳـﺖ؛ اﻣـﺎ اﻳـﻦ ﺗﻌـﺎرﻳﻒ ﻫﻤﮕـﻲ داراي وﺟـﻮه‬ ‫ﻣﺸﺘﺮﻛﻲ ﻫﺴﺘﻨﺪ‪" :‬ﻣﺼﺮف ﺑﻪ ﺷﺪت ﻣﺤﺪود ﻛﻮدﻫﺎي ﺷﻴﻤﻴﺎﻳﻲ‪ ،‬ﺳـﻤﻮم دﻓـﻊ آﻓـﺎت‪ ،‬آﻧﺘـﻲ ﺑﻴﻮﺗﻴـﻚﻫـﺎ‪ ،‬ﻣـﻮاد ﺷـﻴﻤﻴﺎﻳﻲ و داروﻫـﺎ در ﺗﻮﻟﻴـﺪ‬ ‫ﻣﺤﺼﻮﻻت زراﻋﻲ‪ ،‬ﺑﺎﻏﻲ و داﻣﻲ‪ ،‬ﺗﻌﺎﻣﻞ ﺳﺎزﮔﺎر ﻓﺮاﻳﻨﺪ ﺗﻮﻟﻴﺪ ﺑﺎ ﭼﺮﺧﻪ ﻃﺒﻴﻌﺖ و اﺳﺘﻔﺎده ﻣﺘﻌﺎدل و ﻣﻨﻄﻘﻲ از آن ﻛﻪ ﻣﻨﺠـﺮ ﺑـﻪ ﺗﻌـﺎدل ﭘﺎﻳـﺪار‬ ‫در ﻣﻨﺎﺑﻊ آب‪ ،‬ﺧﺎك و ذﺧﺎﻳﺮ ژﻧﺘﻴﻜﻲ داﻣﻲ و ﮔﻴﺎﻫﻲ ﺷﻮد" ]‪ .[27‬در ﺗﻮﻟﻴﺪ ﻣﺤﺼﻮﻻت اُرﮔﺎﻧﻴﻚ‪ ،‬ﺑﺎﻳﺪ ﺑﺘﻮان ﺑـﺪون اﻓـﺖ ﻗﺎﺑـﻞ ﻣﻼﺣﻈـﻪ در‬ ‫ﻣﻴﺰان ﺗﻮﻟﻴﺪ ﻣﺤﺼﻮل‪ ،‬ﻣﻴﺰان اﺳﺘﻔﺎده از اﻓﺰودﻧﻲﻫﺎي ﺧﻄﺮﻧﺎك ﺑﺮاي ﺳﻼﻣﺖ اﻧﺴﺎن را ﺑﻪ ﺣﺪاﻗﻞ رﺳﺎﻧﺪ‪ .‬ﮔﺮﭼﻪ ﻣﺤﺼﻮﻻت اُرﮔﺎﻧﻴـﻚ ﺗﻨﻬـﺎ‬ ‫ﺑﻪ ﻣﺤﺼﻮﻻت ﻋﺎري از ﺑﺎﻗﻴﻤﺎﻧﺪه آﻧﺘﻲﺑﻴﻮﺗﻴﻚﻫﺎ ﻣﻨﺤﺼﺮ ﻧﻤﻲﺷﻮد‪ ،‬اﻣﺎ ﺑﺎ ﺗﻮﺟﻪ ﺑﻪ اﻫﻤﻴﺖ ﻣﺼﺮف آﻧﺘﻲﺑﻴﻮﺗﻴﻚﻫﺎ در ﺗﻐﺬﻳﻪ ﻃﻴﻮر ﺻـﻨﻌﺘﻲ‪ ،‬در‬ ‫اﻳﻦ ﻣﻘﺎﻟﻪ ﺗﻨﻬﺎ ﻧﻘﺶ آﻧﺘﻲﺑﻴﻮﺗﻴﻚﻫﺎ در ﭘﺮورش ﻃﻴﻮر ﮔﻮﺷﺘﻲ و ﺗﺄﺛﻴﺮ آﻧﺘﻲﺑﻴﻮﺗﻴﻚﻫﺎي ﺑﺎﻗﻲﻣﺎﻧﺪة ﮔﻮﺷﺖ ﭘﺮﻧﺪﮔﺎن ﺑﺮ ﺳﻼﻣﺖ اﻧﺴـﺎن ﺑﺮرﺳـﻲ‬ ‫ﻣﻲﺷﻮد‪.‬‬

‫‪ .2‬ﺳﺎﺑﻘﻪ اﺳﺘﻔﺎده از آﻧﺘﻲﺑﻴﻮﺗﻴﻚﻫﺎ در ﺻﻨﻌﺖ ﭘﺮورش ﻃﻴﻮر‬ ‫در اواﺧﺮ ﻗﺮن ‪ 19‬و اواﻳﻞ ﻗﺮن ﺑﻴﺴﺘﻢ ﻣﻴﻼدي‪ ،‬ﭘﺮورش ﻃﻴﻮر اﻏﻠﺐ ﺑﺼﻮرت ﺧﺎﻧﮕﻲ و در واﺣﺪﻫﺎي ﭘﺮورﺷـﻲ ﺑﺴـﻴﺎر ﻛﻮﭼـﻚ ﻣﺘﻤﺮﻛـﺰ‬ ‫ﺑﻮد‪ .‬اﻣﺎ ﺑﻪ ﻣﺮور ﻋﺪهاي از ﭘﺮورش دﻫﻨﺪﮔﺎن واﺣﺪﻫﺎي ﭘﺮورﺷﻲ ﺧﻮد را ﺗﺨﺼﺼﻲ ﻧﻤﻮده و ﺑﻪ ﻣﺮور واﺣﺪﻫﺎي ﭘﺮورﺷﻲ ﺑﺰرگﺗـﺮي ﺷـﻜﻞ‬ ‫ﮔﺮﻓﺖ‪ .‬در دﻫﻪ ‪ 1940‬ﺑﺮاي ﻧﺨﺴﺘﻴﻦ ﺑﺎر ﭘﺮورشدﻫﻨﺪﮔﺎن ﻃﻴﻮر ﺑـﺎ اﻟﮕـﻮﺑﺮداري از آﻣﻴﺨﺘـﻪﮔـﺮي در ﮔﻴﺎﻫـﺎن ﻛـﻪ ﻣﻮﺟـﺐ ﺑـﺮوز ﻫﺘـﺮوزﻳﺲ‬ ‫ﻓﻮقاﻟﻌﺎدهاي در ﻧﺘﺎج آﻧﻬﺎ ﻣﻲﺷﺪ‪ ،‬اﻗﺪام ﺑﻪ ﭘﺮورش ﻻﻳﻦ ﻧﻤﻮدﻧﺪ ﺗﺎ ﺑﺎ آﻣﻴﺨﺘﻪﮔﺮي ﻻﻳﻦﻫﺎ‪ ،‬ﻗﺎﺑﻠﻴـﺖﻫـﺎي ﺗﻮﻟﻴـﺪي ﻧﺘـﺎج را اﻓـﺰاﻳﺶ دﻫﻨـﺪ ]‪.[3‬‬ ‫در ﻫﻤﺎن ﺳﺎلﻫﺎي ﺷﻜﻞﮔﻴﺮي ﭘﺮورش ﺻﻨﻌﺘﻲ ﻃﻴﻮر‪ ،‬اوﻟﻴﻦ ﮔﺰارشﻫﺎ از ﻓﻮاﻳﺪ اﻓﺰودن آﻧﺘﻲﺑﻴﻮﺗﻴﻚﻫﺎ در ﺗﻮﻟﻴـﺪات ﻃﻴـﻮر ﺗﻮﺳـﻂ ‪Moore‬‬

‫و ﻫﻤﻜﺎران )‪ (1946‬و ‪ Jukes‬و ﻫﻤﻜﺎران )‪ (1950‬ﻣﻨﺘﺸﺮ ﺷﺪ ]‪ 28‬و ‪ ،[19‬و از ﺣﺪود ﺳﺎل ‪ 1955‬ﺑﻪ دﻟﻴﻞ ﻣﺸﺎﻫﺪه ﺣﺴﺎﺳـﻴﺖ ﺑﻴﺸـﺘﺮ ﭘﺮﻧـﺪﮔﺎن‬ ‫ﭘﺮﺑﺎزده ﺑﻪ اﻧﮕﻞﻫﺎ و اﺑﺘﻼ ﺑﻪ ﺑﻴﻤﺎريﻫﺎ‪ ،‬اﺳﺘﻔﺎده از آﻧﺘـﻲﺑﻴﻮﺗﻴـﻚﻫـﺎ در ﺻـﻨﻌﺖ ﻃﻴـﻮر ﮔﺴـﺘﺮش ﻳﺎﻓـﺖ ]‪ .[9‬ﻳﻜـﻲ از ﻧﺨﺴـﺘﻴﻦ ﮔـﺰارشﻫـﺎ در‬ ‫ﺧﺼﻮص ﻣﻘﺎوﻣﺖ ﺑﻪ آﻧﺘﻲﺑﻴﻮﺗﻴﻚ در ﺣﻴﻮاﻧﺎت ﮔﻮﺷﺘﻲ ﺗﻮﺳﻂ ‪ Starr‬و ‪ (1951) Reynolds‬ﻣﻨﺘﺸﺮ ﺷﺪ ]‪ ،[34‬ﻛﻪ ﻣﻘﺎوﻣـﺖ ﺑﻮﻗﻠﻤـﻮنﻫـﺎ ﺑـﻪ‬ ‫ﻣﺼﺮف اﺳﺘﺮﭘﺘﻮﻣﺎﻳﺴﻴﻦ‪ 40‬را ﻧﺸﺎن داده ﺑﻮدﻧﺪ‪ .‬از ﺟﻤﻠﻪ ﻧﺨﺴﺘﻴﻦ اﻗﺪاﻣﺎﺗﻲ ﻛﻪ ﺑﻮاﺳﻄﻪ اﻓﺰاﻳﺶ ﻣﻘﺎوﻣﺖ ﺑﻪ آﻧﺘﻲﺑﻴﻮﺗﻴﻚ در ﭘﺎﺗﻮژنﻫـﺎي اﻧﺴـﺎﻧﻲ‬ ‫ﺻﻮرت ﮔﺮﻓﺖ‪ ،‬ﻣﺮﺑﻮط ﺑﻪ ﭘﻴﺸﻨﻬﺎد ‪ (1969) Swann‬در ﭘﺎرﻟﻤﺎن ﺑﺮﻳﺘﺎﻧﻴﺎ ﺑـﻮد ]‪ .[37‬وي ﺗﻮﺻـﻴﻪ ﻛـﺮده ﺑـﻮد ﻛـﻪ اﺳـﺘﻔﺎده از آﻧﺘـﻲﺑﻴﻮﺗﻴـﻚ ﺑـﻪ‬ ‫ﻣﻨﻈﻮر درﻣﺎن ﻳﺎ ﭘﻴﺸﮕﻴﺮي در ﺧﻮراك ﺣﻴﻮاﻧﺎت ﮔﻮﺷﺘﻲ ﻣﻤﻨﻮع ﺷﻮد‪ .‬اﻣﺮوزه اﺳﺘﻔﺎده از آﻧﺘﻲ ﺑﻴﻮﺗﻴـﻚﻫـﺎ ﺑـﺎ ﺻـﻨﻌﺖ ﭘـﺮورش ﻃﻴـﻮر ﻣـﺪرن‬ ‫ارﺗﺒﺎط ﺗﻨﮕﺎﺗﻨﮕﻲ دارد‪.‬‬ ‫‪ .3‬ﻣﺼﺮف آﻧﺘﻲﺑﻴﻮﺗﻴﻚﻫﺎ در ﺧﻮراك دام و ﻃﻴﻮر و ﭘﻴﺎﻣﺪﻫﺎي آن‬ ‫ﺗﺎ ﺳﺎل ‪ 1980‬ﻣﻴﻼدي در اﻳﺎﻻت ﻣﺘﺤﺪه ﺳﺎﻻﻧﻪ ﻧﺰدﻳﻚ ﺑﻪ ‪ 2/5‬ﻣﻴﻠﻴﻮن ﻛﻴﻠﻮﮔﺮم آﻧﺘﻲ ﺑﻴﻮﺗﻴﻚ ﻣﺼﺮف ﻣﻲﺷﺪ ﻛﻪ ﺗﻘﺮﻳﺒﺎً ‪ 45‬درﺻﺪ آن‬ ‫در ﻣﺼﺎرف ﻏﻴﺮ درﻣﺎﻧﻲ ﺑﻮده و در ﺗﻐﺬﻳﻪ دام ﻣﻮرد اﺳﺘﻔﺎده ﻗﺮار ﻣﻲﮔﺮﻓﺖ ]‪ .[26‬ﻣﻄﺎﻟﻌﺎت در اﻧﮕﻠﺴﺘﺎن ﻧﻴﺰ ﻧﺸﺎن ﻣﻲدﻫﺪ ﻛﻪ ﺑﻴﺶ از ﻧﻴﻤﻲ‬ ‫از آﻧﺘﻲﺑﻴﻮﺗﻴﻚ ﻣﺼﺮف ﺷﺪه در ﺳﺎل ‪ 2004‬ﻣﻴﻼدي در ﺻﻨﻌﺖ ﭘﺮورش دام ﺑﻮده اﺳﺖ‪ ،‬در ﺣﺎﻟﻲ ﻛﻪ در ﺳﺎل ‪ 2007‬ﺑﺎ ﻓﺮﻫﻨﮓﺳﺎزي‬ ‫ﻣﻨﺎﺳﺐ و وﺿﻊ ﻗﻮاﻧﻴﻦ ﺟﺪﻳﺪ‪ ،‬ﻣﺼﺮف آﻧﺘﻲﺑﻴﻮﺗﻴﻚ در ﺻﻨﻌﺖ ﭘﺮورش دام ﻛﺎﻫﺶ ﻳﺎﻓﺘﻪ و در درﻣﺎن اﻧﺴﺎن ﺑﻴﺸﺘﺮ ﺷﺪه اﺳﺖ ]‪ .[23‬در ﻣﻮرد‬ ‫ﺳﻬﻢ ﺑﺨﺶ دام و ﻃﻴﻮر از ﻣﺼﺮف آﻧﺘﻲﺑﻴﻮﺗﻴﻚ ﻛﺸﻮر اﻳﺮان اﻃﻼﻋﺎت دﻗﻴﻘﻲ در دﺳﺘﺮس ﻧﻴﺴﺖ‪.‬‬ ‫ﺑﻪ ﺳﻪ دﻟﻴﻞ آﻧﺘﻲﺑﻴﻮﺗﻴﻚﻫﺎ در زﻳﺮ د‪‬ز ﻣﺼﺮﻓﻲ ﺑﺮاي درﻣﺎن ﺑﻴﻤﺎري‪ 41‬در ﺗﻐﺬﻳﻪ ﺣﻴﻮاﻧﺎت ﮔﻮﺷﺘﻲ اﺳﺘﻔﺎده ﻣﻲﺷﻮﻧﺪ‪(1) :‬‬ ‫ﻣﻤﺎﻧﻌﺖ از ﻋﻔﻮﻧﺖﻫﺎي ﻧﺎﺷﻲ از ﺑﺎﻛﺘﺮيﻫﺎ و ﭘﻮﺗﻮزوآ؛ )‪ (2‬ﻛﺎﻫﺶ ﻣﻴﺰان ﻣﺼﺮف ﺧﻮراك؛ و )‪ (3‬ﺗﺤﺮﻳﻚ ﺳﺮﻋﺖ رﺷﺪ‬ ‫ﺣﻴﻮاﻧﺎت ]‪ .[11‬ﮔﺮﭼﻪ در ﺳﺎلﻫﺎي اوﻟﻴﻪ ﺷﻜﻞﮔﻴﺮي ﺻﻨﻌﺖ ﭘﺮورش ﻃﻴﻮر ﻓﻮاﻳﺪ ﻧﺎﺷﻲ از ﻣﺼﺮف ﺧﻮراﻛﻲ آﻧﺘﻲﺑﻴﻮﺗﻴﻚﻫﺎ ﺑﻪ ﺷﺪت‬ ‫ﻣﻮرد ﺗﻮﺟﻪ ﺑﻮد‪ ،‬اﻣﺎ ﺧﻴﻠﻲ زود ﭘﻴﺎﻣﺪﻫﺎي ﻧﺎﺷﻲ از اﻳﻦ ﻓﺮآوردهﻫﺎ در ﺗﻐﺬﻳﻪ دام و ﻣﺸﻜﻼت آن ﺑﺮاي ﺳﻼﻣﺖ اﻧﺴﺎن ﻣﺸﺨﺺ ﺷﺪ‪.‬‬ ‫ﻣﺼﺮف ﻏﻴﺮ درﻣﺎﻧﻲ آﻧﺘﻲﺑﻴﻮﺗﻴﻚﻫﺎ ﻣﻨﺠﺮ ﺑﻪ اﻧﺘﺨﺎب ﺟﻤﻌﻴﺖﻫﺎي ﻣﻴﻜﺮوﺑﻲ ﻣﻘﺎوم ﻣﻲﺷﻮد؛ ﺟﻤﻌﻴﺖﻫﺎﻳﻲ ﻛﻪ در ﺑﻴﻦ آﻧﻬﺎ ﻣﻤﻜﻦ‬ ‫اﺳﺖ ﺑﺎﻛﺘﺮيﻫﺎي ﺑﻴﻤﺎريزا )ﭘﺎﺗﻮژنﻫﺎ( ﻧﻴﺰ وﺟﻮد داﺷﺘﻪ ﺑﺎﺷﻨﺪ ﻛﻪ در ﻣﺤﻴﻂ زﻧﺪﮔﻲ ﺣﻴﻮاﻧﺎت اﻫﻠﻲ ﭘﺮاﻛﻨﺪه ﺷﻮﻧﺪ‪ .‬ﺑﻄﻮر ﻣﻌﻤﻮل در ﻳﻚ‬ ‫ﺟﻤﻌﻴﺖ ﺗﻴﭗ وﺣﺸﻲ ﺑﺎﻛﺘﺮﻳﺎﻳﻲ‪ ،‬ﺗﻘﺮﻳﺒﺎ ‪ 2‬درﺻﺪ ﺑﺎﻛﺘﺮيﻫﺎ ﺑﻪ ﻫﺮ ﻧﻮع آﻧﺘﻲﺑﻴﻮﺗﻴﻚ ﻣﻘﺎوم ﻫﺴﺘﻨﺪ؛ در ﺣﺎﻟﻲ ﻛﻪ در ﺟﻤﻌﻴﺖﻫﺎي ﺑﺎﻛﺘﺮﻳﺎﻳﻲ‬ ‫ﺟﺪا ﺷﺪه از ﺣﻴﻮاﻧﺎﺗﻲ ﻛﻪ از ﻃﺮﻳﻖ ﺧﻮراك ﺑﻄﻮر ﻣﺪاوم و در ﻣﻘﺎدﻳﺮ اﻧﺪك آﻧﺘﻲﺑﻴﻮﺗﻴﻚ درﻳﺎﻓﺖ ﻛﺮدهاﻧﺪ‪ 10 ،‬درﺻﺪ از ﺟﻤﻌﻴﺖ‬ ‫ﺑﺎﻛﺘﺮﻳﺎﻳﻲ ﺑﻪ آﻧﺘﻲ ﺑﻴﻮﺗﻴﻚﻫﺎ ﻣﻘﺎوم ﻫﺴﺘﻨﺪ ]‪ .[28‬ﺧﻄﺮ ﻧﺎﺷﻲ از اﻳﻦ ﺑﺎﻛﺘﺮيﻫﺎي ﻣﻘﺎوم زﻣﺎﻧﻲ ﺑﻴﺸﺘﺮ ﻣﻲﺷﻮد ﻛﻪ ﺑﻄﻮر ﻣﺜﺎل از ﻃﺮﻳﻖ ﻣﺪﻓﻮع‬ ‫ﺣﻴﻮاﻧﺎت )ﻣﺜﻼً در ﻃﻴﻮر ﻛﻪ ﺑﺮ روي ﺑﺴﺘﺮ ﭘﺮورش داده ﻣﻲﺷﻮﻧﺪ( در ﻣﺤﻴﻂ ﭘﺮاﻛﻨﺪه ﺷﺪه و ﻗﻄﻌﻪ ﭘﻼﺳﻤﻴﺪي ﻣﻘﺎوم ﺑﻪ آﻧﺘﻲﺑﻴﻮﺗﻴﻚ ﺧﻮد را‬ ‫‪٤٠ Streptomycin‬‬ ‫‪٤١ Subtherapeutic‬‬

‫ﺑﻪ ﺑﺎﻛﺘﺮيﻫﺎي ﺣﺴﺎس ﺑﻪ آﻧﺘﻲ ﺑﻴﻮﺗﻴﻚ ﻣﻨﺘﻘﻞ ﻧﻤﺎﻳﻨﺪ و ﻣﻮﺟﺐ ﺷﻮﻧﺪ ﻛﻪ ﺑﺎﻛﺘﺮيﻫﺎي ﺣﺴﺎس ﻧﻴﺰ ﺑﻪ آﻧﺘﻲﺑﻴﻮﺗﻴﻚﻫﺎ ﻣﻘﺎوم ﺷﻮﻧﺪ‪ .‬در ﻧﻬﺎﻳﺖ‬ ‫دﺳﺘﻪاي از ﭘﺎﺗﻮژنﻫﺎ اﻳﺠﺎد ﻣﻲﺷﻮﻧﺪ ﻛﻪ ﺑﻪ ﭼﻨﺪﻳﻦ آﻧﺘﻲﺑﻴﻮﺗﻴﻚ ﻣﻘﺎوﻣﺖ ﻧﺸﺎن ﻣﻲدﻫﻨﺪ‪ 42‬ﻛﻪ ﺑﺮاي ﺳﻼﻣﺖ اﻧﺴﺎن و دام ﺗﻬﺪﻳﺪ ﺟﺪي ﺑﻪ‬ ‫ﺣﺴﺎب ﻣﻲآﻳﻨﺪ‪.‬‬ ‫آﻧﺘﻲﺑﻴﻮﺗﻴﻚﻫﺎ ﻣﻤﻜﻦ اﺳﺖ در ﻣﺎﻫﻴﭽﻪ ﺣﻴﻮاﻧﺎت ﮔﻮﺷﺘﻲ ﺗﺠﻤﻊ ﻳﺎﻓﺘﻪ و ﺗﻮﺳﻂ ﻣﺮدم ﻣﺼﺮف ﺷﻮد و ﻣﻮﺟﺐ ﻣﻘﺎوﻣﺖ ﺑﻪ آﻧﺘﻲ‪-‬‬ ‫ﺑﻴﻮﺗﻴﻚ ﻫﻢ در ﻣﺼﺮفﻛﻨﻨﺪﮔﺎن ﻣﺤﺼﻮﻻت آﻟﻮده و ﻫﻢ در آﻧﻬﺎﻳﻲ ﺷﻮد ﻛﻪ اﻳﻦ ﻣﺤﺼﻮﻻت را ﻣﺼﺮف ﻧﻜﺮدهاﻧﺪ ]‪ .[20‬اﻳﻦ ﻣﻘﺎوﻣﺖ ﺑﻪ‬ ‫آﻧﺘﻲﺑﻴﻮﺗﻴﻚﻫﺎ ﻣﻲﺗﻮاﻧﺪ ﻣﻨﺠﺮ ﺑﻪ ﻣﺸﻜﻼﺗﻲ در درﻣﺎن اﻧﺴﺎن و ﺣﻴﻮاﻧﺎت ﺑﺎ آﻧﺘﻲﺑﻴﻮﺗﻴﻚﻫﺎ ﺷﻮد‪ .‬ﻗﺎﺑﻠﻴﺖ اﻧﺘﻘﺎل ﻋﻮاﻣﻞ ﺑﻴﻤﺎريزاي ﮔﻮارﺷﻲ‬ ‫ﻣﺎﻧﻨﺪ ‪ .Campylobacter spp ،.Salmonella spp‬و ﺳﺎﻳﺮ ﭘﺎﺗﻮژنﻫﺎي رودهاي از ﻃﺮﻳﻖ ﺧﻮراك‪ ،‬ﮔﻮﺷﺖ‪ ،‬آب و ﻓﻀﻮﻻت ﺣﻴﻮاﻧﻲ‬

‫اﺛﺒﺎت ﺷﺪه اﺳﺖ ]‪ .[20‬ﻋﻼوه ﺑﺮ ﭘﺎﺗﻮژنﻫﺎي ﮔﻮارﺷﻲ‪ ،‬ﻋﻮاﻣﻞ ﺑﻴﻤﺎريزاي دﻳﮕﺮي ﺷﺎﻣﻞ ‪،Streptococcus ،Staphylococcus‬‬ ‫‪ Pseudomonas ،Aeromonas ،Clostridium‬و ‪ Yersinia‬ﻧﻴﺰ ﻣﻲﺗﻮاﻧﻨﺪ ﺑﻪ آﻧﺘﻲﺑﻴﻮﺗﻴﻚﻫﺎ ﻣﻘﺎوﻣﺖ ﭘﻴﺪا ﻛﻨﻨﺪ‪ .‬ﻫﻤﭽﻨﻴﻦ‬ ‫‪ Escherichia coli‬در ﺟﻮاﻣﻊ ﺣﻴﻮاﻧﻲ و اﻧﺴﺎﻧﻲ ﺑﻪ ﻋﻨﻮان ﻳﻚ ﻋﺎﻣﻞ ﻋﻔﻮﻧﺖزا ﻣﻄﺮح اﺳﺖ ﻛﻪ ﻣﻲﺗﻮان آن را ﺑﻪ ﻟﻴﺴﺖ ﺑﺎﻻ اﺿﺎﻓﻪ‬ ‫ﻧﻤﻮد ]‪ .[20‬از آﻧﺠﺎﻳﻲ ﻛﻪ ﺑﻪ ﻣﻨﻈﻮر درﻣﺎن ﺑﻴﻤﺎريﻫﺎي ﻋﻔﻮﻧﻲ ﺗﺎﻛﻨﻮن ﻫﻴﭻ ﺟﺎﻳﮕﺰﻳﻨﻲ ﺑﺮاي آﻧﺘﻲﺑﻴﻮﺗﻴﻚﻫﺎ ﻳﺎﻓﺖ ﻧﺸﺪه اﺳﺖ‪ ،‬و ﻫﻤﭽﻨﻴﻦ‬ ‫ﺗﻮﺳﻌﻪ ﺑﺎﻛﺘﺮيﻫﺎي ﻣﻘﺎوم ﺑﻪ آﻧﺘﻲﺑﻴﻮﺗﻴﻚ ﻛﻪ ﻧﺎﺷﻲ از ﻣﺼﺮف ﺑﻲ روﻳﻪ آﻧﺘﻲﺑﻴﻮﺗﻴﻚﻫﺎ در ﺗﻮﻟﻴﺪ ﻣﺤﺼﻮﻻت داﻣﻲ ﻣﻲﺑﺎﺷﺪ‪ ،‬ﻟﺬا اﻳﻦ ﻣﺴﺌﻠﻪ‬ ‫ﻣﻮﺟﺐ ﺷﺪه اﺳﺖ ﻛﻪ ﻣﺘﺨﺼﺼﺎن ﺗﻮﻟﻴﺪ و ﭘﺮورش ﻃﻴﻮر ﺑﻪ دﻧﺒﺎل راﻫﻲ ﺑﺮاي ﺣﺬف آﻧﺘﻲﺑﻴﻮﺗﻴﻚ از ﺻﻨﻌﺖ ﭘﺮورش ﻃﻴﻮر ﺑﺎﺷﻨﺪ‪.‬‬ ‫‪ .4‬ﻣﻘﺎوﻣﺖ ﺑﻪ آﻧﺘﻲ ﺑﻴﻮﺗﻴﻚ در اﻧﺴﺎن‬ ‫ﺗﻨﻬﺎ در اﻳﺎﻻت ﻣﺘﺤﺪه ﺳﺎﻻﻧﻪ ‪ 76‬ﻣﻴﻠﻴﻮن ﻧﻔﺮ ﺑﻪ دﻟﻴﻞ ﻣﺼﺮف ﻣﺤﺼﻮﻻت ﻏﺬاﻳﻲ آﻟﻮده ﺑﻪ ﭘﺎﺗﻮژنﻫـﺎ ﺑﻴﻤـﺎر ﻣـﻲﺷـﻮﻧﺪ‪ .‬ﺑﺨـﺶ اﻋﻈـﻢ اﻳـﻦ‬ ‫ﭘﺎﺗﻮژنﻫﺎ از ﻣﺤﺼﻮﻻت ﮔﻮﺷﺘﻲ داﻣﻲ و ﻳﺎ ﻛﻮد داﻣﻲ ﻣﻨﺘﻘﻞ ﻣﻲﺷﻮﻧﺪ‪ .‬ﺳﺎﻟﻴﺎﻧﻪ ‪ 7‬ﻣﻴﻠﻴﺎرد دﻻر ﻫﺰﻳﻨﻪ درﻣﺎن اﻳﻦ ﺑﻴﻤﺎريﻫﺎ ﻣـﻲﺷـﻮد و ﻧﺰدﻳـﻚ‬ ‫ﺑﻪ ‪ 1600‬ﻣﻮرد ﻣﺮگ ﻣﺴﺘﻘﻴﻢ ﻧﺎﺷﻲ از ﻣﺼﺮف ﻣﺤﺼﻮﻻت آﻟﻮده رخ ﻣﻲدﻫﺪ ]‪ .[7‬ﻳﻜﻲ از ﻋﻤﺪهﺗﺮﻳﻦ دﻻﻳﻞ وﻗﻮع ﭼﻨـﻴﻦ ﻣـﻮاردي از ﻣـﺮگ‬ ‫و ﻣﻴﺮ اﺑﺘﻼ ﺑﻪ ﺑﻴﻤﺎريﻫﺎي ﻋﻔﻮﻧﻲ ﺑﺎﻛﺘﺮﻳﺎﻳﻲ اﺳﺖ‪ .‬در ﺻﻮرﺗﻲ ﻛﻪ ﺑﻪ دﻟﻴﻞ ﻣﺼﺮف ﻣﺪاوم ﮔﻮﺷﺖ ﺣﺎوي آﻧﺘﻲﺑﻴﻮﺗﻴـﻚ‪ ،‬ﺑـﺪن ﻣﺼـﺮف ﻛﻨﻨـﺪه‬ ‫ﻧﺴﺒﺖ ﺑﻪ آن آﻧﺘﻲﺑﻴﻮﺗﻴﻚ واﻛﻨﺸﻲ ﻧﻤﻲدﻫﺪ‪ ،‬و در ﺣﻘﻴﻘﺖ آﻧﺘﻲﺑﻴﻮﺗﻴـﻚ دﻳﮕـﺮ ﻗـﺎدر ﻧﻴﺴـﺖ آن ﺳـﻮﻳﻪ ﻣﻘـﺎوم ﻣﻴﻜـﺮوب را از ﺑـﻴﻦ ﺑﺒـﺮد‪ .‬در‬ ‫ﻣﻮرد ﻣﻴﺰان اﺑﺘﻼي ﻣﺮدم در ﻛﺸﻮر ﺑﻪ ﺑﻴﻤﺎريﻫﺎي ﻧﺎﺷﻲ از ﻏﺬاي ﻧﺎﺳﺎﻟﻢ )ﻣﺴﻤﻮﻣﻴﺖ ﻏﺬاﻳﻲ( آﻣﺎر دﻗﻴﻘﻲ در دﺳﺖ ﻧﻴﺴﺖ‪.‬‬ ‫ﺑﻪ ﻧﻈﺮ ﻣﻲرﺳﺪ ﻛﻪ ﻧﻤﻲﺗﻮان ﺑﺮاي ﻣﺸﻜﻼت ﻧﺎﺷﻲ از ﻣﺼﺮف آﻧﺘﻲﺑﻴﻮﺗﻴﻚ در ﺧﻮراك دام ﻛﻪ ﻣﻮﺟﺐ ﺑﺎﻗﻲ ﻣﺎﻧـﺪن ﺑﺨﺸـﻲ از آن‬ ‫در ﻣﺤﺼﻮﻻت داﻣﻲ ﻣﻲﺷﻮد و ﻫﻤﭽﻨﻴﻦ ﻣﻘﺎوﻣﺖ ﺑﻪ آﻧﺘﻲﺑﻴﻮﺗﻴﻚﻫﺎ در اﻧﺴﺎن ﻳﻚ ﻧﺴﺨﻪ ﻛﻠﻲ و ﺟﻬﺎﻧﻲ ﭘﻴﭽﻴﺪ‪ .‬در واﻗـﻊ ﻣﻘﺎوﻣـﺖ ﺑـﻪ آﻧﺘـﻲ‪-‬‬ ‫ﺑﻴﻮﺗﻴﻚﻫﺎ در ﺟﻮاﻣﻊ اﻧﺴﺎﻧﻲ ﻛﻪ ﻧﺎﺷﻲ از ﻣﺼﺮف ﺗﻮﻟﻴﺪات داﻣﻲ ﻏﻴﺮ اُرﮔﺎﻧﻴﻚ ﻣﻲﺑﺎﺷﺪ‪ ،‬ﻣﻲﺗﻮاﻧﺪ ﺗﺤـﺖ ﺗـﺄﺛﻴﺮ ﻧـﮋاد‪ ،‬آب و ﻫـﻮا‪ ،‬ﻓﺮﻫﻨـﮓ و‬ ‫ﻋﺎدات ﺗﻐﺬﻳﻪاي و ﺳﺒﻚ زﻧﺪﮔﻲ ﺑﺎﺷﺪ ]‪ .[23‬ﺑﻪ ﻫﻤﻴﻦ دﻟﻴﻞ ﺗﻌﺮﻳﻒ "ﻣﻘﺎوﻣﺖ ﺑﻪ آﻧﺘﻲﺑﻴﻮﺗﻴـﻚﻫـﺎ" ﻧﻴـﺰ ﻣـﻲﺗﻮاﻧـﺪ در ﻛﺸـﻮرﻫﺎي ﻣﺨﺘﻠـﻒ و‬ ‫ﺣﺘﻲ ﻣﻨﺎﻃﻖ ﻣﺨﺘﻠﻒ ﻳﻚ ﻛﺸﻮر ﻣﺘﻔﺎوت ﺑﺎﺷﺪ‪ .‬اﻳﻦ ﻳﻚ ﺣﻘﻴﻘﺖ اﺳﺖ ﻛﻪ اﻓﺰاﻳﺶ ﻣﺼﺮف آﻧﺘﻲﺑﻴﻮﺗﻴـﻚ ﻣﻮﺟـﺐ اﻓـﺰاﻳﺶ ﻣﻘﺎوﻣـﺖ ﺑـﻪ آن‬ ‫ﻣﻲﺷﻮد‪ ،‬ﺑﺎ وﺟﻮد اﻳﻦ در درك ﻣﻔﻬﻮم "ﻣﻘﺎوﻣﺖ" ﺑﺎﻳﺪ ﺑﻴﺸﺘﺮ دﻗﺖ ﻧﻤﻮد‪ .‬ﺑﻪ ﻋﻨﻮان ﻣﺜﺎل ﻣﻔﻬﻮم ﻣﻘﺎوﻣﺖ در اﻳـﺎﻻت ﻣﺘﺤـﺪه و اﺗﺤﺎدﻳـﻪ اروﭘـﺎ‬ ‫ﺗﻌﺮﻳﻒ ﻣﺸﺎﺑﻬﻲ ﻧﺪارد و ﻫﻤﻴﻦ ﻣﺴﺌﻠﻪ اراﺋﻪ ﻳﻚ راﻫﻜﺎر واﺣﺪ ﺑﻴﻦاﻟﻤﻠﻠﻲ را ﻣﺸﻜﻞ ﻣﻲﻛﻨﺪ‪ .‬از آﻧﺠﺎﻳﻲ ﻛﻪ ﺗﻌﺮﻳـﻒ ﻣﺸـﺨﺺ و ﺟﻬـﺎﻧﻲ ﺑـﺮاي‬ ‫"ﻣﻴﺰان ﻣﻘﺎوﻣﺖ" ﺑﻪ آﻧﺘﻲ ﺑﻴﻮﺗﻴﻚ وﺟﻮد ﻧﺪارد‪ ،‬ﺑﻪ ﻫﻤﻴﻦ دﻟﻴﻞ ﻧﻤﻲﺗﻮان ﺑﻪ ﺳﺎدﮔﻲ راهﻛﺎري ﺑﺮاي ﻛـﺎﻫﺶ ﻣﺼـﺮف ﻋﻤـﻮﻣﻲ آﻧﺘـﻲﺑﻴﻮﺗﻴـﻚ‬ ‫در ﻛﺸﻮرﻣﺎن ﭘﻴﺸﻨﻬﺎد ﻛﺮد‪ .‬ﺑﻨﺎﺑﺮاﻳﻦ‪ ،‬ﺑﺴﺘﻪ ﺑﻪ ﺷﺮاﻳﻂ ﻛﺸﻮر‪ ،‬ﺗﺪوﻳﻦ ﻳﻚ ﺗﻌﺮﻳﻒ ﺟﺎﻣﻊ از ﻣﻘﺎوﻣﺖ ﺑﻪ آﻧﺘﻲ ﺑﻴﻮﺗﻴـﻚ و ﻫﻤﭽﻨـﻴﻦ ﺧﺼﻮﺻـﻴﺎت‬ ‫ﻳﻚ ﻣﺤﺼﻮل اُرﮔﺎﻧﻴﻚ ﻻزم ﺑﻮده و در اﻳﻦ راه ﻧﻤﻲﺗﻮان از اﻟﮕﻮﻫﺎي اراﺋﻪ ﺷﺪه در ﻛﺸﻮرﻫﺎي دﻳﮕﺮ ﺑﻄﻮر ﻛﺎﻣﻞ اﺳﺘﻔﺎده ﻧﻤﻮد‪.‬‬ ‫)‪٤٢ Multiple-antibiotic resistance (MAR‬‬

‫‪ .5‬ﻣﺤﺪود ﻧﻤﻮدن ﻣﺼﺮف آﻧﺘﻲﺑﻴﻮﺗﻴﻚﻫﺎ‬ ‫اﻗﺪاﻣﺎت ﺑﺴﻴﺎر ﻣﺘﻌﺪدي در ﺣﻔﻆ ﺑﻬﺪاﺷﺖ ﻣﺤﺼﻮﻻت ﮔﻮﺷﺘﻲ ﭘﺲ از ﻛﺸﺘﺎر ﺗﺎ رﺳﻴﺪن ﺑـﻪ دﺳـﺖ ﻣﺼـﺮفﻛﻨﻨـﺪه اﻧﺠـﺎم ﻣـﻲﺷـﻮد‪ ،‬اﻣـﺎ‬ ‫ﺑﺴﻴﺎري از آﻟﻮدﮔﻲﻫﺎ ﻧﻴﺰ ﻗﺒﻞ از ﻛﺸﺘﺎر و ﺑﺨﺼﻮص در ﻫﻨﮕﺎم ﭘﺮورش ﺑﻮﺟﻮد ﻣﻲآﻳﺪ‪ .‬ﻳﻜﻲ از راهﻫﺎ ﺑﺮاي اﻓﺰاﻳﺶ ﺑﻬﺪاﺷـﺖ در زﻣـﺎن ﺗﻮﻟﻴـﺪ‬ ‫اﺳﺘﻔﺎده از آﻧﺘﻲﺑﻴﻮﺗﻴﻚﻫﺎ در ﺟﻴﺮه ﻏﺬاﻳﻲ ﺣﻴﻮاﻧﺎت اﺳﺖ‪ .‬ﻋﻠﻴﺮﻏﻢ ﺧﻄﺮاﺗﻲ ﻛﻪ ﻣﺼﺮف ﻣﺪاوم آﻧﺘﻲﺑﻴﻮﺗﻴﻚﻫﺎ و اﺣﺘﻤﺎﻻً ﺑـﺎﻗﻲﻣﺎﻧـﺪن آﻧﻬـﺎ در‬ ‫ﻣﺤﺼﻮﻻت داﻣـﻲ دارد‪ ،‬از ﻃـﺮف اﺗﺤﺎدﻳـﻪ اروﭘـﺎ اﺳـﺘﻔﺎده از آﻧﺘـﻲﺑﻴﻮﺗﻴـﻚ در ﺧـﻮراك ﺣﻴﻮاﻧـﺎت ﮔﻮﺷـﺘﻲ‪ ،‬ﻫﻤﭽﻨـﺎن ﺑـﻪ ﻋﻨـﻮان ﻳﻜـﻲ از‬ ‫ﻣﺆﺛﺮﺗﺮﻳﻦ راهﻛﺎرﻫﺎ در ﻛﻨﺘﺮل آﻟﻮدﮔﻲ ﻣﺤﺼﻮﻻت ﮔﻮﺷﺘﻲ در ﻣﺮﺣﻠﻪ ﺗﻮﻟﻴﺪ‪ ،‬ﺗﻮﺻﻴﻪ ﻣـﻲﺷـﻮد ]‪ .[7‬ﺑـﺎﻛﺘﺮيﻫـﺎ از ﻣﻜﺎﻧﻴﺴـﻢﻫـﺎي ﭘﻴﭽﻴـﺪهاي‬ ‫ﺑﺮاي ﻣﻘﺎوﻣﺖ ﺑﻪ آﻧﺘﻲﺑﻴﻮﺗﻴﻚﻫﺎ اﺳﺘﻔﺎده ﻣﻲﻛﻨﻨـﺪ‪ ،‬و اﺳـﺘﻔﺎده ﮔﺴـﺘﺮده از آﻧﺘـﻲﺑﻴﻮﺗﻴـﻚﻫـﺎ ﻫـﻢ در اﻧﺴـﺎن و ﻫـﻢ در ﭘـﺮورش دام‪ ،‬ﻣﻨﺠـﺮ ﺑـﻪ‬ ‫ﮔﺴﺘﺮش ﺳﻮﻳﻪﻫﺎي ﺑﺎﻛﺘﺮي ﻣﻘﺎوم ﺑﻪ آﻧﺘﻲﺑﻴﻮﺗﻴﻚ در ﺳﻄﺢ ﺟﻬﺎن ﺷﺪه اﺳﺖ‪ .‬ﻋﻠﻴﺮﻏﻢ اﺳﺘﻔﺎده ﻣﺘﺪاول آﻧﺘﻲﺑﻴﻮﺗﻴـﻚﻫـﺎ در ﺗﻐﺬﻳـﻪ دام‪ ،‬اﻏﻠـﺐ‬ ‫ﻣﺸﻜﻞ اﺳﺖ ﻛﻪ ﻳﻚ ﺑﺎﻛﺘﺮي ﺑﺨﺼﻮص را ﺑﺎ آﻧﺘﻲﺑﻴﻮﺗﻴﻚ ﺧﺎﺻﻲ ﻫﺪف ﻗﺮار داد‪ ،‬زﻳﺮا ﮔﺮوهﻫﺎي ﺑﺴﻴﺎر ﻣﺘﻌﺪدي از آﻧﺘﻲﺑﻴﻮﺗﻴـﻚﻫـﺎ وﺟـﻮد‬ ‫دارﻧﺪ و ﻫﻤﻪ آﻧﻬﺎ ﺗﻤﺎم ﺑﺎﻛﺘﺮيﻫﺎ را ﻫﺪف ﻗﺮار ﻧﻤﻲدﻫﻨﺪ‪ .‬ﺑﻨﺎﺑﺮاﻳﻦ‪ ،‬در ﺟﻴﺮه ﺣﻴﻮاﻧﺎت ﭘﺮورﺷﻲ اﻏﻠﺐ آﻧﺘﻲ ﺑﻴﻮﺗﻴﻚﻫـﺎي وﺳـﻴﻊاﻟﻄﻴـﻒ ﻣـﻮرد‬ ‫اﺳﺘﻔﺎده ﻗﺮار ﻣﻲﮔﻴﺮﻧﺪ‪.‬‬ ‫ﻣﺼﺮف آﻧﺘﻲﺑﻴﻮﺗﻴﻚ ﺑﺮاي ﻛﻨﺘﺮل ﭘﺎﺗﻮژنﻫﺎي دﺳﺘﮕﺎه ﮔﻮارش ﮔﺮﭼﻪ ﻣﺰاﻳﺎﻳﻲ دارد‪ ،‬اﻣﺎ ﻣﻤﻜـﻦ اﺳـﺖ ﻣﻮﺟـﺐ آﺳـﻴﺐ دﻳـﺪن‬ ‫اﻛﻮﺳﻴﺴﺘﻢ ﻣﻴﻜﺮوﺑﻲ دﺳﺘﮕﺎه ﮔﻮارش ﮔﺮدد ﻛﻪ ﺧﻮد ﻣﻨﺠﺮ ﺑﻪ ﻏﺎﻟﺐ ﺷﺪن ﭘﺎﺗﻮژنﻫﺎي ﻓﺮﺻﺖ ﻃﻠﺐ ﻣـﻲﺷـﻮد‪ ،‬در ﺣـﺎﻟﻲ ﻛـﻪ در ﺣﺎﻟـﺖ‬ ‫ﻃﺒﻴﻌﻲ ﻣﻤﻜﻦ اﺳﺖ ﺑﻮاﺳﻄﻪ ﻛﻤﺘﺮ ﺑﻮدن ﭘﺎﺗﻮژنﻫﺎ ﻧﺴﺒﺖ ﺑﻪ ﻓﻠﻮر ﻃﺒﻴﻌﻲ دﺳﺘﮕﺎه ﮔﻮارش‪ ،‬ﺟﻤﻌﻴﺖ آﻧﻬﺎ در ﺧـﻼل رﻗﺎﺑـﺖ در ﺣـﺪ ﻛﻨﺘـﺮل‬ ‫ﺷﺪهاي ﺑﺎﻗﻲ ﺑﻤﺎﻧﺪ‪ .‬ﻫﻤﭽﻨﻴﻦ ﻣﻲﺗﻮان ﭼﻨﻴﻦ اﺳﺘﺪﻻﻟﻲ را در ﻣﻮرد ﻧﻘﺶ ﻣﺼﺮف ﻏﻴﺮدرﻣـﺎﻧﻲ آﻧﺘـﻲﺑﻴﻮﺗﻴـﻚ در ﺷـﻜﻞﮔﻴـﺮي ﻣﻘﺎوﻣـﺖ ﺑـﻪ‬ ‫آﻧﺘﻲﺑﺎدي ﺑﻴﺎن ﻧﻤﻮد ]‪ ،[39‬ﻛﻪ ﻣﻮﺟﺐ ﻣﺨﺎﻟﻔﺖﻫﺎي ﺟﺪيﺗﺮي در ﻣـﻮرد ﻣﺼـﺮف آﻧﺘـﻲﺑﻴﻮﺗﻴـﻚ در ﻛﻨﺘـﺮل ﺑـﺎﻛﺘﺮيﻫـﺎي ﺑﻴﻤـﺎريزا در‬ ‫ﺣﻴﻮاﻧﺎت ﮔﻮﺷﺘﻲ ﻣﻲﺷﻮد‪ .‬ﻟﺬا ﺑﻪ دﻟﻴﻞ ﺣﺴﺎﺳﺖ اذﻫﺎن ﻋﻤﻮﻣﻲ در ﺧﺼﻮص ﻣﻘﺎوﻣﺖ ﺑﻪ آﻧﺘﻲﺑﻴﻮﺗﻴﻚﻫﺎ‪ ،‬اﻳـﻦ اﻣﻜـﺎن وﺟـﻮد دارد ﻛـﻪ در‬ ‫آﻳﻨﺪه ﻧﺰدﻳﻚ‪ ،‬ﻣﺼﺮف آﻧﻬﺎ ﺑﻪ ﻋﻨﻮان ﻣﺤﺮك رﺷﺪ در ﺗﻐﺬﻳﻪ دام ﻣﺤﺪود ﺷﺪه و ﻳﺎ ﺑﻄﻮر ﻛﻠﻲ ﻣﻤﻨﻮع ﺷﻮد‪.‬‬ ‫‪ .6‬ﻳﺎﻓﺘﻦ ﺟﺎﻳﮕﺰﻳﻦ ﺑﺮاي ﻣﺼﺎرف ﻏﻴﺮ درﻣﺎﻧﻲ آﻧﺘﻲﺑﻴﻮﺗﻴﻚﻫﺎ‬ ‫ﻣﻄﺎﻟﻌﺎت ﻣﺘﻌﺪدي ﺑﻪ ﻣﻨﻈﻮر ﻣﻌﺮﻓﻲ ﻣﻮاد و ﺗﺮﻛﻴﺒﺎت ﺟﺎﻳﮕﺰﻳﻦ ﺑﺮاي ﻣﺼﺮف ﻏﻴﺮ درﻣﺎﻧﻲ آﻧﺘﻲﺑﻴﻮﺗﻴﻚﻫﺎ ﺻﻮرت ﮔﺮﻓﺘﻪ اﺳﺖ و‬ ‫ﮔﺎﻫﻲ ﺑﻪ ﺟﺎي ﻳﻚ ﺗﺮﻛﻴﺐ ﺟﺎﻳﮕﺰﻳﻦ ﺑﻪ ﻣﻨﻈﻮر ﺟﻠﻮﮔﻴﺮي از رﺷﺪ و ﺗﻜﺜﻴﺮ ﭘﺎﺗﻮژنﻫﺎ‪ ،‬ﻣﺤﻘﻘﺎن ﺗﺮﻛﻴﺒﺎﺗﻲ را ﻣﻌﺮﻓﻲ ﻣﻲﻛﻨﻨﺪ ﻛﻪ‬ ‫ﻣﺘﺎﺑﻮﻟﻴﺖﻫﺎي ﺳﻤﻲ ﭘﺎﺗﻮژنﻫﺎ را ﻣﻬﺎر ﻛﻨﺪ‪ .‬ﻣﻬﻤﺘﺮﻳﻦ وﻳﮋﮔﻲ ﻛﻪ ﻳﻚ ﺗﺮﻛﻴﺐ ﺟﺎﻳﮕﺰﻳﻦ آﻧﺘﻲﺑﻴﻮﺗﻴﻚ ﺑﺎﻳﺪ داﺷﺘﻪ ﺑﺎﺷﺪ‪ ،‬اﻳﻦ اﺳﺖ ﻛﻪ‬ ‫ﻋﻼوه ﺑﺮ ﻋﻤﻞ از ﺑﻴﻦ ﺑﺮدن ﻳﺎ ﻣﺤﺪود ﻛﺮدن ﭘﺎﺗﻮژنﻫﺎ‪ ،‬در ﺻﻮرت ﺑﺎﻗﻲ ﻣﺎﻧﺪن در ﻳﻚ ﻣﺤﺼﻮل داﻣﻲ ﺑﺮ ﺳﻼﻣﺖ اﻧﺴﺎن ﺗﺄﺛﻴﺮ ﻣﻨﻔﻲ‬ ‫ﻧﺪاﺷﺘﻪ ﺑﺎﺷﺪ‪ .‬ﻃﻴﻒ ﺑﺴﻴﺎر ﻣﺘﻨﻮﻋﻲ از اﻳﻦ دﺳﺖ ﺟﺎﻳﮕﺰﻳﻦﻫﺎ ﻣﻌﺮﻓﻲ ﺷﺪه اﺳﺖ‪ .‬ﺑﺎ وﺟﻮد اﻳﻦ‪ ،‬در اﻳﻦ ﺑﺨﺶ ﺗﻨﻬﺎ ﺑﺮﺧﻲ از اﻳﻦ ﺗﺮﻛﻴﺒﺎت‬ ‫ﻣﻌﺮﻓﻲ ﻣﻲﺷﻮﻧﺪ‪.‬‬ ‫‪-N .1 .6‬اﺳﺘﻴﻞﺳﻴﺴﺘﺌﻴﻦ‬

‫‪43‬‬

‫ﮔﺎﻫﻲ ﻣﺸﻜﻞ ﻣﻮﺟﻮد در واﺣﺪ ﭘﺮورش‪ ،‬وﺟﻮد ﻳﻚ ﻣﻴﻜﺮواُرﮔﺎﻧﻴﺴﻢ ﻧﻴﺴﺖ‪ ،‬ﺑﻠﻜﻪ ﻣﺸﻜﻞ ﻣﺘﺎﺑﻮﻟﻴﺖ آن ﻣﻴﻜﺮواُرﮔﺎﻧﻴﺴﻢ اﺳﺖ ﻛﻪ‬ ‫ﻣﻤﻜﻦ اﺳﺖ در ﻫﺮ ﺟﺎﻳﻲ و ﺣﺘﻲ ﺧﺎرج از ﺳﺎﻟﻦ ﻣﺮﻏﺪاري ﺗﻮﻟﻴﺪ ﺷﺪه ﺑﺎﺷﺪ‪-N .‬اﺳﺘﻴﻞﺳﻴﺴﺘﺌﻴﻦ )‪ (NAC‬ﺑﻪ ﻋﻨﻮان ﻳﻚ ﭘﺎدزﻫﺮ ﺳﺎﻟﻢ ﺑﺮاي‬ ‫اﻧﺴﺎن‪ ،‬ﭘﺴﺘﺎﻧﺪاران و ﻃﻴﻮر ﺑﻪ ﺷﻤﺎر ﻣﻲرود و ﻃﻴﻒ وﺳﻴﻌﻲ از ﻋﻮاﻣﻞ ﺳﻤﻲ و ﺳﺮﻃﺎنزا‪ ،‬از ﺟﻤﻠﻪ آﻓﻼﺗﻮﻛﺴﻴﻦ ‪ B1‬را ﻣﻬﺎر ﻣﻲﻛﻨﺪ‪.‬‬ ‫آﻓﻼﺗﻮﻛﺴﻴﻦ ‪ B1‬ﻣﺘﺎﺑﻮﻟﻴﺖ ﺛﺎﻧﻮﻳﻪ ﻗﺎرچﻫﺎي ‪ Aspergillus flavus‬و‪ Aspergillus parasiticus‬اﺳﺖ ﻛﻪ در داﻧﻪﻫﺎي ﻏﻼت و ﺳﺎﻳﺮ‬ ‫ﻣﺤﺼﻮﻻت ﺧﻮراﻛﻲ ﺑﻪ ﻋﻨﻮان ﻳﻚ آﻟﻮدهﻛﻨﻨﺪه ﻃﺒﻴﻌﻲ ﻳﺎﻓﺖ ﻣﻲﺷﻮد‪ .‬آﻓﻼﺗﻮﻛﺴﻴﻦ ‪ B1‬ﭼﻨﺎﻧﭽﻪ در ﺧﻮراك ﻃﻴﻮر ﻣﻮﺟﻮد ﺑﺎﺷﺪ‪ ،‬ﻣﻨﺠﺮ ﺑﻪ‬ ‫)‪٤٣ N-acetylcysteine (NAC‬‬

‫اﺛﺮات ﻧﺎﻣﻄﻠﻮب ﻣﺘﻌﺪدي ﺑﺮ ﺳﻼﻣﺖ آﻧﻬﺎ ﻣﻲﺷﻮد ]‪ .[17‬ﭘﺲ از ﻣﺼﺮف آﻓﻼﺗﻮﻛﺴﻴﻦ ‪ B1‬از راه ﺧﻮراك‪ ،‬ﺑﻴﺶ از ‪ 90‬درﺻﺪ آن از راه‬ ‫ﺻﻔﺮا و ﻛﻠﻴﻪﻫﺎي ﭘﺮﻧﺪه دﻓﻊ ﻣﻲﺷﻮد‪ ،‬اﻣﺎ ﻧﺰدﻳﻚ ﺑﻪ ‪ 6/25‬درﺻﺪ آن در ﻣﺎﻫﻴﭽﻪ ﺳﻴﻨﻪ و ران ﭘﺮﻧﺪه ﺑﺎﻗﻲ ﻣﻲﻣﺎﻧﺪ ]‪ .[38‬اﺳﺘﻔﺎده از ‪-N‬اﺳﺘﻴﻞ‪-‬‬ ‫ﺳﻴﺴﺘﺌﻴﻦ در ﺧﻮراك ﻃﻴﻮر ﻣﻮﺟﺐ ﻓﻌﺎل ﺷﺪن ﻣﺴﻴﺮي ﺑﻴﻮﺷﻴﻤﻴﺎﻳﻲ ﻣﻲﺷﻮد ﻛﻪ در ﻧﻬﺎﻳﺖ ﺑﺎ ﺧﻨﺜﻲ ﺷﺪن آﻓﻼﺗﻮﻛﺴﻴﻦ ‪ ،B1‬اﺛﺮات ﺳﻤﻲ آن‬ ‫را ﻣﺮﺗﻔﻊ ﻣﻲﻛﻨﺪ‪.‬‬ ‫‪ .2 .6‬آﻧﺘﻲﺑﻴﻮﺗﻴﻚﻫﺎي ﺑﺎ ﻧﻴﻤﻪ ﻋﻤﺮ ﭘﺎﺋﻴﻦ‬ ‫ﻋﻠﻴﺮﻏﻢ ﻣﻀﺮات ﻧﺎﺷﻲ از ﻣﺼﺮف آﻧﺘﻲﺑﻴﻮﺗﻴﻚﻫﺎ‪ ،‬ﺗﺤﻘﻴﻘﺎت اﺧﻴﺮ ﻧﺸﺎن داده اﺳﺖ ﺑﺮﺧﻲ از آﻧﺘﻲﺑﻴﻮﺗﻴﻚﻫﺎ ﻗﺎدرﻧﺪ در ﺻﻮرت ﻣﺼﺮف‬ ‫ﺗﻮﺳﻂ ﺣﻴﻮان زﻧﺪه‪ ،‬اﻣﻨﻴﺖ ﻏﺬاﻳﻲ را ﺑﻬﺒﻮد دﻫﻨﺪ‪ .‬ﺑﻪ ﻋﻨﻮان ﻣﺜﺎل ﻧﺌﻮﻣﺎﻳﺴﻴﻦ ﺳﻮﻟﻔﺎت آﻧﺘﻲﺑﻴﻮﺗﻴﻜﻲ اﺳﺖ ﻛﻪ ﺑﺮاي ﻣﺼﺮف در ﮔﺎو ﺷﻴﺮي‬ ‫ﺑﻬﻴﻨﻪﺳﺎزي ﺷﺪه اﺳﺖ و ﻧﻴﻤﻪ ﻋﻤﺮ آن ‪ 24‬ﺳﺎﻋﺖ اﺳﺖ‪ .‬در ﺗﻐﺬﻳﻪ ﮔﺎو ﺷﻴﺮي‪ ،‬ﻧﺌﻮﻣﺎﻳﺴﻴﻦ ﺑﻪ ﻣﺪت ‪ 48‬ﺳﺎﻋﺖ ﻣﺼﺮف ﺷﺪه و در ‪ 24‬ﺳﺎﻋﺖ‬ ‫ﺑﻌﺪ ﻣﺼﺮف ﻧﻤﻲﺷﻮد‪ .‬در ﮔﺎوﻫﺎﻳﻲ ﻛﻪ ﺑﺎ اﻳﻦ روش ﺗﻐﺬﻳﻪ ﺷﺪهاﻧﺪ‪ ،‬ﺟﻤﻌﻴﺖ ﻣﻴﻜﺮوﺑﻲ ‪ E. coli‬ﺑﻄﻮر ﻣﻌﻨﻲ داري در ﻣﺪﻓﻮع ﻛﻤﺘﺮ از ﮔﺮوه‬ ‫ﺷﺎﻫﺪ ﻣﺸﺎﻫﺪه ﺷﺪ ]‪[12‬؛ و ﭘﺲ از ‪ 5‬روز ﺗﻮﻗﻒ ﻣﺼﺮف ﻧﺌﻮﻣﺎﻳﺴﻦ‪ ،‬ﺟﻤﻌﻴﺖ ‪ E. coli‬در ﻣﺪﻓﻮع ﺑﻪ ﺣﺎﻟﺖ اوﻟﻴﻪ ﺑﺮﮔﺸﺘﻪ اﺳﺖ‪ .‬ﻣﺰاﻳﺎي‬ ‫ﻧﺌﻮﻣﺎﻳﺴﻴﻦ ﺳﻮﻟﻔﺎت در ﻃﻴﻮر ﺻﻨﻌﺘﻲ و ﺑﺮ روي ﺳﺎﻳﺮ ﭘﺎﺗﻮژنﻫﺎي ﺑﻴﻤﺎريزا ﻧﻴﺎزﻣﻨﺪ ﻣﻄﺎﻟﻌﻪ اﺳﺖ‪.‬‬ ‫‪ .3 .6‬ﺗﺮﻛﻴﺒﺎت ﻏﻴﺮ آﻧﺘﻲﺑﻴﻮﺗﻴﻚ و ﺿﺪﻣﻴﻜﺮوب‬ ‫ﺗﺮﻛﻴﺒﺎت ﺿﺪ ﻣﻴﻜﺮوﺑﻲ دﻳﮕﺮي ﻧﻴﺰ وﺟﻮد دارﻧﺪ ﻛﻪ ﺑﺪون اﺛﺮات ﺳﻮء ﺑﺮ ﺳﻼﻣﺖ ﻋﻤﻮﻣﻲ‪ ،‬ﻗﺎدر ﺑﻪ ﺑﻬﺒﻮد رﺷﺪ و ﺳﻼﻣﺖ دام و ﻃﻴﻮر‬ ‫ﻫﺴﺘﻨﺪ‪ .‬ﻳﻮﻧﻮﻓﺮﻫﺎ‪ 44‬ﻋﻮاﻣﻞ ﺿﺪ ﻣﻴﻜﺮوﺑﻲ ﻫﺴﺘﻨﺪ ﻛﻪ در دﺳﺘﻪ آﻧﺘﻲﺑﻴﻮﺗﻴﻚﻫﺎ ﺗﻘﺴﻴﻢﺑﻨﺪي ﻧﻤﻲﺷﻮﻧﺪ و ﺑﻪ ﻫﻤﻴﻦ دﻟﻴﻞ در اﻳﺠﺎد ﻣﻘﺎوﻣﺖ ﺑﻪ‬ ‫آﻧﺘﻲﺑﻴﻮﺗﻴﻚﻫﺎ ﻧﻘﺸﻲ ﻧﺪارﻧﺪ‪ .‬ﻣﻮﻧﻨﺴﻴﻦ‪ ،45‬ﻣﺘﺪاولﺗﺮﻳﻦ ﻳﻮﻧﻮﻓﺮ اﺳﺖ ﻛﻪ ﺑﻪ ﻋﻨﻮان ﻋﺎﻣﻞ ﻛﻮﻛﺴﻴﺪﻳﻮاﺳﺘﺎت در ﻃﻴﻮر و ﻋﺎﻣﻞ ﻣﺤﺮك رﺷﺪ‬ ‫در ﻧﺸﺨﻮارﻛﻨﻨﺪﮔﺎن ﻣﻮرد اﺳﺘﻔﺎده ﻗﺮار ﻣﻲﮔﻴﺮد ]‪ .[33‬ﺑﺎ وﺟﻮد ﻣﺰاﻳﺎﻳﻲ ﻛﻪ ﺑﺮاي ﻳﻮﻧﻮﻓﺮﻫﺎ ﺑﻴﺎن ﺷﺪ‪ ،‬ﺑﻪ دﻟﻴﻞ اﻳﻨﻜﻪ ﻗﺎدر ﻧﻴﺴﺘﻨﺪ ﻃﻴﻒ وﺳﻴﻌﻲ‬ ‫از ﭘﺎﺗﻮژنﻫﺎ را ﻫﺪف ﻗﺮار دﻫﻨﺪ‪ ،‬اﺳﺘﻔﺎده از آﻧﻬﺎ در ﺻﻨﻌﺖ ﭘﺮورش دام ﻣﺘﺪاول ﻧﺸﺪه اﺳﺖ‪.‬‬ ‫‪ .4 .6‬ﺑﺎﻛﺘﺮﻳﻮﻓﺎژﻫﺎ‬ ‫ﺑﺎﻛﺘﺮيﻫﺎ ﻣﻤﻜﻦ اﺳﺖ ﺗﻮﺳﻂ وﻳﺮوسﻫﺎ )ﻳﺎ ﺑﺎﻛﺘﺮﻳﻮﻓﺎژﻫﺎ( آﻟﻮده ﺷﻮﻧﺪ‪ .‬ﺑﺎﻛﺘﺮﻳﻮﻓﺎژﻫﺎ ﺑﺴﻴﺎر اﺧﺘﺼﺎﺻﻲ ﻫﺴﺘﻨﺪ و ﻫﺮ ﺑﺎﻛﺘﺮﻳﻮﻓﺎژ ﺗﻨﻬﺎ‬ ‫ﺑﻪ ﻳﻚ ﺳﻮﺑﻪ ﺧﺎص ﺑﺎﻛﺘﺮي ﺑﻪ ﻋﻨﻮان ﻣﻴﺰﺑﺎن ﺣﻤﻠﻪ ﻣﻲﻛﻨﺪ‪ .‬از اﻳﻦ اﺧﺘﺼﺎﺻﻲ ﺑﻮدن ﺑﺎﻛﺘﺮﻳﻮﻓﺎژﻫﺎ ﺑﺮاي ﻳﺎﻓﺘﻦ ﺑﺎﻛﺘﺮيﻫﺎي ﺧﺎص در‬ ‫ﺟﻤﻌﻴﺘﻲ ﻣﺮﻛﺐ از ﭼﻨﺪﻳﻦ ﺳﻮﻳﻪ و ﮔﻮﻧﻪ ﻣﻴﻜﺮوﺑﻲ‪ ،‬ﻣﺎﻧﻨﺪ اﻛﻮﺳﻴﺴﺘﻢ ﻣﻴﻜﺮوﺑﻲ دﺳﺘﮕﺎه ﮔﻮارش ﺣﻴﻮاﻧﺎت‪ ،‬اﺳﺘﻔﺎده ﻣﻲﺷﻮد‪ .‬ﻟﺬا ﺑﺎ اﺳﺘﻔﺎده‬ ‫از ﺑﺎﻛﺘﺮﻳﻮﻓﺎژﻫﺎي ﻫﺮ ﭘﺎﺗﻮژن ﻣﻲﺗﻮان ﺑﻄﻮر اﺧﺘﺼﺎﺻﻲ از آﻧﻬﺎ ﺑﻪ ﻣﻨﻈﻮر ﻣﺒﺎرزه ﺑﺎ ﭘﺎﺗﻮژن ﻣﺮﺑﻮﻃﻪ اﺳﺘﻔﺎده ﻧﻤﻮد‪ .‬در واﻗﻊ ﺑﺎ اﺳﺘﻔﺎده از‬ ‫ﻓﺎژﻫﺎ ﺑﻪ ﺟﺎي آﻧﺘﻲﺑﻴﻮﺗﻴﻚﻫﺎ ﺑﺎ ﺑﺎﻛﺘﺮيﻫﺎي ﺑﻴﻤﺎريزاي اﻧﺴﺎن و دام ﻣﺒﺎره ﻧﻤﻮده و ﻓﻠﻮر ﻣﻴﻜﺮوﺑﻲ ﻣﻔﻴﺪ ﻧﻴﺰ ﺣﻔﻆ ﺷﻮد‪ .‬ﺑﺎﻛﺘﺮﻳﻮﻓﺎژﻫﺎ از‬ ‫ﺟﻤﻠﻪ اﻋﻀﺎي ﻃﺒﻴﻌﻲ اﻛﻮﺳﻴﺴﺘﻢ ﻣﻴﻜﺮوﺑﻲ دﺳﺘﮕﺎه ﮔﻮارش ﺣﻴﻮاﻧﺎت ﮔﻮﺷﺘﻲ ﻫﺴﺘﻨﺪ ]‪ 22‬و ‪ .[31‬ﮔﺮﭼﻪ ﺑﻪ دﻟﻴﻞ ﻋﻤﻠﻜﺮد اﺧﺘﺼﺎﺻﻲ و ﻋﺪم‬ ‫آﻟﻮده ﻧﻤﻮدن ﮔﻮﺷﺖ‪ ،‬ﺑﺎﻛﺘﺮﻳﻮﻓﺎژﻫﺎ ﺑﺮ آﻧﺘﻲﺑﻴﻮﺗﻴﻚﻫﺎ ﺑﺮﺗﺮي ﻓﻮقاﻟﻌﺎدهاي دارﻧﺪ اﻣﺎ ﺗﺎ ﻛﺎرﺑﺮدي ﺷﺪن اﺳﺘﻔﺎده از آﻧﻬﺎ در ﺻﻨﻌﺖ ﺑﻪ‬ ‫ﺗﺤﻘﻴﻘﺎت زﻳﺎدي ﻧﻴﺎز اﺳﺖ‪ .‬از ﺟﻤﻠﻪ ﻣﻮاﻧﻊ ﻣﻮﺟﻮد در ﮔﺴﺘﺮش اﺳﺘﻔﺎده از ﺑﺎﻛﺘﺮﻳﻮﻓﺎژﻫﺎ‪ ،‬ﻣﺘﻐﻴﺮ ﺑﻮدن ﭘﺎﺳﺦ آﻧﻬﺎ در ﺷﺮاﻳﻂ ﻣﺨﺘﻠﻒ ﺑﺮاي‬ ‫ﻛﻨﺘﺮل ﺟﻤﻌﻴﺖ ﭘﺎﺗﻮژنﻫﺎ ﻣﻲﺑﺎﺷﺪ‪.‬‬ ‫‪ .5 .6‬ﻣﺼﻮﻧﻴﺖ اﺧﺘﺼﺎﺻﻲ ﻋﻠﻴﻪ ﭘﺎﺗﻮژنﻫﺎ از ﻃﺮﻳﻖ راهﻫﺎي ﻣﺘﺎﺑﻮﻟﻴﻚ‬

‫‪٤٤ Ionophores‬‬ ‫‪٤٥ Monensin‬‬

‫در ﺑﻴﻦ ﺳﺎﻳﺮ ﺑﺎﻛﺘﺮيﻫﺎي ﺑﻴﻤﺎريزا‪ Salmonella،‬و ‪ E. coli‬ﻣﻲﺗﻮاﻧﻨﺪ از ﻃﺮﻳﻖ ﺗﺒﺪﻳﻞ ﻧﻴﺘﺮات ﺑﻪ ﻧﻴﺘﺮﻳﺖ ﺗﻮﺳﻂ ﻳﻚ آﻧﺰﻳﻢ اﺣﻴﺎ‬ ‫ﻛﻨﻨﺪه‪ ،‬در ﺷﺮاﻳﻂ ﺑﻲﻫﻮازي ﻧﻴﺰ زﻧﺪﮔﻲ ﻛﻨﻨﺪ ]‪ .[36‬آﻧﺰﻳﻢ داﺧﻞ ﺳﻠﻮﻟﻲ ﺑﺎﻛﺘﺮﻳﺎﻳﻲ ﻧﻴﺘﺮاتردوﻛﺘﺎز ﻧﻤﻲﺗﻮاﻧﺪ ﺑﻴﻦ ﻧﻴﺘﺮات و آﻧﺎﻟﻮگ آن‪،‬‬ ‫ﻛﻠﺮات‪ ،‬ﺗﻔﺎوت ﻗﺎﺋﻞ ﺷﻮد‪ .‬ﻫﻤﻴﻦ ﻣﺴﺌﻠﻪ ﻣﻮﺟﺐ اﺣﻴﺎي ﻛﻠﺮات ﺑﻪ ﻛﻠﺮﻳﺖ در ﺳﻴﺘﻮﭘﻼﺳﻢ ﺷﺪه و ﺗﺠﻤﻊ ﻛﻠﺮﻳﺖ ﻣﻮﺟﺐ ﻣﺮگ ﺑﺎﻛﺘﺮيﻫﺎ‬ ‫ﻣﻲﮔﺮدد‪ .‬اﻓﺰودن ﻛﻠﺮات ﺑﻪ ﺟﻴﺮه ﺧﻮك ﺑﻄﻮر آزﻣﺎﻳﺸﻲ دﻓﻊ ﻣﺪﻓﻮﻋﻲ و ﺟﻤﻌﻴﺖ‪ Salmonella‬و‪ E. coli O157:H7‬را در روده‬ ‫ﻛﺎﻫﺶ داده اﺳﺖ‪ .‬ﺳﺎﻳﺮ ﻣﻄﺎﻟﻌﺎت اﺛﺒﺎت ﻛﺮدﻧﺪ ﻛﻪ اﻓﺰودن ﻛﻠﺮات ﺑﻪ آب آﺷﺎﻣﻴﺪﻧﻲ ﮔﺎو و ﮔﻮﺳﻔﻨﺪ ﻣﻮﺟﺐ ﻛﺎﻫﺶ ﺟﻤﻌﻴﺖ ‪E. coli‬‬

‫‪ O157:H7‬در ﺷﻜﻤﺒﻪ‪ ،‬روده‪ ،‬روده ﻛﻮر و ﻣﺪﻓﻮع ﺷﺪه اﺳﺖ ]‪ .[6‬در ﻣﻮرد اﺳﺘﻔﺎده از ﻛﻠﺮات در ﺟﻴﺮه ﻏﺬاﻳﻲ ﻣﺮغ و ﺑﻮﻗﻠﻤﻮن ﻧﻴﺰ ﻧﺘﺎﻳﺞ‬ ‫ﻣﺸﺎﺑﻬﻲ ﺑﺪﺳﺖ آﻣﺪ‪ .‬ﺑﻪ دﻟﻴﻞ ﺗﺄﺛﻴﺮ زﻳﺎد ﻛﻠﺮات ﺑﺮ ﺟﻤﻌﻴﺖﻫﺎي ﺑﺎﻛﺘﺮﻳﺎﻳﻲ دﺳﺘﮕﺎه ﮔﻮارش ﺣﻴﻮاﻧﺎت ﻛﻪ از ﻃﺮﻳﻖ ﻏﺬا ﻣﻤﻜﻦ اﺳﺖ ﺑﻪ اﻧﺴﺎن‬ ‫ﺳﺮاﻳﺖ ﻛﻨﻨﺪ‪ ،‬ﭘﻴﺸﻨﻬﺎد ﺷﺪه اﺳﺖ ﻛﻪ از ﻛﻠﺮات در آﺧﺮﻳﻦ وﻋﺪه ﺟﻴﺮه ﻏﺬاﻳﻲ ﺣﻴﻮاﻧﺎت ﭘﻴﺶ از اﻧﺘﻘﺎل ﺑﻪ ﻛﺸﺘﺎرﮔﺎه اﺳﺘﻔﺎده ﺷﻮد‪ .‬ﮔﺮﭼﻪ‬ ‫اﺳﺘﻔﺎده از ﻛﻠﺮات ﻣﺰاﻳﺎي ﻓﺮاواﻧﻲ دارد‪ ،‬اﻣﺎ ﻣﺠﻮز ﻗﺎﻧﻮﻧﻲ ﺑﺮاي اﺳﺘﻔﺎده ﻋﻤﻠﻲ آن در ﺻﻨﻌﺖ ﭘﺮورش دام ﺻﺎدر ﻧﺸﺪه اﺳﺖ‪.‬‬ ‫‪ .6 .6‬اﺳﻴﺪﻫﺎي آﻟﻲ‬ ‫‪46‬‬

‫در ﭘﺮورش ﺧﻮك و ﺟﻮﺟﻪﻫﺎي ﮔﻮﺷﺘﻲ اﺳﺘﻔﺎده از اﺳﻴﺪﻫﺎي آﻟﻲ )‪ (OAs‬ﺑﻄﻮر ﻓﺰاﻳﻨﺪهاي ﻣﻮرد ﺗﻮﺟﻪ ﺑﻮده و ﺑﺎ ﻣﻮﻓﻘﻴﺖ در ﺣﺎل‬ ‫اﺟﺮاﺳﺖ‪ .‬اﺳﻴﺪﻫﺎي آﻟﻲ ‪ pH‬را در ﺑﺨﺶﻫﺎي اﺑﺘﺪاﻳﻲ روده ﻛﻮﭼﻚ ﻛﺎﻫﺶ داده و ﻣﻮﺟﺐ ﻧﺎﻣﻨﺎﺳﺐ ﺷﺪن ﻣﺤﻴﻂ ﺑﺮاي رﺷﺪ ﺑﺎﻛﺘﺮيﻫﺎي‬ ‫ﻧﺎﻣﻄﻠﻮب و ﻫﻤﭽﻨﻴﻦ ﻏﺎﻟﺐ ﺷﺪن ﻓﻠﻮر ﻣﻴﻜﺮوﺑﻲ ﻃﺒﻴﻌﻲ دﺳﺘﮕﺎه ﮔﻮارش ﻣﻲﺷﻮﻧﺪ‪ .‬اﺳﻴﺪﻫﺎي آﻟﻲ ﻫﻤﭽﻨﻴﻦ ﻣﻮﺟﺐ ﺑﻬﺒﻮد ﻗﺎﺑﻠﻴﺖ ﻫﻀﻢ‬ ‫ﭘﺮوﺗﺌﻴﻦﻫﺎ و اﺳﻴﺪﻫﺎي آﻣﻴﻨﻪ و ﺟﺬب ﻣﻮاد ﻣﻌﺪﻧﻲ‪ ،‬ﺗﻨﻈﻴﻢ ﺗﺮﺷﺤﺎت داﺧﻠﻲ و ﺧﺎرﺟﻲ ﺷﺪه و ﺑﺮ ﺷﻜﻞ ﻇﺎﻫﺮي ﻣﻮﻛﻮس دﺳﺘﮕﺎه ﮔﻮارش‬ ‫ﺗﺄﺛﻴﺮ ﻣﻲﮔﺬارﻧﺪ‪ .‬ﺑﻪ ﻫﺮ ﺣﺎل ﻧﺤﻮه اﺳﺘﻔﺎده و ﻣﻴﺰان ﻣﺠﺎز اﺳﻴﺪﻫﺎي آﻟﻲ در ﺳﻨﻴﻦ ﻣﺨﺘﻠﻒ و ﻧﮋادﻫﺎ و ﮔﻮﻧﻪﻫﺎي ﻣﺨﺘﻠﻒ ﭘﺮﻧﺪﮔﺎن ﻧﻴﺎز ﺑﻪ‬ ‫ﺑﺮرﺳﻲ دارد ]‪.[15‬‬ ‫‪ .7 .6‬ﺗﻐﺬﻳﻪ ﺑﺎﻛﺘﺮيﻫﺎي ﻣﻔﻴﺪ‬ ‫ﻳﻜﻲ از روشﻫﺎﻳﻲ ﻛﻪ ﻣﻲﺗﻮاﻧﺪ ﺟﺎﻳﮕﺰﻳﻦ اﻓﺰودن آﻧﺘﻲﺑﻴﻮﺗﻴﻚ ﺑﻪ ﺟﻴﺮه ﭘﺮﻧﺪﮔﺎن ﺷﻮد‪ ،‬اﺳﺘﻔﺎده ﺧﻮراﻛﻲ از ﻣﻴﻜﺮوارﮔﺎﻧﻴﺴﻢﻫﺎي ﻣﻔﻴﺪ‬ ‫ﺑﻪ ﻋﻨﻮان ﻳﻚ اﻓﺰودﻧﻲ ﻃﺒﻴﻌﻲ ﺑﺮاي ﺗﺤﺮﻳﻚ رﺷﺪ و ﺳﻼﻣﺖ ﭘﺮﻧﺪﮔﺎن اﺳﺖ‪ .‬در ﻋﻤﻞ اﺳﺘﻔﺎده از ﺑﺎﻛﺘﺮيﻫﺎي ﻣﻔﻴﺪ در ﺧﻮراك دام ﺗﺤﺖ‬ ‫ﻋﻨﻮان "ﭘﺮوﺑﻴﻮﺗﻴﻚ" ﻧﺎﻣﻴﺪه ﻣﻲﺷﻮد؛ اﻣﺎ‪ ،‬ﺑﻬﺘﺮ اﺳﺖ در ﻣﺘﻮن ﻋﻠﻤﻲ ﺑﻪ اﻳﻦ ﻓﺮاﻳﻨﺪ ﻣﺼﺮف ﺧﻮراﻛﻲ ﻣﺴﺘﻘﻴﻢ ﻣﻴﻜﺮوبﻫﺎ‪ (DFM) 47‬ﮔﻔﺘﻪ‬ ‫ﺷﻮد ]‪ .[14‬ﺑﺮاي ﻗﺮنﻫﺎي ﻣﺘﻤﺎدي اﺳﺖ ﻛﻪ ﻣﺰاﻳﺎي اﺳﺘﻔﺎده از ‪DFM‬ﻫﺎ در ﺗﻐﺬﻳﻪ اﻧﺴﺎن ﻣﺸﺨﺺ ﺷﺪه اﺳﺖ‪ .‬ﺑﺎ وﺟﻮد اﻳﻦ‪ ،‬اﺳﺘﻔﺎده از آﻧﻬﺎ‬ ‫در ﺗﻐﺬﻳﻪ ﺣﻴﻮاﻧﺎت ﭘﺮورﺷﻲ ﻗﺪﻣﺖ زﻳﺎدي ﻧﺪارد‪ ،‬ﺑﻄﻮريﻛﻪ از ﺟﻤﻠﻪ ﺗﻜﻨﻮﻟﻮژيﻫﺎ و روشﻫﺎي ﻧﻮﻳﻨﻲ ﻛﻪ در ﭘﺮورش دام و ﻃﻴﻮر ﺑﻜﺎر‬ ‫ﮔﺮﻓﺘﻪ ﻣﻲﺷﻮد‪ ،‬ﻣﻲﺗﻮان ﺑﻪ اﺳﺘﻔﺎده از ‪DFM‬ﻫﺎ اﺷﺎره ﻧﻤﻮد‪ .‬ﺑﺎ وﺟﻮد اﻳﻦ ﻫﻨﻮز ﻫﻢ ﺗﺮدﻳﺪﻫﺎﻳﻲ در ﺧﺼﻮص آﻳﻨﺪه اﺳﺘﻔﺎده از ‪DFM‬ﻫﺎ در‬ ‫ﺗﻐﺬﻳﻪ دام و ﻃﻴﻮر ﻣﻄﺮح اﺳﺖ؛ از ﺟﻤﻠﻪ اﻳﻨﻜﻪ ‪DFM‬ﻫﺎ ﺗﺎ ﭼﻪ ﺣﺪ ﻣﻲﺗﻮاﻧﻨﺪ اﻧﺘﻈﺎر ﻣﺎ را در ﻣﻮرد ﺑﻬﺒﻮد رﺷﺪ و ﺳﻼﻣﺖ دام و ﻃﻴﻮر ﺗﺄﻣﻴﻦ‬ ‫ﻛﻨﻨﺪ؟ و ﻳﺎ اﻳﻨﻜﻪ آﻳﺎ اﻳﻦ ﺑﺎﻛﺘﺮيﻫﺎ ﻣﻤﻜﻦ اﺳﺖ در ﺻﻮرت ﺟﻬﺶ ﻳﺎﻓﺘﻦ ﺑﺮاي ﺳﻼﻣﺖ اﻧﺴﺎن ﺧﻄﺮﻧﺎك ﺑﺎﺷﻨﺪ؟ ﻟﺬا ﻋﻠﻴﺮﻏﻢ ﭘﻴﺸﺮﻓﺖﻫﺎﻳﻲ‬ ‫ﻛﻪ در اﻳﻦ زﻣﻴﻨﻪ ﺣﺎﺻﻞ ﺷﺪه اﺳﺖ‪ ،‬ﺑﻪ ﻧﻈﺮ ﻣﻲرﺳﺪ ﻛﻪ در ﺟﺎﻳﮕﺰﻳﻦ ﻛﺮدن ‪DFM‬ﻫﺎ ﺑﻪ ﺟﺎي آﻧﺘﻲﺑﻴﻮﺗﻴﻚﻫﺎ‪ ،‬ﻫﻨﻮز در اﺑﺘﺪاي راه ﻗﺮار‬ ‫دارﻳﻢ ]‪.[14‬‬

‫‪ .8 .6‬اﻳﻤﻨﻲ اﻛﺘﺴﺎﺑﻲ ﻋﻠﻴﻪ ﭘﺎﺗﻮژنﻫﺎ‬ ‫‪٤٦ Organic acids‬‬ ‫‪irect-fed microbialsD٤٧‬‬

‫از آﻧﺠﺎﻳﻲ ﻛﻪ ﺣﻴﻮاﻧﺎت ﮔﻮﺷﺘﻲ ﻣﻲﺗﻮاﻧﻨﺪ ﻣﺨﺎزن اﻧﺘﻘﺎل ﺑﺎﻛﺘﺮيﻫﺎي ﺑﻴﻤﺎريزا ﺑﺎﺷﻨﺪ‪ ،‬روشﻫﺎﻳﻲ ﺑﺮاي ﺑﻬﺮهﺑﺮداري از ﺳﻴﺴﺘﻢ‬ ‫اﻳﻤﻨﻲ ﺧﻮد ﺣﻴﻮان ﺑﺮاي ﻛﺎﻫﺶ اﺛﺮات ﻣﻨﻔﻲ ﻧﺎﺷﻲ از ﭘﺎﺗﻮژنﻫﺎ اراﺋﻪ ﺷﺪه اﺳﺖ‪ .‬اﻳﻤﻨﻲ اﻛﺘﺴﺎﺑﻲ ﻋﻠﻴﻪ ﺑﺎﻛﺘﺮيﻫﺎي ﺑﻴﻤﺎريزا ﻣﻨﺠﺮ ﺑﻪ‬ ‫ﻛﺎﻫﺶ ﻗﺎﺑﻞ ﻣﻼﺣﻈﻪاي در ﻣﻴﺰان ﺣﻀﻮر ﺑﺎﻛﺘﺮيﻫﺎي ﺑﻴﻤﺎريزا در ﺣﻴﻮاﻧﺎت ﮔﻮﺷﺘﻲ ﺷﺪه اﺳﺖ‪ .‬واﻛﺴﻴﻨﺎﺳﻴﻮن ﻋﻠﻴﻪ ﺳﻮﻳﻪ‪-‬‬ ‫ﻫﺎي‪ Salmonella‬ﻛﻪ ﻋﺎﻣﻞ ﺑﺮﺧﻲ ﻣﺸﻜﻼت ﺳﻼﻣﺘﻲ در ﮔﺎو و ﺧﻮك ﻣﻲﺑﺎﺷﺪ‪ ،‬ﺳﺎﺧﺘﻪ ﺷﺪه اﺳﺖ ]‪ .[18‬ﻫﻤﭽﻨﻴﻦ ﺑﺮاي ﺑﻴﻤﺎري ادم‬ ‫ﭘﺲ از ﺷﻴﺮﮔﻴﺮي ﻛﻪ در ﺑﭽﻪﺧﻮكﻫﺎ ﻣﺘﺪاول اﺳﺖ‪ ،‬واﻛﺴﻨﻲ ﺑﺮاي ﻣﺒﺎرزه ﺑﺎ ‪ E. coli‬ﺳﺎﺧﺘﻪ ﺷﺪه اﺳﺖ ]‪ .[16‬ﻣﻬﻤﺘﺮﻳﻦ ﻣﺤﺪودﻳﺖ‬ ‫واﻛﺴﻴﻨﺎﺳﻮن )اﻳﻤﻨﻲ اﻛﺘﺴﺎﺑﻲ( اﺧﺘﺼﺎص ﺑﻮدن آن اﺳﺖ‪ .‬ﺑﻪ ﻋﺒﺎرت دﻳﮕﺮ ﺑﺮاي ﻫﺮ ﻋﺎﻣﻞ ﺑﻴﻤﺎريزا ﺑﺎﻳﺪ واﻛﺴﻦ ﺟﺪاﮔﺎﻧﻪاي ﻣﺼﺮف‬ ‫ﺷﻮد؛ ﻣﺜﻼً واﻛﺴﻴﻨﺎﺳﻴﻮن ﻋﻠﻴﻪ ﺑﻴﻤﺎري ﻣﺎرك‪ ،‬ﺑﺮاي ﻧﻴﻮﻛﺎﺳﻞ اﻳﻤﻨﻲ اﻳﺠﺎد ﻧﻤﻲﻛﻨﺪ‪ .‬ﻟﺬا اﻣﺮوزه ﻫﺪف ﻣﺘﺨﺼﺼﺎن‪ ،‬ﺗﻮﻟﻴﺪ واﻛﺴﻦﻫﺎي‬ ‫ﺧﻮراﻛﻲ ﺑﺮاي ﺑﻴﻤﺎريﻫﺎي ﻣﺨﺘﻠﻒ اﺳﺖ ﻛﻪ ﻋﻠﻴﻪ ﻃﻴﻒ وﺳﻴﻌﻲ از ﭘﺎﺗﻮژنﻫﺎ ﺑﻜﺎر ﻣﻲروﻧﺪ ]‪.[30‬‬ ‫‪ .9 .6‬اﻳﻤﻨﻲ ذاﺗﻲ ﭘﺮﻧﺪﮔﺎن‬ ‫ﺑﻪ ﻧﻈﺮ ﻣﻲرﺳﺪ ﻛﻪ اﻳﻤﻨﻲ ذاﺗﻲ در اﺻﻞ ﻳﻚ ﭘﺎﺳﺦ اﻳﻤﻨﻲ ﻏﻴﺮ اﺧﺘﺼﺎﺻﻲ و ﻋﻤﻮﻣﻲ اﺳﺖ ﻛﻪ ﺑﻮاﺳﻄﻪ ﻓﺮاﻳﻨﺪ ﻓﺎﮔﻮﺳﻴﺘﻮز ﺷﻨﺎﺳﺎﻳﻲ ﻣﻲ‪-‬‬ ‫ﺷﻮد‪ ،‬در ﺻﻮرﺗﻲ ﻛﻪ اﻳﻤﻨﻲ اﻛﺘﺴﺎﺑﻲ اﺧﺘﺼﺎﺻﻲ ﻣﻲﺑﺎﺷﺪ‪ .‬ﺑﻪ ﻫﺮ ﺣﺎل‪ ،‬اﻳﻤﻨﻲ ذاﺗﻲ داراي ﻳﻚ وﻳﮋﮔﻲ ﻣﻬﻢ اﺧﺘﺼﺎﺻﻲ ﻧﻴﺰ ﻫﺴﺖ ﻛﻪ ﺑﻮاﺳﻄﻪ‬ ‫آن ﻣﻲﺗﻮاﻧﺪ ﺑﻴﻦ ﺑﻴﮕﺎﻧﻪ )ﭘﺎﺗﻮژن( و ﻋﻮاﻣﻞ ﺧﻮدي‪ ،48‬و ﻫﻤﭽﻨﻴﻦ ﺑﻴﻦ اﻧﻮاع ﻣﺨﺘﻠﻒ ﭘﺎﺗﻮژنﻫﺎ ﺗﻔﺎوت ﻗﺎﺋﻞ ﺷﻮد‪ .‬ﺑﺎ وﺟﻮد اﻳﻦ ﻃﺒﻘﻪﺑﻨﺪي‪،‬‬ ‫ﺳﻴﺴﺘﻢ اﻳﻤﻨﻲ اﻛﺘﺴﺎﺑﻲ ﻣﺴﺘﻘﻞ از اﻳﻤﻨﻲ ذاﺗﻲ ﻧﻴﺴﺖ و ﺑﻪ ﺑﺴﻴﺎري از ﻋﻮاﻣﻞ ﻏﻴﺮ اﺧﺘﺼﺎﺻﻲ )ﻓﻴﺰﻳﻮﻟﻮژي‪ ،‬ﻣﺤﻴﻂ و ‪ (...‬و اﺧﺘﺼﺎﺻﻲ )ﻛﻨﺘﺮل‬ ‫ژﻧﺘﻴﻜﻲ( واﺑﺴﺘﻪ اﺳﺖ ]‪ .[32‬ﺳﻴﺴﺘﻢ اﻳﻤﻨﻲ ﺑﺮاي اﺟﺮاي وﻇﺎﻳﻒ ﺧﻮد ﻣﺠﻤﻮﻋﻪ ﻣﺘﻨﻮﻋﻲ از ﺳﻠﻮلﻫﺎ را در اﺧﺘﻴﺎر دارد ﻛﻪ ﺑﻄﻮر ﻛﻠﻲ ﺑﻪ ﻧﺎم‬ ‫ﮔﻠﺒﻮلﻫﺎي ﺳﻔﻴﺪ ﺷﻨﺎﺧﺘﻪ ﻣﻲﺷﻮﻧﺪ‪ .‬در دوره ﺟﻨﻴﻨﻲ‪ ،‬ﻫﻤﻪ ﺳﻠﻮلﻫﺎي اﻳﻤﻨﻲ از ﺳﻠﻮلﻫﺎي ﭘﺎﻳﻪ )ﺳﻠﻮلﻫﺎي ﭘﻴﺶﺳﺎز( وﻳﮋهاي در ﻣﺰاﻧﺸﻴﻢ‬ ‫ﺟﻨﻴﻨﻲ ﻣﺸﺘﻖ ﻣﻲﺷﻮﻧﺪ‪ .‬در ﻣﺮاﺣﻞ ﺑﻌﺪي زﻧﺪﮔﻲ ﭘﺮﻧﺪه‪ ،‬ﻣﻐﺰ اﺳﺘﺨﻮان ﻣﻨﺸﺎء اﻳﻦ ﺳﻠﻮلﻫﺎ ﻣﻲﺷﻮد‪ .‬از ﺳﻠﻮلﻫﺎي ﭘﺎﻳﻪ دو ﮔﺮوه ﻣﺘﻔﺎوت‬ ‫ﮔﻠﺒﻮل ﺳﻔﻴﺪ ﻣﺸﺘﻖ ﻣﻲﺷﻮﻧﺪ‪ .‬ﮔﺮوه اول‪ ،‬ﺳﻠﻮلﻫﺎي ﻣﺴﺌﻮل ﺗﻮﻟﻴﺪ ﻟﻨﻔﻮﺋﻴﺪ و ﮔﺮوه دوم‪ ،‬ﻣﻨﺸﺎء ﺳﻠﻮلﻫﺎي ﻣﻴﻠﻮﺋﻴﺪ ﻫﺴﺘﻨﺪ‪ .‬از ﺳﻠﻮلﻫﺎي‬ ‫ﻟﻨﻔﻮﺋﻴﺪ‪ ،‬اﻧﻮاع ﺳﻠﻮلﻫﺎي ﻟﻨﻔﻮﺳﺎﻳﺖ و از ﺳﻠﻮلﻫﺎي ﻣﻴﻠﻮﺋﻴﺪ اﻧﻮاع ﺳﻠﻮلﻫﺎي ﻓﺎﮔﻮﺳﺎﻳﺖ ﻛﻨﻨﺪه ﺑﻮﺟﻮد ﻣﻲآﻳﻨﺪ‪.‬‬ ‫‪ .7‬اﻧﺘﺨﺎب ﺑﺮاي اﻓﺰاﻳﺶ ﺗﻮان اﻳﻤﻨﻲ ذاﺗﻲ در ﻣﻘﺎﺑﻞ ﭘﺎﺗﻮژنﻫﺎ‬ ‫ﺳﻄﺢ اﻳﻤﻨﻲ ذاﺗﻲ ﭘﺮﻧﺪﮔﺎن ﺑﺎ ﻋﻮاﻣﻞ ﻣﺘﻌﺪدي ﻧﻈﻴﺮ ﻏﻠﻈﺖ ﭘﻼﺳﻤﺎﻳﻲ ﺑﺮﺧﻲ ﭘﺮوﺗﺌﻴﻦﻫﺎ ﻣﺎﻧﻨﺪ ﻓﻴﻜﻮﻟﻴﻦ‪ ،‬ﻳﺎ ﻟﻨﻔﻮﺳﺎﻳﺖﻫﺎ ﺳﻨﺠﻴﺪه ﻣﻲﺷﻮد‪.‬‬ ‫ﺑﺎ ﻳﻚ ﻣﻘﺎﻳﺴﻪ ﺳﺎده ﺑﻴﻦ ﭘﺮﻧﺪﮔﺎن ﺑﻮﻣﻲ و ﺻﻨﻌﺘﻲ و ﻣﻘﺎوﻣﺖ ذاﺗﻲ ﺑﻴﺸﺘﺮ ﭘﺮﻧﺪﮔﺎن ﺑﻮﻣﻲ ﺑﻪ اﻧﮕﻞﻫﺎ و ﻋﻮاﻣﻞ ﺑﻴﻤﺎريزا‪ ،‬اﺳﺘﻨﺒﺎط ﻣﻲﺷﻮد ﻛﻪ‬ ‫در ﺟﻤﻌﻴﺖﻫﺎي ﭘﺮﻧﺪﮔﺎن و ﺑﻴﻦ ﻧﮋادﻫﺎي ﻣﺨﺘﻠﻒ ﺑﺮاي اﻳﻤﻨﻲ ذاﺗﻲ ﺗﻨﻮع ﻗﺎﺑﻞ ﻣﻼﺣﻈﻪاي وﺟﻮد دارد‪ .‬اﻳﻦ ﺗﻨﻮع ﺣﺘﻲ در داﺧﻞ ﻳﻚ‬ ‫ﺟﻤﻌﻴﺖ ﻧﻴﺰ ﻣﺸﺎﻫﺪه ﻣﻲﺷﻮد ]‪ .[24‬ﻟﺬا ﺑﺎ اﻧﺘﺨﺎب ﭘﺮﻧﺪﮔﺎن ﺑﺮ ﻣﺒﻨﺎي اﻳﻤﻨﻲ ذاﺗﻲ ﻣﻲﺗﻮان اﻧﺘﻈﺎر داﺷﺖ ﻛﻪ در ﻧﺴﻞﻫﺎي ﺑﻌﺪي ﭘﻴﺸﺮﻓﺖ ﻗﺎﺑﻞ‬ ‫ﻣﻼﺣﻈﻪاي در اﻳﻦ ﺧﺼﻮص ﻣﺸﺎﻫﺪه ﺷﻮد‪ .‬ﻻﻳﻦﻫﺎي ﺗﺠﺎري در ﺻﻨﻌﺖ ﻣﺪرن ﭘﺮورش ﻃﻴﻮر‪ ،‬اﻣﻜﺎﻧﺎت ﺑﺴﻴﺎر ﻣﻨﺎﺳﺒﻲ را ﺑﺮاي اﻋﻤﺎل‬ ‫ﺗﻐﻴﻴﺮات ﻣﺘﻨﺎﺳﺐ ﺑﺎ ﺑﺎزار و اﻫﺪاف ﺗﻮﻟﻴﺪ ﻓﺮاﻫﻢ ﻧﻤﻮده اﻧﺪ؛ اﻣﺎ ﺑﻮاﺳﻄﻪ ﺗﻮﺟﻪ ﺑﻴﺶ از ﺣﺪ ﺑﻪ اﻓﺰاﻳﺶ ﺳﻄﺢ ﺗﻮﻟﻴﺪ اﻳﻤﻨﻲ ذاﺗﻲ آﻧﻬﺎ ﺑﻪ ﺷﺪت‬ ‫اﻓﺖ ﻧﻤﻮده اﺳﺖ‪ .‬در ﻃﻲ ﺣﺪود ‪ 50‬ﺳﺎل ﮔﺬﺷﺘﻪ ﺳﺮﻋﺖ ﭘﺮﻧﺪﮔﺎن ﮔﻮﺷﺘﻲ ﺑﺮاي رﺳﻴﺪن ﺑﻪ ﻳﻚ وزن ﻣﺸﺨﺺ از ‪ 120‬روز ﺑﻪ ‪ 45‬روز‬ ‫ﻛﺎﻫﺶ ﻳﺎﻓﺘﻪ اﺳﺖ و اﻳﻦ ﺳﺮﻋﺖ ﺑﺎﻻي رﺷﺪ ﻓﺮﺻﺖ ﻛﺎﻓﻲ را در اﺧﺘﻴﺎر ﭘﺮﻧﺪه ﻗﺮار ﻧﻤﻲدﻫﺪ ﺗﺎ ﺑﺘﻮاﻧﺪ ﺳﻴﺴﺘﻢ اﻳﻤﻨﻲ ﺧﻮد را ﺑﺎ ﺷﺮاﻳﻂ‬ ‫ﺳﺎزﮔﺎر ﻛﻨﺪ ]‪ .[13‬ﻟﺬا در ﻛﻨﺎر ﺗﻮﺟﻪ ﺑﻪ ﺑﻬﺒﻮد ﺳﻄﺢ ﺗﻮﻟﻴﺪ‪ ،‬اﺻﻼح ﭘﺮﻧﺪﮔﺎن ﺑﺮ اﺳﺎس ﺗﻮاﻧﺎﻳﻲ ﺳﻴﺴﺘﻢ اﻳﻤﻨﻲ ذاﺗﻲ آﻧﻬﺎ ﻧﻴﺰ ﺿﺮوري اﺳﺖ‪.‬‬

‫‪٤٨ Between self and non-self‬‬

‫‪ .1 .7‬ﻻﻳﻦﻫﺎي ﺗﺠﺎري‬ ‫در ﻣﻘﺎﻳﺴﻪ ﺑﺎ اﻏﻠﺐ ﮔﻮﻧﻪﻫﺎي ﭘﺮورﺷﻲ‪ ،‬ﻧﺮخ ﺗﻮﻟﻴﺪ ﻣﺜﻞ ﻣﺮغ ﺑﺴﻴﺎر ﺑﺎﻻﺗﺮ اﺳﺖ‪ ،‬ﺑﻪﻃﻮريﻛﻪ ﺗﻮﻟﻴﺪ ﺗﺎ ﺳﺎﻟﻲ ‪ 309‬ﺗﺨﻢ ﻫﻢ از ﻳﻚ ﻣﺮغ‬ ‫ﮔﺰارش ﺷﺪه اﺳﺖ ]‪ ،[10‬و در ﺑﻴﺸﺘﺮ ﻣﺰارع ﭘﺮورش ﻣﺮغ ﺗﺨﻢﮔﺬار‪ ،‬ﻣﻴﺎﻧﮕﻴﻦ ﺗﻮﻟﻴﺪ ﺳﺎﻻﻧﻪ ‪ 250‬ﺗﺨﻢ و ﺑﺎﻻﺗﺮ ﺑﺴﻴﺎر ﻋﺎدي اﺳﺖ‪ .‬ﻟﺬا اﺻﻼح‬ ‫ﻃﻴﻮر ﺗﺠﺎري ﺑﻪ ﺳﻤﺖ و ﺳﻮﻳﻲ رﻓﺘﻪ اﺳﺖ ﻛﻪ ﺷﺮﻛﺖﻫﺎي ﺑﺰرگ ﭘﺮورش ﺻﻨﻌﺘﻲ ﻃﻴﻮر ﺗﻮﻟﻴﺪ و ﻋﺮﺿﻪ ﻣﺎده ژﻧﺘﻴﻜﻲ را ﺑﻪ ﺷﻜﻞ اﻧﺤﺼﺎري‬ ‫درآوردهاﻧﺪ‪ .‬در واﻗﻊ ﺑﺎ آﻣﻴﺨﺘﻪﮔﺮيﻫﺎي ﻣﺘﻌﺪد و ﺑﺮﻧﺎﻣﻪرﻳﺰي ﺷﺪه‪ ،‬در ﻧﻬﺎﻳﺖ ﺟﻮﺟﻪاي ﻛﻪ ﺑﻪ ﭘﺮورش دﻫﻨﺪه ﻧﻬﺎﻳﻲ در ﻫﺮ ﻧﻘﻄﻪ از دﻧﻴﺎ‬ ‫ﻓﺮوﺧﺘﻪ ﻣﻲﺷﻮد‪ ،‬در واﻗﻊ ﻳﻚ ﻣﺎدهاي ژﻧﺘﻴﻜﻲ آﻣﻴﺨﺘﻪ اﺳﺖ؛ ﺑﻪ ﺷﻜﻠﻲ ﻛﻪ ﺑﺮﺗﺮي ژﻧﺘﻴﻜﻲ آن‪ ،‬ﻛﻪ ﻋﺎﻣﻞ اﺻﻠﻲ اﻳﻦ ﺗﻮﻟﻴﺪ ﻗﺎﺑﻞ ﻣﻼﺣﻈﻪ‬ ‫اﺳﺖ‪ ،‬ﻗﺎﺑﻞ اﻧﺘﻘﺎل ﺑﻪ ﻧﺴﻞ ﺑﻌﺪ ﻧﻴﺴﺖ‪ .‬ﺑﻪ ﻫﻤﻴﻦ دﻟﻴﻞ ﭘﺮورش دﻫﻨﺪﮔﺎن ﻧﻬﺎﻳﻲ ﺟﻮﺟﻪ ﮔﻮﺷﺘﻲ ﻫﻤﻮاره ﺑﻪ ردهﻫﺎي ﺑﺎﻻي اﺻﻼﺣﻲ ﻳﺎ ﻻﻳﻦ ‪-‬‬ ‫ﻛﻪ ﻟﺰوﻣﺎً در ﺗﻤﺎم ﻛﺸﻮرﻫﺎي دﻧﻴﺎ وﺟﻮد ﻧﺪارد‪ -‬ﻧﻴﺎزﻣﻨﺪ ﺧﻮاﻫﻨﺪ ﺑﻮد ]‪ .[35‬ﻫﺮ ﺷﺮﻛﺖ اﺻﻼﺣﻲ ﻗﺎدر ﺑﻪ ﺗﻮﻟﻴﺪ ﺟﻮﺟﻪﻫﺎي ﮔﻮﺷﺘﻲ ﺑﺮاي‬ ‫ﻣﻘﺎﺻﺪ و ﺷﺮاﻳﻂ ﺑﺎزار و ﻣﺤﻴﻂ ﻣﺨﺘﻠﻒ اﺳﺖ و ﺑﻪ ﻫﻤﻴﻦ دﻟﻴﻞ ﺣﺪاﻗﻞ داراي ‪ 10‬ﻻﻳﻦ ﺧﺎﻟﺺ ﻣﻲﺑﺎﺷﺪ ﻛﻪ ﻫﺮ ﻳﻚ ﺑﺮاي ﺻﻔﺎت ﺧﺎﺻﻲ‬ ‫ﻣﻮرد اﻧﺘﺨﺎب ﻗﺮار ﻣﻲﮔﻴﺮﻧﺪ ]‪ .[3‬ﺑﻪ اﻳﻦ ﺗﺮﺗﻴﺐ در اﻳﻦ ﺻﻨﻌﺖ‪ ،‬از ﭘﺮورش ﻻﻳﻦﻫﺎي ﺧﺎﻟﺺ ﺗﺎ ﺗﻮﻟﻴﺪ ﺟﻮﺟﻪﻫﺎي ﮔﻮﺷﺘﻲ )ﻳﺎ ﺗﺨﻢ‪-‬‬ ‫ﮔﺬار( ﻧﻬﺎﻳﻲ ﺑﻪ ﭼﻬﺎر ﺗﺎ ﭘﻨﺞ ﻧﺴﻞ زﻣﺎن ﻧﻴﺎز اﺳﺖ )ﺷﻜﻞ ‪ .(1‬ﺑﻪ ﻃﻮر ﻛﻠﻲ‪ ،‬اﻫﻤﻴﺖ ﻻﻳﻦﻫﺎي ﺧﺎﻟﺺ ﺑﻪ اﻧﺪازهاي اﺳﺖ ﻛﻪ از آﻣﻴﺰش‬ ‫ﻫﺮ ﺧﺮوس ﻻﻳﻦ ﭘﺪري ﺑﺎ ده ﻣﺮغ ﻻﻳﻦ ﻣﺎدري در ﻧﻬﺎﻳﺖ ﺣﺪود ‪ 68750‬ﺗﻦ ﮔﻮﺷﺖ ﺑﻪ دﺳﺖ ﻣﺼﺮف ﻛﻨﻨﺪه ﻣﻲرﺳﺪ‪.‬‬ ‫ژﻧﺘﻴﻚ ﻳﻚ ﺣﻴﻮان )در ﺳﻄﺢ ‪ (DNA‬در ﻃﻲ دوره زﻧﺪﮔﻲ آن ﺣﻴﻮان ﺗﻐﻴﻴﺮ ﻧﻤﻲﻛﻨﺪ )ﺻﺮف ﻧﻈﺮ از ﺳﻄﺢ ﺑﻴﺎن ژنﻫﺎ ﻛﻪ در‬ ‫زﻣﺎنﻫﺎي ﻣﺨﺘﻠﻒ ﻣﻤﻜﻦ اﺳﺖ ﻣﺘﻔﺎوت ﺑﺎﺷﺪ(؛ و ﻫﻤﭽﻨﻴﻦ اﻳﻦ ژﻧﺘﻴﻚ ﻗﺎﺑﻞ اﻧﺘﻘﺎل ﺑﻪ ﻧﺴﻞ ﺑﻌﺪ ﻣﻲﺑﺎﺷﺪ‪ .‬اﮔﺮﭼﻪ در ﻣﻄﺎﻟﺐ ﻗﺒﻞ ﺑﻪ ﻛﺎرﺑﺮد‬ ‫ﺗﻌﺪادي از ﺟﺎﻳﮕﺰﻳﻦﻫﺎي آﻧﺘﻲ ﺑﻴﻮﺗﻴﻚﻫﺎ اﺷﺎره ﺷﺪ‪ ،‬اﻣﺎ ﺷﺎﻳﺪ ﻣﻬﻤﺘﺮﻳﻦ ﻣﺸﻜﻞ ﻫﻤﻪ اﻳﻦ روشﻫﺎ و ﺣﺘﻲ اﺳﺘﻔﺎده از ﺧﻮد آﻧﺘﻲﺑﻴﻮﺗﻴﻚ اﻳﻦ‬ ‫اﺳﺖ ﻛﻪ اﻏﻠﺐ در ﻛﻞ دوره ﭘﺮورش ﺑﺎﻳﺪ ﻣﻮرد ﻗﺮار ﮔﻴﺮﻧﺪ و ﻣﺰﻳﺘﻲ ﻛﻪ در ﭘﺮﻧﺪه اﻳﺠﺎد ﻣﻲﻛﻨﻨﺪ ﻗﺎﺑﻞ اﻧﺘﻘﺎل ﺑﻪ ﻧﺴﻞ ﺑﻌﺪ ﻧﻴﺴﺖ‪ .‬ﻟﺬا در ﻫﺮ‬ ‫ﻧﺴﻞ اﺳﺘﻔﺎده از اﻳﻦ ﺗﺮﻛﻴﺒﺎت و روشﻫﺎ ﺑﺎﻳﺪ ﺗﻜﺮار ﺷﻮد ﻛﻪ ﻋﻼوه ﺑﺮ ﻛﺎﻫﺶ ﻛﺎراﻳﻲ آﻧﻬﺎ‪ ،‬ﺳﻴﺴﺘﻢ ﺗﻮﻟﻴﺪ ﻫﻤﻮاره از ﺑﺎﺑﺖ ﻣﺼﺮف ﺑﺮﺧﻲ‬ ‫ﻣﻮاد ﻛﻪ ﺟﺎﻳﮕﺰﻳﻦ آﻧﺘﻲﺑﻴﻮﺗﻴﻚ ﻣﻲﺷﻮﻧﺪ‪ ،‬ﻣﺘﺤﻤﻞ ﻫﺰﻳﻨﻪﻫﺎﻳﻲ ﻣﻲﺷﻮد‪ .‬ﺑﻨﺎﺑﺮاﻳﻦ‪ ،‬ﻣﻲﺗﻮان ﮔﻔﺖ ﻛﻪ اﮔﺮ ﭘﺮﻧﺪه ﻧﺮي ﻛﻪ در ﻳﻚ ﻻﻳﻦ ﺑﺮاي‬ ‫ﺗﻮﻟﻴﺪ ﻣﺜﻞ ﻣﻮرد اﺳﺘﻔﺎده ﻗﺮار ﻣﻲﮔﻴﺮد از ﻧﻈﺮ ژﻧﺘﻴﻜﻲ وﺿﻌﻴﺖ اﻳﻤﻨﻲ ذاﺗﻲ ﻣﻨﺎﺳﺒﻲ داﺷﺘﻪ ﺑﺎﺷﺪ‪ ،‬ﻣﻲﺗﻮاﻧﺪ اﻳﻦ ﺳﻄﺢ ﺑﺎﻻي اﻳﻤﻨﻲ ذاﺗﻲ ﺧﻮد‬ ‫را ﺑﻪ ﻧﺴﻞﻫﺎي ﺑﻌﺪ ﻣﻨﺘﻘﻞ ﻛﻨﺪ )ﺷﻜﻞ ‪ .(1‬در واﻗﻊ اﻧﺘﺨﺎب ﻳﻚ ﭘﺮﻧﺪه ﻧﺮ در ﻻﻳﻦ ﻣﻲﺗﻮاﻧﺪ ﺑﺮ ﻋﻤﻠﻜﺮد ‪ 48،750،000‬ﺟﻮﺟﻪ ﮔﻮﺷﺘﻲ ﺗﺄﺛﻴﺮ‬ ‫ﮔﺬار ﺑﺎﺷﺪ‪ .‬اﻫﻤﻴﺖ ﻻﻳﻦ ﺑﻪ ﻗﺪري اﺳﺖ ﻛﻪ ‪ 80‬درﺻﺪ از ﭘﻴﺸﺮﻓﺖ ﺟﻬﺎﻧﻲ ﺻﻨﻌﺖ ﭘﺮورش ﻃﻴﻮر را ﻣﺪﻳﻮن وﺟﻮد ﻻﻳﻦﻫﺎي ﺗﺠﺎري ﻣﻲ‪-‬‬ ‫داﻧﻨﺪ‪ .‬در ﺣﺎﻟﻲ ﻛﻪ ﺗﺸﻜﻴﻞ و ﻧﮕﻬﺪاري ﻻﻳﻦﻫﺎ در ﻧﻈﺮ اول ﺑﺴﻴﺎر ﻫﺰﻳﻨﻪ ﺑﺮ اﺳﺖ‪ ،‬اﻣﺎ ﺑﻪ ازاي ﻫﺮ ﺟﻮﺟﻪ ﮔﻮﺷﺘﻲ ﺗﻨﻬﺎ ‪ 0/5‬درﺻﺪ ﻫﺰﻳﻨﻪ ﺑﺮاي‬ ‫ﭘﺮورش و ﻧﮕﻬﺪاري ﻻﻳﻦ ﺷﺪه اﺳﺖ ]‪ .[3‬ﻛﺸﻮر ﻣﺎ از ﺟﻤﻠﻪ ﻣﻌﺪود ﻛﺸﻮرﻫﺎي ﺻﺎﺣﺐ ﻻﻳﻦ در دﻧﻴﺎﺳﺖ و از اﻳﻦ ﻣﺰﻳﺖ ﻓﻮق اﻟﻌﺎده ﻣﻲ‪-‬‬ ‫ﺗﻮان ﺑﺮاي ﺗﻮﻟﻴﺪ ﮔﻮﺷﺖ اُرﮔﺎﻧﻴﻚ ﺑﻬﺮه ﺟﺴﺖ‪.‬‬ ‫‪ .8‬اﻫﻤﻴﺖ ذﺧﺎﻳﺮ ژﻧﺘﻴﻜﻲ ﺑﻮﻣﻲ‬ ‫ﭼﻨﺎﻧﭽﻪ ﺑﺘﻮان ﭘﺮﻧﺪﮔﺎن را ﺑـﺪون ﻧﻴـﺎز ﺑـﻪ اﻓﺰودﻧـﻲﻫـﺎي ﺧـﻮراﻛﻲ‪ ،‬واﻛﺴـﻦ و ﻓﻀـﺎي ﺳﺮﭘﻮﺷـﻴﺪه و اﺳـﺘﺮﻳﻞ ﭘـﺮورش داد‪ ،‬و در ﭘﺎﻳـﺎن دوره‬ ‫ﭘﺮورش ﮔﻮﺷﺖ آﻧﻬﺎ را ﺑﻄﻮر ﺳﺎﻟﻢ و ﺑﺪون آﻟﻮدﮔﻲ ﺑﻪ دﺳﺖ ﻣﺼﺮف ﻛﻨﻨﺪ رﺳﺎﻧﺪ‪ ،‬ﻣﻲﺗـﻮان ادﻋـﺎ ﻧﻤـﻮد ﻛـﻪ ﻣﺤﺼـﻮﻟﻲ اُرﮔﺎﻧﻴـﻚ ﺗﻮﻟﻴـﺪ ﺷـﺪه‬ ‫اﺳﺖ‪ .‬ﺻﺮف ﻧﻈﺮ از ﻣﺮاﺣﻠﻲ ﻛﻪ ﭘﺲ از دوره ﭘﺮورش اﻧﺠﺎم ﻣﻲﺷﻮد و ﺑﺎ ﺗﻮﺟﻪ ﺑﻪ ﺗﻌﺮﻳﻒ ﻓﻮق‪ ،‬ﻛﻠﻴـﻪ ﻃﻴـﻮر ﺑـﻮﻣﻲ ﻛﺸـﻮر ﺑﻄـﻮر ﺑـﺎﻟﻘﻮه ﻗـﺎدر ﺑـﻪ‬ ‫ﺗﻮﻟﻴﺪ ﮔﻮﺷﺖ و ﺗﺨﻢ اُرﮔﺎﻧﻴﻚ ﻣﻲﺑﺎﺷﻨﺪ‪ .‬ﺑﺎ ﺷﻨﺎﺳﺎﻳﻲ ژنﻫﺎي ﻣﺆﺛﺮ در اﻓﺰاﻳﺶ ﺳﻄﺢ اﻳﻤﻨﻲ ذاﺗﻲ ﭘﺮﻧﺪﮔﺎن ﺑﻮﻣﻲ و ﺑﺎ ﺗﻮﺟﻪ ﺑـﻪ ﻗﺎﺑﻠﻴـﺖ اﻧﺘﻘـﺎل اﻳـﻦ‬ ‫ژنﻫﺎ ﺑﻪ ﻧﺘﺎج از ﻃﺮﻳﻖ روشﻫﺎي اﺻﻼﺣﻲ ﻣﺨﺘﻠﻒ ﻣﻲﺗﻮان اﻣﻴﺪوار ﺑﻮد ﻛﻪ ﺑﺎ اﺳﺘﻔﺎده از ذﺧـﺎﻳﺮ ژﻧﺘﻴﻜـﻲ ﺑـﻮﻣﻲ ﻛﺸـﻮر‪ ،‬ﻳـﻚ ﻣـﺪل روزآﻣـﺪ در‬ ‫ﺗﻮﻟﻴﺪ ﮔﻮﺷﺖ اُرﮔﺎﻧﻴﻚ ﻛﺸﻮر ﻣﻌﺮﻓﻲ ﺷﻮد‪.‬‬

‫‪ .9‬آﻣﻴﺨﺘﻪﮔﺮي و ﻣﻌﺮﻓﻲ ﻧﮋادﻫﺎي ﺟﺪﻳﺪ‬ ‫ﻳﻜﻲ از ﻣﻬﻤﺘﺮﻳﻦ دﻻﻳﻠﻲ ﻛﻪ ﻧﮋادﻫﺎي ﺑﻮﻣﻲ ﺑﺼﻮرت ﺻﻨﻌﺘﻲ ﭘﺮورش داده ﻧﻤﻲﺷﻮﻧﺪ‪ ،‬ﺳﻄﺢ ﺗﻮﻟﻴﺪ ﭘﺎﺋﻴﻦ آﻧﻬﺎ در ﻣﻘﺎﻳﺴﻪ ﺑﺎ ﻧﮋادﻫﺎي‬ ‫ﺻﻨﻌﺘﻲ اﺳﺖ‪ .‬ﭼﻨﺎﻧﭽﻪ ﺑﺘﻮان ﺑﺎ آﻣﻴﺨﺘﻪﮔﺮي ﺳﻮﻳﻪﻫﺎي ﭘﺮﺑﺎزده ﺻﻨﻌﺘﻲ و ﻧﮋادﻫﺎي ﻣﻘﺎوم ﺑﻮﻣﻲ ﻧﺘﺎﺟﻲ ﺗﻮﻟﻴﺪ ﻛﺮد ﻛﻪ ﺳﻄﺢ اﻳﻤﻨﻲ و ﺗﻮﻟﻴﺪ‬ ‫ﻣﻨﺎﺳﺒﻲ داﺷﺘﻪ ﺑﺎﺷﻨﺪ‪ ،‬ﻣﻲﺗﻮان از ﻧﮋاد ﺳﻨﺘﺰي ﻣﺰﺑﻮر ﺑﺮاي ﺗﻮﻟﻴﺪ ﺟﻮﺟﻪ ﻳﻚ روزه ﻣﻮرد ﻧﻴﺎز ﻛﺸﻮر اﺳﺘﻔﺎده ﻧﻤﻮد‪ .‬ﺑﻪ ﻧﻈﺮ ﻣﻲرﺳﺪ ﺑﺎ ﺗﻮﺟﻪ ﺑﻪ‬ ‫ﺗﻨﻮع ﻃﻴﻮر ﺑﻮﻣﻲ ﻛﺸﻮر ﻛﻪ ﻧﺎﺷﻲ از ﺗﻨﻮع اﻗﻠﻴﻤﻲ ﻛﺸﻮر اﺳﺖ‪ ،‬ﺑﺘﻮان ﺑﺮاي ﻫﺮ ﻳﻚ از ﻣﻨﺎﻃﻖ ﻛﺸﻮر ﻧﮋاد ﻣﻨﺎﺳﺒﻲ ﻣﻌﺮﻓﻲ ﻛﻨﻴﻢ‪ .‬ﺗﺤﻘﻴﻖ در‬ ‫اﻳﻦ زﻣﻴﻨﻪ ﺑﺎ ﺗﻮﺟﻪ ﺑﻪ ﻧﮕﺮش ﻣﺼﺮف ﻛﻨﻨﺪﮔﺎن آﻳﻨﺪه ﺿﺮوري اﺳﺖ‪.‬‬ ‫‪ .10‬ﻓﺮﻫﻨﮓ ﺳﺎزي ﺑﺮاي ﻣﺼﺮف ﻣﺤﺼﻮﻻت اُرﮔﺎﻧﻴﻚ‬ ‫ﺗﻘﺮﻳﺒﺎً ‪ 0/05‬درﺻﺪ از ﺑﻴﻤﺎريﻫﺎي ﻛﺸﻮر ﻧﺎﺷﻲ از ﻣﺼﺮف ﻣﺤﺼﻮﻻت ﻏﺬاﻳﻲ ﻧﺎﺳﺎﻟﻢ اﺳﺖ‪ .‬درﺣﺎﻟﻲ ﻛﻪ اﻏﻠـﺐ ﻣـﺮدم ﻛﺸـﻮر ﻧﺴـﺒﺖ ﺑـﻪ‬ ‫ﺧﺼﻮﺻﻴﺎت ﻣﺤﺼﻮﻻت ﻏﺬاﻳﻲ اُرﮔﺎﻧﻴﻚ و ﻓﻮاﻳـﺪ ﻧﺎﺷـﻲ از ﻣﺼـﺮف آﻧﻬـﺎ آﮔـﺎﻫﻲ ﻧﺪارﻧـﺪ‪ .‬از آﻧﺠـﺎﻳﻲ ﻛـﻪ ﺑﻄـﻮر ﻛﻠـﻲ ﻫﺰﻳﻨـﻪ ﺗﻤـﺎم ﺷـﺪه‬ ‫ﻣﺤﺼﻮﻻت داﻣﻲ اُرﮔﺎﻧﻴﻚ ﺑﻴﺸﺘﺮ از ﻣﺤﺼﻮﻻت ﻏﻴﺮاُرﮔﺎﻧﻴﻚ ﻣﻲﺑﺎﺷﺪ‪ ،‬ﻟﺬا ﺑﺮاي ﺷﺮوع اﺳﺘﻔﺎده از ﻣﺤﺼـﻮﻻت اُرﮔﺎﻧﻴـﻚ در ﺑـﻴﻦ ﻣﺼـﺮف‬ ‫ﻛﻨﻨﺪﮔﺎن ﻻزم اﺳﺖ ﻓﺮﻫﻨﮓ ﺳﺎزي ﺷﻮد‪ .‬ﺑﻪ ﻋﺒﺎرت دﻳﮕﺮ ﻳﻚ ﻣﺼﺮف ﻛﻨﻨﺪه ﺑﺎﻳﺪ ﺑﺪاﻧﺪ ﻫﺰﻳﻨﻪ ﺑﻴﺸﺘﺮي ﻛﻪ ﺑـﺮاي ﻳـﻚ ﻣﺤﺼـﻮل اُرﮔﺎﻧﻴـﻚ‬ ‫ﭘﺮداﺧﺖ ﻣﻲﻛﻨﺪ‪ ،‬ﺑﻪ ﭼﻪ دﻟﻴﻠﻲ اﺳﺖ‪ .‬ﺑﻨﺎ ﺑﻪ ﺗﻮﺻﻴﻪ ﻣﺘﺨﺼﺼﻴﻦ ﺗﻐﺬﻳﻪ‪ ،‬ﻧﺨﺴﺘﻴﻦ ﺳﻮأﻟﻲ ﻛﻪ ﭘﻴﺶ از ﻣﺼﺮف ﻏﺬا ﺑﺎﻳـﺪ ﭘﺮﺳـﻴﺪه ﺷـﻮد اﻳـﻦ اﺳـﺖ‬ ‫ﻛﻪ ﺑﺪن ﻣﺎ ﺑﺎ ﺗﻮﺟﻪ ﺑﻪ ﺳﻦ‪ ،‬وزن‪ ،‬ﻓﻌﺎﻟﻴﺖ روزاﻧﻪ و ﺳﺎﻳﺮ ﻋﻮاﻣﻞ دﻳﮕﺮ ﺑﻪ ﭼﻪ ﻣﻴـﺰان ﻣـﻮاد ﻣﻌـﺪﻧﻲ‪ ،‬وﻳﺘـﺎﻣﻴﻦ‪ ،‬ﭘـﺮوﺗﺌﻴﻦ و از ﻫﻤـﻪ ﻣﻬﻤﺘـﺮ ﻛـﺎﻟﺮي‬ ‫ﻧﻴﺎزﻣﻨﺪ اﺳﺖ؛ ﻫﻤﭽﻨﻴﻦ ﭼﻪ ﻧﻮع ﻣﺎده ﻏﺬاﻳﻲ ﻗﺎدر اﺳﺖ ﻧﻴﺎزﻣﻨﺪيﻫﺎي ﻣﺎ را ﻣﺮﺗﻔﻊ ﻛﻨﺪ‪ .‬اﻣـﺎ ﻣﻬﻤﺘـﺮﻳﻦ ﺳـﻮأل اﻳـﻦ اﺳـﺖ ﻛـﻪ‪ :‬آﻳـﺎ ﻏـﺬاﻳﻲ ﻛـﻪ‬ ‫ﻣﺼﺮف ﻣﻲﺷﻮد ﺳﺎﻟﻢ اﺳﺖ؟ و ﺑﻨﺎﺑﺮاﻳﻦ‪ ،‬ﺳﺎﻟﻢ ﺑﻮدن آن ﭼﻪ ﻣﻌﻴﺎري دارد؟ ﺑﻄﻮر ﻣﻨﻄﻘﻲ‪ ،‬ﻣﺼﺮفﻛﻨﻨﺪه ﻫﻤﻮاره ﺑﻪ دﻧﺒﺎل ﻣﺼﺮف ﺑﻬﺘﺮﻳﻦ ﻣـﻮاد‬ ‫ﻏﺬاﻳﻲ اﺳﺖ ﻛﻪ در ﺻﻮرت اﻣﻜﺎن ﻗﻴﻤﺖ ﻣﻨﺎﺳﺒﻲ ﻫﻢ داﺷﺘﻪ ﺑﺎﺷﺪ‪ ،‬اﻣﺎﻳﻚ ﻣﺼﺮفﻛﻨﻨـﺪه ﭼﮕﻮﻧـﻪ ﻣـﻲﺗﻮاﻧـﺪ در ﻣـﻮرد ﻣﻴـﺰان ﺳـﻼﻣﺖ ﻳـﻚ‬ ‫ﻣﺤﺼﻮل ﻏﺬاﻳﻲ ﻗﻀﺎوت ﻛﻨﺪ؟‬ ‫ﻣﺼﺮف ﻳﻚ ﻏﺬاي ﺧﺎص در واﻗﻊ ﺑﻪ اﻳﻦ ﻣﻌﻨﺎﺳﺖ ﻛﻪ ﻣﺼﺮفﻛﻨﻨﺪه رﻳﺴﻚ ﻧﺎﺷـﻲ از ﻣﺼـﺮف آن را ﭘﺬﻳﺮﻓﺘـﻪ اﺳـﺖ‪ .‬ﺑﺮرﺳـﻲﻫـﺎ‬ ‫ﻧﺸﺎن داده اﺳﺖ ﻛﻪ ﭘﺬﻳﺮش ﻳﻚ ﺧﻄﺮ ﺟﺪﻳﺪ‪ ،‬ﻣﺎﻧﻨﺪ ﮔﻨﺠﺎﻧﺪﻳﻦ ﻳﻚ ﻣﺤﺼﻮل ﻏـﺬاﻳﻲ ﺟﺪﻳـﺪ در ﺳـﺒﺪ ﻏـﺬاﻳﻲ ﺧـﺎﻧﻮار‪ ،‬ﺑـﻪ ﻋﻮاﻣـﻞ ﻣﺘﻌـﺪدي‬ ‫ﺑﺴﺘﮕﻲ دارد ]‪ .[8‬از ﺟﻤﻠﻪ اﻳﻦ ﻋﻮاﻣﻞ ﻣﻲﺗـﻮان ﺑـﻪ اﻋﺘﻤـﺎد‪ ،‬ﻗﺎﺑﻠﻴـﺖ ﭘـﺬﻳﺮش‪ ،‬آﺷـﻨﺎﻳﻲ ﺑـﺎ ﻣﺤﺼـﻮل‪ ،‬داﻧـﺶ‪ ،‬ﻗﺎﺑﻠﻴـﺖ ﻛﻨﺘـﺮل‪ ،‬ﺳـﻄﺢ اﺣﺘﻤـﺎل‬ ‫ﺧﻄﺮﻧﺎك ﺑﻮدن ﻳﻚ ﻣﺤﺼﻮل )آﻟﻔﺎ(‪ ،‬ﺣﻖ اﻧﺘﺨﺎب‪ ،‬ﺗﺄﺛﻴﺮﭘﺬﻳﺮي ﺑﭽﻪﻫﺎ‪ ،‬ﺗﺮس‪ ،‬ﻣﻨﻔﻌـﺖ ﻣـﺎدي و رﺳـﺎﻧﻪ ﻧﻘـﺶ دارﻧـﺪ‪ .‬ﻧﻘـﺶ رﺳـﺎﻧﻪ ﺑـﻪ ﻧـﻮﻋﻲ‬ ‫ﭘﺮرﻧﮓﺗﺮ از ﺳﺎﻳﺮ ﻋﻮاﻣﻞ اﺳﺖ؛ زﻳﺮا ﺑﻮاﺳﻄﻪ ﺗﺒﻠﻴﻐﺎت ﻣﻲﺗﻮان ﺑﺮ روي ﺳﺎﻳﺮ ﻋﻮاﻣﻞ ﺗﻐﻴﻴﺮاﺗﻲ اﻳﺠﺎد ﻛﺮد‪ .‬ﻋﻠﻴﺮﻏﻢ ﺗﻮﺟـﻪ ﻣـﺮدم ﺑـﻪ ﺳـﺎﻟﻢ ﺑـﻮدن‬ ‫ﻏﺬاﻳﻲ ﻛﻪ ﻣﺼﺮف ﻣﻲﻛﻨﻨﺪ‪ ،‬ارﺗﺒﺎط ﺑﻴﻦ رﺳﺎﻧﻪ‪ ،‬ﺻﻨﺎﻳﻊ ﻏﺬاﻳﻲ و ﻣﺼﺮفﻛﻨﻨﺪﮔﺎن در ﻫﺰاره ﺳـﻮم در ﺷـﺮاﻳﻂ ﺧـﻮﺑﻲ ﻧﻴﺴـﺖ‪ .‬اﻏﻠـﺐ ﻣـﺮدم از‬ ‫ﭼﮕﻮﻧﮕﻲ ﺗﻮﻟﻴﺪ و ﻓﺮآوري ﻣﺤﺼﻮﻻﺗﻲ ﻛﻪ ﻣﺼﺮف ﻣﻲﻛﻨﻨﺪ و اﺳﺘﺎﻧﺪاردﻫﺎي اﺟﺒﺎري ﺑﻴﺸﺘﺮ ﻣﻮاد ﻏﺬاﻳﻲ اﻃﻼع ﻛـﺎﻓﻲ ﻧﺪارﻧـﺪ‪ ،‬و ﭼﻨﺎﻧﭽـﻪ ﺑـﻪ‬ ‫ﻧﻴﺎزﻣﻨﺪيﻫﺎي ﺑﺪن ﺧﻮد واﻗﻒ ﺑﺎﺷﻨﺪ‪ ،‬ﺗﺤﺖ ﺗﺄﺛﻴﺮ ﺗﺒﻠﻴﻐﺎت ﺑﻪ ﻣﻮاد ﻏﺬاﻳﻲ ﻏﻴﺮ ﺿﺮوري روي ﻣﻲآورﻧﺪ ﻛﻪ ﺣﺘﻲ ﻣﻤﻜﻦ اﺳـﺖ ﺑـﺮاي ﺳـﻼﻣﺖ‬ ‫آﻧﻬﺎ ﺧﻄﺮﻧﺎك ﺑﺎﺷﺪ‪ .‬ﻫﻤﭽﻨﻴﻦ ﺗﺒﻠﻴﻐﺎت ﻣﺤﺼﻮﻻت ﻏﺬاﻳﻲ ﭘﺮﺧﻄﺮ ﺑﺴﻴﺎر ﺑﻴﺸﺘﺮ از ﺗﺒﻠﻴﻎ و ﻓﺮﻫﻨـﮓ ﺳـﺎزي ﺑـﺮاي ﻣﺼـﺮف ﻏـﺬاي ﺳـﺎﻟﻢ اﺳـﺖ‬ ‫]‪ .[1‬از آﻧﺠﺎﻳﻲ ﻛﻪ ﻣﺮدم در ﻋﺼﺮ ﺣﺎﺿﺮ ﺑﺴﻴﺎر ﺗﺤﺖ ﺗﺄﺛﻴﺮ ﺗﺒﻠﻴﻐﺎت ﻫﺴﺘﻨﺪ‪ ،‬ﻟﺬا ﺑﻪ ﻧﻈﺮ ﻣﻲرﺳـﺪ ﺟـﺎ اﻧـﺪاﺧﺘﻦ ﻣﺤﺼـﻮﻻت ﻧﺴـﺒﺘﺎً ﮔـﺮانﻗﻴﻤـﺖ‬ ‫اُرﮔﺎﻧﻴﻚ در ﺑﻴﻦ ﻣﺼﺮفﻛﻨﻨﺪﮔﺎن ﻋﻼوه ﺑﺮ ﻫﺰﻳﻨﻪ ﻣﻀﺎﻋﻔﻲ ﻛﻪ از ﺑﺎﺑﺖ ﺗﺒﻠﻴﻐﺎت ﻣﺘﻮﺟـﻪ اﻳـﻦ ﻣﺤﺼـﻮﻻت اﺳـﺖ‪ ،‬ﻧﻴﺎزﻣﻨـﺪ ﺻـﺒﺮ و ﺷـﻜﻴﺒﺎﻳﻲ‬ ‫ﺗﻮﻟﻴﺪﻛﻨﻨﺪﮔﺎن ﻧﻴﺰ ﻫﺴﺖ‪ .‬ﭼﻨﺎﻧﭽﻪ ﺳﺎزﻣﺎنﻫﺎي دوﻟﺘﻲ و ﺧﺼﻮﺻﻲ ﻣـﺮﺗﺒﻂ ﺑـﺎ ﻏـﺬا و ﺳـﻼﻣﺖ ﻣـﺮدم‪ ،‬ﺻـﻨﺎﻳﻊ ﺗﻮﻟﻴﺪﻛﻨﻨـﺪه و ﻓـﺮآوري ﻛﻨﻨـﺪه‬ ‫ﻣﺤﺼﻮﻻت ﻏﺬاﻳﻲ و رﺳﺎﻧﻪ ﻫﻢﺟﻬﺖ ﺣﺮﻛﺖ ﻛﻨﻨﺪ‪ ،‬ﻣﺮدم ﺑﻄﻮر ﻣﻨﺎﺳﺐ در ﺧﺼﻮص ﻏﺬاﻳﻲ ﻛـﻪ ﻣﺼـﺮف ﻣـﻲﻛﻨﻨـﺪ آﮔـﺎﻫﻲ ﭘﻴـﺪا ﺧﻮاﻫﻨـﺪ‬ ‫ﻧﻤﻮد‪ .‬ﻓﺮﻫﻨﮓ ﺧﺎص ﺷﺮﻗﻲ ﺣﺎﻛﻢ ﺑﺮ ﻛﺸﻮر ﻣﺎ‪ ،‬اﻳﺠﺎب ﻣﻲﻛﻨﺪ ﻛﻪ ﺑﺮاي ﻣﻌﺮﻓﻲ و اراﺋـﻪ ﻣﺤﺼـﻮﻻﺗﻲ ﻣﺎﻧﻨـﺪ ﮔﻮﺷـﺖ ﻣـﺮغ اُرﮔﺎﻧﻴـﻚ ﺑـﺪون‬ ‫اﻟﮕﻮﺑﺮداري از ﻛﺸﻮرﻫﺎﻳﻲ ﻛﻪ ﺳﺎﺑﻘﺎً اﻳﻦ راه را ﭘﻴﻤﻮدهاﻧﺪ‪ ،‬ﺑﺮاي ﻣﺼﺮف ﻛﻨﻨﺪة اﻳﺮاﻧﻲ ﻳﻚ اﻟﮕﻮي ﻗﺪرﺗﻤﻨﺪ و ﻧﺎﻓﺬ ﻃﺮاﺣﻲ ﺷﻮد‪.‬‬

‫ ﻧﺘﻴﺠﻪﮔﻴﺮي‬.11 ‫ ﺑﻬﺪاﺷـﺖ‬،‫ ﺗﻐﺬﻳـﻪ دام‬،‫ داﻣﭙﺰﺷـﻜﻲ‬،‫ ژﻧﺘﻴﻚ و اﺻﻼح دام‬،‫ﺗﻮﻟﻴﺪ ﮔﻮﺷﺖ اُرﮔﺎﻧﻴﻚ ﺑﻪ ﻫﻤﻜﺎري ﺗﻨﮕﺎﺗﻨﮓ ﻣﺘﺨﺼﺼﺎن ﭘﺮورش دام‬ ‫ ﻧﻤﻲﺗـﻮان ﺑـﺎ اﻃﻤﻴﻨـﺎن‬،‫ در ﺣﻘﻴﻘﺖ ﻫﺮ ﻛﺪام از اﻳﻦ ﺑﺨﺶﻫﺎ ﻛﻪ وﻇﺎﻳﻒ ﺧﻮد را ﺑﻪ درﺳﺘﻲ اﻧﺠﺎم ﻧﺪﻫﻨﺪ‬.‫و ﻣﻴﻜﺮوبﺷﻨﺎﺳﻲ ﻧﻴﺎزﻣﻨﺪ اﺳﺖ‬ ‫ ﻣﺘـﺪاول ﺷـﺪن ﻣﺼـﺮف ﮔﻮﺷـﺖ اُرﮔﺎﻧﻴـﻚ‬،‫ ﻟﺬا ﺑﺎ ﺗﻮﺟﻪ ﺑﻪ ﻣﺒﺎﺣـﺚ ﻣﻄـﺮح ﺷـﺪه‬.‫ﻳﻚ ﻣﺤﺼﻮل ﺳﺎﻟﻢ را ﺑﻪ دﺳﺖ ﻣﺼﺮف ﻛﻨﻨﺪه رﺳﺎﻧﺪ‬ .‫ﻋﻼوه ﺑﺮ ﻫﻤﺖ ﻣﺘﺨﺼﺼﺎن ﺑﻪ ﻳﻚ ﻋﺰم ﻋﻤﻮﻣﻲ ﻧﻴﺎز دارد‬

[25] ‫[ و ﺳﻤﺖ ﭼﭗ‬2] ‫ ﺷﻤﺎي ﺑﺮﻧﺎﻣﻪﻫﺎي اﺻﻼح ﻧﮋاد ﻻﻳﻦﻫﺎي ﮔﻮﺷﺘﻲ؛ ﺳﻤﺖ راﺳﺖ‬.1 ‫ﺷﻜﻞ‬

‫ﻣﻨﺎﺑﻊ‬ [1] Anderson, W.A. 2000. The future relationship between the media, the food industry and the consumer. British Medical Bulletin 56: 254-268. [2] Anthony, N.B. 1998. A Review of Genetic Practices in Poultry: Efforts to Improve Meat Quality. Journal of Muscle Foods 9: 25-33. [3] Arthur, J.A., Albers, G.A.A. 2003. Industrial Perspective on Problems and Issues Associated with Poultry Breeding. Pages 1-12 in Muir WM, Aggrey SE, eds. Poultry Genetics, Breeding and Biotechnology, CABI Publishing. [4] Blair, R. 2007. Nutrition and Feeding of Organic Pigs: CABI Publication. [5] Blair, R. 2008. Nutrition and Feeding of Organic Poultry: CABI Publication. [6] Callaway, T.R., Anderson, R.C., Genovese, K.J., Poole, T.L., Anderson, T.J., Byrd, J.A., Kubena, L.F., Nisbet, D.J. 2002. Sodium chlorate supplementation reduces E. coli O157:H7 populations in cattle. J. Anim. Sci. 80:1683–1689. [7] Callaway, T.R., Anderson, R.C., Edrington, T.S., Elder, R.O., Genovese, K.J., Bischoff, K.M., Poole, T.L., Jung, Y.S., Harvey, R.B., Nisbet, D.J. 2003. Preslaughter intervention strategies to reduce food-borne pathogens in food animals. J. Anim. Sci. 81(E. Suppl. 2): E17E23. [8] Covello, Merkhofer. 1994. Risk Assessment Methods. New York: Plenum. [9] Dibner, J.J., Richards, J.D. 2005. Antibiotic Growth Promoters in Agriculture: History and Mode of Action. Poultry Science 84: 634-643. [10] Decuypere E, Bruggeman V, Barbato GF, Buyse J. 2003. Growth and Reproduction Problems Associated with Selection for Increased Broiler Meat Production. Pages 13-28 in Muir .W.M., Aggrey S.E., eds. Poultry Genetics, Breeding and Biotechnology, CABI Publishing [11] DuPont, H.L., Steele, J.H. 1987. Use of Antimicrobial Agents in Animal Feeds: Implications for Human Health. Reviews of Infectious Diseases 9: 447-460.

[12] Elder, R.O., Keen, J.E., Wittum, T.E., Callaway, T.R., Edrington, T.S., Anderson, R.C., Nisbet. D.J. 2002. Intervention to reduce fecal shedding of enterohemorrhagic Escherichia coli O157:H7 in naturally infected cattle using neomycin sulfate. Page 602 in Amer. Soc. Anim. Sci./Amer. Dairy Sci. Assoc. Joint Mtg., Quebec. [13] Fanatico A. 2008. Organic Poultry Production in the United States. National Sustainable .Agriculture Information Service: 1-16 [14] Flint, J.F., Garner, M.R. 2009. Feeding beneficial bacteria: A natural solution for increasing efficiency and decreasing pathogens in animal agriculture. J. Appl. Poult. Res. 18 367378. [15] Garrido, M.N., Skjervheim, M., Oppegaard, H., Sørum, H. 2004. Acidified Litter Benefits the Intestinal Flora Balance of Broiler Chickens. Applied and Environmental Microbiology 70: 5208-5213. [16] Gyles, C.L. 1998. Vaccines and shiga toxin-producing Escherichia coli in animals. Pages 434–444 in Escherichia coli O157:H7 and other shiga toxin-producing E. coli strains. J. B. Kaper and A. D. O’Brien, ed. Am. Soc. Microbiol. Press, Washington, DC. [17] Hamilton, P.B., 1984. Determining safe levels of mycotoxins. J. Food Prot. 47:570–575. [18] House, J.K., Ontiveros, M.M., Blackmer, N.M., Dueger, E.L., Fitchhorn, J.B., McArthur, G.R., Smith, B.P. 2001. Evaluation of an autogenous Salmonella bacterin and a modified live Salmonella serotype choleraesuis vaccine on a commercial dairy farm. Am. J. Vet. Res. 62:1897– 1902. [19] Jukes, T.H., Stokstad, E.L.R., Taylor, R.R., Combs, T.J., Edwards, H.M., Meadows, G.B. 1950. Growth promoting effect of aureomycin on pigs. Arch. Biochem. 26:324–330. [20] Kelley, T.R., Pancorbo, O.C., Merka, W.C., Barnhart, H.M. 1998. Antibiotic Resistance of Bacterial Litter Isolates. Poultry Science 77: 243-247. [21] Kesavan, P.C., Swaminathan, M.S. 2008. Strategies and models for agricultural sustainability in developing Asian countries. Phil. Trans. R. Soc. B 363: 877-891. [22] Klieve, A.V., Bauchop, T. 1988. Morphological diversity of ruminal bacteriophages from sheep and cattle. Appl. Environ. Microbiol. 54:1637–1641. [23] Koeleman, E. 2010. Antibiotic resistance a hot topic among veterinarians. World Poultry. 26(6) 10-11. [24] Lamont, S.J., van der Laan, M.H.P., Cahaner, A., van der Poel, J.J., Parmentier, H.K. 2003. Selection for Disease Resistance: Direct Selection on the Immune Response. Pages 399-418 in Muir, W.M., Aggrey, S.E., eds. Poultry genetics, breeding and biotechnology, CABI Publishing. [25] Laughlin, K. 2007. The Evolution of Genetics, Breeding and Production. Citeseer. [26] Marshall E. 1980. Antibiotics in the barnyard. Science; 208: 376-9. [27] Martyniuk, E. 2010. Implementation Of The Global Plan Of Action In Central And Eastern Europe: Challenges And Opportunities. Paper presented at 9th World Congress on Genetics Applied to Livestock Production, Leipzig, Germany. [28] Moore, P.R., Evenson, A., Luckey, T.D., McCoy, E., Elvehjem, E., Hart., A.E.B. 1946. Use of sulphasuccidine, streptothricin and streptomycin in nutrition studies with the chick. J. Biol. Chem. 165:437–441. [29] Novick, R.P., 1981. The development and spread of antibioticresistant bacteria as a consequence of feeding antibiotics to livestock. Ann. NY Acad. Sci. 368:23–59. [30] Oliver, S.P, Patel, D.A., Callaway, T.R., Torrence, M.E. 2009. ASAS Centennial Paper: Developments and future outlook for preharvest food safety. J. Anim. Sci. 87: 419-437. [31] Orpin, C.G., Munn, E.A. 1973. The occurrence of bacteriophages in the rumen and their influence on rumen bacterial populations. Experientia 30:1018–1020. [32] Plachy, J., Kaiser, P., Hála, K. 2003. Genetics of the Immune System. Pages 293-309 in Muir WM, Aggrey SE, eds. Poultry genetics, breeding and biotechnology, CABI Publishing.

[33] Russell, J.B., Strobel, H.J. 1989. Effect of ionophores on ruminal fermentation. Appl. Environ. Microbiol. 55:1–6. [34] Starr, M.P., Reynolds. D.M. 1951. Streptomycin resistance of coliform bacteria from turkeys fed streptomycin. Pages 15–34 in Proceedings of the 51st General Meeting, Society of American Bacteriology, Chicago, IL. [35] Stevens, L. 1991. Genetics and evolution of the domestic fowl: CAMBRIDGE UNIVERSITY PRESS. [36] Stewart, V.J. 1988. Nitrate respiration in relation to facultative metabolism in enterobacteria. Microbiol. Rev. 52:190–232. [37] Swann, M.M. 1969. Report of Joint Committee on the Use of Antibiotics in Animal Husbandry and Veterinary Medicine. HMSO, London. [38] Valdivia, A.G. Martınez, A., Damian, F. J., Quezada, T., Ortiz, R., Martinez, C., Llamas, J., Rodriguez, M. L., Yamamoto, L., Jaramillo, F., Loarca-Pina, M. G., Reyes, J. L. 2001. Efficacy of N-Acetylcysteine to Reduce the Effects of Aflatoxin B1 Intoxication in Broiler Chickens. Poultry Science 80: 727-734. [39] Witte, W. 2000. Selective pressure by antibiotic use in livestock. Int. J. Antimicrob. Agents 16:19–24.