damateba 7. zogadi administraciuli kodeqsi. 71 damateba 8. samoqalaqo
kodeqsi. 80 damateba 9. sisxlis samarTlis saproceso kodeqsi. 82 damateba 10.
sisxlis ...
sasamarTlo Jurnalistikis saxelmZRvanelo
gamocemulia samarTlebrivi ganaTlebis asociacia ALPE-s da JurnalistTa saerTaSoriso centris ICFJ-s mier oqtomberi 2002
A L P E
I C F J
samarTlebrivi ganaTlebis asociacia
JurnalistTa saerTaSoriso centri
Tbilisi, ingoroyvas 14
1616 H st., NW
tel:
III floor
faqsi:
935841 922914 920596
el-fosta:
[email protected] www.samartali.ge
Washington D.C. 20006 USA www.icfj.org
Sinaarsi
Sesavali nawili
5
1. sasamarTlo xelisufleba
7
Tavi
1. saqarTvelos sakonstitucio sasamarTlo
9
Tavi
2. saerTo sasamarTloebi
10
Tavi
3. sasamarTlos personali
16
Tavi
4. mosamarTleTa TviTmmarTveloba
19
Tavi
5. saerTo sasamarTloebis mosamarTleTa mimarT disciplinuri pasuxismgebloba
20
Tavi
6. saqarTvelos iusticiis sabWo
Tavi
7. saerTo sasamarTloebis materialur-
Tavi
8. prokuratura
26
Tavi
9. ombudsmeni
27
teqnikuri uzrunvelyofis departamenti
23 25
Tavi 10. informacia samarTlebrivi cvlilebebis Sesaxeb
27
Tavi 11. kerZo arbitraJi
27
Tavi 12. saqarTvelos iusticiis saministros saaRsrulebo samsaxuri
28
Tavi 13. mokvlevis da gamoZiebis organoebi kompetenciaTa gamijnva
29
Tavi 14. uflebebis da interesebis dacvis meqanizmebi 31 Tavi 15. sasamarTlo xelisuflebasTan dakavSirebuli normatiuli aqtebis CamonaTvali nawili
34
2. samarTlebrivi publikaciebis momzadeba
35
S
3. damatebebi
49
damateba
nawili
1. mniSvnelovani sakontaqto monacemebi
49
damateba
2. mniSvnelovani kanonebisa da sakanonmdeblo aqtebis CamonaTvali
50
damateba
3. dokumentTa nimuSebis CamonaTvali
damateba
4. sasargeblo veb-gverdebi
55
damateba
5. sakanonmdeblo aqtebi
57
damateba
6. saqarTvelos kanoni presisa da masobrivi
sasamarTlo samarTalwarmoebaSi
informaciis sxva saSualebebis Sesaxeb
52
58
damateba
7. zogadi administraciuli kodeqsi
71
damateba
8. samoqalaqo kodeqsi
80
damateba
9. sisxlis samarTlis saproceso kodeqsi
82
damateba 10. sisxlis samarTlis kodeqsi
83
damateba 11. saxelmwifo saidumloebis Sesaxeb saqarTvelos kanoni
84
damateba 12. saqarTvelos samosamarTlo eTikis kodeqsi
88
gamoyenebul terminTa ganmartebebi
96
S
S sasamarTlo Jurnalistikis saxelmZRvanelo
S 5
Sesavali Tanamedrove, demokratiuli da miukerZoebeli sazogadoeba saWiroebs iseT sasamarTlo sistemas, romelic ara mxolod dafasebuli da misaRebi unda iyos misTvis, aramed _ gamWvirvale da samarTliani. Jurnalistebs SeuZliaT swored amgvari sistemis Camoyalibebas da SenarCunebas Seuwyon xeli sasamarTlo da sakanonmdeblo sakiTxebis sistematiuri gaSuqebiT. rogor muSaobs sasamarTlo sistema, rodis akeTebs is Tavis saqmes da rodis ara – ai, is sakiTxebi, romelTa gaSuqebiTac Jurnalistebi daxmarebas gauweven moqalaqeebs gaerkvnen am sistemaSi. amasTan, isini daamkvidreben pativiscemas kanonis mimarT da naTels mohfenen im problemebs an gamiznul mcdelobebs, romlebic xels uSlian sasamarTlo reformis ganxorcielebas. es saxelmZRvanelo gamokveTs saqarTvelos sasamarTlo sistemaSi arsebul principul sakiTxebs da mkiTxvels sTavazobs ideebs, Tu rogor unda gakeTdes saintereso reportaJi sasamarTlo procesis Sesaxeb. amas garda, is exeba iseT problemebsa da saintereso saxifaTo momentebs, romlebic mxolod sasamarTlo Jurnalistikas axasiaTebs. am wignSi moyvanili detalebi realuria da Seesabameba misi gamoqveynebis moments, magram radganac saqarTveloSi sasamarTlo reforma kvlav grZeldeba, Jurnalistebma am saxelmZRvanelos gamoyenebisas unda Seamowmon nebismieri informacia da kompetenturi samarTalmcodneebis daxmarebiT Seusabamon arsebul situacias. es wigni miznad isaxavs daxmareba gauwios saqarTveloSi moqmed Jurnalistebs samarTlebriv sakiTxebze kvalificiuri da saintereso siuJetebis SeqmnaSi, romelTa saSualebiTac sazogadoeba ukeT gaecnoba sasamarTlo sistemas.
S
S
sasamarTlo Jurnalistikis saxelmZRvanelo
S
am saxelmZRvanelos bolos Tqven ixilavT Sesabamisi organizaciebis da veb gverdebis misamarTebs, saqarTveloSi mimdinare sasamarTlo reformisa da zogadad sasamarTlo sistemis Sefasebas, sxvadasxva saxis samarTlebrivi dokumentebis ganmartebebs, samarTlis ZiriTadi sferoebis monaxazs da samarTlebrivi terminebis ganmartebiT leqsikons.
6
S
S sasamarTlo Jurnalistikis saxelmZRvanelo
S
nawili 1. sasamarTlo xelisufleba
7
saqarTvelos konstituciiT qveynaSi ganisazRvreba xelisuflebis sami Sto _ sakanomdeblo, aRmasrulebeli da sasamarTlo. sakanondeblo xelisuflebas warmoadgens parlamenti, romelic pasuxismgebelia kanonebis miRebaze aRmasrulebel xelisuflebas warmoadgens prezidenti da saxelmwifo kancelaria, romelic pasuxismgebelia parlamentis mier miRebuli kanonebis aRsrulebaze sasamarTlo xelisuflebas warmoadgens saerTo sasamarTloebi da sakonstitucio sasamarTlo, romelic zedamxedvelobas uwevs xelisuflebis yvela danarCen Stos, raTa adgili ar hqondes kanonis darRvevas da uzrunvelyos misi Sesabamisi gamoyeneba saqarTvelo, evropis umetesi qveynebis msgavsad, warmoadgens kontinenturi sakanonmdeblo sistemis nawils. es imas niSnavs, rom aq iwereba kodeqsebi sxvadasxva samarTlebrivi sferoebisTvis. esenia: samoqalaqo kodeqsi, sisxlis samarTlis kodeqsi, administraciuli kodeqsi da Sesabamisi saproceduro kodeqsebi. me-6 muxli adamianis uflebaTa da TavisuflebaTa dacvis evropis konvenciisa, romelsac saqarTvelos SeuerTda, ambobs: “yvela adamians, sakuTari samoqalaqo uflebebis da valdebulebebis dasacavad, an mis winaaRmdeg sisxlis samarTlis pasuxismgeblobis aRZvris SemTxvevaSi, ufleba aqvs moiTxovos, rom misi saqme ganixilos damoukidebelma sasamarTlom umokles vadaSi, samarTlianad da sajarod.” saqarTveloSi sasamarTlo xelisuflebis mowyoba da struqtura 1995 wels, parlamentis mier miRebuli qveynis konstituciiT ganisazRvreba. misi mexuTe Tavi mTliand sasamarTlo xelisuflebisadmia miZRvnili. aq gansazRvrulia yvela sasamarTlo organo, romelic ganaxorcielebs marTlmsajulebas qveyanaSi (sakonstitucio sasamarTlo, saerTo sasamarTloebi, saomar pirobebSi saerTo sasamarTloebis sistemaSi arsebuli samxedro sasaS
S
sasamarTlo Jurnalistikis saxelmZRvanelo
S
marTloebi). konstituciiT saqarTvelos prokuratura sasamarTlo xelisuflebis dawesebulebaa da Sesabamisi muxli mexuTe TavSi gansazRvravs prokuraturis uflebamosilebas, kompetencias da zogierT procesualur wess.
8
imisaTvis, rom marTlmsajulebis ganxorcielebisas maqsimalurad iqnas daculi adamianis uflebebi da kanonis uzenaesoba, konstitucia krZalavs specialuri an sagangebo sasamarTlos Seqmnas. konstituciis mexuTe Tavi gansazRvravs iseT zogad principebs, rogorebicaa: sasamarTlo xelisuflebis damoukidebloba da xelSeuxebloba; mosamarTlis damoukidebloba, xelSeuxebloba, usafrTxoeba; sasamarTlo sajarooba; sakonstitucio sasamarTlos uflebamosileba, kompetencia, Seqmnis wesi; uzenaes sasamarTlos uflebamosileba, kompetencia, Seqmnis wesi
S
S sasamarTlo Jurnalistikis saxelmZRvanelo
S
Tavi 1. saqarTvelos sakonstitucio sasamarTlo 9
sakonstitucio sasamarTlo Seqmnilia konstituciuri kontrolisTvis, agreTve imisaTvis, rom daculi iyos da Sesruldes konstituciis muxlebi. is konstituciuri kontrolis yvelaze maRali sasamarTlo organoa. konstitucia gansazRvravs sakonstitucio sasamarTlos 9 mosamarTlis SemadgenlobiT, romelTac 10 wliT aqvT miniWebuli uflebamosileba. sasamarTlos Semadgenloba paritetis safuZvelze yalibdeba: sam wevrs niSnavs prezidenti, sams - irCevs parlamenti siiTi Semadgenlobis aranakleb sami mexuTediT, danarCen sams ki niSnavs saqarTvelos uzenaesi sasamarTlo. konstitucia gansazRvravs sakonstitucio sasamarTlos mier gansaxilvel sakiTxTa wres, romlebzedac man gadawyvetilebebi unda gamoitanos. esenia: a) kanonis da prezidentis (aseve, afxazeTis, aWaris xelisuflebis umaRles organoTa) normatiuli aqtebis konstituciasTan Sesabamisobis sakiTxebi; b) saxelmwifo organoebs Soris kompetenciasTan dakavSirebul davebi; g) moqalaqeTa politikur gaerTianebaTa Seqmnisa da saqmianobis konstituciurobis sakiTxebi; d) referendumebisa da arCevnebis konstituciurobis sakiTxebi; e) saerTaSoriso xelsekrulebebisa da SeTanxmebebis konstituciurobis sakiTxebi; v) moqalaqis sarCelis safuZvelze normatiuli aqtebis konstituciurobis sakiTxebi konstituciis meore TavSi mocemul debulebebTan mimarTebaSi. sakonstitucio sasamarTlo axorcielebs konstituciiT da organuli kanoniT gansazRvrul sxva uflebamosilebebsac. sakonstitucio sasamarTlos mier saqmis ganxilvis safuZvelia saqarTvelos moqalaqis, saqarTvelos iuridiuli pirebis, saqarTvelos prezidentis, parlamentis wevrTa aranakleb erTi mexuTedis, sasamarTlos, afxazeTisa da aWaris umaRlesi warmomadgenlobiTi organoebis, saxalxo damcvelis mier Setanili sarCeli an wardgineba. S
S
sasamarTlo Jurnalistikis saxelmZRvanelo
S
sakonstitucio sasamarTlos gadawyvetileba sabolooa da Sesabamisi gadawyvetilebis gamoqveynebisTanave arakonstituciurad cnobili normatiuli aqti an misi nawili kargavs iuridiul Zalas.
10
2002 wlis 12 Tebervals miRebuli SesworebebiT mniSvnelovani cvlilebebi ganxorcielda sakonstitucio samarTalwarmoebaSi, maT Soris: 2 sarCelis Setanis ufleba mieniWa saqarTvelos iuridiul
pirebs (konstituciis meore TavTan mimarTebaSi) 2 Tu sarCeli exeba adamianis uflebebsa da Tavisuflebebs, sadao normatiuli aqtis gauqmeba an Zaladakargulad aRiareba ar aris safuZveli ganxilvis Sewyvetisa an SeCerebisTvis 2 mniSvnelovnad Semcirda ganxilvis vada, anu drois is monakveTi, rodesac sasamarTlom unda daamTavros saqmis ganxilva da gamoitanos Sesabamisi gadawyvetileba, es aris eqvsi Tve saqmis arsebiTad gansaxilvelad miRebis dRidan. zog SemTxvevaSi, Tu is exeba magaliTad, prezidentis, parlamentis, adgilobrivi TviTmmarTvelobis organoebis arCevebis, an referendumis daniSvnis konstituciurobas, es vadebi kidev ufro SemWidrovebulia da 15, 17, 30 dRes moicavs. sakonstitucio sasamarTlos Sesaxeb aseve arsebobs organuli kanoni, romelic detalurad awesrigebs misi uflebamosilebis, Seqmnisa da saqmianobis wess da kanoni sakonstitucio samarTalwarmoebis Sesaxeb.
Tavi 2.
saerTo sasamarTloebi
saqarTveloSi sasamarTlo organoTa mowyoba, sistema da kompetencia gansazRvrulia saqarTvelos konstituciiTa da 1998 wels parlamentis mier miRebili organuli kanoniT ‚saerTo sasamarTloebis Sesaxeb~.
S
S
qonebriv davasTan, moraluri an materialuri zianis anazRaurebasTan, komerciuli (Sps, saaqcio sazogadoeba) da arakomerciuli iuridiuli pirebis (kavSiri) registraciasTan, iuridiuli mniSvsasamarTlo Jurnalistikis saxelmZRvanelo
S
nelobis mqone faqtebis dadgenasa da sxva samoqalaqo uflebebis ganxorcielebasTan dakavSirebuli yvela sakiTxi saerTo sasamarTloebis kompetenciaSi Sedis. saerTo sasamarTloebi aseve ganixilaven sisxlis samarTlis saqmeebsa da administraciul davebs.
11
saqarTvelos saerTo sasamarTloebia: uzenaesi sasamarTlo; saolqo sasamarTlo; raionuli (saqalaqo) sasamarTlo; afxazeTisa da aWaris umaRlesi sasamarTloebi.
saerTo sasamarTloebi sam instanciad iyofa: I instancia _ raionuli (saqalaqo) sasamarTloebi; Tbilisisa da quTaisis saolqo sasamarTloebis kolegiebi; afxazeTisa da aWaris umaRlesi sasamarTloebis kolegiebi, saqarTvelos uzenaesi sasamarTlos sisxlis samarTlis kolegia. II instancia (apelacia) _ Tbilisisa da quTaisis saolqo sasamarTloebis saapelacio palatebi, aWarisa da afxazeTis avtonomiuri respublikebis umaRlesi sasamarTloebis saapelacio palatebi. III instancia (kasacia) _ saqarTvelos uzenaesi sasamarTlos sakasacio palatebi da didi palata. is saboloo instanciis sasamarTloa da gadasinjavs qveda instanciebis gadawyvetilebebs
saqarTvelos uzenaesi sasamarTlo saqarTvelos uzenaesi sasamarTlo aris marTlmsajulebis yvelaze maRali organo saqarTveloSi. uzenaesi sasamarTlo zedamxedvelobs marTlmsajulebis ganxorcielebas saerTo sasamarTloebSi. uzenaesi sasamarTlos muSaobas uZRveba Tavmjdomare, romelsac prezidentis wardginebiT 10 wlis vadiT irCevs parlamenti. uzenaesi sasamarTlos mosamarTleebs aseve 10 wlis vadiT irCevs parlamenti prezidentis wardginebiT. amJamad, uzenaes sasamarTloSi 30 mosamarTlea.
S
S
sasamarTlo Jurnalistikis saxelmZRvanelo
S
uzenaes sasamarTloSi Seqmnilia sami sakasacio palata da erTi sisxlis samarTlis saqmeTa kolegia. esenia: 1. 2. 3. 4.
12
samoqalaqo, samewarmeo da gakotrebis saqmeTa palata; sisxlis samarTlis saqmeTa palata; administraciuli da sxva kategoriis saqmeTa palata; sisxlis samarTlis saqmeTa kolegia.
TiToeul palatas da kolegias hyavs Tavmjdomare, romelic imavdroulad aris uzenaesi sasamarTlos Tavmjdomaris moadgile. saqarTvelos uzenaes sasamarTloSi 2001 wlidan funqcionirebs didi palata, romelic Sedgeba uzenaesi sasamarTlos Tavmjdomaris, palatebis Tavmjdomareebisa da plenumis mier palatebidan arCeuli aranakleb Tormeti mosamarTlisagan. saqmeebi ganixileba 9 mosamarTlis SemadgenlobiT, xolo im SemTxvevaSi, Tu: `a) saqmis ganxilvasa da gadawyvetas gansakuTrebuli mniSvneloba aqvs erTiani sasamarTlo praqtikis CamoyalibebisaTvis; b) saqmis sirTulidan gamomdinare gadawyvetilebis miReba saWiroebs normis axlebur ganmartebas da g) saqme Tavisi SinaarsiT warmoadgens iSviaT samarTlebriv problemas,~ palatis sxdomebs Tavmjdomareobs uzenaesi sasamarTlos Tavmjdomare, an misi davalebiT _ erT-erTi sakasacio palatis Tavmjdomare. uzenaesi sasamarTlos palatebi sami wevris SemadgenlobiT sakasacio wesiT ganixilaven saCivrebs saapelacio da avtonomiuri respublikebis umaRlesi sasamarTlos gadawyvetilebebze. uzenaesi sasamarTlos sisxlis samarTlis saqmeTa sasamarTlo kolegia pirveli instanciiT ganixilavs gansakuTrebiT mZime sisxlis samarTlis saqmeebs, rogorebicaa, magaliTad, saxelmwifos Ralati, jaSuSoba, ganzrax mkvleloba damamZimebel garemoebebSi. uzenaesi sasamarTlos gadawyvetileba Riaa da TiToeuli maTgani ibeWdeba specialur gamocemaSi, romelic xelmisawvdomia yvela dainteresebuli pirisTvis.
uzenaesi sasamarTlos plenumi
S
S
uzenaes sasamarTloSi Seqmnilia plenumi, romelic Sedgeba uzenaesi sasamarTlos Tavmjdomaris, misi pirveli moadgilisa da moadgileebis, agreTve, afxazeTis da aWaris umaRlesi sasamarTsasamarTlo Jurnalistikis saxelmZRvanelo
S
loebis Tavmjdomareebis da uzenaesi sasamarTlos yvela mosamarTlisagan. plenumis uflebamosilebebia:
13
sakonstitucio sasamarTlos wevrebis da iusticiis sabWos erTi wevris daniSvna; uzenaesi sasamarTlos Tavmjdomaris wardginebiT uzenaesi sasamarTlos kolegiebis da palatebis Tavmjdomareebisa da Semadgenlonis arCeva; saqarTvelos konstituciis 64-65-e muxlebis mixedviT saqarTvelos prezidentis da uzenaesi sasamarTlos TavmjdomarisTvis impiCmentis gamocxadebis sakiTxis ganxilva; kolegiisa da palatebis Tavmjdomareebis moxsenebebis, agreTve, kolegiisa da palatebis saqmianobis srulyofasTan dakavSirebuli winadadebebis mosmena; uzenaesi sasamarTlos oficialuri beWdviTi organos Seqmna, uzenaesi sasamarTlos Tavmjdomaris wardginebiT misi redaqtorisa da saredaqcio kolegiis daniSvna; uzenaesi sasamarTlos samecniero-sakonsultacio sabWos Seqmna da misi Semadgenlobis damtkiceb; sasamarTlos praqtikis ganzogadebis safuZvelze sasamarTloebis mier kanonTa gamoyenebisas erTgvarovani praqtikis Camoyalibebis mizniT rekomendaciebis miReba da gamoqveyneba da kanoniT dadgenili sxva uflebamosilebebi. sakonstitucio sasamarTlos msgavsad, arsebobs calke organuli kanoni ~saqarTvelos uzenaesi sasamarTlos Sesaxebac~, romelic detalurad awesrigebs misi uflebamosilebis, Seqmnisa da saqmianobis wess.
saolqo sasamarTloebi
S
sasamarTlo Jurnalistikis saxelmZRvanelo
S
saqarTveloSi ori saolqo sasamarTloa _ quTaisisa da Tbilisis saolqo sasamarTloebi. saolqo, raionulis msgavsad, warmoadgens pirveli instanciis sasamarTlos, sadac saqme kolegiurad, sami mosamarTlis mier ganixileba. saolqo sasamarTloebSi funqcionirebs:
S
1. sisxlis samarTlis saqmeTa kolegia; 2. samoqalaqo da gakotrebis saqmeTa kolegia; 3. administraciuli samarTlisa da sagadasaxado saqmeTa kolegia.
14
saolqo sasamarTlos kolegiebi ganixilaven: inteleqtualur sakuTrebasTan dakavSirebul davebs; davebs, romelTa Rirebuleba aRemateba 500 000 lars; administraciul saqmeebs, Tumca raionuli sasamarTloebisgan gansxvavebiT, saolqo sasamarTlos kolegias SeuZlia imsjelos ukve prezidentis brZanebulebis, an sxva saxis aqtis kanonierebis Taobaze, agreTve, sxva umaRlesi saxelmwifo organoebisa da mxareebSi prezidentis saxelmwifo rwmunebulebis aqtebis kanonmdeblobasTan Sesabamisobaze. es vrceldeba avtonomiuri respublikebis Sesabamis aqtebzec. aseve, saolqo sasamarTlos kompetenciaa kanoniT gaTvaliswinebuli licenziis gacemis, licenziis gacemaze uaris Tqmis an CamorTmevis Sesaxeb saqmeebis ganxilva; kanoniT gaTvaliswinebuli zogierTi kategoriis sisxlis samarTlis saqmeebs. saolqo sasamarTloebSi Seqmnilia saapelacio palatebi, romlebic meore instanciiT - apelaciis wesiT - sami mosamarTlis SemadgenlobiT ganixilaven saCivrebs raionul (saqalaqo) sasamarTloTa gadawyvetilebebze. TiToeul saolqo sasamarTloSi moqmedebs 3 palata. esenia: 1. sisxlis samarTlis saqmeTa saapelacio palata; 2. samoqalaqo da gakotrebis saqmeTa saapelacio palata; 3. administraciuli samarTlisa da sagadasaxado saqmeTa saapelacio palata.
raionuli sasamarTlo
S
S
raionuli (saqalaqo) sasamarTloebi warmoadgenen saerTo sasamarTloebis yvelaze dabal rgols, sadac yvela saqme ganixileba erTi mosamarTlis monawileobiT. raionuli sasamarTloebi funsasamarTlo Jurnalistikis saxelmZRvanelo
S
qcionireben saqarTvelos raionebSi, aseve im qalaqebSi, romlebic ar Sedian arcerT raionSi da qalaqis raionebSi. saqarTveloSi sul 75 raionuli sasamarTloa. raionuli (saqalaqo) sasamarTloebi ganixilaven:
15
samoqalaqo, saojaxo, Sromis, saadgilmamulo, bunebrivi resursebis gamoyenebisa da garemos dacvis urTierTobebis safuZvelze warmoSobil davebs moqalaqeebs, moqalaqeebsa da iuridiul pirebs, iuridiul pirebs Soris; saqmeebs religiur da sazogadoebriv organizaciebs Soris davebis Sesaxeb; udavo warmoebis saqmeebs; saqmeebs, romlebic saerTaSoriso xelSekrulebebidan gamomdinareobs, agreTve, im saqmeebs, romlebSic monawileoben ucxo qveynis moqalaqeebi, moqalaqeobis armqone pirebi, sawarmoebi da organizaciebi; sisxlis samarTlis saqmeebs saqarTvelos sisxlis samarTlis kodeqsiT gaTvaliswinebuli danaSaulis Taobaze, garda im danaSaulebisa, romlebsac ganixilaven saqarTvelos uzenaesi sasamarTlo, aWarisa da afxazeTis umaRlesi da saolqo sasamarTloebi; administraciuli samarTlis saqmeebs iseT faqtebTan dakavSirebiT, rogorebicaa, magaliTad, sakrebulos dadgenilebis kanonmdeblobasTan Sesabamisoba, meriis samSeneblo firmasTan SeTanxmebis kanonierebis sakiTxis garkveva, an saqenergos mier moqalaqisTvis miyenebuli zianis anazRaureba da a.S. kanoniT raionul (saqalaqo) sasamarTloebs SeiZleba daeqvemdebaros sxva kategoriis saqmeTa ganxilvac.
afxazeTisa da aWaris umaRlesi sasamarTloebi afxazeTisa da aWaris avtonomiur respublikebs aqvT TavianTi umaRlesi sasamarTloebi, romlebSic Seqmnilia kolegiebi da palatebi.
S
S
sasamarTlo Jurnalistikis saxelmZRvanelo
S
kolegiebi: 1. sisxlis samarTlis saqmeTa kolegia; 2. samoqalaqo da gakotrebis saqmeTa kolegia; 3. administraciuli samarTlisa da sagadasaxado saqmeTa kolegia. 16
palatebi: 1. sisxlis samarTlis saqmeTa saapelacio palata; 2. samoqalaqo da gakotrebis saqmeTa saapelacio palata; 3. administraciuli samarTlisa da sagadasaxado saqmeTa saapelacio palata. afxazeTisa da aWaris umaRlesi sasamarTloebis kolegiebi, saolqo sasamarTlos msgavsad, davebs pirveli instaciiT ismenen. xolo palatebi apelaciis wesiT ganixilaven saCivrebs maTi qvemdebare raionuli (saqalaqo) sasamarTloebis gadawyvetilebebze.
Tavi 3.
sasamarTlos personali
II. mosamarTle saqarTvelos konstituciiTa da organuli kanoniT `saerTo sasamarTloebis Sesaxeb~ gansazRvrulia, rom mosamarTled SeiZleba gamwesdes 30 wels miRweuli umaRlesi iuridiuli ganaTlebis mqone da saxelmwifo enis mcodne piri, romelsac Cabarebuli aqvs mosamarTlis sakvalifikacio gamocda. sakvalifikacio gamocda Sedgeba sami etapisagan: a) testuri gamocda; b) weriTi gamocda da g) konkursi. sakvalifikacio gamocdis samive etaps atarebs saqarTvelos iusticiis sabWo saqarTvelos prezidentis mier damtkicebuli sagamocdo programiT. am wesSi gamonaklisi daiSveba mxolod uzenaes sasamarTlosTan mimarTebaSi, romlis wevradac SeiZleba gamwesdes gamoCenili mecnieri, an sayovelTaod aRiarebuli samarTlis specialisti. mosamarTled gamweseba (garda uzenaesi sasamarTlos mosamarTleebisa) xdeba prezidentis mier iusticiis sabWos wardginebiT sul mcire 10 wlis vadiT. organuli kanoni `saerTo sasamarTloebis Sesaxeb~ gansazRvravs, rom Tanamdebobis dakavebamde savaldebuloa mosamarTlem gaiaS
S sasamarTlo Jurnalistikis saxelmZRvanelo
S
ros or Tviani saswavlo kursi samosamarTlo swavlebis centrSi saqarTvelos iusticiis sabWos mier damtkicebuli programiT. gamonaklisia is mosamarTle, romelsac mosamarTled muSaobis sul mcire erTi wlis gamocdileba aqvs. konstitucia krZalavs mosamarTlis Tanamdebobis SeTavsebas sxva TanamdebobasTan, aseve ukrZalavs mas politikuri partiis wevrobas da politikur saqmianobaSi monawileobas.
17
konstitucia uzrunvelyofs mosamarTlis damoukideblobas, mosamarTlis da misi ojaxis usafrTxoebas, aseve mis xelSeuxeblobas. dauSvebelia uzenaesi sasamarTlos Tavmjdomaris nebarTvis gareSe mosamarTlis sisxlis samarTlis pasuxisgebaSi micema, dakaveba an dapatimreba, agreTve, misi binis, samuSao adgilis an piradi Cxreka. aRsaniSnavia, rom mosamarTlis Tanamdeboba erT-erTia, romelic yvelaze didi anazRaurebiTa da socialuri dacvis maRali xarisxiT gamoirCeva. am ukanasknelTan dakavSirebiT calke kanonic ki arsebobs `mosamarTleTa socialuri dacvis garantiebis Sesaxeb.~
kompetencia raionul (saqalaqo) sasamarTloebSi mosamarTleTa diferenciacia ar arsebobs. yvela mosamarTle ganixilavs rogorc samoqalaqo, ise sisxlis da administraciul saqmeebs. uzenaes sasamarTloSi, iseve rogorc saolqo sasamarTloebis kolegiebsa da palatebSi, iwyeba mosamarTleTa diferenciacia. aq TiToeul sisxlis samarTlis, samoqalaqo, Tu administraciul saqmes ganixilavs samarTlis sesabamis sferoSi momuSave mosamarTle. saqarTveloSi gansazRvrulia 388 mosamarTlis saStato erTeuli.
III. mosamarTlis TanaSemwe 1997 wels miRebulma organulma kanonma `saerTo sasamarTloebis Sesaxeb~ sasamarTlo sistemaSi mosamarTlis TanaSemwis instituti S
S
sasamarTlo Jurnalistikis saxelmZRvanelo
S
daamkvidra. mosamarTlis TanaSemwe iRebs moqalaqeebs da maT gancxadebebs, amzadebs saqmeebs sasamarTlo ganxilvisaTvis da mosamarTlis davalebiT asrulebs saqmis sasamarTloSi ganxilvasTan dakavSirebul sxva samuSaoebs. TanaSemwe sakmaod maRal moTxovnebs unda akmayofilebdes Tanamdebobaze daniSvnis dros, magaliTad mas unda hqondes iuridiuli ganaTleba da, amasTan, gavlili unda hqondes samTviani saswavlo kursi samosamarTlo swavlebis centrSi, anda mosamarTled, gamomZieblad, prokurorad, an advokatad muSaobis erTi wlis gamocdileba. kanonSi 1999 wlis 28 maisis Setanilma cvlilebis Tanaxmad, yvela sasawavlo kursis gavlis gareSe daniSnuli mosamarTlis TanaSemwe valdebulia 1 wlis ganmavlobaSi Caabaros specialuri gamocda TanaSemwis samosamarTlo swavlebis centrSi. winaaRmdeg SemTxvevaSi, isini gaTavisufldebian Tanamdebobidan.
18
mosamarTlis TanaSemwes kanonmdeblobiT dadgenili wesiT Tanamdebobaze niSnavs da aTavisuflebs sasamarTlos Tavmjdomare mosamarTlis wardginebiT.
sxdomis mdivani sasamarTlo sxdomis mdivani mniSvnelovan rols asrulebs sasamarTlos muSaobaSi. maTi monawileobis gareSe dauSvebelia saqmeTa ganxilva sasamarTloSi. sxdomis mdivani awarmoebs sasamarTlo mimdinareobis Caweras, adgens ganxilvasTan dakavSirebul dokumentebs da mosamarTlesTan erTad xels awers maTze. TiToeul mosamarTles, umravles SemTxvevaSi, hyavs erTi sxdomis mdivani. mas Tanamdebobaze niSnavs da aTavisuflebs sasamarTlos Tavmjdomare. sxdomis mdivans gavlili unda hqondes specialuri sasawavlo kursi saqarTvelos samosamarTlo swavlebis centrSi, an unda hqondes sxdomis mdivnad muSaobis aranakleb erTi wlis gamocdileba. sxdomis mdivnebTan dakavSirebuli es funqciebi da procesebi mocemulia organul kanonSi ‚saerTo sasamarTloebis Sesaxeb~.
IV. uzenaesi sasamarTlos aparati
S
S
uzenaesi sasamarTlos aparatis Semadgenloba da funqciebi igivea, rac sxva sasamarTloebisa, Tumca im gansxvavebiT, rom uzenaesi sasamarTlo Jurnalistikis saxelmZRvanelo
S
sasamarTos aparati imavdroulad muSaobs sasamarTlo praqtikis Seswavlis da ganzogadebis, aseve sasamarTlo statistikis analizis mimarTulebiT. aparatis ganyofilebebis da qvedanayofebis debulebebs amtkicebs saqarTvelos uzenaesi sasamarTlos Tavmjdomare. mis muSaobas uZRveba aparatis ufrosi, romelsac Tanamdebobaze niSnavs uzenaesi sasasarTlos Tavmjdomare.
Tavi 4.
19
mosamarTleTa TviTmmarTveloba
V. mosamarTleTa konferencia axalma kanonmdeblobam gaiTvaliswina mosamarTleTa TviTmmarTvelobis iseTi organo, rogoricaa mosamarTleTa konferencia, romlis mowveva xdeba eqvs TveSi erTxel saqarTvelos yvela mosamarTlis monawileobiT (garda sakonstitucio sasamarTlos mosamarTleebisa). saqarTvelos mosamarTleTa konferencia Tavis saqmianobaSi xelmZRvanelobs qartiiT, romelsac iusticiis sabWos wardginebiT TviTonve amtkicebs. konferenciis organizaciuli struqtura Semdegnairia: a) administraciuli komiteti, romelic Sedgeba mosamarTleTa konferenciis mier arCeuli 9 mosamarTlisgan, uflebamosilia miiRos gadawyvetileba da SeimuSaos aqtebi saerTo sasamarTloebis administrirebis sakiTxebze. is aqtebs dasamtkiceblad warudgens mosamarTleTa konferencias. b) sakoordinacio sabWo, romelic administraciuli komitetis mier daniSnuli mmarTveli mosamarTleebisa da mosamarTleTa konferenciis mier 5 wlis vadiT arCeuli sxva mosamarTleebisgan Sedgeba, pasuxismgebelia saerTo sasamarTloebSi administrirebis politikis gatarebasa da masTan dakavSirebuli RonisZiebebis ganxorcielebaze. sakoordinacio sabWos muSaobas saqarTvelos uzenaesi sasamarTlos Tavmjdomare xelmZRvanelobs. g) sadisciplino sabWo, romlis Semadgenloba, uflebamosileba da saqmianobis wesi calke kanoniTaa gansazRvruli. mosamarTleTa konferencia ismens sakoordinacio sabWos, sadisciplino komitetisa da materialur-teqnikuri uzrunvelyofis S
S
sasamarTlo Jurnalistikis saxelmZRvanelo
S
departamentis TavjdomareTa yovelwliur angariSs am organoTa muSaobis Sesaxeb. konferencias SeuZlia mimarTos uzenaesi sasamarTlos Tavmjdomares saqarTvelos materialur-teqnikuri uzrunvelyofis departamentis Tavjdomaris gadayenebis moTxovniT. konferencia saqarTvelos iusticiis sabWos wardginebiT iRebs samosamarTlo eTikis kodeqss. 20
mosamarTleTa asociacia mosamarTleTa asociacia, rogorc mosamarTleebis profesiuli gaerTianeba mosamarTleTa garkveulma jgufma Camoayaliba 1999 wels. dresdReobiT asociaciis wevri saqarTvelos TiTqmis yvela mosamarTlea. asociaciis mizani mosamarTleTa interesebis dacva, damoukideblobis, usafrTxoebisa da mdgradobis garantiebis ganmtkicebaa.
Tavi 5.
saerTo sasamarTloebis mosamarTleTa mimarT disciplinuri samarTalwarmoeba
2000 wels miRebuli kanoni ‚saqarTvelos saerTo sasamarTloebis mosamarTleTa disciplinuri pasuxismgeblobisa da disciplinuri samarTalwarmoebis Sesaxeb~ gansazRvravs: a) saerTo sasamarTloebis mosamarTleTa disciplinuri pasuxismgeblobis safuZvlebs; b) disciplinuri saxdelis saxeebs; g) disciplinuri samarTalwarmoebisa da mosamarTleTaTvis disciplinuri pasuxismgeblobis dakisrebis wess. aRniSnuli kanoniT mosamarTleTa mimarT disciplinuri devnis aRZvris ufleba aqvs: uzenaesi sasamarTlos Tavmjdomares saerTo sasamarTloebis yvela mosamarTlis mimarT; afxazeTisa da aWaris umaRlesi sasamarTloebis Tavmjdomareebs afxazeTisa da aWaris umaRlesi sasamarTloebis mosamarTleebis, aseve maT teritoriaze moqmedi raionuli da saqalaqo sasamarTloebis mosamarTleTa mimarT; Tbilisisa da quTaisis saolqo sasamarTloebis Tavmjdomareebs, Sesabamisad, Tbilisisa da quTaisis S
S sasamarTlo Jurnalistikis saxelmZRvanelo
S
saolqo sasamarTloebis mosamarTleebis, aseve maT teritoriaze moqmedi raionuli (saqalaqo) sasamarTloebis mosamarTleebis mimarT; kanonmdeblobiT gaTvaliswinebuli SemTxvevebSi, saqarTvelos iusticiis sabWos saerTo sasamarTloebis yvela mosamarTlis mimarT (garda uzenaesi sasamarTlos mosamarTleebisa); afxazeTisa da aWaris iusticiis sabWoebs afxazeTisa da aWaris umaRlesi sasamarTloebis mosamarTleebis, aseve maT teritoriaze moqmedi raionuli da saqalaqo sasamarTloebis mosamarTleTa mimarT.
21
kanonis Tanaxmad, disciplinuri devnis dawyebisTvis sababi SeiZleba gaxdes: a) nebismieri piris saCivari an gancxadeba (anonimuris garda); b) sxva mosamarTlis an sasamarTlos TanamSromlis moxsenebiTi baraTi mosamarTlis mier disciplinuri gadacdomis Cadenis Sesaxeb; g) zemdgomi sasamarTlos kerZo ganCineba an sxva aqti, romliTac dadgenilia mosamarTlis mier saqmis ganxilvisas kanonis uxeSi darRveva; d) mokvlevis organos ufrosis, gamomZieblis an prokuroris Setyobineba; e) sxva mosamarTlis an sasamarTlos kerZo dadgenileba mosamarTlis mier disciplinuri gadacdomis Cadenis dasabuTebuli varaudis Sesaxeb; v) mediaSi gavrcelebuli informacia mosamarTlis mier iseTi moqmedebis Cadenis Sesaxeb, romelic SeiZleba CaiTvalos mosamarTlis mxridan disciplinur gadacdomad; z) sadisciplino kolegiis wardgineba mosamarTlis mimarT axali safuZvliT disciplinuri devnis aRZvris Sesaxeb. zemoaRniSnuli garemoebebis arsebobisas disciplinuri devnis aRZvris uflebamosilebiT aRWurvili Tanamdebobis piri an organo ori kviris ganmavlobaSi axorcielebs winaswar Semowmebas devnis safuZvlianobis gasarkvevad. ori kviris Semdeg miiReba gadawyvetileba disciplinuri devnis aRZvris an misi Sewyvetis Sesaxeb. devnis aRZvris SemTxvevaSi, iqmneba sadisciplino komisia sami wevris SemadgenlobiT. Tu disciplinuri devna aRZra iusticiis sabWom, maSin komisia iqmneba erTi iusticiis sabWos wevris, erTi mosamarTlisa da iusticiis sabWos aparatis TanamSromlis SemadgenlobiT. xolo Tu sasamarTlom aRZra disciplinuri devna, maSin komisiaSi Seva ori mosamarTle da erTi aparatis TanamSromeli. komisia valdebulia erTi Tvis vadaSi daamTavros saqmis mokvleva. S
S
sasamarTlo Jurnalistikis saxelmZRvanelo
S
komisiis daskvnas ganixilavs is organo, romelmac aRZra disciplinuri devna. iusticiis sabWos mier daskvnis ganxilvisas dauSvebelia saqarTvelos prezidentis monawileoba. im SemTxvevaSi, Tu miRebul iqneba gadawyvetileba mosamarTlis disciplinur pasuxisgebaSi micemaze, saqme sami dRis ganmavlobaSi gansaxilvevlad egzavneba mosamarTleTa disciplinur sabWos. 22
VI. saerTo sasamarTloebis discilinuri sabWo mosamarTlis mimarT disciplinuri saqmis ganxilvas axorcielebs saqarTvelos saerTo sasamarTloebis, aseve afxazeTisa da aWaris avtonomiuri respublikebis saerTo sasamarTloebis disciplinuri sabWoebi. saqarTvelos saerTo sasamarTloebis disciplinuri sabWo Sedgeba 12 wevrisagan. sadisciplino sabWos 8 wevrs, romelTagan 3 uzenaesi sasamarTlos mosamarTlea, 4 - afxazeTis da aWaris avtonomiuri respublikebis umaRlesi sasamarTloebis, aseve Tbilisisa da quTaisis saolqo sasamarTloebis mosamarTle, xolo 1 raionuli (saqalaqo) sasamarTlos mosamarTle, irCevs saqarTvelos mosamarTleTa konferencia. sadisciplino sabWos 4 wevrs saqarTvelos iusticiis sabWos mier wardgenili 8 kandidatidan xmaTa umravlesobiT irCevs aseve mosamarTleTa konferencia. afxazeTis da aWaris avtonomiuri respublikebis saerTo sasamarTloebis disciplinuri sabWoebi Sedgeba 9 wevrisagan. afxazeTisa da aWaris avtonomiuri respublikebis saerTo sasamarTloebis mosamarTleTa disciplinuri sabWos 6 wevrs, romelTagan 3 Sesabamisi umaRlesi sasamarTlos mosamarTlea, xolo danarCeni 3 – Sesabamisi avtonomiuri respublikis teritoriaze moqmedi raionuli (saqalaqo) sasamarTloebis mosamarTle, irCevs afxazeTis an aWaris avtonomiuri respublikis saerTo sasamarTloebis mosamarTleTa konferencia. disciplinuri sabWos 3 wevrs Sesabamisi iusticiis sabWos mier wardgenili 6 kandidatidan xmaTa umravlesobiT irCevs afxazeTis an aWaris avtonomiuri respublikis saerTo sasamarTloebis mosamarTleTa konferencia. sadisciplino sabWoebs hyavT Tavmjdomareebi. Tavad sadiscipliS
S sasamarTlo Jurnalistikis saxelmZRvanelo
S
no sabWoSi iqmneba kolegiebi 3 wevris SemadgenlobiT. kolegia iRebs saboloo gadawyvetilebas saqmesTan dakavSirebiT. es gadawyvetileba SeiZleba gasaCivrdes mxolod da mxolod sadisciplino sabWoSi. yvela procesualuri moqmedeba, mxareTa ufleba-movaleobebi, kolegiis Seqmnisa da sxva procesualuri moqmedebis wesebi dawvrilebiT aris gansazRvruli kanoniT. Tu disciplinuri saqmis mokvlevis an ganxilvis nebismier etapze gaCnda dasabuTebuli eWvi sisxlis samarTlis danaSaulis arsebobis Sesaxeb, saqme egzavneba sisxlis samarTlebrivi devnis uflebamosilebiT aRWurvil organos.
23
disciplinuri saqmis masalebi konfidencialuria.
Tavi 6.
saqarTvelos iusticiis sabWo
`saerTo sasamarTloebi Sesaxeb~ organuli kanonis Tanaxmad, 12 wevrisagan Semdgari iusticiis sabWo warmoadgens prezidentis saTaTbiro organos, romelic Seqmnilia sasamarTlo reformis gasatareblad winadadebebis SemuSavebis, mosamarTleobis kandidatTa SerCevis, wardgenis, sakvalifikacio gamocdebis organizebisa da kanoniT dadgenili sxva amocanebis Sesasruleblad. sabWos Semadgenloba paritetis safuZvelze iqmneba. 4 wevrs niSnavs prezidenti, 4 - irCevs parlamenti (Tumca dauSvebelia saparlamento umravlesobis orze meti warmomadgenlis arCeva), xolo 1 - niSnavs uzenaesi sasamarTlo. Tanamdebobis mixedviT sabWos SemadgenlobaSi Sedian uzenaesi sasamarTlos Tavmjdomare, afxazeTisa da aWaris umaRlesi sasamarTloebis Tavmjdomareebi. iusticiis sabWos wevri, Tu is ar aris parlametis wevri an iusticiis ministri, SeiZleba iyos umaRlesi iuridiuli ganaTlebis mqone saqarTvelos nebismieri moqalaqe ocdaxuTi wlis asakidan. miusticiis sabWos wevris uflebamosileba 3 wels grZeldeba. es vada SeiZleba gagrZeldes kidev 3 wliT da mxolod erTxel. iusticiis sabWos wevrs, Tu is ar aris parlametis wevri an iusticiis ministri, ufleba ara aqvs ekavos sxva Tanamdeboba saxelmwifo samsaxurSi, TviTmmarTvelobis organoSi, an eweodes sxva anazRaurebad saqmianobas, garda pedagogiuri, samecniero da S
S
sasamarTlo Jurnalistikis saxelmZRvanelo
S
SemoqmedebiTi moRvaweobisa. iusticiis sabWos wevris xelfasi ar SeiZleba iyos parlamentis wevris xelfasze naklebi. saqarTvelos iusticis sabWos sxdomebs Tavmjdomareobs saqarTvelos prezidenti, an saqarTvelos uzenaesi sasamarTlos Tavmjdomare saqarTvelos prezidentis davalebiT. saqarTvelos iusticiis sabWos uflebamosilebebia: prezidentisTvis mosamarTlis Tanamdebobaze kandidatis wardgena; prezidentisTvis sakvalifikacio sagamocdo komisiis Semadgenlobis wardgena; raionuli sasamarTloebis mosamarTleTa specializaciis gansazRvra; materialur-teqnikuri uzrunvelyofis departamentis wardgeniT saerTo sasamarTloebis (uzenaesi sasamarTlos garda) aparatis stuqturis da saStato raodenobis dadgena da dasamtkiceblad prezidentisTvis wardgena; sasamarTlo statistikis analizis masalaTa ganxilva; kanonmdeblobiT gaTvaliswinebul SemTxvevebSi, saerTo sasamarTloebis mosamarTleebis mimarT disciplinuri devnis (uzenaesi sasamarTlos mosamarTleebis garda) aRZvra; materialur-teqnikuri uzrunvelyofis departamentis Tavmjdomaris yovelwliuri angariSis mosmena; prezidentisTvis winadadebis wardgena mosamarTleTa kanoniT dadgenili wesiT waxalisebis Taobaze; sasamarTlo reformis sakiTxebTan dakavSirebiT saqarTvelos prezidentisTvis winadadebebis SemuSaveba; kanonmdeblobiT gansazRvruli sxva uflebamosilebebis ganxorcieleba.
24
saqarTvelos iusticiis sabWos hyavs aparati, romlis saqmianobis wess, funqciebs da debulebas gansazRvravs prezidenti. aparatis muSaobas uZRveba iusticiis sabWos mdivani, romelsac iusticiis sabWos wevrTagan (iusticiis ministrisa da parlamentis wevrebis garda) 3 wlis vadiT niSnavs prezidenti. iusticiis sabWos mdivnis funqciebia: iusticiis sabWos muSaobis organizaciuli-teqnikuri uzrunvelyofa, sabWos sxdomaTa momzadeba, Tavisi kompetenciis S
S sasamarTlo Jurnalistikis saxelmZRvanelo
S
farglebSi samsaxurebriv dokumentebze xelis mowera da kanonmdeblobiT gansazRvruli sxa uflebamosilebebis Sesruleba. aWarisa da afxazeTis avtonomiur respublikebSi funqcionirebs am respublikebis iusticiis sabWoebi, romlebic Sesabamis avtonomiuri respublikaSi kanonmdeblobiT miniWebuli uflebamosilebis farglebSi axorcieleben analogiur funqciebs. maT Tavmjdomareoben avtonomiuri respublikebis umaRlesi Tanamdebobis pirebi. 25
Tavi 7.
saerTo sasamarTloebis materialur-teqnikuri uzrunvelyofis departamenti
saerTo sasamarTloebis materialur-teqnikuri uzrunvelyofisTvis saqarTvelos uzenaesi sasamarTloSi Seqmnilia saerTo sasamarTloebis materialur-teqnikuri uzrunvelyofis departamenti, romelic gaTvaliswinebulia organuli kanoniT `saerTo sasamarTloebis Sesaxeb~. departamentis muSaobas xelmZRvanelobs Tavmjdomare, romelsac Tanamdebobaze niSnavs uzenaesi sasamarTlos Tavmjdomare saqarTvelos iusticiis sabWos wardginebiT. departamenti: `gankargavs finansebs sasamarTloebis saqmianobisa da maTi materialur-teqnikuri bazis uzrunvelsayofad;~ `uzrunvelyofs sasamarTloebs saTanado Senoba-nagebobebiT;~ `uzrunvelyofs sasamarTloebs maTi saqmianobisTvis aucilebeli normatiuli aqtebiTa da sxva masalebiT;~ `amowmebs sasamarTloebis mier finansuri da materialuri resursebis xarjvas;~ `axorcielebs sxva RonisZiebebs sasamarTloebis saqmianobis materialur-teqnikuri uzrunvelyofisaTvis.~ saqarTvelos uzenaesi sasamarTlos saerTo sasamarTloebis materialur-teqnikuri uzrunvelyofis departamenti angariSvaldebulia saqarTvelos uzenaesi sasamarTlos Tavmjdomaris, saqarTvelos mosamarTleTa konferenciisa da saqarTvelos iusticiis sabWos winaSe. S
S
sasamarTlo Jurnalistikis saxelmZRvanelo
S
Tavi 8.
prokuratura
saqarTvelos konstituciam saqarTvelos prokuratura gansazRvra rogorc sasamarTlo xelisuflebis Semadgeneli erTeuli, misi dawesebuleba. prokuratura: 1. axorcielebs sisxlissamarTlebriv devnas; 2. sisxlissamarTlebrivi devnis ganxorcielebis uzrinvelsayofad winaswari gamoZiebis stadiaze axorcielebs saproceso xelmZRvanelobas; 3. kanoniT gaTvaliswinebul SemTxvevebSi sruli moculobiT atarebs winaswar gamoZiebas; 4. zedamxedvelobs kanonis zust da erTgvarovan Sesrulebaze mokcvlevisa da operatiul-samZebro organoebis saqmianobisas; 5. zedamxedvelobs kanonis zust da erTgvarovan Sesrulebaze sasamarTlos mier daniSnuli sasjelis moxdisas, TxzulebiTi xasiaTis sxva RonisZiebaTa aRsrulebisas, agreTve dakavebis, winaswari patimrobis da adamianis Tavisuflebis SezRudvis sxva adgilebSi; 6. sasamarTloSi sisxlis samarTlis saqmis ganxilvaSi monawilebs, rogorc mxare da mxars uWers saxelm,wifo braldebas; 7. koordinacias uwevs danaSaulis winaaRmdeg brZolas.
26
prokuraturis muSaobas uZRveba generaluri prokurori, romelsac siiTi Semadgenlobis umravlesobiT 5 wlis vadiT irCevs parlamenti. qvemdgom prokurorebs Tanamdebobaze Tavad generaluri prokurori niSnavs. kanonma prokurorebiTvis, iseve rogorc mosamarTleebisTvis, gaiTvaliswina sakvalifikacio gamocdebi, romelsac saqarTvelos iusticiis sabWo atarebs. prokuraturaze kontrolis ganxorcielebis ufleba, kanoniT miniWebuli farglebis gaTvaliswinebiTa da Sesabamisi proceduris dacviT, miniWebuli aqvT saqarTvelos parlaments, saqarTvelos prezidentsa da sasamarTlo xelisuflebas.
S
S
organuli kanoni prokuraturis Sesaxeb gansazRvravs gamocdebis Catarebis wess, aseve prokuraturis uflebamosilebas, organizacias, saqmianobis wessa da a.S. sasamarTlo Jurnalistikis saxelmZRvanelo
S
Tavi 9.
ombudsmeni
saqarTvelos parlamenti xuTi wlis vadiT irCevs saxalxo damcvels (ombudsmeni). saxalxo damcvelis movaleobaa qveyanaSi adamianis uflebaTa da TavisuflebaTa dacvaze monitoringi, mTavrobisaTvis konkretuli rekomendaciebis micema da Sesabamisi garemoebebisas sarCeliT sakonstitucio sasamarTlosadmi mimarTva. 27
Tavi 10. informacia samarTlebrivi cvlilebebis Sesaxeb normatiuli aqtebis Sesaxeb kanonis mixedviT, kanoni ZalaSi Sedis mxolod misi oficialur beWdviTi organoSi gamoqveynebis Semdeg. miRebuli kanonebi da kanonqvemdebare aqtebi qveyndeba iusticiis saministros sakanonmdeblo macnesa da gazeT `saqarTvelos respublikaSi~. sakonstitucio sasamarTlo gadawyvetilebebs aqveynebs periodul JurnalSi `adamiani da kanoni”. uzenaesi sasamarTlos gadawyvetilebebi xelmisawvdomia specialur gamocemebSi. qveyndeba aseve, Tbilisis da quTaisis saolqo sasamarTloebis gadawyvetilebebi. saqarTvelos kanonmdebloba da sasamarTlo gadawyvetilebebi, aseve, xelmisawvdomia oficialur veb-gverdebze (ix. veb-gverdebis misamarTi damatebaSi).
Tavi 11. kerZo arbitraJi 1997 wels miRebulma kanonma `kerZo arbitraJis Sesaxeb~ gansazRvra davis gadawyvetis sasamarTlosgan alternatiuli samarTlebrivi saSualeba – kerZo arbitraJi. `kerZo arbitraJis Sesaxeb~ kanoni mxareebs aZlevs uflebas Tavad gansazRvron arbitri warmoSobili davis gadawyvetisTvis. saerTaSoriso praqtikiT kerZo arbitraJi miCneulia samoqalaqo da komerciuli davis gadawyvetis swraf da iaf saSualebad, Tumca saqarTveloSi moqmedi kanonmdebloba saerTo sasamarTloebs SedarebiT farTo SesaZleblobas utovebs zegavlena moaxdinos kerZo arbitraJis funqcionirebaze. es garemoeba mniSvnelovnad aferxebs kerZo arbitraJis institutis ganviTarebas saqarTveloSi. magaliTisaTvis: S
S
sasamarTlo Jurnalistikis saxelmZRvanelo
S
mxaris moTxovnis safuZvelze sasamarTlos SeuZlia daniSnos arbitri (muxli11.2) arbitraJis gadawyvetileba garkveul SemTxvevebSi SeiZleba gasaCivrdes sasamarTloSi (muxli 43). arbitraJis gadawyvetilebis aRsruleba SeiZleba SeCerdes mxaris moTxovnis safuZvelze Tu misi aRsruleba gamousworebel zians ayenebs mas.
28
dReis monacemebiT saqarTveloSi xuTi kerZo saarbitraJo firma moqmedebs, maT Sorisaa amerikisa da saerTaSoriso savaWro palatis saarbitraJo sasamarTloebi. msoflio savaWro organizaciaSi gawevrianebis Semdeg saqarTveloze vrceldeba saerTaSoriso sainvesticio da inteleqtualuri sakuTrebis davebis msoflioSi miRebuli normebi.
Tavi 12. saqarTvelos iusticiis saministros saaRsrulebo samsaxuri saerTo sasamarTloebis mier miRebuli gadawyvetilebebis (sisxlis, samoqalaqo da administraciuli saqmeebis Sesaxeb) aRsrulebis wessa da pirobebs awesrigebs 1999 wels miRebuli kanoni `saaRsrulebo warmoebaTa Sesaxeb~. kanoniT saaRsrulebo saqmianobas uZRveba saaRsrulebo departamenti, romelic saqarTvelos iusticiis saministros Semadgeneli struqturuli erTeulia, xolo saaRsrulebo dawesebulebebia saqarTvelos iusticiis saministrosa da aWarisa da afxazeTis avtonomiur respublikebis teritoriuli organoebi – saaRsrulebo biuroebi. im SemTxvevaSi, Tu ver xerxdeba gadawyvetilebis aRsruleba xelovnurad Seqmnili winaaRmdegobis, samoqalaqo saaRsrulebo samsaxuris garda iusticiis saministros saaRsrulebo departamentis struqturaSi Seqmnilia saaRsrulebo policiis sammarTvelo. saaRsrulebo policiis TanamSromels ufleba aqvs gadawyvetilebaTa aRsrulebisas gamoiyenos fizikuri Zala kanoniT miniWebul farglebSi. S
S sasamarTlo Jurnalistikis saxelmZRvanelo
S
Tavi 13. mokvlevis da gamoZiebis organoebi kompetenciaTa gamijnva sisxlis samarTlis saproceso kodeqsi ganasxvavebs `mokvlevas” da `gamoZiebas”, rogorc sisxlis samarTlis procesis sawyis safexurebs. mokvlevas awarmoebs Sinagan saqmeTa saministros samsaxurebi, uSiSroebis saministro, sazRvrebis dacvis samsaxurebi, sabaJoebi, sagadasaxado da sxva administraciuli organoebi, romelTac ecnobebaT momxdari danaSaulis Sesaxeb. ZiriTadi gamoZieba warmoadgens Sinagan saqmeTa saministros kompetencias. gansakuTrebul SemTxvevebSi gamoZiebas awarmoebs prokuratura (samxedro da samsaxurebriv mdgomareobasTan dakavSirebuli danaSaulebis) da uSuSroebis saministro. kanonis Tanaxmad, yvela CamoTvlili organos gamomZiebeli Tanasworuflebiania. Sinagan saqmeTa da uSiSroebis saministroebi awarmoeben danaSaulis winaswar gamoZiebas.
29
pasuxismgebloba da kontroli mokvlevis da gamoZiebis organoebs sisxlissamarTlebrivi pasuxismgebloba ekisrebaT im darRvevebisTvis, romelTac Tan sdevT udanaSaulo pirebis dapatimreba. sxva SemTxvevebSi, saproceso kodeqsiT gaTvaliswinebulia disciplinaruli zomebi. prokuratura uflebamosilia ganaxorcielos zogadi zedamxedveloba mokvlevasa da gamoZiebaze, agreTve gadaayenos gamomZieblebi saqmidan. saproceso darRvevebis SemTxvevaSi, masalebs ganixilavs sasamarTlo, romelsac SeuZlia daados jarima momkvlevs/gamomZiebels. prokuratura sasamarTlo xelisuflebaSi generaluri prokuroris konstituciuri adgilis miuxedavad, igi eswreba mTavrobis sxdomebs da de facto damoukidebeli ar aris aRmasrulebeli xelisuflebisgan. prokuraturaze saorganizacio detalebi mocemulia 1997 wlis kanonSi prokuraturis Sesaxeb.
S
S
sasamarTlo Jurnalistikis saxelmZRvanelo
S
funqciebi: sisxlis samarTlis procesebze braldeba; sisxlis samarTlebrivi gamoZiebis procesualuri marTva; zogierT SemTxvevaSi, winaswari gamoZiebis warmoeba; penitencialuri sistemis da Tavisuflebis aRkveTis adgilebis zedamxedveloba;
30
antikriminaluri qmedebebis koordinacia. organizacia: saqarTvelos generaluri prokuratura; mTavari samxedro prokuratura da mTavari transportis prokuratura; aWaris da afxazeTis prokuraturebi; Tbilisis prokuratura da saolqo prokuratura; raionuli prokuraturebi; penitencialur sistemaze pasuxismgebeli prokurorebi. kontroli da zedamxedveloba: saparlamento kontroli generaluri prokurorisTvis dasmuli kiTxvebis meSveobiT; saprezidento kontroli: prokuroris perioduli angariSi; finansuri zedamxedveloba : saqarTvelos kontrolis palatis saSualebiT. momkvlevebisa da gamomZieblebis pasuxismgeblobis zemoT CamoTvlili formebi vrceldeba prokurorebzec. prokurorebis daniSvna da wvrTna: kanoni iTvaliswinebs sakvalifikacio gamocdebs, romelsac awyobs iusticiis sabWo. 2001 wlis 1 ianvars ZalaSi Sevida es programa, Tumca gamocdebi ar Catarebula 2002 wlis Suamde.
S
S sasamarTlo Jurnalistikis saxelmZRvanelo
S
Tavi 14. uflebebis da interesebis dacvis meqanizmebi pirovnebas, romelsac surs sakuTari uflebebis dacva, Semdegi arCevani aqvs: I.
daiwyos samarTalwarmoeba
konstituciis 42.1 muxlis Tanaxmad, yovel adamians ufleba aqvs Tavis uflebaTa da TavisuflebaTa dasacavad mimarTos sasamarTlos. rodesac piri gadawyvets mimarTos sasamarTlos, sxvadasxva faqtori wamoiweva:
31
kompetenturi samarTlebrivi warmomadgenlobis misawvdomoba da Rirebuleba samarTlebrivi warmomadgenloba savsebiT liberalizebulia. nebismiers SeuZlia warsdges sasamarTloSi da daicvas braldebulis interesebi specialuri kvalifikaciis da/an licenziis gareSe. 2001 wels miRebul iqna kanoni advokaturis Sesaxeb. amJamad mimdinareobs advokatebis treiningi, rac sakvalifikacio gamocdebiT dasruldeba. isini, vinc Caabareben gamocdas, gaxdebian advokaturis wevrebi. mTel qveyanaSi araerTi organizacia iZleva ufaso iuridiul daxmarebas, ix. maTi nusxa am cnobaris ukana mxares. samarTlebrivi informacia adeqvaturi da ganaxlebuli samarTlebrivi informacia ar aris advilad xelmisawvdomi farTo sazogadoebisTvis. II.
mimarTva ombucmenisTvis adamianis uflebebis darRvevis SemTxvevaSi
2002 wels ombudsmenma mxolod orjer gamoiyena Tavisi ufleba miemarTa sakonstitucio sasamarTlosaTvis: saarCevno kanonis da SromiTi kanonmdeblobis zogierTi dadgenilebis arakonstituciurobasTan dakavSirebiT. III. individualuri mimarTva sakonstitucio sasamarTlosTvis es iafiani saSualebaa, magram procedurebs didi dro miaqvT. S
S
sasamarTlo Jurnalistikis saxelmZRvanelo
S
sakonstitucio sasamarTlos monacemebis Tanaxmad, sakonstitucioSi Setanil sarCelTa 90%, 1996 wels am sasamarTlos daarsebidan moyolebuli, Seexeba adamianis uflebaTa darRvevebs. IV. disciplinaruli samarTalwarmoebis dawyebis moTxovna. ix. zemoT 32
V.
zepiri sarCeli an iusticiis sabWoSi da sxva instituciebSi `sajaro miRebis” saaTebi.
2000 wlidan iusticiis sabWos mudmiv wevrebs gamoyofili aqvT samuSao saaTebi, romelTa manZilze moqalaqeebs SeuZliaT aRZran rogorc disciplinaruli, aseve sasamarTlo sakiTxebi. VI. administraciuli samarTalwarmoebis dawyeba zogadi administraciuli kodeqsi gansazRvravs normebs da adgens standartebs, romlebsac unda akmayofilebdnen administraciis muSakebi. magram konstituciis Tanaxmad Zalauflebis ganawilebis gamo, kodeqsi ar exeba parlaments, ombudsmens da sasamarTlo xelisuflebas. kodeqsi agreTve ar Seexeba Sinagan saqmeTa da iusticiis saministroebs, imis gaTvaliswinebiT, rom isini uflebamosilni arian awarmoon gamoZieba, sisxlis samarTlebrivi devna da xeli Seuwyon sasamarTlos jerovani gadawyvetilebebis miRebaSi. zogadi administraciuli kodeqsis Tanaxmad, dainteresebuli mxare uflebamosilia uCivlos administraciuli organos dadgenilebas da daiwyos administraciuli samarTalwarmoeba (Tavi 13). kodeqsis agreTve adgens, rom saxelmwifo administraciuli organos mier gamowveul zarals anazRaurebs saxelmwifo, samoqalaqo kodeqsis Tanaxmad (Tavi 14). administraciuli qmedebebi aseve eqvemdebareba sasamarTlo kontrols. VII. parlamentis wevris moTxovna
S
S
konstituciis Tanaxmad, parlamentis wevrs ufleba aqvs dakiTxos mTavrobis wevri. parlamentis wevrTa jgufs (erT mexuTeds) ufleba aqvs dasvas zogierTi iuridiuli gadawyvetilebis konstituciurobis sakiTxi sakonstotucio sasamarTloSi. sasamarTlo Jurnalistikis saxelmZRvanelo
S
VIII. masmediis warmomadgenlebis informireba zogadi administraciuli kodeqsis mesame Tavis Tanaxmad (informaciis Tavisufleba) administraciuli samsaxurebis sajaro informacia gaxsnilia. miuxedavad imisa, rom `sajaro informaciis” sazRvrebi jer kidev dasazustebelia, Jurnalistebi iyeneben kodeqss sxvadasxva saxis informaciis mosapoveblad, riTic xels uwyoben pasuxismgeblobis da gamWvirvalobis standartebis ganviTarebas.
33
tele-radio mauwyebloba regulirebulia komunikaciis damoukidebeli maregulirebeli komisiis mier, romelsac parlamenti niSnavs. komisiis Tavmjdomare informaciis ministriviTaa. komisia gascems licenziebs da potenciurad SeuZlia gansazRvros programa, Sinaarsi da sxva samauwyeblo miTxovnebi. samTavrobo mediis Tavmjdomareebs niSnavs prezidenti. sisxlis samarTlis kodeqsis mixedviT, mediis warmomadgeneli, iseve, rogorc nebismieri sxva adamiani, SeiZleba mieces sisxlis samarTlebriv pasuxisgebaSi defamaciisa da usafuZvlo braldebisTvis. IX. adgilobrivi arasamTavrobo organizaciebis informireba mravali arasamTavrobo organizacia aqtiurad cdilobs gaaRvivos sazogadiebaSi samoqalaqo da antikorufciuli Segneba. ix. arasamTavrobo organizaciebis nusxa cnobaris ukana mxares. X.
mimarTva adamianis uflebebis evropis sasamarTlos an adamianis uflebebis saerTaSoriso sasamarTlos
1999 wlis aprilSi saqarTvelo gawevrianda evropis sabWoSi da imave wlis ivnisSi qarTveli mosamarTle dainiSna adamianis uflebaTa sasamarTloSi. rogorc sabWos wevr qveyanaSi, saqarTveloSic adamianis uflebebis evropis da saerTaSoriso sasamarTloebis gadawyvetilebaa uzenaesi. es potenciurad Zlieri gzaa, riTic Sesazlebelia Tavidan aicilo Sida winaaRmdegobebi da gamoiwvio saerTaSoriso zewola. Tumca ki, Rirebulebis da legaluri informaciis TvalsazrisiT, sakmaod rTulia.
S
S
sasamarTlo Jurnalistikis saxelmZRvanelo
S XI. mimarTva amnisti interneiSenalis da sxva saerTaSoriso organizaciebisTvis mravali saerTaSoriso organizacia muSaobs adamianis uflebebis darRvevis sakiTxebze. ix. internet gverdebis nusxa cnobaris ukana mxares.
Tavi 15. sasamarTlo xelisuflebasTan dakavSirebuli normatiuli aqtebis CamonaTvali
34
1. kanoni saqarTvelos sakonstitucio sasamarTlos Sesaxeb – 1996 w. 2. kanoni sakonstitucio samarTalwarmoebis Sesaxeb – 1996 w. 3. kanoni saqarTvelos uzenaesi sasamarTlos wevrTa socialuri dacvis garantiebis Sesaxeb – 1996 w. 4. kanoni saqarTvelos sakonstitucio sasamarTlos wevrTa socialuri dacvis garantiebis Sesaxeb – 1996 5. kanoni saqarTvelos uzenaesi sasamarTlos wevrTa Sromis anazraurebis Taobaze – 1996 w. 6. kanoni saqarTvelos sakonstitucio sasamarTlos wevrTa Sromis anazraurebis Taobaze – 1996 w. 7. organuli kanoni saerTo sasamarTloebis Sesaxeb - 1997 w. 8. organuli kanoni saqarTvelos uzenaesi sasamarTlos Sesaxeb–1999w. 9. kanoni saqarTvelos saerTo sasamarTloebis mosamarTleTa disciplinuri pasuxismgeblobisa da disciplinuri samarTalwarmoebis Sesaxeb – 2000 w. 10. organuli kanoni prokuraturis Sesaxeb – 1997 w.
S
S sasamarTlo Jurnalistikis saxelmZRvanelo
S
nawili 2. samarTlebrivi publikaciebis momzadeba
kanonis uzenaesoba demokratiuli sazogadoebis umniSvnelovanes pirobas warmoadgens. dasavleT evropasa da CrdiloeT amerikaSi kanoni sazogadoebrivi cxovrebis yvela aspeqts awesrigebs - biznesiT, dazRveviT, ganaTlebiTa da mediciniT dawyebuli, saojaxo saqmeebiTa da sportiT damTavrebuli. aqedan gamomdinare, samarTlebrivi sakiTxebi axali ambebis erT-erT ZiriTad wyaros warmoadgens. yoveldRiurad, gazeTebis umravlesoba 10-12 masalas aqveynebs samarTlebriv Temaze, specialur Tematur gverdebsa da damatebebs Tu ar CavTvliT. qarTul sazogadoebaSic TandaTan ikveTeba msgavsi tendenciebi da Tu qarTvel Jurnalistebs qveyanaSi mimdinare cvlilebebis asaxvis survili aqvT, maT samarTlebrivi publikaciebis momzadebis unaric unda hqondeT. sasamarTlo Jurnalistikis sferoSi momuSave qarTveli Jurnalistebi ZiriTadad Semdeg problemebs awydebian:
2.
3.
kanonebi xSirad gadatvirTulia iuridiuli terminologiiT da rTulad gasagebi eniT aris gadmocemuli. Jurnalistebis did nawils ki ar gaaCnia kvalificiuri iuridiuli ganaTleba (maT es arc moeTxovebaT). ganviTarebad demokratiebSi problemebis kanonieri gziT gadawyveta ar warmoadgens erTaderT da ualternativo gamosavals, garda amisa, moqalaqeebs mwiri informacia aqvT sakuTari samarTlebrivi uflebebis Sesaxeb. post-sabWoTa qveynebis umravlesobaSi gavrcelebulia kanonisadmi cinikuri damokidebuleba, rac iwvevs “araformaluri samarTlis” (kanonis uzenaesobis mZlavri alternativa) damkvidrebas. pirveli ori problemis gaTvaliswinebiT, samarTlebriv Tematikaze Seqmnili statiebi SesaZloa, arc ise mimzidveli aRmoCndes sazogadoebisaTvis. amitom zogjer Wirs am masalebis gamoqveynebis aucileblobaSi redaqtorebis darwmuneba. sasamarTlo Jurnalistikis saxelmZRvanelo
S
S
1.
35
S
rogor gadavlaxoT es problemebi? metic, rogor vaqcioT isini CvenTvis xelsayrel pirobebad? ganvixiloT pirveli problema _ kanonis formalur-iuridiuli aspeqti da misi gagebis sirTule. rogorc ukve aRiniSna, Jurnalistebis mcire nawils gavlili aqvs specialuri iuridiuli momzadeba. Tqveni, rogorc Jurnalistis saqme, swori SekiTxvebis dasmaa da pasuxebis martiv, advilad gasageb enaze “gadmoTargmna”. gaxsovdeT, rom am SekiTxvebs Tqveni auditoriis saxeliT svamT, Cveulebrivi moqalaqeebi ki, iseve rogorc Tqven, samarTlis eqspertebi ar arian.
36
Tqveni upirvelesi amocanaa, sasamarTlo sistemis muSaobas gaecnoT. kargi iqneba, moiZioT da gaicnoT keTilganwyobili iuristebi da sasamarTlo moxeleebi, romlebic samarTlebrivi detalebis garkvevaSi dagexmarebian. Tqveni masalebis metad faseul wyaros warmoadgens, aseve, sasamarTlo arqivebi, vinaidan yovelTvis ar geqnebaT saSualeba daeswroT TqvenTvis saintereso yvela sasamarTlo mosmenas. kontaqtebis qselis Seqmna erT-erTi umTavresi amocanaa. iseve, rogorc Jurnalistikis nebismier sxva sferoSi, aucilebelia kontaqtebis damyareba im adamianebTan, romlebic Tavad gaxdebian publikaciebis obieqtebi an am publikaciebis momzadebaSi dagexmarebian. samarTlebriv sferoSi es gansakuTrebiT mniSvnelovania, vinaidan TiToeulma Secdomam seriozuli problemebi SeiZleba SegiqmnaT. Tqven, an Tqvens gamomcemels sasamarTlos winaSec ki SeiZleba mogiwioT pasuxis geba! gTxovT, gaecnoT, am saxelmZRvanelos bolos darTul saqarTveloSi moqmedi organizaciebis misamarTebs, es saWiro kontaqtebis damyarebaSi dagexmarebaT. gaiTvaliswineT, rom mniSvnelovani saqmeebiT dakavebul iurists SesaZloa ar gauCndes damwyeb JurnalistTan saubris survili, magram is aucileblad dagexmarebaT, Tu samarTlebrivi sakiTxebisadmi gaazrebul interess da sabaziso codnas uCvenebT. amasTan, damoukidebeli iuridiuli praqtikis ganviTarebasa da konkurenciis zrdasTan erTad, iuristebi mediisadmi ufro loialurebi da gaxsnilebi gaxdebian, vinaidan presaSi maTi saxelis xSirad xsenebam SeiZleba axali klientebis mozidvas Suwyos xeli.
S
S
meore problema, romelsac Tqven waawydebiT, is aris, rom moqalaqeebs mwiri informacia gaaCniaT sakuTari samarTlebrivi uflebebis Taobaze da maTTvis kanoni problemebis gadawyvetis garansasamarTlo Jurnalistikis saxelmZRvanelo
S
tias ar warmoadgens. am problemis daZlevaSi medias umniSvnelovanesi funqciis Sesruleba SeuZlia – rac ufro xSirad gaaSuqebT samarTlebriv sakiTxebs da axali ambebis gadmocemisas samarTlebriv aspeqtebs gamokveTavT, miT ufro gazrdiT sazogadobaSi kanonis mimarT ndobas. Tqvens mier saTanadod da obieqturad miwodebuli informacia, moqalaqeebs problemebis sasamarTlosa da arbitraJis gziT mogvarebisaken ubiZgebs, saboloo jamSi ki, xels Seuwyobs saqarTveloSi kanonis uzenaesobis damkvidrebas. albaT gsmeniaT gamoTqma: “ar arsebobs problemebi, arsebobs mxolod SesaZleblobebi”, sxva sityvebiT rom vTqvaT, yvelaferi imazea damokidebuli, Tu rogori TvalTaxedviT SevxedavT sakiTxs. ganviTarebad sazogadoebaSi adamianebis mier kanonis ugulvebelyofa da informaciis deficiti calsaxad uaryofiTi movlenaa. amdenad wminda sainformacio xasiaTis garda, Jurnalists damatebiT saganmanaTleblo funqciac akisria. es didi pasuxismgeblobaa da Jurnalistisagan TviTganaTlebis mudmiv srulyofas moiTxovs. mudam unda gaxsovdeT, rom Tqveni masalebi sazogadoebis samarTlebrivi ganaTlebis zrdas Seuwyobs xels da adamianebs cxovrebis ukeT warmarTvaSi daexmareba.
37
mesame problema – sazogadoebisTvis (da redaqtorisTvis!) Tqveni masalebis saintereso formiT miwodeba – Jurnalisturi unarCvevebisa da praqtikis sakiTxia. gavrcelebuli mosazrebiT, dasavleTSi Jurnalistebs gacilebiT xelsayreli samuSao pirobebi aqvT, magaliTad, maT SesaZlebloba aqvT gamoaqveynon masalebi specialur Tematur gverdebsa da sagazeTo damatebebSi, sazogadoebis damokidebulebac kanonis mimarT gansxvavebulia – kanonis uzenaesoba sayovelTaodaa aRiarebuli. ukeTesi samuSao garemos miuxedavad, dasavleli JurnalistebisaTvis aseve aucilebelia saqmisadmi SemoqmedebiTi da profesiuli midgoma. gamZafrebuli konkurenciis pirobebSi, maT unda moaxerxon samarTlebrivi publikaciebis mimzidveli formiT momzadeba da mkiTxvelis daintereseba, vinaidan isinic awydebian pirvel problemas – kanonebi xSirad metismetad profesiuli, rTulad gasagebi da mosawyeni eniT aris dawerili. zemoT CamoTvlili problemebis garda, xSirad rTuldeba informaciis mopoveba. magaliTad, sasamarTlo acxadebs – “yvelaferi, rac cxaddeba sasamarTlo darbazSi, sajaroa da sazogadoebis Rirsi interesis sferos warmoadgens”, magram, miuxedavad amisa, S
S
sasamarTlo Jurnalistikis saxelmZRvanelo
S
Jurnalists, publikaciis momzadebisas, SeiZleba Seeqmnas samarTlebrivi xasiaTis sxvadasxva dabrkoleba. saqarTvelos msgavsad, msoflios nebismier qveyanaSi Jurnalistebs eqmnebaT sxvadasxva saxis problemebi. magaliTad, informaciis mopovebis stadiaze, Tqven SeiZleba agikrZalon saqmis oficialur warmoebaze daswreba, an xeli SegiSalon dokumentebis daTvalierebaSi, mizezad ki, qveynis erovnuli usafrTxoeba moitanon. zogierT SemTxvevaSi oficialuri Canawerebi SeiZleba dailuqos, mosamarTlem ki SeiZleba aukrZalos sasamarTlo darbazis gareT saubari advokatebs, mowmeebsa da sasamarTlo procesis sxva monawileebs.
38
informaciis miRebis, gavrcelebis, aseve azris gamoTqmis Tavisuflebis umTavres garants qveyanaSi konstitucia warmoadgens. saqarTvelos konstitucia, mux. 24: `yovel adamians aqvs ufleba Tavisuflad miiRos da gaavrcelos informacia, gamoTqvas da gaavrcelos Tavisi azri zepirad, werilobiT an sxvagvari saSualebiT; masobrivi informaciis saSualebebi Tavisufalia. cenzura dauSvebelia; saxelmwifos an calkeul pirebs ara aqvT masobrivi informaciis an misi gavrcelebis saSualebaTa monopolizaciis ufleba; CamoTvlil uflebaTa ganxorcieleba SesaZlebelia kanoniT SeizRudos iseTi pirobebiT, romlebic aucilebelia demokratiul sazogadoebaSi saxelmwifo uSiSroebis, teritoriuli mTlianobis an sazogadoebrivi usafrTxoebis uzrunvelsayofad, danaSaulis Tavidan asacileblad, sxvaTa uflebebisa da Rirsebis dasacavad, konfidencialurad aRiarebuli informaciis gamJRavnebis Tavidan asacileblad an sasamarTlos damoukideblobisa da miukerZoeblobis uzrunvelsayofad. informaciis Tavisuflebis mZlavr garantiebs awesebs saqarTvelos zogadi admonistarciuli kodeqsi. mis mixedviT saqarTvelos yvela moqalaqes aqvs ufleba kanoniT dadgenili wesiT gaecnos saxelmwifo dawesebulebebSi masze arsebul informacias, agreTve iq arsebul oficialur dokumentebs, Tu isini ar Seicaven saxelmwifo, profesiul an komerciul saidmloebas.
S
S
oficialur CanawerebSi arsebuli informacia, romelic dakavSirebulia adamianis janmrTelobasTan, mis finansebTan an sxva kerZo sakiTxebTan, aravisTvis ar unda iyos xelmisawvdomi am adamisasamarTlo Jurnalistikis saxelmZRvanelo
S
anis Tanxmobis gareSe, garda kanoniT dadgenili SemTxvevebisa, rodesac es aucilebelia saxelmwifo uSiSroebis an sazogadoebrivi usafrTxoebis uzrunvelsayofad, janmrTelobis, sxvaTa uflebebisa da Tavisuflebebis dasacavad. swored amitom sajaro informaciis mopovebisas Jurnalistma yuradReba unda miaqcios am informaciis bunebas da Sesabamisad gagebiT moekidos mas. administraciuli kodeqsi sami tipis informacias gamoyofs, romelTa gasaidumloebac aris SesaZlebeli: piradi saidumloeba: sajaro dawesebulebaSi daculi personaluri monacemebi, romelTa gasaidumlebis Sesaxeb moTxovna dayenebulia TviT am piris mier, garda kanoniT gaTvaliswinebuli SemTxvevebisa.
39
saxelmwifo saidumloeba: saxelmwifo saidumloebas mikuTvnebuli informacia ganisazRvreba saxelmwifo saidumloebis Sesaxeb kanonmdeblobiT. komerciuli saidumloeba: informacia komerciuli faseulobis mqone gegmis, formulis, procesis, saSualebis Taobaze an nebismieri sxva informacia, romelic gamoiyeneba saqonlis sawarmoeblad, mosamzadeblad, gadasamuSaveblad an momsaxurebis gasawevad, an romelic warmoadgens siaxles an teqnikuri Semoqmedebis mniSvnelovan Sedegs, agreTve sxva informacia, romlis gamJRavnebam SesaZloa ziani miayenos piris konkurentunarianobas. mniSvnelovania, rom informacia administraciuli organos Sesaxeb ar warmoadgens komerciul saidumloebas. amasTan, informaciis wardgenisas piri valdebulia miuTiTos, rom informacia misi komerciuli saidumloebaa. administraciuli kanonmdebloba aseve ar exeba gamoZiebisa da operatiul samZebro saqmianobasTan dakavSirebul informacias. gamoZiebisa da prokuraturis diskreciuli uflebaa, gamoZiebis, dazaralebulis da sazogadoebis interesis gaTvaliswinebiT miiRos gadawyvetileba ama Tu im informaciasTan dakavSirebiT. am SemTxvevaSi ar arsebobs raime kanoniT dadgenili norma. gadawyvetileba miiReba yoveli saqmis individualuri Taviseburebidan gamomdinare. informaciis swrafi mopoveba an gavrceleba, rac aucilebeli faqtoria mediis warmatebuli muSaobisTvis, xSir SemTxvevaSi did riskTanaa dakavSirebuli. informaciis mopovebis an misi gavrceS
S
sasamarTlo Jurnalistikis saxelmZRvanelo
S
lebisas, bunebrivia, yuradReba maxvildeba am informaciis operatiulobaze, eqskluziurobasa da sensaciurobaze. am samive miznis miRweva drois Zalian mcire monakveTSi unda moxdes, rac bunebrivia, Zalze mcire dros gvitovebs informaciis damuSavebisaTvis. aman ki SeiZleba araswori, Seumowmebeli Segnebulad an Seugneblad cru informaciis gavrceleba ganapirobos. es, Tavis mxriv, SeiZleba gaxdes mravali, rogorc uaRresad mZime, aseve naklebad mZime Sedegis gamomwvevi (mag. saqmiani an piradi reputaciis Selaxva, finansuri an sxva saxis zarali, saxelmwifo usafrTxoebis saziano da a.S). mivyveT TanmimdevrobiT da mimovixiloT Tu ras adgenen sisxlis samarTlis da samoqalaqo samarTlis kanonebi: 40
saqarTvelos sisxlis samarTlis kodeqsi, muxli 148: `ciliswameba danaSaulis dabralebiT,isjeba jarimiT an sazogadoebisaTvis sasargeblo SromiT vadiT asidan oras saaTamde anda gamasworebeli samuSaoTi vadiT erT wlamde.~ rogorc vxedavT, sisxlis samarTlis pasuxismgebloba ciliswamebisTvis mxolod da mxolod im SemTxvevaSi dgeba Tu is danaSaulis Cadenis dabralebaSi gamoixata. ras warmoadgens Tavad danaSauli? danaSauli aris sisxlis samarTlis kodeqsiT gaTvaliswinebuli marTlsawinaaRmdego qmedeba. danaSauli aseve SeiZleba iyos umoqmedoba, Tu pirovnebas raime movaleobis, moqmedebis Sesruleba ekisreboda da ar Seasrula; an iseTi moqmedebis SesaZlebloba hqonda riTac Tavidan iqneboda acilebuli arsebuli Sedegi. aRsaniSnavia isc, rom ar SeiZleba vinmes mier danaSaulis Cadenis faqti dadasturebulad vcnoT manamde, sanam ar iqneba sasamarTlos kanonier ZalaSi Sesuli gamamtyunebeli ganaCeni. dRes ukve aravin daobs imaze, rom kanonis es norma ver pasuxobos sityvis Tavisuflebis Tanamedrove standartebs. amis sailustraciod isic kmara, rom am muxliT Zalzed mwiria sasamarTlo praqtika, Tumca Tu formalurad SevxedavT sakmaod mravladaa danaSaulis dabralebis faqtebi mediis saSualebiT. sisxlis samarTlis sferosagan gansxvavebiT, sakmaod xSiria Jurnalistebis winaaRmdeg samoqalaqo sarCeli, amdenad Tqven mzad unda iyoT wamoyenebuli pretenziebisaTvis.
S
S
saqarTvelos samoqalaqo kodeqsis me-18 muxli, pirs uflebas aniWebs sasamarTlos meSveobiT moiTxovos im cnobebis uaryofa, romlebic laxavs mis pativs, Rirsebas, piradi cxovrebis saidumlosasamarTlo Jurnalistikis saxelmZRvanelo
S
ebas, pirad xelSeuxeblobas an saqmian reputacias, Tu am cnobebis gamavrcelebeli ar daamtkicebs, rom isini sinamdviles Seefereba. igive wesi gamoiyeneba faqtobrivi monacemebis arasrulad gamoqveynebisaTvis, Tuki amiT ilaxeba piris pativi, Rirseba an saqmiani reputacia. samoqalaqo kodeqsis aRniSnuli muxli pirs aniWebs uflebas sasamarTlo wesiT daicvas Tavisi Rirseba an sasamarTlo wesiT gaabaTilos esa Tu is informacia. Tu mosarCele daasabuTebs, rom masTan dakavSirebuli informacia Segnebulad damaxinjebulad gavrcelda, amasTanave sainformacio saSualeba ver asabuTebs maT mier gavrcelebuli cnobebis utyuarobas, igi valdebuli iqneba gamabaTilebeli cnobebi gamoaqveynos, bodiSi moixados an sxva saxis kompensacia gadaixados dazaralebuli piris sasargebvlod. kompensaciis odenobas, saxes, raobas gansazRvravs sasamarTlo da misi Sesruleba savaldebuloa. bolodroindelma sasamarTlo praqtikam aCvena rom, mediis winaaRmdeg Selaxuli Rirsebisa da saqmiani reputaciis aRsadgenad sasamarTlos bevri sajaro mosamsaxure mimarTavs. amis gamo presis da ciliswamebis Sesaxeb kanonmdeblobis gadaxedvis aucilebloba dadga. yvela Jurnalistma sasurvelia Tvalyuri adevnos am kanonis moqmedebas, cvlilebasa da sasamarTlo praqtikas, radgan es mniSvnelovania rogorc profesiuli, aseve piradi usafrTxoebis TvalsazrisiT.
41
mosamarTleebTan, advokatebTan da sasamarTlo sistemasTan dakavSirebul sxva pirebTan urTierTobisas unda gaiTvaliswinoT, rom am sferoSi absoluturad gansxvavebuli kanonebi moqmedebs da Sesabamisad unda imoqmedoT. magaliTad, advokatebs xSirad ar surT saqmis garemoebebis Sesaxeb saubari, radgan aman SeiZleba maTi klientis interesebs miayenos ziani. sajaroobam aseve xeli SeiZleba SeuSalos winasasamarTlo molaparakebebs. unda aseve iurTierToT sasamarTlo moxeleebTan. maTi daxmarebis gareSe Tqveni samuSao Zalian garTuldeba. miuxedavad imisa, rom Teoriulad sasamarTlo Canawerebi TqvenTvis yvela SemTxvevaSi xelmisawvdomi unda iyos, imisaTvis, rom praqtikulad moipovoT es Canawerebi, aucilebelia sasamarTlos aparatTan aqtiuri TanamSromloba. sasamarTlo moxeleebisgan Tqven SegiZliaT miiRoT informacia advokatebisa da mosamarTleebis samuSao ganrigis, daniSvna-ganawilebis, aseve sasamarTlo mosmenebis TariRebis Sesaxeb. maT SeuZliaT sasamarTlo gadawyvetilebebis S
S
sasamarTlo Jurnalistikis saxelmZRvanelo
S
ganmartebaSic aRmogiCinon fasdaudebeli daxmareba. magram ar dagaviwydeT, rom isini pirvel rigSi sasamarTlos TanamSromlebi arian da Sesabamisad korporaciul interess icaven. ase rom, amomwuravi informaciis mosapoveblad aucilebelia maTTan gulTbili, taqtiani urTierTobis Camoyalibeba. rac Seexeba mosamarTleebs – isini iSviaTad iZlevian intervius da aseve iSviaTad atareben pres-konferenciebs. ukeTes SemTxvevaSi, mosamarTlem SeiZleba mogawodoT mxolod zedapiruli informacia saqmis Sesaxeb. miuxedavad amisa, Tqven unda daamyaroT da SeinarCunoT saukeTeso urTierToba mosamarTleebTan, vinaidan es aucileblad imoqmedebs maT qveSevrdomebTan TanamSromlobaze.
42
yovelive es, albaT, damTrgunvelad Cans, miT umetes, Tu Tqven ar gagaCniaT saTanado iuridiuli momzadeba. sinamdvileSi, aseTi codnis nakleboba SesaZloa upiratesobasadac ki iqces, vinaidan Tqven geZlevaT saesaZlebloba sakiTxi mkiTxvelis Tvalsawieridan dainaxoT. aseT SemTxvevaSi, kanonebsa da samarTlebriv sakiTxebs aRiqvavT ara rogorc konkretul, viwro sferos, aramed gacilebiT farTod – socialur, politikur da ekonomikur konteqstSi. amave dros, samarTlebrivi publikaciebis momzadebisas Tqven ukeT grZnobT martivi, advilad gasagebi eniT Txrobis aucileblobas. rTuli samarTlebrivi sakiTxebis gaSuqebisas, simartive da gadmocemis sisadave aucilebel pirobas warmoadgens. Tu Tqven samarTlebrivi terminologiis gamoyeneba giwevT, gaiTvaliswineT, rom xalxs es terminebi ar esmis da yovelTvis ganmarteT isini.
S
S sasamarTlo Jurnalistikis saxelmZRvanelo
S
rogor SevqmnaT kargi samarTlebrivi publikacia? gamorCeuli an mniSvnelovani sasamarTlo saqmeebi, romlebic qmnian precedents da axdenen farTomasStabian gavlenas sazogadoebaze. saqarTvelos samarTlebrivi sistema kontinenuri samarTlis principebzea agebuli. amis miuxedavad kanonis ganmartebisaTvis da tradiciis CamoyalibebisaTvis didi mniSvneloba aqvs sasamarTlo gadawyvetilebebs, romelTac precedentuli mniSvneloba SeiZleba hqondes da mniSvnelovanwilad ganapirobos marTlmsajulebis momdevno wlebis praqtika. amgvari procesebi mediis mudmivi yuradRebis sferoSi unda iyos. saqarTvelos magaliTze amgvar precedentebs ZiriTadad uzenaesi sasamarTlo qmnis. gansakuTrebiT rTuli saqmeebisaTvis am mizniT iq didi palatac ki Seiqmna. ama Tu im saqmis precedentuloba, ra Tqma unda, ar niSnavs gaxmaurebuls, Tumca medias mainc didi roli miuZRvis am procesSi. Tu ramdenad mniSvnelovania precedentuli saqmeebi moviyvanT inglisis magaliTs, romelic precedentuli samarTlis klasikuri qveyanaa. inglisuri kanonmdeblobiT, gamorCeuli, gaxmaurebuli saqmeebi iZenen “precedentis” mniSvnelobas – anu, is rac moxda erT sasamarTloSi konkretuli sasamarTlo saqmis ganxilvisas SeiZleba gamoiyenon rogorc magaliTi sxva, msgavsi saqmis warmoebisas.
43
aseTi saqmis karg magaliTs warmoadgens los anJelesis sasamarTloSi 2002 wlis martSi miRebuli gadawyvetileba, romlis mixedviTac ZaRlis mier Cadenili saqcielis gamo, meore xarisxis mkvlelobis muxliT, pasuxi mosTxoves mis patronebs. aseve sayuradReboa 2002 wlis martSi didi britaneTis sasamarTlos mier gamotanili gadawyvetileba, rodesac sruliad paralizebul qals misces ufleba Tavisi nebiT gamosalmeboda sicocxles, miuxedavad misi eqimebis winaaRmdegobisa. ucnauri an komikuri sasamarTlo saqmeebi aseve warmoadgens saintereso publikaciebis wyaros, gansakuTrebiT gazeTebis bolo gverdebze gansaTavseblad. am TvalsazrisiT karg magaliTad gamodgeba BBC TV London-is mier 2002 wlis 10 aprils axal ambebSi gadmocemuli cnoba, romlis mixedviTac ori ojaxi erTmaneTs sasamarTloSi edaveboda, Tu vis S
S
sasamarTlo Jurnalistikis saxelmZRvanelo
S
ekuTvnoda kata, romelsac orive ojaxi kvebavda. saqmis warmoebisTvis daxarjuli Tanxa daaxloebiT asjer aRemateboda Tavad katis Rirebulebas! ufro seriouzuli, magram aseve ucnauri sasamarTlo saqmis Sesaxeb 1999 wels mogviTxrobda inglisuri regionaluri gazeTi The Yorkshire Post, rodesac mkvleli yuris anabeWdebis meSveobiT daadgines, romlebic man msxverplis TvalTvalisas misi fanjrebis minebze datova. am saqmeSi monawile holandielma eqspertma daamtkica, rom yuris anabeWdebi iseTive unikaluria, rogorc TiTis anabeWdebi da amiT safuZveli daudo identifikaciis axal kanonier saSualebebs. Jurnalistma am masalis momzadebisTvis specialuri profesiuli jildoc ki daimsaxura. 44
S
S sasamarTlo Jurnalistikis saxelmZRvanelo
S
saganmanaTleblo da sainformacio publikaciebi sazogadoebis ganaTleba samoqalaqo uflebebis da sasamarTlo sistemis Sesaxeb. gaxsovdeT, rom Jurnalistis rolis erT-erTi gansazRvreba amgvaria: “Jurnalisti axorcielebs sazogadoebis uflebas icodes simarTle da awvdis mas zust, obieqtur informacias, romlis safuZvelzec moqalaqe gacnobierebul gadawyvetilebas iRebs ”. am ganmartebiT, Jurnalists centraluri roli eniWeba moqalaqeTa sazogadoebrivi uflebebis ganmtkicebaSi, rac gansakuTrebiT esadageba dRevandeli saqarTvelos samarTlebriv sferos.
45
magram Sedegs ver miaRwevT, Tu pirdapir da ukmexad gamoacxadebT: “am publikaciaSi an satelevizio Tu radio gadacemaSi me Tqvens ganaTlebas vapireb”. swored saganmanaTleblo publikaciebis momzadebisas dagWirdebaT yvelaze metad, JurnalistisTvis aucilebeli SemoqmedebiTi midgoma da warmosaxvis unari. arsebobs saganmanaTleblo masalebis momzadebis standartuli gzebi, magaliTad “kiTxvebisa da pasuxebis” sagangebo sveti (Q&A). magram audienciis yuradRebis misapyrobad, umjobesia masalis gadmocemis ufro mravalferovani xerxebis gamoyeneba. magaliTad, informaciis TavSesaqcevi, mimzidveli saxiT miwodeba karikaturebis da krosvordebis gamoyenebiT SegiZliaT. aseve, SegiZliaT mouTxroT mkiTxvelebs cnobil adamianebTan dakavSirebuli ambebi, rac auditorias moizidavs da gagiadvilebT sazogadoebis ganaTlebas sasamarTlo sistemisa da samarTlebrivi uflebebis sferoSi. iumori aseve xels uwyobs samarTlebrivi Tematikis gacocxlebas. sasamarTlo JurnalistikaSi iumoris gamoyenebis mravalnairi forma da saSualeba arsebobs. magaliTad, Tqvens publikaciaSi SegiZliaT romelime cnobili iumoristuli fraza an gamoTqma gamoiyenoT. Tumca, Zalian frTxilad unda iyoT da Tavidan aiciloT iumoris aramarTebuli gamoyeneba iseT masalebze muSaobisas, sadac adamianebis gancdebs exebiT.
S
S
sasamarTlo Jurnalistikis saxelmZRvanelo
S
samarTlebrivi Secdomebis gaSuqeba da daSvebuli usamarTlobis gamosworeba bolo wlebSi saqarTvelos JurnalistikaSi damkvidrda wesi yvelgan da yvelaferSi Secdoma eZebo. es erTis mxriv jansaRi midgomaa, radgan uzrunvelyofs Jurnalistebis sifxizles sazogadoebrivi interesebisaTvis sajaro zedamxedveloba ganaxorcielon. am mxriv, amaSi dasaZraxi araferia. es Cveulebrivi profesiuli „avadmyofobaa“. meores mxriv, mudmivad unda gvaxsovdes, rom Secdomebis ZiebaSi, Tavad ar SevcdeT. Jurnalistebs xSirad sayveduroben araobieqturobasa da arakompetenturobas. unda gvaxsovdes, rom absoluturad obieqturi araferia, miTumetes informacia. JurnalistikaSi arsebobs sisworis da obieqturobis utyuari barometri. informacia maSin iTvleba misaRebad da gavrcelebis Rirsad Tu misi siswore dagidasturaT sul mcire samma damoukidebelma wyarom. sasamarTlo saqmeebis ganxilvisas yovelTvis unda davicvaT mxareTa pariteti. nu SeuSindebiT braldebas, rom Tqveni publikacia arakompetenturia, Tu braldeba dainteresebuli mxarisagan modis, magram gamoqveynebamde yovelTvis SeecadeT iuridiuli niuansebi damoukidebel eqspertTan gadaamowmoT. ganviTrebul qveynebSi mediis yvela saSualebas specialuri iuristi hyavs am mizniT, romelic kosultacias uwevs Jurnalistebs. magaliTad, did britaneTSi adamians gamoutanes ganaCeni mkvlelobisTvis, romelic mas ar Caudenia. am pirovnebam 27 weli dahyo cixeSi da misi ganaCenis gadaisinjva mxolod 2002 wlis martSi, adgilobrivi gazeTis redaqtoris mier warmoebuli dauRalavi kampaniis Sedegad moxerxda.
46
auditoriis dasaintereseblad kidev erT Jurnalistur xerxs warmoadgens - samarTlebriv da sakanonmdeblo sakixebTan dakavSirebul axal ambebSi, pirovnuli elementis Semotana.
S
S
magaliTad, publikacia al qaedas eWvmitanilTa samarTlebrivi uflebebis Sesaxeb, romelic sakmaod akademiur Tematikas exeboda, iwyeboda Semdegi sityvebiT: „mosamarTle riCard goldstouni SeSfoTebulia...“ (gardiani, 2002 w. 30 ianvari). metad rTuli samarTlebrivi sakiTxis ganxilvisas, adamianis uflebaTa dacvis erT-erTi wamyvani iuristis pirovnul aRweras adamianuri elementi Semoaqvs da mkiTxvels sxvadasxva eTikuri da samarTlebrivi problemis gaazrebaSi exmareba. sasamarTlo Jurnalistikis saxelmZRvanelo
S
sagazeTo CanarTi – The Times of London Law – regularulad aqveynebs rubrikas „kviris iuristi“, sadac aRwers publikaciebs metad mniSvnelovan sasamarTlo saqmeebSi CarTuli iuristebis an am sferoSi momuSave gamorCeuli, aratipiuri adamianebis Sesaxeb. aseTi saxis rubrika sakmaod aqtualuri da saintereso iqneboda saqarTveloSi mimdinare samarTlebrivi reformis konteqstSi. reformis „adamianuri mxares“ (mosamarTleebi, advokatebi da sasamarTlo moxeleebi) CvenebiT, Jurnalisti sazogadoebis informirebasa da ganaTlebas mimzidveli, aradidaqtikuri formiT axerxebs. sakanonmdeblo cvlilebebze publikaciis momzadebisas aseve sasurvelia ara marto samarTlebrivi kuTxis Cveneba da problemis aucileblobis Cveneba mkiTxvelisTvis, aramed gaSuqeba imisa, Tu ra socialur Tu politikur cvlilebebs iwvevs es konkretuli sakanonmdeblo novacia; rogor iWreba igi TiToeuli adamianis cxovrebaSi da misdauneburad garkveuli cvlilebebi Seaqvs masSi. mkiTxvels Tavad unda davutovoT arCevanis gakeTebis SesaZlebloba – Tu ra ufro mniSvnelovania sazogadoebisTvis umuSevrad darCenili adamianebi, romlebmac ver gauZles konkurencias, romelic am kanonma gaamZafra, Tu jansaRi konkurentuli garemo, romelic ekononikuri keTildReobis safuZvelia. amis TvalsaCino nimuSia advokatTa Sesaxeb kanoni, romelic saqarTveloSi advokatTa asociaciis Camoyalibebisa da saadvokato gamocdebis Catarebas iTvaliswinebs. es winadadeba saqarTvelos parlamentma 2001 wels SeimuSava da gegmis Tanaxmad, saqarTvelos yvela advokatma 2003 wlamde unda Caabaros gamocdebi. vinc CaiWreba avtomaturad dakargavs iuridiuli praqtikis uflebas. mravali advokati, romelsac mxolod sabWoTa sistemis droindeli kanonmdebloba aqvs Seswavlili, iZulebulia an swavlas daubrundes, an sulac profesia Seicvalos. saqarTvelosaviT gardamaval periodSi myof qveynebSi, aseTi media-publikaciebi xels uwyoben debatebs sazogadoebisaTvis saWirboroto sakiTxebze, rac xels uwyobs demokratizaciis processa da mosaxleobis samarTlebriv ganaTlebas. amave dros, Jurnalisti unda moeridos suraTis zedmetad vardisfer ferebSi daxatvas, rac sabWouri propagandisTvis iyo damaxasaTiebeli. igi ar unda eridebodes rTuli, Znelad sapasuxo SekiTxvebis dasmas Tavisi auditoriis saxeliT.
47
zogierTi qarTveli mosamarTle SesaZloa ar iyos SeCveuli aseT SekiTxvebs da gaRiziandes. daimaxsovreT, rom kanoniT isini ar arian valdebuli sakuTari gadawyvetilebebi ganmarton. kargi iqS
S
sasamarTlo Jurnalistikis saxelmZRvanelo
S
neba, Tu maT ubralod ganumartavT, rom dasavleTSi miRebulia, rom wamyvanma mosamarTleebmac ki axsnan TavianTi gadawyvetilebebi. amiT isini sazogadoebas samarTlebrivi principebis gaTviTcnobierebaSi exmarebian, rac, Tavis mxriv, iwvevs ufro farTo gaSuqebas mediaSi da sasamarTlo gadawyvetilebebis mimarT sazogadoebis mxridan pozitiur damokidebulebas. qarTul konteqstSi, sadac samarTlebrivi sistemis mimarT uaryofiTi damokidebuleba Warbobs, mizanSewonilia masalebis momzadeba Cveulebriv adamianebze, romelTac warmatebulad SeZles sakuTari Selaxuli uflebebis dacva. am saxis publikaciebis gamoqveyneba daexmareba sazogadoebas Secvalos kanonis mimarT cinikuri damokidebuleba da kanonis uzenaesoba daamkvidros.
48
bolosityvaobis nacvlad am wignis Sedgenamde Cven SeviswavleT Sesabamisi ucxouri literatura, vesaubreT samarTlebriv sakiTxebze momuSave ucxoel da qarTvel gamocdil Jurnalistebs. gvinda dagarwmunoT, rom ar arsebobs sirTule, romlis daZlevac ar SeiZleba. Jurnalistikis sxva sferoebTan SedarebiT, sasamrTlo Jurnalistika marTlac urTulesad SeiZleba mogveCvenos. am sirTulis dasaZlevad erTaderTi recepti arsebobs: kargad unda avwon-davwonoT aris Tu ara esa Tu is sasamarTlo saqme sazogadoebis interesis Rirsi da roca gadawyetilebas miviRebT bolomde unda gavaSuqoT igi.
S
S sasamarTlo Jurnalistikis saxelmZRvanelo
S
nawili 3. damatebebi
damateba 1. mniSvnelovani sakontaqto monacemebi samarTlebrivi ganaTlebis asociacia – ingoroyvas q. #14 amerikis iuristTa asociacia _ WavWavaZis gamz. #39 saqarTvelos axalgazrda iuristTa asociacia _ avlevis q. #21 Tavisuflebis instituti _ griboedovis q. #23 kavSiri `konstituciis 42-e muxli” – kostavas q. #6, me-3 sarTuli
49
konstituciur uflebaTa dacvis centri – marjaniSvilis q. #29, me-2 sarTuli iuridiuli klinika (iuridiuli fakulteti) – Tbilisis saxelmwifo universiteti, me-8 korpusi iuridiuli klinika (saerTaSoriso urTierTobaTa fakulteti) – Tbilisis saxelmwifo universiteti, I da me-2 korpusebi iuridiuli klinika (iusticiiis saministro) – rusTavelis gamz. #30 adamianis uflebaTa dacvis centri, parlamenti – rusTavelis gamz. # 8 (saqarTvelos parlamenti) yofili politpatimrebi adamianis uflebaTa dacvisTvis – rusTavelis gamz. #40 kavkasiis urTierTobebi – barnovis q. #41 adamianis uflebaTa dacvis centri, saxelmwifo uSiSroebis sabWo – ingoroyvas q. #7, me-8 sarTuli saqarTvelos uzenaesi sasamarTlo – Zmebi zubalaSvilebis q. #32 saqarTvelos iusticiis sabWo – aRmaSeneblis q. #80
S
sasamarTlo Jurnalistikis saxelmZRvanelo
S
saqarTvelos iusticiis saministro – rusTavelis gamz. #30
S
damateba 2.
50
S
S
mniSvnelovani kanonebisa da sakanonmdeblo aqtebis CamonaTvali
saqarTvelos konstitucia organuli kanoni saqarTvelos sakonstitucio sasamarTlos Sesaxeb kanoni sakonstitucio samarTalwarmoebis Sesaxeb kanoni saxalxo damcvelis Sesaxeb kanoni gakotrebis saqmeTa warmoebis Sesaxeb kanoni normatiuli aqtebis Sesaxeb kanoni kerZo arbitraJis Sesaxeb organuli kanoni saerTo sasamarTloebis Sesaxeb saqarTvelos samoqalaqo kodeqsi kanonis saqarTvelos sasamarTloebis msajulTa uflebamosilebis vadis gagrZelebis Sesaxeb saqarTvelos samoqalaqo saproceso kodeqsi organuli kanoni prokuraturis Sesaxeb kanoni impiCmentis Sesaxeb kanoni sikvdiliT dasjis sruli gauqmebis Sesaxeb kanoni saqarTvelos sisxlis samarTlis saproceso da saqarTvelos samoqalaqo saproceso kodeqsebis amoqmedebasTan dakavSirebul aucilebel RonisZiebaTa Sesaxeb kanoni saerTo sasamarTloebSi saqmeTa ganawilebis Sesaxeb kanoni saqarTvelos sakonstitucio sasamarTlos msajulTa uflebamosilebis vadis gagrZelebis Sesaxeb organuli kanoni saqarTvelos uzenaesi sasamarTlos Sesaxeb saqarTvelos zogadi administraciuli kodeqsi kanoni patimrobis Sesaxeb
agvisto 1995 ianvari
1996
marti 1996 maisi 1996 ivnisi 1996 oqtomberi 1996 aprili 1997 ivnisi ivnisi
1997 1997
ivnisi
1997
noemberi 1997 noemberi 1997 noemberi 1997 noemberi 1997
ivnisi
1998
ivnisi
1998
noemberi 1998 maisi
1999
ivnisi ivlisi
1999 1999
sasamarTlo Jurnalistikis saxelmZRvanelo
S
saqarTvelos sisxlis samarTlis kodeqsi administraciuli saproceso kodeqsi kanoni saqarTvelos saerTo sasamarTloebis mosamarTleTa disciplinuri pasuxismgeblobisa da disciplinuri samarTalwarmoebis Sesaxeb kanoni advokatTa Sesaxeb
ivlisi ivlisi
1999 1999
ianvari ivnisi
2000 2001
51
S
S
sasamarTlo Jurnalistikis saxelmZRvanelo
S
damateba 3.
dokumentTa nimuSebis CamonaTvali sasamarTlo samarTalwarmoebaSi
I. dokumentTa nimuSebi samoqalaqo procesSi 1. 2. 3. 4. 5. 6. 7.
sarCeli Suamdgomloba Sualeduri gadawyvetileba kerZo saCivari gadawyvetileba saapelacio saCivari sakasacio saCivari
II. dokumentTa nimuSebi sasamarTloSi sisxlis samarTlis saqmis warmoebisas 52
1. 2. 3. 4. 5. 6. 7.
sabraldebo daskvna mosamarTlis brZaneba Suamdgomloba mosamarTlis dadgenileba ganaCeni saapelacio saCivari sakasacio saCivari
1. sarCeli aris dokumenti, romelic momzadebulia mxaris mier sasamarTlo procesis dasawyebad. am dokumentiT mxare acnobebs sasamarTlos misi uflebebis darRvevis an sxva sadavo sakiTxis Sesaxeb. saCivari iwereba 1 instanciis saolqo sasamarTlos Tavmjdomaris saxelze, mopasuxis sacxovrebeli adgilis Sesabamisad.
S
S
2. Suamdgomloba aris dokumenti, romelic momzadebulia mxaris mier da iTxovs sxvadasxva procesualur qmedebas, magaliTad, eqspertizas, sasamarTlo mosmenis gadadebas da a.S. Suamdgomloba mxarem SeiZleba wamoayenos sasamarTlo procesis mimdinareobisas nebismier sakiTxTan dakavSirebiT. mosamarTle an akmayofilebs an uaryofs Suamdgomlobas. sasamarTlo Jurnalistikis saxelmZRvanelo
S
3. Sualeduri gadawyvetileba SesaZloa miiRos mosamarTlem sxvadasxva SemTxevevaSi, magaliTad, sasamarTlo mosmenis dawyebis, eqspertizis daniSvnis, mesame mxaris saqmeSi Semoyvanis Sesaxeb da a.S. Sualeduri gadawyvetilebiT mosamarTle pasuxobs Suamdgomlobas, kerZo saCivars da a.S. 4. kerZo saCivariT mxarem SeiZleba gaasaCivros mosamarTlis ganCinebebi, dauswrebeli gadawyvetileba, aseve Sualeduri gadawyvetilebebi. 5. gadawyvetileba aris mosamarTlis mier sabolood miRebuli dokumenti, romliTac mosamarTle arsebiTad wyvitavs saqmes. gadawyvetileba SeiZleba gasaCivrebul iqnas saapelacio sasamarTloSi; xolo saapelacio sasamarTlos gadawyvetilebis gasaCivreba SeiZleba sakasacio sasamarTloSi (kasacia). apelacia iwereba saapelacio sasamarTlos Tavmjdomaris saxelze da formiT saCivaris msgavsia, ubralod miTiTebulia Tu ratom da romel nawilSi xdeba winamdebare gadawyvetilebebis gasaCivreba.
53
6. sabraldebo daskvna – procesualuri dokumenti, romelSic prokurori adasturebs danaSaulis Cadenis faqts da agzavnis sasamarTloSi, raTa daiwyos sisxlis samarTlis saqmis sasamarTlo ganxilva. 7. mosamarTlis brZaneba – sisxlis samarTlis procesSi gamoZiebis mwarmoebel organos sWirdeba mosamarTlis brZaneba mTeli rigi RonisZiebebis gasatareblad, iseTi rogoricaa dapatimreba, policiis zedamxedvelobis qveS gadacema an sxva saxis aRkveTis RonisZiebebi. mosamarTlis brZanebis gareSe zemoaRniSnul sakiTxebze miRebuli gadawyvetileba ukanonoa. 8. Suamdgomloba – igivea rac samoqalaqo procesSi dokumenti, romelic momzadebulia mxaris mier da iTxovs sxvadasxva procesualur qmedebas, magaliTad, eqspertizas, sasamarTlo mosmenis gadadebas da a.S. S
S
sasamarTlo Jurnalistikis saxelmZRvanelo
S
Suamdgomloba mxarem SeiZleba wamoayenos sasamarTlo procesis mimdinareobisas nebismier sakiTxTan dakavSirebiT. mosamarTle an akmayofilebs an uaryofs Suamdgomlobas. 9. ganaCeni – sasamarTlos saboloo gadawyvetileba saqmeze, romliTac gansasjelis mimarT gamodis gamamtyunebeli an gamamarTlebeli gadayvetileba. 10. mosamarTlis dadgenileba – mosamarTlis gadayvetileba Suamdgomlobebsa an sxva saxis Sualedur sakiTxebze. (mag. eqspertizis daniSvna, saqmis xelxla ZiebaSi dabruneba da a.S.) 11. saapelacio saCivari - sasamarTlo gadawyvetilebis gasaCivrebisTvis aucilebeli dokumenti, romelsac adgens gadawyvetilebiT ukmayofilo mxare, am saCivris safuZvelze ganixilavs saapelacio sasamarTlo saCivars.
54
12. sakasacio saCivari _ saapelacio sasamarTlos gadawyvetilebis gasaCivrebisTvis aucilebeli, gadawyvetilebiT ukmayofilo mxaris mier Sedgenili saCivari, romlis safuZvelze sakasacio sasamarTlo saapelacio sasamarTlos gadawyvetilebas gadasinjavs.
S
S sasamarTlo Jurnalistikis saxelmZRvanelo
S
damateba 4:
sasargeblo veb-gverdebi
European Court of Justice: http://www.curia.eu.int/en/ http://www.echr.coe.int/ evropis adamianis uflebaTa dacvis sasamarTlo: http://www.icj-cij.org/icjwww/icj002.htm msoflio ganviTarebis moxseneba 2002, Tavi 6: samarTlebrivi sistema: http://econ.worldbank.org/wdr/structured_doc.php?sp=2391&st=&sd=2394 samarTlebrivi sistemis damoukideblobis ZiriTadi principebi, gaero: http://www.unhchr.ch/html/menu3/b/h_comp50.htm evrosabWos rekomendaciebi mosamarTleTa damoukideblobisa da efeqturobis Sesaxeb, 1994: http://www.coe.fr/cm/ta/rec/1994/94r12.htm:
55
evropis mosamarTleTa qartia: http://juripole.u-nancy.fr/magistrature/aem/statut1197.htm
saerTaSorisi standartebis formulirebani: gaeros xelSekruleba samoqalaqo da politikuri uflebebis Sesaxeb: http://www.hrweb.org/legal/cpr.html evrosabWos konvencia adamianis uflebaTa da fundamentalur TavisuflebaTa Sesaxeb: http://conventions.coe.int/Treaty/EN/CadreListeTraites.htm EU Procedural safeguards for suspects and defendants in criminal proceedings: http://europe.eu.int/comm/justice_home/unit/penal/ consult_paper_proc_safeguards_en.htm Human Rights Watch: http://www.hrw.org/
S
S
sasamarTlo Jurnalistikis saxelmZRvanelo
S
saxelmZRvanelo JurnalistebisaTvis: http://www.geocities.com/mike_reilley_2000/newswriting/legal.html
samarTlebrivi ena: samarTlebrivi leqsikonebis gamoyeneba: http://www.online-dictionary.net/law/ http://www.nolo.com/lawcenter/dictionary/wordindex.cfm http://dictionary.law.com/ http://www.lawyers.com/lawyers-com/content/glossary/glossary.html http://www.butterworths.com.au/legalwords/default.htm http://august1.com/pubs/dict/index.shtml
sizuste sasamarTlo JurnalistikaSi: http://www.abota.org/archive/aljrc.html
eTikis kodeqsi: http://www.alliance.org.au/hot/ethicscode.htm
56
S
S sasamarTlo Jurnalistikis saxelmZRvanelo
S
damateba 5:
sakanonmdeblo aqtebi
saqarTvelos konstitucia ÌÖáËÉ 19 1. ÚÏÅÄË ÀÃÀÌÉÀÍÓ ÀØÅÓ ÓÉÔÚÅÉÓ, ÀÆÒÉÓ, ÓÉÍÃÉÓÉÓ, ÀÙÌÓÀÒÄÁËÏÁÉÓÀ ÃÀ ÒßÌÄÍÉÓ ÈÀÅÉÓÖ×ËÄÁÀ. 2. ÃÀÖÛÅÄÁÄËÉÀ ÀÃÀÌÉÀÍÉÓ ÃÄÅÍÀ ÓÉÔÚÅÉÓ, ÀÆÒÉÓ, ÀÙÌÓÀÒÄÁËÏÁÉÓ ÀÍ ÒßÌÄÍÉÓ ÂÀÌÏ, ÀÂÒÄÈÅÄ ÌÉÓÉ ÉÞÖËÄÁÀ ÂÀÌÏÈØÅÀÓ ÈÀÅÉÓÉ ÛÄáÄÃÖËÄÁÀ ÌÀÈ ÛÄÓÀáÄÁ. 3. ÃÀÖÛÅÄÁÄËÉÀ ÀÌ ÌÖáËÛÉ ÜÀÌÏÈÅËÉË ÈÀÅÉÓÖ×ËÄÁÀÈÀ ÛÄÆÙÖÃÅÀ, ÈÖ ÌÀÈÉ ÂÀÌÏÅËÉÍÄÁÀ ÀÒ ËÀáÀÅÓ ÓáÅÀÈÀ Ö×ËÄÁÄÁÓ. ÌÖáËÉ 20 1. ÚÏÅÄËÉ ÀÃÀÌÉÀÍÉÓ ÐÉÒÀÃÉ ÝáÏÅÒÄÁÀ, ÐÉÒÀÃÉ ÓÀØÌÉÀÍÏÁÉÓ ÀÃÂÉËÉ, ÐÉÒÀÃÉ ÜÀÍÀßÄÒÉ, ÌÉÌÏßÄÒÀ, ÓÀÖÁÀÒÉ ÓÀÔÄËÄ×ÏÍÏ ÃÀ ÓáÅÀ ÓÀáÉÓ ÔÄØÍÉÊÖÒÉ ÓÀÛÖÀËÄÁÉÈ, ÀÂÒÄÈÅÄ ÔÄØÍÉÊÖÒÉ ÓÀÛÖÀËÄÁÄÁÉÈ ÌÉÙÄÁÖËÉ ÛÄÔÚÏÁÉÍÄÁÀÍÉ áÄËÛÄÖáÄÁÄËÉÀ. ÀÙÍÉÛÍÖËÉ Ö×ËÄÁÄÁÉÓ ÛÄÆÙÖÃÅÀ ÃÀÉÛÅÄÁÀ ÓÀÓÀÌÀÒÈËÏÓ ÂÀÃÀßÚÅÄÔÉËÄÁÉÈ ÀÍ ÌÉÓ ÂÀÒÄÛÄÝ, ÊÀÍÏÍÉÈ ÂÀÈÅÀËÉÓßÉÍÄÁÖËÉ ÂÀÃÀÖÃÄÁÄËÉ ÀÖÝÉËÄÁËÏÁÉÓÀÓ. 2. ÀÒÀÅÉÓ ÀÒÀ ÀØÅÓ Ö×ËÄÁÀ ÛÄÅÉÃÄÓ ÓÀÝáÏÅÒÄÁÄË ÁÉÍÀÛÉ ÃÀ ÓáÅÀ Ì×ËÏÁÄËÏÁÀÛÉ ÌÀÈ Ì×ËÏÁÄË ÐÉÒÈÀ ÍÄÁÉÓ ÓÀßÉÍÀÀÙÌÃÄÂÏÃ, ÀÂÒÄÈÅÄ ÜÀÀÔÀÒÏÓ ÜáÒÄÊÀ, ÈÖ ÀÒ ÀÒÉÓ ÓÀÓÀÌÀÒÈËÏÓ ÂÀÃÀßÚÅÄÔÉËÄÁÀ ÀÍ ÊÀÍÏÍÉÈ ÂÀÈÅÀËÉÓßÉÍÄÁÖËÉ ÂÀÃÀÖÃÄÁÄËÉ ÀÖÝÉËÄÁËÏÁÀ.
57
S
S
sasamarTlo Jurnalistikis saxelmZRvanelo
S
damateba 6:
saqarTvelos kanoni presisa da masobrivi informaciis sxva saSualebebis Sesaxeb
ÈÀÅÉ I ÆÏÂÀÃÉ ÃÄÁÖËÄÁÀÍÉ ÌÖáËÉ 1. ÐÒÄÓÉÓ ÈÀÅÉÓÖ×ËÄÁÀ ÓÀØÀÒÈÅÄËÏÓ ÒÄÓÐÖÁËÉÊÀÛÉ ÐÒÄÓÀ ÃÀ ÌÀÓÏÁÒÉÅÉ ÉÍ×ÏÒÌÀÝÉÉÓ ÓáÅÀ ÓÀÛÖÀËÄÁÄÁÉ ÈÀÅÉÓÖ×ÀËÉÀ. ÄÓ ÈÀÅÉÓÖ×ËÄÁÀ ÒÄÓÐÖÁËÉÊÉÓ ÊÏÍÓÔÉÔÖÝÉÉÈ ÀÒÉÓ ÂÀÒÀÍÔÉÒÄÁÖËÉ. ÓÀØÀÒÈÅÄËÏÓ ÒÄÓÐÖÁËÉÊÉÓ ÌÏØÀËÀØÄÄÁÓ Ö×ËÄÁÀ ÀØÅÈ ÂÀÌÏÈØÅÀÍ, ÂÀÀÅÒÝÄËÏÍ ÃÀ ÃÀÉÝÅÀÍ ÈÀÅÉÀÍÈÉ ÈÅÀËÓÀÆÒÉÓÉ ÉÍ×ÏÒÌÀÝÉÉÓ ÍÄÁÉÓÌÉÄÒÉ ÓÀÛÖÀËÄÁÉÈ, ÀÂÒÄÈÅÄ ÌÏÉÐÏÅÏÍ ÉÍ×ÏÒÌÀÝÉÀ ÓÀÆÏÂÀÃÏÄÁÒÉÅ ÃÀ ÓÀáÄËÌßÉ×Ï ÝáÏÅÒÄÁÉÓ ÓÀÊÉÈáÄÁÆÄ. ÐÒÄÓÉÓÀ ÃÀ ÌÀÓÏÁÒÉÅÉ ÉÍ×ÏÒÌÀÝÉÉÓ ÓÀÛÖÀËÄÁÀÈÀ ÝÄÍÆÖÒÀ ÃÀÖÛÅÄÁÄËÉÀ. ÌÖáËÉ 2. ÌÀÓÏÁÒÉÅÉ ÉÍ×ÏÒÌÀÝÉÉÓ ÓÀÛÖÀËÄÁÀÍÉ ÌÀÓÏÁÒÉÅÉ ÉÍ×ÏÒÌÀÝÉÉÓ ÓÀÛÖÀËÄÁÄÁÛÉ ÉÂÖËÉÓáÌÄÁÀ: ÂÀÆÄÈÄÁÉ, ÑÖÒÍÀËÄÁÉ, ÔÄËÄÒÀÃÉÏÐÒÏÂÒÀÌÄÁÉ, ÅÉÃÄÏ ÃÀ ÊÉÍÏÃÏÊÖÌÄÍÔÀËÉÓÔÉÊÀ, ÁÉÖËÄÔÄÍÄÁÉ, 600-ÆÄ ÌÄÔÉ ÔÉÒÀÑÉÈ ÃÀÁÄàÃÉËÉ ßÉÂÍÄÁÉ ÃÀ ÓáÅÀ ÐÄÒÉÏÃÖËÉ ÀÍ ÄÒÈãÄÒÀÃÉ ÂÀÌÏÝÄÌÄÁÉ, ÈÖ ÉÓÉÍÉ ÂÀÍÊÖÈÅÍÉËÉÀ ÉÍ×ÏÒÌÀÝÉÉÓ ÓÀãÀÒÏ ÂÀÅÒÝÄËÄÁÉÓÀÈÅÉÓ.
58
ÌÀÓÏÁÒÉÅÉ ÉÍ×ÏÒÌÀÝÉÉÓ ÓÀÛÖÀËÄÁÄÁÉ ßÀÒÌÏÃÂÄÍÉËÉÀ ÀÂÒÄÈÅÄ ÂÀÌÏÌÝÄÌËÏÁÄÁÉÈ, ÐÄÒÉÏÃÖËÉ ÐÒÄÓÉÓ, ÔÄËÄ ÃÀ ÒÀÃÉÏÌÀÖßÚÄÁËÏÁÉÓ ÒÄÃÀØÝÉÄÁÉÈ, ÓÀÉÍ×ÏÒÌÀÝÉÏ ÓÀÀÂÄÍÔÏÄÁÉÈ ÃÀ ÓáÅÀ ÃÀßÄÓÄÁÖËÄÁÄÁÉÈ, ÒÏÌËÄÁÉÝ ÀßÀÒÌÏÄÁÄÍ ÃÀ ÀÅÒÝÄËÄÁÄÍ ÌÀÓÏÁÒÉÅ ÉÍ×ÏÒÌÀÝÉÀÓ. ÌÖáËÉ 3. ÌÀÓÏÁÒÉÅÉ ÉÍ×ÏÒÌÀÝÉÉÓ ÓÀÛÖÀËÄÁÄÁÉÓ ÄÍÀ ÐÒÄÓÉÓÀ ÃÀ ÌÀÓÏÁÒÉÅÉ ÉÍ×ÏÒÌÀÝÉÉÓ ÓáÅÀ ÓÀÛÖÀËÄÁÄÁÉÓ ÄÍÀ ÀÒÉÓ ÓÀØÀÒÈÅÄËÏÓ ÒÄÓÐÖÁËÉÊÉÓ ÓÀáÄËÌßÉ×Ï ÄÍÀ - ØÀÒÈÖËÉ ÄÍÀ, À×áÀÆÄÈÉÓ ÀÓÓ ÒÄÓÐÖÁËÉÊÀÛÉ ÓÒÖËÉ ÈÀÍÀÓßÏÒÖ×ËÄÁÉÀÍÏÁÉÓ ÓÀ×ÖÞÅÄËÆÄ ×ÖÍØÝÉÏÍÉÒÄÁÓ ØÀÒÈÖËÉ ÃÀ À×áÀÆÖÒÉ ÄÍÄÁÉ. ÓÀØÀÒÈÅÄËÏÓ ÒÄÓÐÖËÉÊÀÛÉ ÍÄÁÀÃÀÒÈÖËÉÀ ÀÂÒÄÈÅÄ ÌÀÓÏÁÒÉÅÉ ÉÍ×ÏÒÌÀÝÉÉÓ ÂÀÅÒÝÄËÄÁÀ ÍÄÁÉÓÌÉÄÒ ÓáÅÀ ÄÍÀÆÄ. ÓÀØÀÒÈÅÄËÏÓ ÒÄÓÐÖÁËÉÊÀ ÌÉÓ ÔÄÒÉÔÏÒÉÀÆÄ ÌÝáÏÅÒÄÁÉ ÚÅÄËÀ ÄÒÏÅÍÖËÉ ÖÌÝÉÒÄÓÏÁÉÓÀÈÅÉÓ ÖÆÒÖÍÅÄËÚÏ×Ó ÉÍ×ÏÒÌÀÝÉÉÓ ÌÉÙÄÁÉÓ ÃÀ ÂÀÅÒÝÄËÄÁÉÓ Ö×ËÄÁÀÓ ÌÀÈ ÌÛÏÁËÉÖÒ ÄÍÀÓÀ ÃÀ ÓáÅÀ ÄÍÄÁÆÄ.
S
S
ÓÀØÀÒÈÅÄËÏÓ ÒÄÓÐÖÁËÉÊÉÓ ÌÏØÀËÀØÄÏÁÉÓ ÀÒÌØÏÍÄ ÐÉÒÄÁÓ (ÐÏËÉÔÉÊÖÒ sasamarTlo Jurnalistikis saxelmZRvanelo
S
ÄÌÉÂÒÀÍÔÄÁÓ,ÓÀÌÖÛÀÏà ÜÀÌÏÓÖË ÖÝáÏÄËÄÁÓ ÃÀ À.Û.) ÐÒÄÆÉÃÄÍÔÉÓ ÀÍ ÌÈÀÅÒÏÁÉÓ ÂÀÃÀßÚÅÄÔÉËÄÁÉÈ ÍÄÁÀ ÀØÅÈ ÌÏÀÌÆÀÃÏÍ, ÌÉÉÙÏÍ ÃÀ ÂÀÀÅÒÝÄËÏÍ ÉÍ×ÏÒÌÀÝÉÀ ÌÛÏÁËÉÖÒ ÀÍ ØÀÒÈÖË ÄÍÀÆÄ, ÈÖ ÄÓ ÉÍ×ÏÒÌÀÝÉÀ ÀÒ ÄßÉÍÀÀÙÌÃÄÂÄÁÀ ÓÀØÀÒÈÅÄËÏÓ ÒÄÓÐÖÁËÉÊÉÓ ÉÍÔÄÒÄÓÄÁÓ. ÌÖáËÉ 4.ÌÀÓÏÁÒÉÅÉ ÉÍ×ÏÒÌÀÝÉÉÓ ÓÀÛÖÀËÄÁÄÁÉÓ ÁÏÒÏÔÀà ÂÀÌÏÚÄÍÄÁÉÓ ÃÀÖÛÅÄÁËÏÁÀ ÌÀÓÏÁÒÉÅÉ ÉÍ×ÏÒÌÀÝÉÉÓ ÓÀÛÖÀËÄÁÄÁÓ ÄÊÒÞÀËÄÁÀÈ: À) ÓÀáÄËÌßÉ×Ï ÓÀÉÃÖÌËÏÄÁÀÈÀ ÂÀÌÑÙÀÅÍÄÁÀ; Á) ÀÒÓÄÁÖËÉ ÓÀáÄËÌßÉ×Ï ÃÀ ÓÀÆÏÂÀÃÏÄÁÒÉÅÉ ßÚÏÁÉËÄÁÉÓ ÃÀÌáÏÁÉÓÀÊÄÍ ÀÍ ÛÄÝÅËÉÓÀÊÄÍ ÌÏßÏÃÄÁÀ; Â) ÏÌÉÓ, ÓÉÓÀÓÔÉÊÉÓ, ÒÀÓÏÁÒÉÅÉ, ÄÒÏÅÍÖËÉ, ÒÄËÉÂÉÖÒÉ ÛÄÖßÚÍÀÒÄÁËÏÁÉÓ ÐÒÏÐÀÂÀÍÃÀ; Ã) ÉÓÄÈÉ ÉÍ×ÏÒÌÀÝÉÉÓ ÂÀÅÒÝÄËÄÁÀ, ÒÏÌÄËÉÝ áÄËÓ ÖßÚÏÁÓ ÓÉÓáËÉÓ ÓÀÌÀÒÈËÉÓ ÃÀÍÀÛÀÖËÓ; Ä) ÌÏØÀËÀØÄÈÀ ÐÉÒÀà ÝáÏÅÒÄÁÀÛÉ ÜÀÒÄÅÀ,ÌÀÈÉ ÐÉÒÏÅÍÄÁÉÓ ÙÉÒÄÓÄÁÉÓ áÄËÚÏ×À; Å) ÐÏÒÍÏÂÒÀ×ÉÉÓ, ÖÆÍÄÏÁÉÓ ÐÒÏÐÀÂÀÍÃÀ. 59
ÌÖáËÉ 5.ÓÀØÀÒÈÅÄËÏÓ ÒÄÓÐÖÁËÉÊÉÓ ÊÀÍÏÍÌÃÄÁËÏÁÀ ÐÒÄÓÉÓÀ ÃÀ ÌÀÓÏÁÒÉÅÉ ÉÍ×ÏÒÌÀÝÉÉÓ ÓáÅÀ ÓÀÛÖÀËÄÁÄÁÉÓ ÛÄÓÀáÄÁ ÊÀÍÏÍÌÃÄÁËÏÁÀ ÐÒÄÓÉÓÀ ÃÀ ÌÀÓÏÁÒÉÅÉ ÉÍ×ÏÒÌÀÝÉÉÓ ÓáÅÀ ÓÀÛÖÀËÄÁÄÁÉÓ ÛÄÓÀáÄÁ ÛÄÃÂÄÁÀ ÀÌ ÊÀÍÏÍÉÓÀ ÃÀ ÛÄÓÀÁÀÌÉÓÉ ÓÀÊÀÍÏÍÌÃÄÁËÏ ÀØÔÄÁÉÓÀÂÀÍ, ÀÂÒÄÈÅÄ À×áÀÆÄÈÉÓ ÀÓÓ ÃÀ ÀàÀÒÉÓ ÀÅÔÏÍÏÌÉÖÒÉ ÒÄÓÐÖÁËÉÊÄÁÉÓ ÌÀÓÏÁÒÉÅÉ ÉÍ×ÏÒÌÀÝÉÉÓ ÓÀÛÖÀËÄÁÄÁÉÓ ÛÄÓÀáÄÁ ÊÀÍÏÍÄÁÉÓÀ ÃÀ ÛÄÓÀÁÀÌÉÓÉ ÓÀÊÀÍÏÍÌÃÄÁËÏ ÀØÔÄÁÉÓÀÂÀÍ.
ÈÀÅÉ II ÌÀÓÏÁÒÉÅÉ ÉÍ×ÏÒÌÀÝÉÉÓ ÓÀÛÖÀËÄÁÀÈÀ ÓÀØÌÉÀÍÏÁÀ ÃÀ ÂÀÅÒÝÄËÄÁÀ ÌÖáËÉ 6.ÌÀÓÏÁÒÉÅÉ ÉÍ×ÏÒÌÀÝÉÉÓ ÓÀÛÖÀËÄÁÄÁÉÓ ÃÀÀÒÓÄÁÉÓ Ö×ËÄÁÀ ÌÀÓÏÁÒÉÅÉ ÉÍ×ÏÒÌÀÝÉÉÓ ÓÀÛÖÀËÄÁÄÁÉÓ ÃÀÀÒÓÄÁÉÓ Ö×ËÄÁÀ ÀØÅÈ ÓÀáÄËÌßÉ×Ï áÄËÉÓÖ×ËÄÁÉÓ ÏÒÂÀÍÏÄÁÓ, ÐÏËÉÔÉÊÖÒ ÐÀÒÔÉÄÁÓ, ÓÀÆÏÂÀÃÏÄÁÒÉÅ ÏÒÂÀÍÉÆÀÝÉÄÁÓ, ÌÀÓÏÁÒÉÅ ÌÏÞÒÀÏÁÄÁÓ,ÛÄÌÏØÌÄÃÄÁÉÈ ÊÀÅÛÉÒÄÁÓ, ÓáÅÀ ÂÀÄÒÈÉÀÍÄÁÄÁÓ, ÒÏÌËÄÁÉÝ ÛÄØÌÍÉËÉ ÃÀ ÒÄÂÉÓÔÒÉÒÄÁÖËÉÀ ÊÀÍÏÍÉÓ ÛÄÓÀÁÀÌÉÓÀÃ, ÀÂÒÄÈÅÄ 18 ßËÉÓ ÀÓÀÊÓ ÌÉÙßÄÖË ÓÀØÀÒÈÅÄËÏÓ ÌÏØÀËÀØÄÄÁÓ. ÀÌ ÏÒÂÀÍÉÆÀÝÉÄÁÓ ÃÀ ÐÉÒÏÅÍÄÁÄÁÓ ÀØÅÈ ÒÀÌÃÄÍÉÌÄ ÂÀÆÄS
S
sasamarTlo Jurnalistikis saxelmZRvanelo
S
ÈÉÓ ÀÍ ÑÖÒÍÀËÉÓ, ÂÀÌÏÌÝÄÌËÏÁÉÓÀ ÃÀ ÀÂÒÄÈÅÄ ÃÀÌÏÖÊÉÃÄÁÄËÉ ÔÄËÄÒÀÃÉÏÌÀÖßÚÄÁËÏÁÉÓ ÒÄÃÀØÝÉÉÓ ÃÀÀÒÓÄÁÉÓ Ö×ËÄÁÀ. ÀÒ ÃÀÉÛÅÄÁÀ ÌÀÓÏÁÒÉÅÉ ÉÍ×ÏÒÌÀÝÉÉÓ ÓÀÛÖÀËÄÁÀÈÀ ÌÏÍÏÐÏËÉÆÀÝÉÀ. ÀÒÝ ÄÒÈÉ ÃÀÌ×ÖÞÍÄÁËÉÓ ÓÀÄÒÈÏ ßÉËÉ ÄÒÈÉ ÃÀ ÉÌÀÅÄ ÓÀáÉÓ ÌÀÓÏÁÒÉÅÉ ÉÍ×ÏÒÌÀÝÉÉÓ ÓÀÛÖÀËÄÁÄÁÛÉ ÀÒ ÖÍÃÀ ÀÙÄÌÀÔÄÁÏÃÄÓ 25 ÐÒÏÝÄÍÔÓ. ÃÀÌ×ÖÞÍÄÁÄËÓ Ö×ËÄÁÀ ÀØÅÓ ÛÄÀÜÄÒÏÓ, ÛÄßÚÅÉÔÏÓ ÀÍ ÏÒÂÀÍÉÆÀÝÉÖËÀà ÛÄÝÅÀËÏÓ ÌÀÓÏÁÒÉÅÉ ÉÍ×ÏÒÌÀÝÉÉÓ ÓÀÛÖÀËÄÁÄÁÉÓ ÓÀØÌÉÀÍÏÁÀ. ÀÓÄÈ ÛÄÌÈáÅÄÅÀÛÉ ÃÀÌ×ÖÞÍÄÁÄËÉ ÐÀÓÖáÉÌÂÄÁÄËÉÀ ÒÏÂÏÒÝ ÓÀáÄËÌßÉ×Ï ÏÒÂÀÍÏÄÁÉÓ, ÀÓÄÅÄ ÊÄÒÞÏ ÐÉÒÄÁÉÓ ßÉÍÀÛÄ ÚÅÄËÀ ÀÃÒÄ ÀÙÄÁÖËÉ ÅÀËÃÄÁÖËÄÁÄÁÉÓÀÈÅÉÓ. ÌÖáËÉ 7.ÒÄÂÉÓÔÒÀÝÉÀ ÃÀ ÂÀÍÝáÀÃÄÁÀ ÒÄÂÉÓÔÒÀÝÉÉÓ ÛÄÓÀáÄÁ ÌÀÓÏÁÒÉÅÉ ÉÍ×ÏÒÌÀÝÉÉÓ ÓÀÛÖÀËÄÁÄÁÉ ÈÀÅÉÀÍÈ ÓÀØÌÉÀÍÏÁÀÓ ÀáÏÒÝÉÄËÄÁÄÍ ÌáÏËÏà ÒÄÂÉÓÔÒÀÝÉÉÓ ÛÄÌÃÄÂ. ÌÀÓÏÁÒÉÅÉ ÉÍ×ÏÒÌÀÝÉÉÓ ÓÀÛÖÀËÄÁÀÈÀ ÒÄÂÉÓÔÒÀÝÉÀ áÃÄÁÀ: À) ÓÀØÀÒÈÅÄËÏÓ ÒÄÓÐÖÁËÉÊÉÓ ÉÖÓÔÉÝÉÉÓ ÓÀÌÉÍÉÓÔÒÏÛÉ, ÈÖ ÌÀÓÏÁÒÉÅÉ ÉÍ×ÏÒÌÀÝÉÉÓ ÓÀÛÖÀËÄÁÀ ÓÀÄÒÈÏ ÒÄÓÐÖÁËÉÊÖÒÉ ÃÀÍÉÛÍÖËÄÁÉÓÀÀ; Á) ÀÅÔÏÍÏÌÉÖÒÉ ÒÄÓÐÖÁËÉÊÉÓ ÌÈÀÅÒÏÁÉÓ ÌÉÄÒ ÂÀÍÓÀÆÙÅÒÖË ÏÒÂÀÍÏÛÉ; ÈÖ ÌÀÓÏÁÒÉÅÉ ÉÍ×ÏÒÌÀÝÉÉÓ ÓÀÛÖÀËÄÁÀ ÂÀÈÀÅÀËÉÓßÉÍÄÁÖËÉÀ ÀÅÔÏÍÏÌÉÖÒÉ ÒÄÓÐÖÁËÉÊÉÓ ÌÏÓÀáËÄÏÁÉÓÀÈÅÉÓ; Â) ÐÒÄ×ÄØÔÖÒÀÛÉ,ÈÖ ÂÀÆÄÈÉ, ÑÖÒÍÀËÉ ÀÍ ÔÄËÄ-ÒÀÃÉÏÐÒÏÂÒÀÌÀ ÀÃÂÉËÏÁÒÉÅÉ ÃÀÍÉÛÍÖËÄÁÉÓÀÀ.
60
ÒÄÂÉÓÔÒÀÝÉÉÓ ÓÀÌÉÅÄ ×ÏÒÌÉÓ ÃÒÏÓ ÖÊÅÄ ÒÄÂÉÓÔÒÉÒÄÁÖËÉ ÌÀÓÏÁÒÉÅÉ ÉÍ×ÏÒÌÀÝÉÉÓ ÓÀÛÖÀËÄÁÀ ÈÀÍÀÁÀÒÉ Ö×ËÄÁÉÈ ÓÀÒÂÄÁËÏÁÓ. ÂÀÍÝáÀÃÄÁÀ ÒÄÂÉÓÔÒÀÝÉÉÓ ÛÄÓÀáÄÁ ÛÄÓÀÁÀÌÉÓÌÀ ÏÒÂÀÍÏÌ ÖÍÃÀ ÂÀÍÉáÉËÏÓ ÌÉÓÉ ÛÄÔÀÍÉÃÀÍ ÄÒÈ ÈÅÉÓ ÅÀÃÀÛÉ. ÌÉÙÄÁÖËÉ ÂÀÃÀßÚÅÄÔÉËÄÁÉÓ ÛÄÓÀáÄÁ ÂÀÍÌÝáÀÃÄÁÄËÓ ÖÍÃÀ ÄÝÍÏÁÏÓ ßÄÒÉËÏÁÉÈ ÄÒÈÉ ÊÅÉÒÉÓ ÂÀÍÌÀÅËÏÁÀÛÉ. ÌÀÓÏÁÒÉÅÉ ÉÍ×ÏÒÌÀÝÉÉÓ ÓÀÛÖÀËÄÁÉÓ ÒÄÂÉÓÔÒÀÝÉÉÓÀÈÅÉÓ ÀÖÝÉËÄÁÄËÉÀ:
S
S
1. 2. 3. 4. 5.
ÃÀÌ×ÖÞÍÄÁÄËÉ; ÌÉÈÉÈÄÁÀ ÌÀÓÏÁÒÉÅÉ ÉÍ×ÏÒÌÀÝÉÉÓ ÓÀÛÖÀËÄÁÉÓ ÄÍÀÆÄ (ÄÍÄÁÆÄ); ÆÖÓÔÉ ÌÉÓÀÌÀÒÈÉ; ÌÉÆÍÄÁÉ ÃÀ ÀÌÏÝÀÍÄÁÉ; ÓÀÅÀÒÀÖÃÏ ÀÖÃÉÔÏÒÉÀ; sasamarTlo Jurnalistikis saxelmZRvanelo
S
6. ÂÀÌÏÝÄÌÉÓ ÓÀÅÀÒÀÖÃÏ ÐÄÒÉÏÃÖËÏÁÀ ÃÀ ÓÀÅÀÒÀÖÃÏ ÔÉÒÀÑÉ; 7. ÃÀ×ÉÍÀÍÓÄÁÉÓ ßÚÀÒÏÄÁÉ; 8. ÒÄÃÀØÔÏÒÉ ÀÍ ÒÄÃÊÏËÄÂÉÀ. ÈÖ ÒÀÉÌÄ ÌÉÆÄÆÉÓ ÂÀÌÏ ÌÀÓÏÁÒÉÅÉ ÉÍ×ÏÒÌÀÝÉÉÓ ÓÀÛÖÀËÄÁÀ ÀÒ ×ÖÍØÝÉÏÍÉÒÄÁÓ 1 ßËÉÓ ÂÀÍÌÀÅËÏÁÀÛÉ, ÌÀÛÉÍ ÀÖÝÉËÄÁÄËÉÀ ÌÉÓ áÄËÌÄÏÒÄà ÒÄÂÉÓÔÒÀÝÉÀ. ÌÖáËÉ 8. ÌÀÓÏÁÒÉÅÉ ÉÍ×ÏÒÌÀÝÉÉÓ ÓÀÛÖÀËÄÁÄÁÉÓ ÐÏËÉÂÒÀ×ÉÖËÉ ÁÀÆÀ ÃÀ ÔÄØÍÉÊÖÒÉ ÀÙàÖÒÅÉËÏÁÀ ÒÄÂÉÓÔÒÉÒÄÁÖË ÌÀÓÏÁÒÉÅÉ ÉÍ×ÏÒÌÀÝÉÉÓ ÓÀÛÖÀËÄÁÄÁÓ Ö×ËÄÁÀ ÀØÅÈ ÀÒÓÄÁÖËÉ áÄËÛÄÊÒÖËÄÁÉÓ ÓÀ×ÖÞÅÄËÆÄ ÂÀÌÏÉÚÄÍÏÍ ÐÏËÉÂÒÀ×ÉÖËÉ ÁÀÆÄÁÉ. ÊÄÒÞÏ ÀÍ ÊÏÏÐÄÒÀÔÉÖË ÓÀÊÖÈÒÄÁÀà ÛÄÉÞÉÍÏÍ ÓÀÊÖÈÀÒÉ ÓÔÀÌÁÀ ÒÄÓÐÖÁËÉÊÀÛÉ ÀÍ ÓÀÆÙÅÀÒÂÀÒÄÈ (ÌÀÈ ÛÏÒÉÓ ÓÀÁàÏÈÀ ÊÀÅÛÉÒÛÉÝ). ÀÍÀËÏÂÉÖÒÉ Ö×ËÄÁÀ ÅÒÝÄËÃÄÁÀ ÔÄËÄ-ÒÀÃÉÏÐÒÏÂÒÀÌÄÁÉÓ ÔÄØÍÉÊÖÒ ÓÀÛÖÀËÄÁÄÁÆÄÝ. ÌÖáËÉ 9. ÒÄÂÉÓÔÒÀÝÉÉÓ ÂÀÒÄÛÄ ÉÍ×ÏÒÌÀÝÉÉÓ ÂÀÅÒÝÄËÄÁÉÓ ÛÄÌÈáÅÄÅÄÁÉ ÒÄÂÉÓÔÒÀÝÉÀ ÀÒ ÓàÉÒÃÄÁÀ ÓÀáÄËÌßÉ×Ï áÄËÉÓÖ×ËÄÁÉÓÀ ÃÀ ÌÌÀÒÈÅÄËÏÁÉÓ ÏÒÂÀÍÏÄÁÉÓ, Ï×ÉÝÉÀËÖÒÉ ÍÏÒÌÀÔÉÖËÉ ÃÀ ÓáÅÀ ÀØÔÄÁÉÓ, ÓÀÓÀÌÀÒÈËÏ ÃÀ ÓÀÀÒÁÉÔÒÀÑÏ ÁÉÖËÄÔÄÍÄÁÉÓ ÂÀÌÏÝÄÌÀÓ, ÀÂÒÄÈÅÄ áÖÈÀÓ ÝÀËÆÄ ÍÀÊËÄÁÉ ÔÉÒÀÑÉÓ ÅÉßÒÏ ÓÐÄÝÉÀËÖÒ ËÉÔÄÒÀÔÖÒÀÓ, ÒÏÌÄËÉÝ ÉÍ×ÏÒÌÀÝÉÉÓ ÂÀÅÒÝÄËÄÁÉÓÀÈÅÉÓ ÀÒ ÀÒÉÓ ÂÀÌÉÆÍÖËÉ. ßÉÍÀÓÀÀÒÜÄÅÍÏ ÌÀÓÀËÄÁÉÓ ÂÀÓÀÅÒÝÄËÄÁËÀà ÓÀÊÌÀÒÉÓÉÀ ÓÀÀÒÜÄÅÍÏ ÊÏÌÉÓÉÉÓ ÍÄÁÀÒÈÅÀ.
61
ÌÖáËÉ 10. ÒÄÂÉÓÔÒÀÝÉÀÆÄ ÖÀÒÉÓ ÈØÌÀ ÌÀÓÏÁÒÉÅÉ ÉÍ×ÏÒÌÀÝÉÉÓ ÓÀÛÖÀËÄÁÉÓ ÒÄÂÉÓÔÒÀÝÉÀÆÄ ÛÄÉÞËÄÁÀ ÖÀÒÉ ÉÈØÅÀÓ: À) ÈÖ ÌÉÓÉ ÌÉÆÍÄÁÉ ÀÌ ÊÀÍÏÍÓ ÄßÉÍÀÀÙÌÃÄÂÄÁÀ; Á) ÈÖ ÀÒÓÄÁÏÁÓ ÀÌÀÅÄ ÓÀáÄËßÏÃÄÁÉÓ ÓáÅÀ ÂÀÌÏÝÄÌÀ; Â) ÈÖ ÀÊÒÞÀËÖËÉ ÌÀÓÏÁÒÉÅÉ ÉÍ×ÏÒÌÀÝÉÉÓ ÓÀÛÖÀËÄÁÉÓ ÂÀÖØÌÄÁÉÃÀÍ ÀÒ ÀÒÉÓ ÂÀÓÖËÉ ÄÒÈÉ ßÄËÉ. ÌÖáËÉ 11. ÓÀÒÄÂÉÓÔÒÀÝÉÏ ÂÀÃÀÓÀáÀÃÉ ÓÀÒÄÂÉÓÔÒÀÝÉÏ ÂÀÃÀÓÀáÀÃÉ ßÄÓÃÄÁÀ ÀÒÓÄÁÖËÉ ÊÀÍÏÍÌÃÄÁËÏÁÉÓ ÛÄÓÀÁÀÌÉÓÀÃ.
S
S
sasamarTlo Jurnalistikis saxelmZRvanelo
S
ÌÖáËÉ 12. ÌÀÓÏÁÒÉÅÉ ÉÍ×ÏÒÌÀÝÉÉÓ ÓÀÛÖÀËÄÁÄÁÉÓ ÓÀØÌÉÀÍÏÁÉÓ ÛÄÜÄÒÄÁÀ ÀÍ ÛÄßÚÅÄÔÀ ÌÀÓÏÁÒÉÅÉ ÉÍ×ÏÒÌÀÝÉÉÓ ÓÀÛÖÀËÄÁÄÁÉÓ ÓÀØÌÉÀÍÏÁÀ ÛÄÉÞËÄÁÀ ÛÄÜÄÒÃÄÓ ÀÍ ÛÄßÚÃÄÓ, ÈÖ ÂÀÍÌÄÏÒÄÁÉÈ ÃÀÉÒÙÅÀ ÀÌ ÊÀÍÏÍÉÓ ÌÄ-4 ÌÖáËÉÓ ÌÏÈáÏÅÍÄÁÉ ÀÍ ÉÌ ÛÄÌÈáÅÄÅÀÛÉ, ÈÖ ÌÉÓÉ ÓÀØÌÉÀÍÏÁÀ ÃÀÊÀÅÛÉÒÄÁÖËÉÀ ÌÀÔÄÒÉÀËÖÒ ÆÀÒÀËÈÀÍ, ÒÀÌÀÝ ÛÄÉÞËÄÁÀ ÆÉÀÍÉ ÌÉÀÚÄÍÏÓ ÓÀØÀÒÈÅÄËÏÓ ÒÄÓÐÖÁËÉÊÀÓ. ÌÀÓÏÁÒÉÅÉ ÉÍ×ÏÒÌÀÝÉÉÓ ÓÀÛÖÀËÄÁÄÁÉÓ ÓÀØÌÉÀÍÏÁÉÓ ÛÄÜÄÒÄÁÀ ÍÉÛÍÀÅÓ ÁÄàÃÅÉÈÉ ÂÀÌÏÝÄÌÉÓ ÄÒÈÉ ÀÍ ÒÀÌÃÄÍÉÌÄ ÍÏÌÒÉÓ ÀÊÒÞÀËÅÀÓ, ÀÂÒÄÈÅÄ ÂÀÍÊÀÒÂÖËÄÁÀÓ ÔÄËÄÒÀÃÉÏÌÀÖßÚÄÁËÏÁÉÓ ÃÒÏÄÁÉÈÉ ÛÄßÚÅÄÔÉÓ ÛÄÓÀáÄÁ. ÌÀÓÏÁÒÉÅÉ ÉÍ×ÏÒÌÀÝÉÉÓ ÓÀÛÖÀËÄÁÉÓ ÓÀØÌÉÀÍÏÁÉÓ ÃÒÏÄÁÉÈÉ (ÀÒÀ ÖÌÄÔÄÓ ÄÒÈÉ ÈÅÉÓÀ) ÛÄÜÄÒÄÁÉÓ Ö×ËÄÁÀ ÀØÅÓ ÉÌ ÏÒÂÀÍÏÓ,ÒÏÌÄËÌÀÝ ÉÂÉ ÒÄÂÉÓÔÒÀÝÉÀÛÉ ÂÀÀÔÀÒÀ. ÛÄÜÄÒÄÁÀ ÄáÄÁÀ ÒÏÂÏÒÝ ÓÀáÄËÌßÉ×Ï, ÀÓÄÅÄ ÊÄÒÞÏ ÌÀÓÏÁÒÉÅÉ ÉÍ×ÏÒÌÀÝÉÉÓ ÓÀÛÖÀËÄÁÀÓ. ÚÅÄËÀÓ ÛÄÖÞËÉÀ ÂÀÀÓÀÜÉÅÒÏÓ ÂÀÃÀßÚÅÄÔÉËÄÁÀ ÌÀÓÏÁÒÉÅÉ ÉÍ×ÏÒÌÀÝÉÉÓ ÓÀÛÖÀËÄÁÉÓ ÓÀØÌÉÀÍÏÁÉÓ ÛÄÜÄÒÄÁÉÓ ÛÄÓÀáÄÁ. ÓÀÓÀÌÀÒÈËÏ ÅÀËÃÄÁÖËÉÀ ÏÒÉ ÊÅÉÒÉÓ ÂÀÍÌÀÅËÏÁÀÛÉ ÂÀÍÉáÉËÏÓ ÀÙÞÒÖËÉ ÓÀÊÉÈáÉ. ÈÖ ÓÀÓÀÌÀÒÈËÏ ÃÀÀÃÂÄÍÓ ÛÄÜÄÒÄÁÉÓ ÖÊÀÍÏÍÏÁÀÓ, ÀÖÝÉËÄÁÄËÉÀ ÃÀÆÀÒÀËÄÁÖËÉ ÌÀÓÏÁÒÉÅÉ ÉÍ×ÏÒÌÀÝÉÉÓ ÓÀÛÖÀËÄÁÉÓ ÌÀÔÄÒÉÀËÖÒÉ ÃÀ ÌÏÒÀËÖÒÉ ÆÀÒÀËÉÓ ÊÏÌÐÄÍÓÉÒÄÁÀ.
62
ÌÀÓÏÁÒÉÅÉ ÉÍ×ÏÒÌÀÝÉÉÓ ÓÀÛÖÀËÄÁÉÓ ÓÀØÌÉÀÍÏÁÉÓ ÓÒÖËÉ ÛÄßÚÅÄÔÀ ÛÄÖÞËÉÀ ÌáÏËÏà ÓÀÓÀÌÀÒÈËÏÓ. ÈÖ ÃÀÌ×ÖÞÍÄÁÄËÉ ÂÀÀÖØÌÄÁÓ ÀÌÀ ÈÖ ÉÌ ÌÀÓÏÁÒÉÅÉ ÉÍ×ÏÒÌÀÝÉÉÓ ÓÀÛÖÀËÄÁÀÓ,ÒÄÃÀØÝÉÀÓ ÀÍ ÒÄÃÀØÔÏÒÓ (ÌÈÀÅÀÒ ÒÄÃÀØÔÏÒÓ) ÀØÅÓ ÖÐÉÒÀÔÄÓÉ Ö×ËÄÁÀ ÃÀÀÒÓÏÓ ÉÌÀÅÄ ÓÀáÄËßÏÃÄÁÉÓ ÌÀÓÏÁÒÉÅÉ ÉÍ×ÏÒÌÀÝÉÉÓ ÓÀÛÖÀËÄÁÀ (ÂÀÆÄÈÉ, ÑÖÒÍÀËÉ, ÂÀÌÏÌÝÄÌËÏÁÀ, ÔÄËÄ-ÒÀÃÉÏÌÀÖßÚÄÁËÏÁÉÓ ÒÄÃÀØÝÉÀ). ÌÖáËÉ 13. ÌÀÓÏÁÒÉÅÉ ÉÍ×ÏÒÌÀÝÉÉÓ ÓÀÛÖÀËÄÁÄÁÉÓ ÃÀÌ×ÖÞÍÄÁÄËÉ, ÒÄÃÀØÔÏÒÉ, ÒÄÃÀØÝÉÀ ÃÀ ÂÀÌÏÌÝÄÌÄËÉ ÃÀÌ×ÖÞÍÄÁÄËÉ ÂÀÍÓÀÆÙÅÒÀÅÓ ÌÀÓÏÁÒÉÅÉ ÉÍ×ÏÒÌÀÝÉÉÓ ÓÀÛÖÀËÄÁÉÓ ÐÒÏÂÒÀÌÀÓ(ÞÉÒÉÈÀà ÐÒÉÍÝÉÐÄÁÓ).
S
S
ÈÖ ÌÀÓÏÁÒÉÅÉ ÉÍ×ÏÒÌÀÝÉÉÓ ÃÀÌ×ÖÞÍÄÁÄËÉ ÄÒÈÃÒÏÖËÀà ÂÀÌÏÌÝÄÌÄËÉ (ÃÀÌ×ÉÍÀÍÓÄÁÄËÉ) ÀÒ ÀÒÉÓ, ÃÀÌ×ÖÞÍÄÁÄËÓÀ ÃÀ ÂÀÌÏÌÝÄÌÄËÓ (ÃÀÌ×ÉÍÀÍÓÄÁÄËÓ) ÛÏÒÉÓ ×ÏÒÌÃÄÁÀ áÄËÛÄÊÒÖËÄÁÀ. ÂÀÌÏÌÝÄÌÄËÓ, ÒÏÌÄËÉÝ ×ÉÍÀÍÓÖÒÀà ÃÀÌÏÖÊÉÃÄÁÄËÉÀ. Ö×ËÄÁÀ ÀØÅÓ ÉÚÏÓ ÃÀÌ×ÖÞsasamarTlo Jurnalistikis saxelmZRvanelo
S
ÍÄÁÄËÉÝ. ÌÀÓÏÁÒÉÅÉ ÉÍ×ÏÒÌÀÝÉÉÓ ÓÀÛÖÀËÄÁÉÓ ÃÀÌ×ÖÞÍÄÁËÉÓ, ÒÄÃÀØÝÉÀÓÀ ÃÀ ÂÀÌÏÌÝÄÌËÉÓ ÓÀßÀÒÌÏÏ, ØÏÍÄÁÒÉÅÉ ÃÀ ×ÉÍÀÍÓÖÒÉ ÖÒÈÉÄÒÈÏÁÀ ÀÉÂÄÁÀ ÌÏØÌÄÃÉ ÊÀÍÏÍÌÃÄÁËÏÁÉÓ ÓÀ×ÖÞÅÄËÆÄ. ÃÀÌ×ÖÞÍÄÁÄËÓ, ÂÀÌÏÌÝÄÌÄËÓÀ ÃÀ ÒÄÃÀØÝÉÀÓ ÛÏÒÉÓ ×ÉÍÀÍÓÖÒ ÈÖ ÓáÅÀ ÍÉÀÃÀÂÆÄ ßÀÒÌÏØÌÍÉË ÊÏÍ×ËÉØÔÄÁÓ ÀÂÅÀÒÄÁÓ ÓÀÓÀÌÀÒÈËÏ ÃÀÌ×ÖÞÍÄÁÄËÓ Ö×ËÄÁÀ ÀØÅÓ ÃÀÀÚÄÍÏÓ ÓÀÄÒÈÏà ÒÄÃÀØÝÉÉÓ ÐÀÓÖáÉÓÌÂÄÁËÏÁÉÓ ÓÀÊÉÈáÉ áÄËÉÓÖ×ËÄÁÉÓ ßÉÍÀÛÄ, ÈÖ ÉÂÉ ÅÄÒ ÀÂÅÀÒÄÁÓ ÀÍ ÅÄÒ ÖÞÙÅÄÁÀ ÓÀÌÖÛÀÏÓ. ÒÄÃÀØÝÉÉÓ ÓÀØÌÉÀÍÏÁÀÓ ßÀÒÌÀÒÈÀÅÓ ÒÄÃÀØÔÏÒÉ ÓÀÒÄÃÀØÝÉÏ ÊÏËÄÂÉÉÓ ÃÀáÌÀÒÄÁÉÈ. ÓÀÒÄÃÀØÝÉÏ ÊÏËÄÂÉÀ ÉØÌÍÄÁÀ ÃÀÌ×ÖÞÍÄÁËÉÓ ÌÉÄÒ ÃÀÌÔÊÉÝÄÁÖËÉ ßÄÓÃÄÁÉÓ ÌÉáÄÃÅÉÈ. ÌÖáËÉ 14. ÓÀÒÄÃÀØÝÉÏ ßÄÓÃÄÁÀ ÌÀÓÏÁÒÉÅÉ ÉÍ×ÏÒÌÀÝÉÉÓ ÓÀÛÖÀËÄÁÉÓ ÓÀÒÄÃÀØÝÉÏ ßÄÓÃÄÁÀÓ áÌÄÁÉÓ ÖÌÒÀÅËÄÓÏÁÉÈ ÉÙÄÁÓ ÒÄÃÀØÝÉÉÓ ÓÀÄÒÈÏ ÊÒÄÁÀ, ÒÏÌÄËÓÀÝ ÄÓßÒÄÁÀ ÌÉÓÉ ÛÄÌÀÃÂÄÍËÏÁÉÓ ÓÖË ÝÏÔÀ ÏÒÉ ÌÄÓÀÌÄÃÉ ÃÀ ÀÌÔÊÉÝÄÁÓ ÃÀÌ×ÖÞÍÄÁÄËÉ. áÌÄÁÉÓ ÂÀÚÏ×ÉÓ ÛÄÌÈáÅÄÅÀÛÉ ÂÀÃÀßÚÅÄÔÉËÄÁÀÓ ÉÙÄÁÓ ÃÀÌ×ÖÞÍÄÁÄËÉ. ÈÖ ÃÀÌ×ÖÞÍÄÁÄËÉ ÃÀ ÂÀÌÏÌÝÄÌÄËÉ ÄÒÈÉ ÃÀ ÉÂÉÅÄ ÏÒÂÀÍÏ ÀÍ ÄÒÈÉ ÃÀ ÉÂÉÅÄ ÊÄÒÞÏ ÐÉÒÉÀ, ÊÏÍ×ËÉØÔÓ ÌÀÓÀ ÃÀ ÒÄÃÀØÝÉÀÓ ÛÏÒÉÓ ÀÂÅÀÒÄÁÓ ÓÀÓÀÌÀÒÈËÏ. 63
ÌÖáËÉ 15. ÐÄÒÉÏÃÖËÉ ÐÒÄÓÉÓ ÞÉÒÉÈÀÃÉ ÌÏÍÀÝÄÌÄÁÉ ÐÄÒÉÏÃÖËÉ ÂÀÌÏÝÄÌÉÓ ÚÏÅÄËÉ ÂÀÌÏÛÅÄÁÉÓ ÞÉÒÉÈÀÃÉ ÌÏÍÀÝÄÌÄÁÉÀ: 1. ÂÀÌÏÝÄÌÉÓ ÓÀáÄËßÏÃÄÁÀ; 2. ÃÀÌ×ÖÞÍÄÁÄË-ÂÀÌÏÌÝÄÌÄËÉ ÀÍ ÝÀËÊÄ ÃÀÌ×ÖÞÍÄÁÄËÉ ÃÀ ÝÀËÊÄ ÂÀÌÏÌÝÄÌÄËÉ; 3. ÒÄÃÀØÔÏÒÉÓ (ÌÈÀÅÀÒÉ ÒÄÃÀØÔÏÒÉÓ) ÓÀáÄËÉ ÃÀ ÂÅÀÒÉ; 4. ÂÀÌÏÛÅÄÁÉÓ ÒÉÂÉÈÉ ÍÏÌÄÒÉ ÃÀ ÂÀÌÏÓÅËÉÓ ÈÀÒÉÙÉ ÐÄÒÉÏÃÖËÉ ÂÀÌÏÝÄÌÉÓÀÈÅÉÓ, áÏËÏ ÂÀÆÄÈÄÁÉÓÀÈÅÉÓ - ÃÀÓÀÁÄàÃÀà áÄËÌÏßÄÒÉÓ ÃÒÏ; 5. ÉÍÃÄØÓÉ; 6. ÔÉÒÀÑÉ; 7. ×ÀÓÉ; 8. ÒÄÃÀØÝÉÉÓÀ ÃÀ ÓÔÀÌÁÉÓ ÌÉÓÀÌÀÒÈÄÁÉ. ÔÄËÄ-ÒÀÃÉÏÌÀÖßÚÄÁËÏÁÀ ÅÀËÃÄÁÖËÉÀ ÄÈÄÒÛÉ ÚÏÅÄËÉ ÂÀÓÅËÉÓ ÃÒÏÓ ÂÀÌÏÀÝáÀÃÏÓ ÒÄÃÀØÝÉÉÓ ÃÀÓÀáÄËÄÁÀ.
S
S
sasamarTlo Jurnalistikis saxelmZRvanelo
S
ÌÖáËÉ 16. ÓÀÊÏÍÔÒÏËÏ ÃÀ ÓÀÅÀËÃÄÁÖËÏ ÄÂÆÄÌÐËÀÒÄÁÉ ÐÄÒÉÏÃÖËÉ ÂÀÌÏÝÄÌÉÓ Ö×ÀÓÏ ÓÀÊÏÍÔÒÏËÏ ÄÂÆÄÌÐËÀÒÄÁÉ ÄÂÆÀÅÍÄÁÀÈ: ÐÒÄÆÉÃÄÍÔÉÓ ÐÒÄÓÓÀÌÓÀáÖÒÓ, ÓÀØÀÒÈÅÄËÏÓ ÒÄÓÐÖÁËÉÊÉÓ ÖÆÄÍÀÄÓ ÓÀÁàÏÓ, ÓÀØÀÒÈÅÄËÏÓ ÒÄÓÐÖÁËÉÊÉÓ ÌÈÀÅÒÏÁÀÓ. ÝÄÍÔÒÀËÖÒ ÁÉÁËÉÏÈÄÊÄÁÓ ÃÀ ÓÀÝÀÅÄÁÓ. ÔÄËÄ-ÒÀÃÉÏÌÀÖßÚÄÁËÏÁÉÓ ÒÄÃÀØÝÉÄÁÉ ÅÀËÃÄÁÖËÉ ÀÒÉÀÍ ÂÀÃÀÝÄÌÀÈÀ ÌÀÓÀËÄÁÉ (ÔÄØÓÔÉ, ×ÉÒÉ) ÛÄÉÍÀáÏÍ ÄÈÄÒÛÉ ÂÀÓÅËÉÓ ÛÄÌÃÄ ÄÒÈ ÈÅÉÓ ÂÀÍÌÀÅËÏÁÀÛÉ. ÌÍÉÛÅÍÄËÏÅÀÍÉ ÂÀÃÀÝÄÌÄÁÉÓÀ ÃÀ Ï×ÉÝÉÀËÖÒÉ ØÒÏÍÉÊÄÁÉÓÀÈÅÉÓ ÉØÌÍÄÁÀ ÔÄËÄ-ÒÀÃÉÏÌÀÖßÚÄÁËÏÁÉÓ ÓÀÂÀÍÂÄÁÏ ÓÀÀÒØÉÅÏ ×ÏÍÃÉ. ÌÖáËÉ 17. ÂÀÅÒÝÄËÄÁÉÓ ßÄÓÉ ÃÀ ÍÄÁÀÒÈÅÀ ÌÀÓÏÁÒÉÅÉ ÉÍ×ÏÒÌÀÝÉÉÓ ÓÀÛÖÀËÄÁÀÈÀ ÐÒÏÃÖØÝÉÀÓ ÀÅÒÝÄËÄÁÄÍ ÖÛÖÀËÏà ÒÄÃÀØÝÉÀ (ÌÀÈ ÛÏÒÉÓ ÙÉÀ ÓÀãÀÒÏ ÂÀÚÉÃÅÉÓ ßÄÓÉÈ), ÂÀÌÏÌÝÄÌÄËÉ, ÊÀÅÛÉÒÂÀÁÌÖËÏÁÉÓ ÓÀßÀÒÌÏÄÁÉ, ÏÒÂÀÍÉÆÀÝÉÄÁÉ ÀÍ ÌÏØÀËÀØÄÄÁÉ ÀÌ ÊÀÍÏÍÉÓ ÓÀ×ÖÞÅÄËÆÄ. ÐÒÄÓÉÓ ÂÀÅÒÝÄËÄÁÀÆÄ, ÓÀáÄËÌßÉ×Ï ÌÏÍÏÐÏËÉÀ ÀÒ ÀÒÓÄÁÏÁÓ. ÝÀËÊÄÖË ÏÒÂÀÍÉÆÀÝÉÄÁÓ ÀÍ ÌÏØÀËÀØÄÈÀ ãÂÖ×ÄÁÓ ÛÄÖÞËÉÀÈ ÐÒÄÓÉÓ ÂÀÅÒÝÄËÄÁÉÓ ÓÀáÄËÌßÉ×Ï ÓÀÌÌÀÒÈÅÄËÏÓ ÐÀÒÀËÄËÖÒÀà ÛÄØÌÍÀÍ ÃÀÌÏÖÊÉÃÄÁÄËÉ ÓÀßÀÒÌÏÏ ÓÀÌÀÄÖÒÍÄÏ ÀÍÂÀÒÉÛÆÄ ÃÀ áÄËÛÄÊÒÖËÄÁÉÓ ÓÀ×ÖÞÅÄËÆÄ ÂÀÀÅÒÝÄËÏÍ ÍÄÁÉÓÌÉÄÒÉ ÐÄÒÉÏÃÖËÉ ÂÀÌÏÝÄÌÀ. ÚÅÄËÀ ÀÓÄÈÉ ÓÀßÀÒÌÏ ÓÀàÉÒÏÄÁÓ ÓÐÄÝÉÀËÖÒ ÒÄÂÉÓÔÒÀÝÉÀÓ ÊÀÍÏÍÉÈ ÃÀÃÂÄÍÉËÉ ßÄÓÉÈ.
64
ÐÄÒÉÏÃÖËÉ ÐÒÄÓÉÓ ÈÉÈÏÄÖËÉ ÝÀËÊÄ ÂÀÌÏÛÅÄÁÀ ÅÒÝÄËÃÄÁÀ ÒÄÃÀØÔÏÒÉÓ ÍÄÁÀÒÈÅÉÓ ÛÄÌÃÄÂ. ÁÄàÃÅÉÈÉ ÂÀÌÏÝÄÌÉÓ ÔÉÒÀÑÓ ÂÀÍÓÀÆÙÅÒÀÅÓ ÃÀÌ×ÖÞÍÄÁÄËÉ. ÓÀáÄËÌßÉ×Ï ÐÄÒÉÏÃÖËÉ ÁÄàÃÅÉÈÉ ÂÀÌÏÝÄÌÉÓ ÔÉÒÀÑÓ ÀßÄÓÒÉÂÄÁÓ ÓÀØÀÒÈÅÄËÏÓ ÒÄÓÐÖÁËÉÊÉÓ ÌÈÀÅÒÏÁÀ. ÓÀØÀÒÈÅÄËÏÓ ÒÄÓÐÖÁËÉÊÉÓ ÐÒÄÆÉÃÄÍÔÓ ÀÍ ÖÆÄÍÀÄÓ ÓÀÁàÏÓ Ö×ËÄÁÀ ÀØÅÓ ÂÀÆÀÒÃÏÓ ÀÍ ÛÄÀÌÝÉÒÏÓ ÓÀáÄËÌßÉ×Ï ÃÏÔÀÝÉÀÆÄ ÌÚÏ×É ÍÄÁÉÓÌÉÄÒÉ ÐÄÒÉÏÃÖËÉ ÂÀÌÏÝÄÌÉÓ ÔÉÒÀÑÉ. ÔÄËÄ-ÒÀÃÉÏÌÀÖßÚÄÁËÏÁÉÓ ÊÄÒÞÏ ÃÀßÄÓÄÁÖËÄÁÄÁÉÓ ÓÀÄÈÄÒÏ ÃÒÏ ÒÄÂÖËÉÒÃÄÁÀ ÔÄËÄ-ÒÀÃÉÏÌÀÖßÚÄÁËÏÁÉÓ ÃÄÐÀÒÔÀÌÄÍÔÈÀÍ ÛÄÈÀÍáÌÄÁÉÈ.
S
S
ÊÀÍÏÍÉÄÒ ÓÀ×ÖÞÅÄËÆÄ ÌÏØÌÄÃÉ ÌÀÓÏÁÒÉÅÉ ÉÍ×ÏÒÌÀÝÉÉÓ ÓÀÛÖÀËÄÁÉÓ ÂÀÅÒÝÄËÄÁÉÓÀÈÅÉÓ áÄËÉÓ ÛÄÛËÀ, ÌÀÈ ÛÏÒÉÓ ÔÉÒÀÑÉÓ ÀÍ ÌÉÓÉ ÍÀßÉËÉÓ ÀÌÏÙÄÁÀ, ÀÂÒÄÈÅÄ ÍÄÁÀÃÀÒÈÖËÉ ÔÄËÄÒÀÃÉÏÌÀÖßÚÄÁËÏÁÉÓ ÃÀÌÏÖÊÉÃÄÁÄËÉ ÀÒáÄÁÉÓ ÜÀáÛÏÁÀ ÀÍ ÛÄßÚÅÄÔÀ ÃÀÖÛÅÄÁÄËÉÀ ÓÀÓÀÌÀÒÈËÏÓ ÂÀÃÀßÚÅÄÔÉËÄÁÉÓ ÂÀÒÄÛÄ. sasamarTlo Jurnalistikis saxelmZRvanelo
S
ÌÖáËÉ 18. Ï×ÉÝÉÀËÖÒÉ ÝÍÏÁÄÁÉ ÓÀáÄËÌßÉ×Ï áÄËÉÓÖ×ËÄÁÉÓÀ ÃÀ ÌÌÀÒÈÅÄËÏÁÉÓ ÏÒÂÀÍÏÄÁÉÓ ÌÉÄÒ ÃÀ×ÖÞÍÄÁÖËÉ ÌÀÓÏÁÒÉÅÉ ÉÍ×ÏÒÌÀÝÉÉÓ ÓÀÛÖÀËÄÁÀÍÉ ÅÀËÃÄÁÖËÉ ÀÒÉÀÍ Ö×ÀÓÏà ÂÀÌÏÀØÅÄÚÍÏÍ ÀÌ ÏÒÂÀÍÏÄÁÉÓ Ï×ÉÝÉÀËÖÒÉ ÝÍÏÁÄÁÉ, ÀÌ ÅÀËÃÄÁÖËÄÁÄÁÉÓÀÂÀÍ ÈÀÅÉÓÖ×ÀËÉ ÀÒÉÀÍ ÀÒÀÓÀÌÈÀÅÒÏÁÏ ÌÀÓÏÁÒÉÅÉ ÉÍ×ÏÒÌÀÝÉÉÓ ÓÀÛÖÀËÄÁÀÍÉ, ÂÀÒÃÀ ÓÀÂÀÍÂÄÁÏ ÛÄÌÈáÅÄÅÉÓÀ (ÏÌÉÓ ÂÀÌÏÝáÀÃÄÁÀ, ÓÔÉØÉÖÒÉ ÖÁÄÃÖÒÄÁÉÓ ÛÄÓÀáÄÁ ÌÏÓÀáËÄÏÁÉÓ ÏÍ×ÏÒÌÉÒÄÁÀ ÃÀ À.Û.).
ÈÀÅÉ III ÌÏØÀËÀØÄÈÀ, ÌÀÓÏÁÒÉÅÉ ÉÍ×ÏÒÌÀÝÉÉÓ ÓÀÛÖÀËÄÁÀÈÀ ÃÀ ÑÖÒÍÀËÉÓÔÈÀ Ö×ËÄÁÀ-ÌÏÅÀËÄÏÁÀÍÉ ÌÖáËÉ 19. ÌÀÓÏÁÒÉÅÉ ÉÍ×ÏÒÌÀÝÉÉÓ ÓÀÛÖÀËÄÁÉÈ ÉÍ×ÏÒÌÀÝÉÉÓ ÌÉÙÄÁÉÓ Ö×ËÄÁÀ ÓÀØÀÒÈÅÄËÏÓ ÒÄÓÐÖÁËÉÊÉÓ ÌÏØÀËÀØÄÄÁÓ Ö×ËÄÁÀ ÀØÅÈ ÌÀÓÏÁÒÉÅÉ ÉÍ×ÏÒÌÀÝÉÉÓ ÓÀÛÖÀËÄÁÉÈ ÏÐÄÒÀÔÉÖËÀà ÌÉÉÙÏÍ ÝÍÏÁÄÁÉ ÓÀáÄËÌßÉ×Ï ÏÒÂÀÍÏÄÁÉÓ, ÓÀÆÏÂÀÃÏÄÁÒÉÅ-ÐÏËÉÔÉÊÖÒÉ ÂÀÄÒÈÉÀÍÄÁÄÁÉÓÀ ÃÀ ÈÀÍÀÌÃÄÁÏÁÉÓ ÐÉÒÄÁÉÓ ÓÀØÌÉÀÍÏÁÉÓ ÛÄÓÀáÄÁ. ÌÀÓÏÁÒÉÅÉ ÉÍ×ÏÒÌÀÝÉÉÓ ÓÀÛÖÀËÄÁÄÁÓ Ö×ËÄÁÀ ÀØÅÈ ÉÍ×ÏÒÌÀÝÉÀ ÌÉÉÙÏÍ ÓÀáÄËÌßÉ×Ï ÏÒÂÀÍÏÄÁÉÓ, ÓÀÆÏÂÀÃÏÄÁÒÉÅ-ÐÏËÉÔÉÊÖÒÉ ÂÀÄÒÈÉÀÍÄÁÄÁÉÓ ÀÍ ÈÀÍÀÌÃÄÁÏÁÉÓ ÐÉÒÄÁÉÓÀÂÀÍ, ÀÂÒÄÈÅÄ ÌÏÉÈáÏÅÏÍ ÓÀàÉÒÏ ÃÏÊÖÌÄÍÔÄÁÉ. ÖÀÒÉÓ ÛÄÌÈáÅÄÅÀÛÉ ÌÀÈ Ö×ËÄÁÀ ÀØÅÈ ÌÉÌÀÒÈÏÍ ÆÄÌÃÂÏÌ ÏÒÂÀÍÏÄÁÓ ÀÍ ÓÀÓÀÌÀÒÈËÏÓ.
65
ÌÖáËÉ 20. ÐÉÒÏÅÍÄÁÉÓ ÀÍ ÏÒÂÀÍÉÆÀÝÉÉÓ ÛÄÖÒÀÝáÌÚÏ×ÄËÉ ÌÀÓÀËÉÓ ÖÀÒÚÏ×ÉÓÀ ÃÀ ÌÀÓÆÄ ÐÀÓÖáÉÓ Ö×ËÄÁÀ ÌÏØÀËÀØÄÓ ÀÍ ÏÒÂÀÍÉÆÀÝÉÀÓ Ö×ËÄÁÀ ÀØÅÓ ÌÀÓÏÁÒÉÅÉ ÉÍ×ÏÒÌÀÝÉÉÓ ÓÀÛÖÀËÄÁÉÈ ÒÄÃÀØÝÉÀÓ ÌÏÓÈáÏÅÏÓ ÐÉÒÏÅÍÄÁÉÓ ÛÄÖÒÀÝáÌÚÏ×ÄËÉ ÌÀÓÀËÉÓ ÖÀÒÚÏ×À. ÖÀÒÚÏ×À ÀÍ ÐÀÓÖáÉ ØÅÄÚÍÃÄÁÀ ÂÀÆÄÈÛÉ ÀÍ ÑÖÒÍÀËÛÉ ÓÐÄÝÉÀËÖÒÉ ÒÖÁÒÉÊÉÈ ÉÌÀÅÄ ÂÅÄÒÃÆÄ ÀÍ ÔÄËÄ-ÒÀÃÉÐÒÏÂÒÀÌÄÁÉÓ ÌÏÒÉ ÂÀÌÏÛÅÄÁÀÛÉ ÌÏÌÈáÏÅÍÉÓ ÛÄÌÏÓÅËÉÓ ÃÙÉÃÀÍ ÀÒÀ ÖÂÅÉÀÍÄÓ ÄÒÈÉ ÊÅÉÒÉÓÀ. ÖÀÒÚÏ×À ÛÄÉÞËÄÁÀ ÂÀÌÏØÅÄÚÍÃÄÓ ÓáÅÀ ÂÀÆÄÈÛÉ ÀÍ ÑÖÒÍÀËÛÉ, ÈÖ ÐÉÒÏÅÍÄÁÉÓ ÛÄÖÒÀÝáÌÚÏ×ÄËÉ ÌÀÓÀËÀ ÃÀÉÁÄàÃÀ ÒÏÌÄËÉÌÄ ÄÒÈãÄÒÀà ÂÀÌÏÝÄÌÀÛÉ. ÈÖ ÌÏØÀËÀØÄÓ ÀÍ ÏÒÂÀÍÉÆÀÝÉÀÓ ÀÒ ÀÊÌÀÚÏ×ÉËÄÁÓ ÐÀÓÖáÉ, Ö×ËÄÁÀ ÀØÅÓ ÌÉÌÀÒÈÏÓ ÓÀÓÀÌÀÒÈËÏÓ. S
S
sasamarTlo Jurnalistikis saxelmZRvanelo
S
ÌÖáËÉ 21. ÑÖÒÍÀËÉÓÔÉ ÃÀ ÌÉÓÉ Ö×ËÄÁÀ ÑÖÒÍÀËÉÓÔÉ ÀÒÉÓ ÐÉÒÉ, ÒÏÌÄËÉÝ ÀÂÒÏÅÄÁÓ, ØÌÍÉÓ, ÀÒÄÃÀØÔÉÒÄÁÓ ÀÍ ÀÌÆÀÃÄÁÓ ÌÀÓÀËÄÁÓ ÌÀÓÏÁÒÉÅÉ ÉÍ×ÏÒÌÀÝÉÉÓ ÓÀÛÖÀËÄÁÄÁÛÉ ÂÀÌÏÓÀØÅÄÚÍÄÁËÀà ÃÀ ÀØÅÓ ÓÀÈÀÍÀÃÏ ÒßÌÖÍÄÁÀ ÀÍ ÀÒÉÓ ÑÖÒÍÀËÉÓÔÈÀ ÒÄÂÉÓÔÒÉÒÄÁÖËÉ ÊÀÅÛÉÒÉÓ ßÄÅÒÉ. ÑÖÒÍÀËÉÓÔÉ ÈÀÅÉÓÉ ÓÀØÌÉÀÍÏÁÉÓÀÓ áÄËÌÞÙÅÀÍÄËÏÁÓ ÑÖÒÍÀËÉÓÔÈÀ ÓÀÄÒÈÀÛÏÒÉÓÏ ×ÄÃÄÒÀÝÉÉÓ ÌÉÄÒ ÜÀÌÏÚÀËÉÁÄÁÖËÉ ÐÒÉÍÝÉÐÄÁÉÈ
66
S
S
ÑÖÒÍÀËÉÓÔÓ Ö×ËÄÁÀ ÀØÅÓ: 1. ÌÏÉÞÉÏÓ, ÌÉÉÙÏÓ ÃÀ ÂÀÀÅÒÝÄËÏÓ ÉÍ×ÏÒÌÀÝÉÀ; 2. ÈÀÅÉÓÉ ÌÏÅÀËÄÏÁÉÓ ÛÄÓÒÖËÄÁÉÓÀÓ ÛÄÅÉÃÄÓ ÍÄÁÉÓÌÉÄÒ ÃÀßÄÓÄÁÖËÄÁÀÓÀ ÃÀ ÏÒÂÀÍÉÆÀÝÉÀÛÉ, ÛÄáÅÃÄÓ ÈÀÍÀÌÃÄÁÏÁÉÓ ÐÉÒÄÁÓ; 3. ÜÀÉßÄÒÏÓ ÌÀÓÀËÀ ÍÄÁÉÓÌÉÄÒÉ ÓÀÛÖÀËÄÁÉÈ (ÌÀÈ ÛÏÒÉÓ ÀÖÃÉÏÅÉÆÖÀËÖÒÉ ÔÄØÍÉÊÉÓ ÂÀÌÏÚÄÍÄÁÉÈ, ÊÉÍÏ ÃÀ ×ÏÔÏ ÂÀÃÀÙÄÁÉÈ) ÊÀÍÏÍÉÈ ÀÊÒÞÀËÖËÉ ÛÄÌÈáÅÄÅÄÁÉÓ ÂÀÒÃÀ; 4. ÃÀÄÓßÒÏÓ ÃÀ ÀØÔÉÖÒÀà ÂÀÀÛÖØÏÓ ÌÀÓÏÁÒÉÅÉ ÙÏÍÉÓÞÉÄÁÄÁÉ: ÓÀÆÏÂÀÃÏÄÁÒÉÅÉ ÈÀÅÚÒÉËÏÁÄÁÉ ÌÉÔÉÍÂÄÁÉ,ÃÄÌÏÍÓÔÒÀÝÉÄÁÉ, ÃÀÖÁÒÊÏËÄÁËÀà ÜÀÅÉÃÄÓ ÓÔÉØÉÖÒÉ ÖÁÄÃÖÒÄÁÉÓ ÒÀÉÏÍÄÁÛÉ ÃÀ À.Û. 5. ÌÉÌÀÒÈÏÓ ÓÐÄÝÉÀËÉÓÔÄÁÓ ÛÄÌÏÓÖËÉ ÌÀÓÀËÄÁÉÓ ÛÄÓÀÌÏßÌÄÁËÀÃ; 6. ÌÏÉÈáÏÅÏÓ ÀÅÔÏÒÏÁÉÓ ÓÀÉÃÖÌËÏÓ ÛÄÍÀáÅÀ; 7. ÀÒ ÌÏÀßÄÒÏÓ áÄËÉ ÃÀ ÀÒ ÌÏÌÀÆÀÃÏÓ ÌÀÓÀËÀ, ÒÏÌÄËÉÝ ÌÉÓ ÌÒßÀÌÓÓ ÄßÉÍÀÀÙÌÃÄÂÄÁÀ, ÀÍÃÀ ÓÀÒÄÃÀØÔÏÒÏ ÓßÏÒÄÁÉÓ ÃÒÏÓ ÃÀÌÀáÉÍãÃÀ; 8. ÑÖÒÍÀËÉÓÔÓ Ö×ËÄÁÀ ÀØÅÓ ÉÓÀÒÂÄÁËÏÓ ÍÄÁÉÓÌÉÄÒÉ ÓÀÀÒØÉÅÏ ÌÀÓÀËÉÈ, ÓÀÉÃÖÌËÏ ÃÀ ÓÐÄÝ×ÏÍÃÉÈ, ÂÀÒÃÀ ÉÌ ÛÄÌÈáÅÄÅÄÁÉÓÀ, ÒÏÝÀ ÓÀØÌÄ ÄáÄÁÀ ÓÀáÄËÌßÉ×Ï ÓÀÉÃÖÌËÏÄÁÀÓ ÀÍ ÐÉÒÏÅÍÄÁÉÓ ÐÉÒÀà ÝáÏÅÒÄÁÀÓ (ÀÒØÉÅÉÃÀÍ ÐÉÒÀÃÉ ÝáÏÅÒÄÁÉÓ ÛÄÓÀáÄÁ ÌÀÓÀËÉÓ ÂÀÌÏØÅÄÚÍÄÁÀ ÛÄÉÞËÄÁÀ ÈÅÉÈ ÀÌ ÐÉÒÏÅÍÄÁÉÓ ÀÍ ÌÉÓÉ ÀáËÏÁÄËÉ ÍÀÈÄÓÀÅÄÁÉÓ ÍÄÁÀÒÈÅÉÈ); 9. ÌÀÓÏÁÒÉÅÉ ÉÍ×ÏÒÌÀÝÉÉÓ ÓÀÛÖÀËÄÁÄÁÓ Ö×ËÄÁÀ ÀØÅÈ ÑÖÒÍÀËÉÓÔÉ ßÉÍÀÓßÀÒ ÌÉÀÅËÉÍÏÍ ÓÀáÄËÌßÉ×Ï ÏÒÂÀÍÏÄÁÓÀ ÃÀ ÓÀÆÏÂÀÃÏÄÁÒÉÅ ÏÒÂÀÍÉÆÀÝÉÄÁÛÉ, ÒÏÌËÄÁÉÝ ÅÀËÃÄÁÖËÉ ÀÒÉÀÍ ÖÆÒÖÍÅÄËÚÏÍ ÑÖÒÍÀËÉÓÔÉ ÓÀÌÖÛÀÏ ÐÉÒÏÁÄÁÉÈ. ÓÀÂÀÍÂÄÁÏ ÓÉÔÖÀÝÄÁÛÉ ÓÀØÀÒÈÅÄËÏÓ ÒÄÓÐÖÁËÉÊÉÓ ÐÒÄÆÉÃÄÍÔÓ ÀÍ ÌÈÀÅÒÏÁÀÓ ÛÄÖÞËÉÀ ÃÒÏÄÁÉÈ ÛÄÖÆÙÖÃÏÓ ÑÖÒÍÀËÉÓÔÓ ÀÌ ÌÖáËÉÓ ÌÄ-2,3,4,8 ÐÖÍØÔÄÁÛÉ ÜÀÌÏÈÅËÉËÉ Ö×ËÄÁÄÁÉ.ÀÓÄÈ ÛÄÌÈáÅÄÅÀÛÉ Ï×ÉÝÉÀËÖÒÉ áÄËÉÓÖ×ËÄÁÀ ÅÀËÃÄÁÖËÉÀ ÂÀÍÖÌÀÒÔÏÓ ÑÖÒÍÀËÉÓÔÓ ÀÍ ÌÉÓ ßÀÒÌÃÂÄÍ ÏÒÂÀÍÏÓ ÃÒÏÄÁÉÈÉ ÛÄÆÙÖÃÅÉÓ ÌÏÔÉÅÄÁÉ. sasamarTlo Jurnalistikis saxelmZRvanelo
S
ÌÖáËÉ 22. ÑÖÒÍÀËÉÓÔÉÓ ÀÊÒÄÃÉÔÄÁÀ ÌÀÓÏÁÒÉÅÉ ÉÍ×ÏÒÌÀÝÉÓ ÓÀÛÖÀËÄÁÄÁÓ ÛÄÖÞËÉÀÈ ÓÀáÄËÌßÉ×Ï áÄËÉÓÖ×ËÄÁÉÓÀ ÃÀ ÌÌÀÒÈÅÄËÏÁÉÓ ÏÒÂÀÍÏÄÁÈÀÍ, ÐÏËÉÔÉÊÖÒ, ÓÀÆÏÂÀÃÏÄÁÒÉÅ ÏÒÂÀÍÉÆÀÝÉÄÁÈÀÍ ÛÄÈÀÍáÌÄÁÉÈ ÌÏÀáÃÉÍÏÍ ÌÀÈÈÀÍ ÈÀÅÉÓÉ ÑÖÒÍÀËÉÓÔÄÁÉÓ ÀÊÒÄÃÉÔÄÁÀ. ÀÊÒÄÃÉÔÄÁÖËÉ ÑÖÒÍÀËÉÓÔÉ ÄÓßÒÄÁÀ ÓáÃÏÌÄÁÓ, ÈÀÈÁÉÒÄÁÓ, ÀÂÒÄÈÅÄ ÀÌ ÏÒÂÀÍÏÈÀ ÃÀ ÏÒÂÀÍÉÆÀÝÉÀÈÀ ÓáÅÀ ÙÏÍÉÓÞÉÄÁÄÁÓ, ÀÊÒÄÃÉÔÄÁÖË ÑÖÒÍÀËÉÓÔÓ Ö×ËÄÁÀ ÀØÅÓ ÂÀÄÝÍÏÓ ÓÔÄÍÏÂÒÀÌÄÁÓ, ÏØÌÄÁÓ ÃÀ ÓáÅÀ ÃÏÊÖÌÄÍÔÀÝÉÀÓ ÓÀÄÒÈÏ ßÄÓÉÓ ÌÉáÄÃÅÉÈ. ÌÖáËÉ 23. ÖÀÒÉ ÉÍ×ÏÒÌÀÝÉÉÓ ÌÉßÏÃÄÁÀÆÄ ÉÍ×ÏÒÌÀÝÉÉÓ ÌÉßÏÃÄÁÀÆÄ ÖÀÒÉÓ ÌÉÙÄÁÉÓ ÛÄÌÈáÅÄÅÀÛÉ ÉÍ×ÏÒÌÀÝÉÉÓ ÓÀÛÖÀËÄÁÉÓ ßÀÒÌÏÌÀÃÂÄÍÄËÓ ÄÞËÄÅÀ ßÄÒÉËÏÁÉÈÉ ÀáÓÍÀ-ÂÀÍÌÀÒÔÄÁÀ ÖÀÒÉÓ ÌÉÆÄÆÄÁÉÓ ÌÉÈÉÈÄÁÉÈ ÉÍ×ÏÒÌÀÝÉÉÓ ÌÏÈáÏÅÍÉÃÀÍ ÀÒÀ ÖÂÅÉÀÍÄÓ 3 ÃÙÉÓÀ. ÉÍ×ÏÒÌÀÝÉÉÓ ÌÉßÏÃÄÁÀÆÄ ÖÀÒÉ ÛÄÉÞËÄÁÀ ÂÀÓÀÜÉÅÒÃÄÓ ÆÄÌÃÂÏÌ ÉÍÓÔÀÍÝÉÀÛÉ ÀÍ ÓÀÓÀÌÀÒÈËÏÛÉ. ÌÖáËÉ 24. ÑÖÒÍÀËÉÓÔÉÓ ÌÏÅÀËÄÏÁÀÍÉ ÑÖÒÍÀËÉÓÔÉ ÌÏÅÀËÄÀ: 1. ÃÀÉÝÅÀÓ ÒÄÃÀØÝÉÉÓ ßÄÓÃÄÁÀ ÃÀ ÐÒÏÂÒÀÌÀ; 2. ÛÄÀÌÏßÌÏÓ ÌÉÓ ÌÉÄÒ ÌÏÐÏÅÄÁÖËÉ ÉÍ×ÏÒÌÀÝÉÉÓ ÖÔÚÖÀÒÏÁÀ; 3. ÃÀÀÊÌÀÚÏ×ÉËÏÓ ÉÍ×ÏÒÌÀÝÉÉÓ ÌÉÌßÏÃÄÁÄË ÐÉÒÈÀ ÈáÏÅÍÀ ÌÀÈÉ ÀÅÔÏÒÏÁÉÓ ÀÒÂÀÌáÄËÉÓ ÀÍ, ÐÉÒÉØÉÈ, ÌÉÈÉÈÄÁÉÓ ÛÄÓÀáÄÁ, ÈÖ ÀÓÄÈÉ ÉÍ×ÏÒÌÀÝÉÀ ÐÉÒÅÄËÀà ØÅÄÚÍÃÄÁÀ; 4. ÖÀÒÉ ÈØÅÀÓ ÒÄÃÀØÔÏÒÉÓ (ÌÈÀÅÒÉ ÒÄÃÀØÔÒÏÉÓ, ÀÍ ÒÄÃÀØÝÉÉÓ ÌÉÄÒ ÌÉÝÄÌÖË ÃÀÅÀËÄÁÀÆÄ, ÈÖ ÄÓ ÃÀÅÀËÄÁÀ ÀÒÙÅÄÅÓ ÊÀÍÏÍÓ; 5. ÐÀÔÉÅÉ ÓÝÄÓ ÌÏØÀËÀØÄÈÀ ÃÀ ÏÒÂÀÍÉÆÀÝÉÀÈÀ ÊÏÍÓÔÉÔÖÝÉÖÒ Ö×ËÄÁÄÁÓ; 6. ÐÀÔÉÅÉ ÓÝÄÓ ÓÀØÀÒÈÅÄËÏÓ ÒÄÓÐÖÁËÉÊÀÓ ÃÀ ÌÉÓÉ ÐÒÄÆÉÃÄÍÔÉÓ, ÒÏÂÏÒÝ ÓÀáÄËÌßÉ×ÏÓ ÓÉÌÁÏËÏÓ, ÙÉÒÓÄÁÀÓ.
67
S
S
sasamarTlo Jurnalistikis saxelmZRvanelo
S
ÈÀÅÉ IV ÊÀÍÏÍÉÓ ÃÀÒÙÅÄÅÉÓÀÈÅÉÓ ÐÀÓÖáÉÓÌÂÄÁËÏÁÀ ÌÖáËÉ 25. ÚÀËÁÉ ÝÍÏÁÄÁÉÓ ÂÀÅÒÝÄËÄÁÀ, ÌÏØÀËÀØÄÈÀ ÀÍ ÏÒÂÀÍÉÆÀÝÉÀÈÀ ÙÉÒÓÄÁÉÓÀ ÃÀ ÐÀÔÉÅÉÓ ÛÄËÀáÅÀ ÚÀËÁÉ ÝÍÏÁÄÁÉÓ ÂÀÅÒÝÄËÄÁÉÓÀÈÅÉÓ, ÌÏØÀËÀØÄÈÀ ÃÀ ÏÒÂÀÍÉÆÀÝÉÀÈÀ ÂÀÍÆÒÀá ÛÄÖÒÀÝáÚÏ×ÉÓÀ ÃÀ ÝÉËÉÓßÀÌÄÁÉÓÀÈÅÉÓ ÐÀÓÖáÉÓÌÂÄÁËÏÁÀ ÄÊÉÓÒÄÁÀÈ ÓÀáÄËÌßÉ×Ï ÃÀ ÓÀÆÏÂÀÃÏÄÁÒÉÅÉ ÏÒÂÀÍÉÆÀÝÉÄÁÉÓ ÌÀÓÏÁÒÉÅÉ ÉÍ×ÏÒÌÀÝÉÉÓ ÓÀÛÖÀËÄÁÄÁÓ, ÌÀÈ áÄËÌÞÙÅÀÍÄËÄÁÓ, ÒÄÃÀØÔÏÒÓ (ÌÈÀÅÒ ÒÄÃÀØÔÏÒÓ) ÃÀ ÌÀÓÀËÄÁÉÓ ÀÅÔÏÒÄÁÓ, ÒÏÌËÄÁÌÀÝ ÃÀÀÒÙÅÉÄÓ ÄÓ ÊÀÍÏÍÉ. ÌÖáËÉ 26. ÌÀÓÏÁÒÉÅÉ ÉÍ×ÏÒÌÀÝÉÉÓ ÓÀÛÖÀËÄÁÄÁÉÓ ÓÀØÌÉÀÍÏÁÀÛÉ ÜÀÖÒÄÅËÏÁÀ ÓÀáÄËÌßÉ×Ï ÏÒÂÀÍÏÄÁÉÓ, ÈÀÍÀÌÃÄÁÏÁÉÓ ÐÉÒÄÁÉÓ, ÍÄÁÉÓÌÉÄÒÉ ÓÀÆÏÂÀÃÏÄÁÒÉÅÉ ÃÀ ÐÏËÉÔÉÊÖÒÉ ÏÒÂÀÍÉÆÀÝÉÄÁÉÓ ÌÉÄÒ ÑÖÒÍÀËÉÓÔÉÓ ÀÍ ÒÄÃÀØÝÉÉÓ ÊÀÍÏÍÉÄÒÉ ÐÒÏ×ÄÓÉÖËÉ ÓÀØÌÉÀÍÏÁÉÓ ÃÀÁÒÊÏËÄÁÀ, ÑÖÒÍÀËÉÓÔÈÀ ÃÀ ÒÄÃÀØÔÒÏÈÀ ÉÞÖËÄÁÀ,ÛÄÝÅÀËÏÍ ÀÍ ÖÀÒÉ ÈØÅÀÍ ÉÍ×ÏÒÌÀÝÉÉÓ ÂÀÅÒÝÄËÄÁÀÆÄ, ÉÓãÄÁÀ ÀÈÀÓÉÃÀÍ ÏÒÉ ÀÈÀÓ ÌÀÍÄÈÀÌÃÄ ãÀÒÉÌÉÈ, ÞÀËÃÀÔÀÍÄÁÉÓ ÂÀÍÌÄÏÒÄÁÉÈ ÌÝÃÄËÏÁÉÓ ÛÄÌÈáÅÄÅÀÛÉ - áÖÈÉ ÀÈÀÓÉÃÀÍ ÀÈÉ ÀÈÀÓ ÌÀÍÄÈÀÌÃÄ ãÀÒÉÌÉÈ ÀÍ ÄÒÈ ßËÀÌÃÄ ÈÀÅÉÓÖ×ËÄÁÉÓ ÀÙÊÅÄÈÉÈ. ÈÖ ÓÀáÄËÌßÉ×Ï ÀÍ ÓÀáÄËÌßÉ×Ï ÏÒÂÀÍÏÄÁÉ ÀÒÙÅÄÅÄÍ ÐÒÄÓÉÓÀ ÃÀ ÉÍ×ÏÒÌÀÝÉÉÓ ÓáÅÀ ÓÀÛÖÀËÄÁÄÁÉÓ ÈÀÅÉÓÖ×ËÄÁÉÓ ÊÀÍÏÍÓ, ÌÀÈ ßÉÍÀÀÙÌÃÄ ÛÄÉÞËÄÁÀ ÀÙÉÞÒÀÓ ÓÉÓáËÉÓ ÓÀÌÀÒÈËÉÓ ÓÀØÌÄ.
68
ÌÖáËÉ 27. ÐÀÓÖáÉÓÌÂÄÁËÏÁÀ ÌÀÓÏÁÒÉÅÉ ÉÍ×ÏÒÌÀÝÉÉÓ ÖÊÀÍÏÍÏ ÌÏÌÆÀÃÄÁÉÓÀ ÃÀ ÂÀÅÒÝÄËÄÁÉÓÀÈÅÉÓ ÌÀÓÏÁÒÉÅÉ ÉÍ×ÏÒÌÀÝÉÉÓ ÓÀÛÖÀËÄÁÉÈ ÐÒÃÖØÝÉÉÓ ÛÄØÌÍÀ ÃÀ ÂÀÅÒÝÄËÄÁÀ, ÈÖ ÉÂÉ ÒÄÂÉÓÔÒÀÝÉÀÛÉ ÀÒ ÀÒÉÓ ÂÀÔÀÒÄÁÖËÉ, ÉßÅÄÅÓ ÀÃÌÉÍÉÓÔÒÀÝÉÖË ÐÀÓÖáÉÓÌÂÄÁËÏÁÀÓ ÀÈÀÓ ÌÀÍÄÈÀÌÃÄ ãÀÒÉÌÀÓ, ÒÏÌÄËÓÀÝ ÓÀÓÌÀÒÈËÏ ÀÊÉÓÒÄÁÓ ÒÄÃÀØÝÉÀÓ, ÃÀ ÍÀÁÄàÃÉ ÔÉÒÀÑÉÓ ÀÍ ÓáÅÀ ÐÒÃÖØÝÉÉÓ ÀÌÏÙÄÁÀÓ. ÊÀÍÏÍÉÓ ÂÀÍÌÄÏÒÄÁÉÈ ÃÀÒÙÅÄÅÉÓ ÛÄÌÈáÅÄÅÀÛÉ ãÀÒÉÌÀ ÉÆÒÃÄÁÀ áÖÈÉ ÀÈÀÓ ÌÀÍÄÈÀÌÃÄ. ÀÌÀÓÈÀÍ áÃÄÁÀ ÉÌ ÔÄØÍÉÊÖÒÉ ÓÀÛÖÀËÄÁÄÁÉÓ ÊÏÍ×ÉÓÊÀÝÉÀ, ÒÏÌËÄÁÓÀÝ ÓÀÉÍ×ÏÒÌÀÝÉÏ ÓÀÛÖÀËÄÁÀ ÉÚÄÍÄÁÓ ÉÍ×ÏÒÌÀÝÉÉÓ ÌÏÌÆÀÃÄÁÉÓÀ ÃÀ ÂÀÅÒÝÄËÄÁÉÓÀÈÅÉÓ. ÌÖáËÉ 28. ÐÀÓÖáÉÌÂÄÁËÏÁÉÓÀÂÀÍ ÂÀÈÀÅÉÓÖ×ËÄÁÉÓ ÛÄÌÈáÅÄÅÄÁÉ S
S
ÒÄÃÀØÔÏÒÓ (ÌÈÀÅÀÒ ÒÄÃÀØÔÏÒÓ), ÀÓÄÅÄ ÑÖÒÍÀËÉÓÔÓ ÀÒ ÄÊÉÓÒÄÁÀÈ sasamarTlo Jurnalistikis saxelmZRvanelo
S
ÐÀÓÖáÉÌÂÄÁËÏÁÀ ÀÒÓßÏÒÉ ÝÍÏÁÄÁÉÓ ÂÀÅÒÝÄËÄÁÉÓÀÈÅÉÓ: ÈÖ ÀÌ ÝÍÏÁÄÁÓ ÛÄÉÝÀÅÃÀ Ï×ÉÝÉÀËÖÒÉ ÉÍ×ÏÒÌÀÝÉÄÁÉ; ÈÖ ÉÓÉÍÉ ÌÉÙÄÁÖËÉÀ ÓÀÉÍ×ÏÒÌÀÝÉÏ ÓÀÀÂÄÍÔÏÄÁÉÓÀ ÀÍ ÓÀáÄËÌßÉ×Ï ÃÀ ÓÀÆÏÂÀÃÏÄÁÒÉÅÉ ÏÒÂÀÍÏÄÁÉÓ ÐÒÄÓÀÌÓÀáÖÒÄÁÉÓÀÂÀÍ; ÈÖ ÉÓÉÍÉ ÓÉÔÚÅÀ-ÓÉÔÚÅÉÈ ÉÌÄÏÒÄÁÄÍ ÓáÅÀÃÀÓáÅÀ Ï×ÉÝÉÀËÖÒ ÈÀÅÚÒÉËÏÁÄÁÆÄ ÐÀÓÖáÉÌÂÄÁÄË ÐÉÒÈÀ ÂÀÌÏÓÅËÄÁÓ; ÈÖ ÀÓÄÈÉ ÝÍÏÁÄÁÉ ÉÚÏ ÂÀÌÏÓÅËÄÁÛÉ, ÒÏÌËÄÁÉÝ ÄÈÄÒÛÉ ÂÀÅÉÃÀ ßÉÍÀÓßÀÒÉ ÜÀßÄÒÉÓ ÂÀÒÄÛÄ, ÀÍ ÔÄØÓÔÄÁÛÉ, ÒÏÌËÄÁÉÝ ÀÒ ÄØÅÄÃÄÁÀÒÄÁÀ ÒÄÃÀØÔÉÒÄÁÀÓ ÀÌ ÊÀÍÏÍÉÓ ÛÄÓÀÁÀÌÉÓÀÃ. ÌÖáËÉ 29. ÙÉÒÓÄÁÉÓ ÓÀÓÀÌÀÒÈËÏ ÑÖÒÍÀËÉÓÔÉÓ ÌÉÄÒ ÜÀÃÄÍÉËÉ ÉÓÄÈÉ ØÌÄÃÄÁÉÓÀÈÅÉÓ, ÒÏÌÄËÉÝ ÀÒ ÀÔÀÒÄÁÓ ÊÒÉÌÉÍÀËÖÒ áÀÓÉÀÈÓ, ÌÀÂÒÀÌ ÌÉÖÙÄÁÄËÉÀ ÄÈÉÊÖÒÉ ÈÅÀËÓÀÆÒÉÓÉÈ ÃÀ ÒÀÓÀÝ ÌÏäÚÅÀ ÈÅÉÈ ÑÖÒÍÀËÉÓÔÉÓ ÃÀ ÌÀÓÏÁÒÉÅÉ ÉÍ×ÏÒÌÀÝÉÉÓ ÓÀÛÖÀËÄÁÉÓ ÓÀÆÏÂÀÃÏÄÁÒÉÅÉ ÃÉÓÊÒÄÃÉÔÉÒÄÁÀ, ÉØÌÍÄÁÀ ÙÉÒÓÄÁÉÓ ÓÀÓÀÌÀÒÈËÏ. ÙÉÒÓÄÁÉÓ ÓÀÓÀÌÀÒÈËÏÓ ØÌÍÉÓ ÑÖÒÍÀËÉÓÔÈÀ ÊÀÅÛÉÒÉ ÀÍ ÍÄÁÉÓÌÉÄÒÉ ÌÀÓÏÁÒÉÅÉ ÉÍ×ÏÒÌÀÝÉÉÓ ÓÀÛÖÀËÄÁÉÓ ÊÏËÄØÔÉÅÉ (ÈÖ ßÀÒÌÏÉÛÅÀ ÛÉÍÀ ÊÏÍ×ËÉØÔÖÒÉ ÓÉÔÖÀÝÉÀ). ÙÉÒÓÄÁÉÓ ÓÀÓÀÌÀÒÈËÏÓ ÛÄÖÞËÉÀ ÃÀÀÚÄÍÏÓ ÐÒÏ×ÄÓÉÏÍÀËÉ ÑÖÒÍÀËÉÓÔÉÓ ÃÀÓãÉÓ ÓÀÊÉÈáÉ (ÂÀÊÉÝáÅÀ, ×ÖËÀÃÉ ãÀÒÉÌÀ, ÊÀÅÛÉÒÉÓ ßÄÅÒÏÁÉÓ ÃÒÏÄÁÉÈÉ ÛÄÜÄÒÄÁÀ ÀÍ ÂÀÒÉÝáÅÀ). 69
ÈÀÅÉ V ÓÀÄÒÈÀÛÏÒÉÓÏ ÈÀÍÀÌÛÒÏÌËÏÁÀ ÌÖáËÉ 30. ÓÀÄÒÈÀÛÏÒÉÓÏ áÄËÛÄÊÒÖËÄÁÄÁÉ ÃÀ ÛÄÈÀÍáÌÄÁÄÁÉ ÌÀÓÏÁÒÉÅÉ ÉÍ×ÏÒÌÀÝÉÉÓ ÓÀÛÖÀËÄÁÄÁÉÓ ÓÀÄÒÈÀÛÏÏÉÓÏ ÈÀÍÀÌÛÒÏÌËÏÁÀ áÏÒÝÉÄËÃÄÁÀ ÓÀØÀÒÈÅÄËÏÓ ÒÄÓÐÖÁËÉÊÉÓ ÌÉÄÒ ÃÀÃÄÁÖË ÓÀÄÒÈÀÛÏÒÉÓÏ áÄËÛÄÊÒÖËÄÁÉÈ ÓÀ×ÖÞÅÄËÆÄ. ÌÀÓÏÁÒÉÅÉ ÉÍ×ÏÒÌÀÝÉÉÓ ÓÀÛÖÀËÄÁÄÁÓ ÛÄÖÞËÉÀÈ ÃÀÃÏÍ ÛÄÈÀÍáÌÄÁÀÍÉ ÖÝáÏÄÈÉÓ ÌÏØÀËÀØÄÄÁÈÀÍ ÃÀ ÏÒÂÀÍÉÆÀÝÉÄÁÈÀÍ. ÈÖ, ÓÀØÀÒÈÅÄËÏÓ ÓÀÄÒÈÀÛÏÒÉÓÏ áÄËÛÄÊÒÖËÄÁÉÈ ÃÀÃÂÄÍÉËÉÀ ÀÌ ÊÀÍÏÍÉÈ ÂÀÈÅÀËÉÓßÉÍÄÁÖËÉ ÖÒÈÉÄÒÈÏÁÉÓ ßÄÓÒÉÂÉÓÀÂÀÍ ÂÀÍÓáÅÀÅÄÁÖËÉ ßÄÓÄÁÉ, ÐÒÉÏÒÉÔÄÔÉ ÄÍÉàÄÁÀ ÓÀÄÒÈÀÛÏÒÉÓÏ áÄËÛÄÊÒÖËÄÁÄÁÓ. ÓÀØÀÒÈÅÄËÏÓ ÌÏØÀËÀS
S
sasamarTlo Jurnalistikis saxelmZRvanelo
S
ØÄÄÁÓ Ö×ËÄÁÀ ÀØÅÈ ÌÉÉÙÏÍ ÉÍ×ÏÒÌÀÝÉÀ ÓÀÆÙÅÀÒÂÀÒÄÈÉÓ ßÚÀÒÏÄÁÉÃÀÍ (ÔÄËÄÅÉÆÉÀ, ÒÀÃÉÏ, ÐÒÄÓÀ, ßÉÂÍÄÁÉ, ÁÒÏÛÖÒÄÁÉ ÃÀ À.Û.). ÌÖáËÉ 31. ÓÀØÀÒÈÅÄËÏÛÉ ÖÝáÏÄËÉ ÑÖÒÍÀËÉÓÔÄÁÉÓ, ÓÀÆÙÅÀÒÂÀÒÄÈÉÓ ÓÀáÄËÌßÉ×Ï ÃÉÐËÏÌÀÔÖÒÉ ÃÀ ÓáÅÀ ßÀÒÌÏÌÀÃÂÄÍÄËÈÀ ÓÀÉÍ×ÏÒÌÀÝÉÏ ÓÀØÌÉÀÍÏÁÀ ÓÀØÀÒÈÅÄËÏÛÉ ÀÊÒÄÃÉÔÄÁÖËÉ ÖÝáÏÄËÉ ÊÏÒÄÓÐÏÍÃÄÍÔÄÁÉÓÀ ÃÀ ÖÝáÏÄÈÉÓ ÌÀÓÏÁÒÉÅÉ ÉÍ×ÏÒÌÀÝÉÉÓ ÓÀÛÖÀËÄÁÀÈÀ ÓáÅÀ ßÀÒÌÏÀÃÂÄÍËÏÁÄÁÉÓ ÓÀÌÀÒÈËÄÁÒÉÅ ÌÃÂÏÌÀÒÄÏÁÀÓÀ ÃÀ ÐÒÏ×ÄÓÉÖË ÓÀØÌÉÀÍÏÁÀÓ, ÀÂÒÄÈÅÄ ÓÀØÀÒÈÅÄËÏÛÉ ÃÉÐËÏÌÀÔÉÖÒÉ, ÓÀÊÏÍÓÖËÏ ÃÀ ÓáÅÀ Ï×ÉÝÉÀËÖÒÉ ßÀÒÌÏÌÀÃÂÄÍËÏÁÄÁÉÓ ÓÀÉÍ×ÏÒÌÀÝÉÏ ÓÀØÌÉÀÍÏÁÀÓ ÀßÄÓÒÉÂÄÁÓ ÓÀØÀÒÈÅÄËÏÓ ÊÀÍÏÍÌÃÄÁËÏÁÀ ÃÀ ÛÄÓÀÁÀÌÉÓÉ ÓÀÄÒÈÀÛÏÒÉÓÏ áÄËÛÄÊÒÖËÄÁÄÁÉ.
ÈÀÅÉ VI ÊÀÍÏÍÉÓ ÊÏÍÔÒÏËÉ ÃÀ ÂÀÍáÏÒÝÉÄËÄÁÀ ÌÖáËÉ 32. ÊÀÍÏÍÉÓ ÃÀÝÅÉÓÀ ÃÀ ÂÀÍáÏÒÝÉÄËÄÁÉÓ ÆÄÃÀÌáÄÃÅÄËÏÁÉÓ ÊÏÌÉÓÉÀ ÐÒÄÓÉÓÀ ÃÀ ÌÀÓÏÁÒÉÅÉ ÉÍ×ÏÒÌÀÝÉÉÓ ÓáÅÀ ÓÀÛÖÀËÄÁÄÁÉÓ ÛÄÓÀáÄÁ ÊÀÍÏÍÉÓ ÃÀÝÅÀÓÀ ÃÀ ÂÀÍáÏÒÝÉÄËÄÁÀÓ ÆÄÃÀÌáÄÃÅÄËÏÁÀÓ ÖßÄÅÓ ÓÀØÀÒÈÅÄËÏÓ ÒÄÓÐÖÁËÉÊÉÓ ÖÆÄÍÀÄÓÉ ÓÀÁàÏÓ ÛÄÓÀÁÀÌÉÓÉ ÊÏÌÉÓÉÀ.
70
S
S sasamarTlo Jurnalistikis saxelmZRvanelo
S
damateba 7:
zogadi administraciuli kodeqsi
ÈÀÅÉ III ÉÍ×ÏÒÌÀÝÉÉÓ ÈÀÅÉÓÖ×ËÄÁÀ ÌÖáËÉ 27. ÔÄÒÌÉÍÈÀ ÂÀÍÌÀÒÔÄÁÀ ÀÌ ÈÀÅÛÉ ÂÀÌÏÚÄÍÄÁÖË ÔÄÒÌÉÍÄÁÓ ÀÌ ÈÀÅÉÓ ÌÉÆÍÄÁÉÓÀÈÅÉÓ ÀØÅÈ ÛÄÌÃÄÂÉ ÌÍÉÛÅÍÄËÏÁÀ: À) ÓÀãÀÒÏ ÃÀßÄÓÄÁÖËÄÁÀ – ÓÀáÄËÌßÉ×Ï ÀÍ ÈÅÉÈÌÌÀÒÈÅÄËÏÁÉÓ ÏÒÂÀÍÏ ÀÍ ÃÀßÄÓÄÁÖËÄÁÀ, ÀÂÒÄÈÅÄ ÐÉÒÉ, ÒÏÌÄËÉÝ ÊÀÍÏÍÌÃÄÁËÏÁÉÓ ÀÍ áÄËÛÄÊÒÖËÄÁÉÓ ÓÀ×ÖÞÅÄËÆÄ ÓÀãÀÒÏ ÃÀßÄÓÄÁÖËÄÁÉÓ ÓÀáÄËÉÈ ÀÓÒÖËÄÁÓ ÊÀÍÏÍÉÈ ÂÀÍÓÀÆÙÅÒÖË Ö×ËÄÁÀÌÏÓÉËÄÁÄÁÓ; ÓÀãÀÒÏ ÓÀÌÀÒÈËÉÓ ÉÖÒÉÃÉÖËÉ ÐÉÒÉ, ÀÂÒÄÈÅÄ ÊÄÒÞÏ ÓÀÌÀÒÈËÉÓ ÉÖÒÉÃÉÖËÉ ÐÉÒÉ, ÒÏÌÄËÉÝ ÃÀ×ÉÍÀÍÓÄÁÀÓ ÉÙÄÁÓ ÓÀáÄËÌßÉ×Ï ÁÉÖãÄÔÉÓ ÓÀáÓÒÄÁÉÃÀÍ; Á) ÊÏËÄÂÉÖÒÉ ÓÀãÀÒÏ ÃÀßÄÓÄÁÖËÄÁÀ – ÓÀãÀÒÏ ÃÀßÄÓÄÁÖËÄÁÀ, ÒÏÌËÉÓ áÄËÌÞÙÅÀÍÄËÉ ÀÍ ÓÀÈÀÈÁÉÒÏ ÏÒÂÀÍÏ ÄÒÈÆÄ ÌÄÔÉ ÓÀãÀÒÏ ÌÏáÄËÉÓÀÂÀÍ ÛÄÃÂÄÁÀ ÃÀ ÒÏÌÄËÛÉÝ ÂÀÃÀßÚÅÄÔÉËÄÁÄÁÓ ÄÒÈÆÄ ÌÄÔÉ ÓÀãÀÒÏ ÌÏáÄËÄ ÄÒÈÏÁËÉÅÀà ÉÙÄÁÓ ÀÍ ÀÌÆÀÃÄÁÓ; Â) ÊÏËÄÂÉÖÒÉ ÓÀãÀÒÏ ÃÀßÄÓÄÁÖËÄÁÉÓ ßÄÅÒÉ – ÓÀãÀÒÏ ÌÏáÄËÄ, ÒÏÌÄËÉÝ áÌÉÓ Ö×ËÄÁÉÈ ÌÏÍÀßÉËÄÏÁÓ ÊÏËÄÂÉÖÒÉ ÓÀãÀÒÏ ÃÀßÄÓÄÁÖËÄÁÉÓ ÌÉÄÒ ÂÀÃÀßÚÅÄÔÉËÄÁÉÓ ÌÉÙÄÁÀÛÉ ÀÍ ÌÏÌÆÀÃÄÁÀÛÉ; Ã) ÈÀÍÀÌÃÄÁÏÁÉÓ ÐÉÒÉ – “ÓÀãÀÒÏ ÓÀÌÓÀáÖÒÛÉ ÉÍÔÄÒÄÓÈÀ ÛÄÖÈÀÅÓÄÁËÏÁÉÓÀ ÃÀ ÊÏÒÖ×ÝÉÉÓ ÛÄÓÀáÄÁ” ÓÀØÀÒÈÅÄËÏÓ ÊÀÍÏÍÉÓ ÌÄ-2 ÌÖáËÉÈ ÂÀÈÅÀËÉÓßÉÍÄÁÖËÉ ÈÀÍÀÌÃÄÏÁÉÓ ÐÉÒÉ;
71
Ä) ÓáÃÏÌÀ – ÓÀãÀÒÏ ÃÀßÄÓÄÁÖËÄÁÉÓ ÓÀáÄËÉÈ ÂÀÃÀßÚÅÄÔÉËÄÁÉÓ ÌÉÙÄÁÉÓ ÀÍ ÀÌ ÂÀÃÀßÚÅÄÔÉËÄÁÉÓ ÌÏÌÆÀÃÄÁÉÓ ÌÉÆÍÉÈ ÃÀßÄÓÄÁÖËÄÁÉÓ ßÄÅÒÈÀ ÌÉÄÒ ÓÀÊÉÈáÉÓ ÂÀÍáÉËÅÀ; Å) ÂÀÌÏØÅÄÚÍÄÁÀ – ÊÀÍÏÍÉÈ ÃÀÃÂÄÍÉËÉ ßÄÓÉÈ ÓÀãÀÒÏ ÒÄÄÓÔÒÛÉ ÓÀãÀÒÏ ÉÍ×ÏÒÌÀÝÉÉÓ ÛÄÔÀÍÀ ÃÀ ÓÀãÀÒÏ ÉÍ×ÏÒÌÀÝÉÉÓ ÓÀÆÏÂÀÃÏÄÁÉÓÀÈÅÉÓ áÄËÌÉÓÀßÅÃÏÌÏÁÉÓ ÖÆÒÖÍÅÄËÚÏ×À; Æ) ÓÀãÀÒÏ ÌÏÍÀÝÄÌÈÀ ÁÀÆÀ – ÓÀãÀÒÏ ÃÀßÄÓÄÁÖËÄÁÉÓ ÀÍ ÓÀãÀÒÏ ÌÏáÄËÉÓ ÌÉÄÒ ÓÉÓÔÄÌÖÒÀà ÛÄÂÒÏÅÄÁÖËÉ, ÃÀÌÖÛÀÅÄÁÖËÉ ÃÀ ÛÄÍÀáÖËÉ ÌÏÍÀÝÄÌÄÁÉ;
S
sasamarTlo Jurnalistikis saxelmZRvanelo
S
È) ÐÄÒÓÏÍÀËÖÒÉ ÌÏÍÀÝÄÌÄÁÉ – ÓÀãÀÒÏ ÉÍ×ÏÒÌÀÝÉÀ, ÒÏÌÄËÉÝ ÐÉÒÉÓ ÉÃÄÍÔÉ×ÉÊÀÝÉÉÓ ÛÄÓÀÞËÄÁËÏÁÀÓ ÉÞËÄÅÀ;
S
É) ÀÙÌÀÓÒÖËÄÁÄËÉ ÐÒÉÅÉËÄÂÉÀ – ÓÀãÀÒÏ ÃÀßÄÓÄÁÖËÄÁÄÁÉÓÀ ÃÀ ÓÀãÀÒÏ ÌÏáÄËÄÄÁÉÓ ÂÀÈÀÅÉÓÖ×ËÄÁÀ ÀÌ ÈÀÅÉÈ ÂÀÈÅÀËÉÓßÉÍÄÁÖËÉ ÌÏÅÀËÄÏÁÄÁÉÓÀÂÀÍ. ÌÖáËÉ 28. ÓÀãÀÒÏ ÉÍ×ÏÒÌÀÝÉÉÓ áÄËÌÉÓÀßÅÃÏÌÏÁÀ ÓÀãÀÒÏ ÉÍ×ÏÒÌÀÝÉÀ ÙÉÀÀ ÂÀÒÃÀ ÓÀÊÀÍÏÍÌÃÄÁËÏ ÀØÔÉÈ ÂÀÈÅÀËÉÓßÉÍÄÁÖËÉ ÛÄÌÈáÅÄÅÄÁÉÓÀ, ÀÍÃÀ, ÒÏÃÄÓÀÝ ÙÉÀÏÁÀ ÀÛÊÀÒÀà ÃÀ ÂÀÒÃÀÖÅËÀà ÀÒÓÄÁÉÈ ÆÉÀÍÓ ÌÉÀÚÄÍÄÁÓ: À) ÄÒÏÅÍÖË ÖÓÀ×ÒÈáÏÄÁÀÓ, ÌÀÂÒÀÌ ÌáÏËÏà ÉÌ ÛÄÌÈáÅÄÅÀÛÉ, ÈÖ ÀÒÓÄÁÏÁÓ ÓÀ×ÖÞÅËÉÀÍÉ ÅÀÒÀÖÃÉ, ÒÏÌ ÌÉÓÉ ÂÀÌáÄËÀ ÃÀÄÌÖØÒÄÁÀ ÃÀÂÄÂÌÉËÉ ÀÍ ÂÀÍáÏÒÝÉÄËÄÁÉÓ ÐÒÏÝÄÓÛÉ ÌÚÏ×É ÓÀÌáÄÃÒÏ, ÓÀÃÀÆÅÄÒÅÏ ÀÍ ÃÉÐËÏÌÀÔÉÖÒ ØÌÄÃÄÁÀÈÀ ÂÀÍáÏÒÝÉÄËÄÁÀÓ ÃÀ ÌÀÈ ÌÏÍÀßÉËÄÈÀ ×ÉÆÉÊÖÒ ÖÓÀ×ÒÈáÏÄÁÀÓ; Á) ÓÉÓáËÉÓ ÓÀÌÀÒÈËÉÓ ÃÀÍÀÛÀÖËÉÓ ÂÀÌÏÞÉÄÁÀÓ, ÉÌ ÛÄÌÈáÅÄÅÀÛÉ, ÈÖ ÀÒÓÄÁÏÁÓ ÓÀ×ÖÞÅËÉÀÍÉ ÅÀÒÀÖÃÉ, ÒÏÌ ÌÉÓÉ ÂÀÌáÄËÀ ÓÀ×ÒÈáÄÓ ÛÄÖØÌÍÉÓ ÓÀÌÀÒÈÀËÃÀÌÝÀÅÉ ÀÍ ÓÀÃÀÆÅÄÒÅÏ ÓÀÌÓÀáÖÒÄÁÉÓ ÊÏÍ×ÉÃÄÍÝÉÀËÖÒÉ ßÚÀÒÏÄÁÉÓ ÉÃÄÍÔÉ×ÉÝÉÒÄÁÀÓ, áÄËÓ ÛÄÖÛËÉÓ ÃÀÍÀÛÀÖËÉÓ ÈÀÅÉÃÀÍ ÀÝÉËÄÁÀÓ, ÂÀÌÏÅËÄÍÀÓ, ÀÙÊÅÄÈÀÓÀ ÃÀ ÃÀÌÍÀÛÀÅÉÓ ÐÀÓÖáÉÓÂÄÁÀÛÉ ÌÉÝÄÌÀÓ, ÓÀ×ÒÈáÄÓ ÛÄÖØÌÍÉÓ ÍÄÁÉÓÌÉÄÒÉ ÐÉÒÉÓ ÓÉÝÏÝáËÄÓÀ ÃÀ ×ÉÆÉÊÖÒ ÖÓÀ×ÒÈáÏÄÁÀÓ ÀÍ ÛÄËÀáÀÅÓ ÄàÅÌÉÔÀÍÉËÉÓ ÀÍ ÁÒÀËÃÄÁÖËÉÓ Ö×ËÄÁÀÓ ÂÀÌÏÞÉÄÁÉÓ ÓÀÉÃÖÌËÏÄÁÀÆÄ, ÂÀÒÃÀ ÉÌ ÛÄÌÈáÅÄÅÉÓÀ, ÒÏÝÀ ÂÀÌÏÔÀÍÉËÉÀ ÃÀÃÂÄÍÉËÄÁÀ ÀÌ ÄàÅÌÉÔÀÍÉËÉÓ ÀÍ ÁÒÀËÃÄÁÖËÉÓ ÞÄÁÍÉÓ ÛÄÓÀáÄÁ. ÌÖáËÉ 29. ÀÙÌÀÓÒÖËÄÁÄËÉ ÐÒÉÅÉËÄÂÉÀ ÈÀÍÀÌÃÄÁÏÁÉÓ ÐÉÒÉÓ ÌÉÄÒ ÂÀÃÀßÚÅÄÔÉËÄÁÀÈÀ ÌÏÌÆÀÃÄÁÉÓ ÐÒÏÝÄÓÛÉ ÌÏÍÀßÉËÄ ÓáÅÀ ÓÀãÀÒÏ ÌÏáÄËÄÈÀ ÅÉÍÀÏÁÀ ÃÀÝÖËÉÀ ÂÀÌáÄËÉÓÀÂÀÍ ÀÙÌÀÓÒÖËÄÁÄËÉ ÐÒÉÅÉËÄÂÉÉÈ.
72
ÌÖáËÉ 30. ÂÀÃÀßÚÅÄÔÉËÄÁÀ ÓÀãÀÒÏ ÉÍ×ÏÒÌÀÝÉÉÓ ÂÀÓÀÉÃÖÌËÏÄÁÉÓ ÛÄÓÀáÄÁ ÂÀÃÀßÚÅÄÔÉËÄÁÀ ÓÀãÀÒÏ ÉÍ×ÏÒÌÀÝÉÉÓ ÂÀÓÀÉÃÖÌËÏÄÁÉÓ ÛÄÓÀáÄÁ ÛÄÉÞËÄÁÀ ÌÉÙÄÁÖË ÉØÍÄÓ ÉÌ ÛÄÌÈáÅÄÅÀÛÉ, ÈÖ ÊÀÍÏÍÉ ÀßÄÓÄÁÓ ÌÉÓÉ ÂÀÌáÄËÉÓÀÂÀÍ ÃÀÝÅÉÓ ÐÉÒÃÀÐÉÒ ÌÏÉÈáÏÅÍÀÓ, ÀÃÂÄÍÓ ÉÍ×ÏÒÌÀÝÉÉÓ ÂÀÌáÄËÉÓÀÂÀÍ ÃÀÝÅÉÓ ÊÏÍÊÒÄÔÖË ÊÒÉÔÄÒÉÖÌÄÁÓ ÃÀ ÛÄÉÝÀÅÓ ÓÀÉÃÖÌËÏà ÃÀÓÀÝÀÅÉ ÉÍ×ÏÒÌÀÝÉÉÓ ÀÌÏÌßÖÒÀÅ ÜÀÌÏÍÀÈÅÀËÓ.
S
S sasamarTlo Jurnalistikis saxelmZRvanelo
S
ÌÖáËÉ 31. ÓÀãÀÒÏ ÉÍ×ÏÒÌÀÝÉÉÓ ÂÀÓÀÉÃÖÌËÏÄÁÉÓ ÅÀÃÉÓ ÂÀÂÒÞÄËÄÁÀ ÂÀÃÀßÚÅÄÔÉËÄÁÀ ÓÀãÀÒÏ ÉÍ×ÏÒÌÀÝÉÉÓ ÂÀÓÀÉÃÖÌËÏÄÁÉÓ ÀÍ ÌÉÓÉ ÅÀÃÉÓ ÂÀÂÒÞÄËÄÁÉÓ ÛÄÓÀáÄÁ, ÂÀÒÃÀ ÓÀÊÀÍÏÍÌÃÄÁËÏ ÀØÔÉÈ ÃÀÃÂÄÍÉËÉ ÛÄÌÈáÅÄÅÄÁÉÓÀ, ÛÄÉÞËÄÁÀ ÌÉÙÄÁÖË ÉØÍÄÓ ÀÒÀ ÖÌÄÔÄÓ 5 ßËÉÓ ÅÀÃÉÈ. ÂÀÃÀßÚÅÄÔÉËÄÁÀ ÓÀãÀÒÏ ÉÍ×ÏÒÌÀÝÉÉÓ ÂÀÓÀÉÃÖÌËÏÄÁÉÓ, ÅÀÃÉÓ ÂÀÂÒÞÄËÄÁÉÓ, ÀÂÒÄÈÅÄ ÐÄÒÓÏÍÀËÖÒ ÌÏÍÀÝÄÌÈÀ ÛÄÂÒÏÅÄÁÉÓÀ ÃÀ ÃÀÌÖÛÀÅÄÁÉÓ ÛÄÓÀáÄÁ ÖÍÃÀ ÂÀÌÏØÅÄÚÍÃÄÓ ÌÀÈÉ ÌÉÙÄÁÉÃÀÍ 3 ÃÙÉÓ ÅÀÃÀÛÉ. ÌÖáËÉ 32. ÓáÃÏÌÀÈÀ ÓÀãÀÒÏÏÁÀ ÈÉÈÏÄÖËÉ ÊÏËÄÂÉÖÒÉ ÓÀãÀÒÏ ÃÀßÄÓÄÁÖËÄÁÀ ÅÀËÃÄÁÖËÉÀ ÙÉÀà ÃÀ ÓÀãÀÒÏà ßÀÒÌÀÒÈÏÓ ÈÀÅÉÓÉ ÓáÃÏÌÄÁÉ, ÂÀÒÃÀ ÀÌ ÊÏÃÄØÓÉÓ 28-Ä ÌÖáËÉÈ ÂÀÈÅÀËÉÓßÉÍÄÁÖËÉ ÛÄÌÈáÅÄÅÄÁÉÓÀ. ÌÖáËÉ 33. ÓÀÉÃÖÌËÏ ÉÍ×ÏÒÌÀÝÉÉÓ ÂÀÌÏØÅÄÚÍÄÁÉÓ ßÄÓÉ ÓÀÉÃÖÌËÏÄÁÀÓ ÌÉÊÖÈÅÍÄÁÖËÉ ÉÍ×ÏÒÌÀÝÉÉÓ ÀÌÏÙÄÁÉÓ ÛÄÌÃÄ ÓÀÉÃÖÌËÏ ÓÀãÀÒÏ ÉÍ×ÏÒÌÀÝÉÉÓ, ÀÂÒÄÈÅÄ ÊÏËÄÂÉÖÒÉ ÓÀãÀÒÏ ÃÀßÄÓÄÁÖËÄÁÉÓ ÃÀáÖÒÖËÉ ÓáÃÏÌÉÓ ÏØÌÉÓ ÂÏÍÉÅÒÖË ×ÀÒÂËÄÁÛÉ ÂÀÌÏÝÀËÊÄÅÄÁÀÃÉ ÍÄÁÉÓÌÉÄÒÉ ÍÀßÉËÉ ÖÍÃÀ ÂÀÌÏØÅÄÚÍÃÄÓ. ÌÖáËÉ 34. ÓÀãÀÒÏ ÃÀßÄÓÄÁÖËÄÁÉÓ ÃÀáÖÒÖËÉ ÓáÃÏÌÀ ÊÏËÄÂÉÖÒÉ ÓÀãÀÒÏ ÃÀßÄÓÄÁÖËÄÁÀ ÅÀËÃÄÁÖËÉÀ ÄÒÈÉ ÊÅÉÒÉÈ ÀÃÒÄ ÓÀãÀÒÏà ÂÀÌÏÀÝáÀÃÏÓ ÌÏÌÀÅÀËÉ ÓáÃÏÌÉÓ, ÀÂÒÄÈÅÄ ÌÉÓÉ ÜÀÔÀÒÄÁÉÓ ÀÃÂÉËÉÓ, ÃÒÏÉÓ, ÃÙÉÓ ßÄÓÒÉÂÉÓ ÈÀÏÁÀÆÄ, áÏËÏ ÛÄÓÀÁÀÌÉÓÉ ÂÀÃÀßÚÅÄÔÉËÄÁÉÓ ÌÉÙÄÁÉÓÀÓ – ÌÉÓÉ ÃÀáÖÒÅÉÓ ÛÄÓÀáÄÁ. ÓáÃÏÌÉÓ ÜÀÔÀÒÄÁÉÓ ÀÃÂÉËÉÓ, ÃÒÏÉÓÀ ÃÀ ÃÙÉÓ ßÄÓÒÉÂÉÓ ÛÄÝÅËÀ ÃÀÖÚÏÅÍÄÁËÉÅ ÖÍÃÀ ÂÀÌÏÝáÀÃÃÄÓ. ÊÏËÄÂÉÖÒÉ ÓÀãÀÒÏ ÃÀßÄÓÄÁÖËÄÁÀ ÅÀËÃÄÁÖËÉÀ ÂÀÌÏÀØÅÄÚÍÏÓ ÓáÃÏÌÉÓ ÃÀáÖÒÅÉÓ ÛÄÓÀáÄÁ ÂÀÃÀßÚÅÄÔÉËÄÁÉÓ ÌÉÓÀÙÄÁÀà ÂÀÌÀÒÈÖËÉ ÓÀáÄËÏÁÉÈÉ ÊÄÍàÉÓÚÒÉÓ ÛÄÃÄÂÄÁÉ ÃÀ ÂÀÃÀßÚÅÄÔÉËÄÁÉÓ ÏØÌÉ.
73
ÌÖáËÉ 35. ÓÀãÀÒÏ ÒÄÄÓÔÒÉ ÓÀãÀÒÏ ÃÀßÄÓÄÁÖËÄÁÀ ÅÀËÃÄÁÖËÉÀ ÛÄÉÔÀÍÏÓ ÀÌ ÃÀßÄÓÄÁÖËÄÁÀÛÉ ÀÒÓÄÁÖËÉ ÓÀãÀÒÏ ÉÍ×ÏÒÌÀÝÉÀ ÓÀãÀÒÏ ÒÄÄÓÔÒÛÉ. ÓÀãÀÒÏ ÒÄÄÓÔÒÛÉ ÛÄÔÀÍÉËÉ ÖÍÃÀ ÉØÍÄÓ ÓÀãÀÒÏ ÉÍ×ÏÒÌÀÝÉÀÆÄ ÌÉÈÉÈÄÁÀ ÌÉÓÉ ÌÉÙÄÁÉÃÀÍ, ÛÄØÌÍÉÃÀÍ, ÃÀÌÖÛÀÅÄÁÉÃÀÍ ÀÍ ÂÀÌÏÝÄÌÉÃÀÍ 2 ÃÙÉÓ ÅÀÃÀÛÉ ÓÀãÀÒÏ ÉÍ×ÏÒÌÀÝÉÉÓ ÃÀÓÀáÄËÄÁÉÓ, ÌÉÙÄÁÉÓ ÈÀÒÉÙÉÓ, ÉÌ ×ÉÆÉÊÖÒÉ ÀÍ ÉÖÒÉÃÉÖËÉ ÐÉÒÉÓ, ÓÀãÀÒÏ ÌÏáÄËÉÓ, ÓÀãÀÒÏ ÃÀßÄÓÄÁÖËÄÁÉÓ ÃÀÓÀáÄËÄÁÉÓ ÌÉÈÉÈÄÁÉÈ, ÒÏÌËÉÓÂÀÍÀÝ ÛÄÌÏÅÉÃÀ ÀÍ ÒÏÌÄËÓÀÝ ÂÀÄÂÆÀÅÍÀ ÄÓ ÉÍ×ÏÒÌÀÝÉÀ. S
S
sasamarTlo Jurnalistikis saxelmZRvanelo
S
ÌÖáËÉ 36. ÓÀãÀÒÏ ÉÍ×ÏÒÌÀÝÉÉÓ áÄËÌÉÓÀßÅÃÏÌÏÁÉÓ ÖÆÒÖÍÅÄËÚÏ×À ÓÀãÀÒÏ ÃÀßÄÓÄÁÖËÄÁÀ ÅÀËÃÄÁÖËÉÀ ÃÀÀÃÂÉÍÏÓ ÓÀãÀÒÏ ÉÍ×ÏÒÌÀÝÉÉÓ áÄËÌÉÓÀßÅÃÏÌÏÁÉÓ ÖÆÒÖÍÅÄËÚÏ×ÀÆÄ ÐÀÓÖáÉÓÌÂÄÁÄËÉ ÓÀãÀÒÏ ÌÏáÄËÄ. ÌÖáËÉ 37. ÓÀãÀÒÏ ÉÍ×ÏÒÌÀÝÉÉÓ ÌÏÈáÏÅÍÀ ÚÅÄËÀÓ ÀØÅÓ Ö×ËÄÁÀ ÌÏÉÈáÏÅÏÓ ÓÀãÀÒÏ ÉÍ×ÏÒÌÀÝÉÀ ÌÉÓÉ ×ÉÆÉÊÖÒÉ ×ÏÒÌÉÓÀ ÃÀ ÛÄÍÀáÅÉÓ ÌÃÂÏÌÀÒÄÏÁÉÓ ÌÉÖáÄÃÀÅÀà ÃÀ ÀÉÒÜÉÏÓ ÓÀãÀÒÏ ÉÍ×ÏÒÌÀÝÉÉÓ ÌÉÙÄÁÉÓ ×ÏÒÌÀ, ÈÖ ÉÂÉ ÓáÅÀÃÀÓáÅÀ ÓÀáÉÈ ÀÒÓÄÁÏÁÓ, ÀÂÒÄÈÅÄ ÂÀÄÝÍÏÓ ÉÍ×ÏÒÌÀÝÉÀÓ ÃÄÃÀÍÛÉ. ÈÖ ÀÒÓÄÁÏÁÓ ÃÄÃÍÉÓ ÃÀÆÉÀÍÄÁÉÓ ÓÀ×ÒÈáÄ, ÓÀãÀÒÏ ÃÀßÄÓÄÁÖËÄÁÀ ÅÀËÃÄÁÖËÉÀ ÖÆÒÖÍÅÄËÚÏÓ ÆÄÃÀÌáÄÃÅÄËÏÁÉÓ ØÅÄÛ ÌÉÓÉ ÂÀÝÍÏÁÉÓ ÛÄÓÀÞËÄÁËÏÁÀ. ÌÖáËÉ 38. ÓÀãÀÒÏ ÉÍ×ÏÒÌÀÝÉÉÓ ÀÓËÉÓ áÄËÌÉÓÀßÅÃÏÌÏÁÀ ÓÀãÀÒÏ ÃÀßÄÓÄÁÖËÄÁÀ ÅÀËÃÄÁÖËÉÀ ÖÆÒÖÍÅÄËÚÏÓ ÓÀãÀÒÏ ÉÍ×ÏÒÌÀÝÉÉÓ ÀÓËÄÁÉÓ áÄËÌÉÓÀßÅÃÏÌÏÁÀ. ÃÀÖÛÅÄÁÄËÉÀ ÃÀßÄÓÃÄÓ ÒÀÉÌÄ ÓÀáÉÓ ÓÀ×ÀÓÖÒÉ ÓÀãÀÒÏ ÉÍ×ÏÒÌÀÝÉÉÓ ÂÀÝÄÌÉÓÀÈÅÉÓ, ÂÀÒÃÀ ÀÓËÉÓ ÂÀÃÀÙÄÁÉÓÀÈÅÉÓ ÀÖÝÉËÄÁÄËÉ ÈÀÍáÉÓ ÀÍÀÆÙÀÖÒÄÁÉÓÀ. ÌÖáËÉ 39. ÐÄÒÓÏÍÀËÖÒÉ ÉÍ×ÏÒÌÀÝÉÉÓ áÄËÌÉÓÀßÅÃÏÌÏÁÀ ÐÉÒÓ ÀÒ ÛÄÉÞËÄÁÀ ÖÀÒÉ ÄÈØÅÀÓ ÉÌ ÓÀãÀÒÏ ÉÍ×ÏÒÌÀÝÉÉÓ ÂÀÝÄÌÀÆÄ, ÒÏÌÄËÉÝ ÉÞËÄÅÀ ÀÌ ÐÉÒÉÓ ÉÃÄÍÔÉ×ÉÝÉÒÄÁÉÓ ÛÄÓÀÞËÄÁËÏÁÀÓ ÃÀ ÀÌ ÊÏÃÄØÓÉÓ ÈÀÍÀáÌÀà ÓáÅÀ ÐÉÒÄÁÉÓÀÈÅÉÓ áÄËÌÉÓÀßÅÃÏÌÉ ÀÒ ÖÍÃÀ ÉÚÏÓ. ÐÉÒÓ ÀØÅÓ Ö×ËÄÁÀ ÂÀÄÝÍÏÓ ÌÉÓ ÛÄÓÀáÄÁ ÓÀãÀÒÏ ÃÀßÄÓÄÁÖËÄÁÀÛÉ ÀÒÓÄÁÖË ÐÄÒÓÏÍÀËÖÒ ÌÏÍÀÝÄÌÄÁÓ ÃÀ ÖÓÀÓÚÉÃËÏà ÌÉÉÙÏÓ ÀÌ ÌÏÍÀÝÄÌÄÁÉÓ ÀÓËÄÁÉ. 74
ÌÖáËÉ 40. ÂÀÃÀßÚÅÄÔÉËÄÁÀ ÓÀãÀÒÏ ÉÍ×ÏÒÌÀÝÉÉÓ ÂÀÝÄÌÉÓ ÀÍ ÂÀÝÄÌÀÆÄ ÖÀÒÉÓ ÈØÌÉÓ ÛÄÓÀáÄÁ 1. ÓÀãÀÒÏ ÃÀßÄÓÄÁÖËÄÁÀ ÅÀËÃÄÁÖËÉÀ ÌÉÉÙÏÓ ÂÀÃÀßÚÅÄÔÉËÄÁÀ ÓÀãÀÒÏ ÉÍ×ÏÒÌÀÝÉÉÓ ÂÀÝÄÌÉÓ ÀÍ ÂÀÝÄÌÀÆÄ ÖÀÒÉÓ ÈØÌÉÓ ÛÄÓÀáÄÁ ÃÀÖÚÏÅÍÄÁËÉÅ ÀÍ ÀÒÀ ÖÂÅÉÀÍÄÓ 10 ÃÙÉÓÀ, ÈÖ ÓÀãÀÒÏ ÉÍ×ÏÒÌÀÝÉÉÓ ÌÏÈáÏÅÍÀÆÄ ÐÀÓÖáÉÓ ÂÀÝÄÌÀ ÌÏÉÈáÏÅÓ: À) ÓáÅÀ ÃÀÓÀáËÄÁÖË ÐÖÍØÔÛÉ ÀÒÓÄÁÖËÉ ÌÉÓÉ ÓÔÒÖØÔÖÒÖËÉ ØÅÄÃÀÍÀÚÏ×ÉÃÀÍ ÀÍ ÓáÅÀ ÓÀãÀÒÏ ÃÀßÄÓÄÁÖËÄÁÉÃÀÍ ÉÍ×ÏÒÌÀÝÉÉÓ ÌÏÞÉÄÁÀÓÀ ÃÀ ÃÀÌÖÛÀÅÄÁÀÓ; Á) ÌÍÉÛÅÍÄËÏÅÀÍÉ ÌÏÝÖËÏÁÉÓ ÄÒÈÌÀÍÄÈÈÀÍ ÃÀÖÊÀÅÛÉÒÄÁÄËÉ ÝÀËÊÄÖËÉ ÃÏÊÖÌÄÍÔÄÁÉÓ ÌÏÞÉÄÁÀÓÀ ÃÀ ÃÀÌÖÛÀÅÄÁÀÓ; S
S sasamarTlo Jurnalistikis saxelmZRvanelo
S
Â) ÌÏÈáÏÅÍÉÓ ÈÀÏÁÀÆÄ ÃÀÃÄÁÉÈÉ ÀÍ ÖÀÒÚÏ×ÉÈÉ ÂÀÃÀßÚÅÄÔÉËÄÁÉÓ ÌÉÙÄÁÉÈ ÃÀÉÍÔÄÒÄÓÄÁÖË, ÓáÅÀ ÃÀÓÀáËÄÁÖË ÐÖÍØÔÛÉ ÀÒÓÄÁÖË ÌÉÓ ÓÔÒÖØÔÖÒÖË ØÅÄÃÀÍÀÚÏ×ÈÀÍ ÀÍ ÓáÅÀ ÓÀãÀÒÏ ÃÀßÄÓÄÁÖËÄÁÀÓÈÀÍ ÊÏÍÓÖËÔÀÝÉÀÓ. 2. ÓÀãÀÒÏ ÃÀßÄÓÄÁÖËÄÁÀ ÅÀËÃÄÁÖËÉÀ ÀÝÍÏÁÏÓ ÂÀÍÌÝáÀÃÄÁÄËÓ ÌÉÙÄÁÖËÉ ÂÀÃÀßÚÅÄÔÉËÄÁÉÓ, ÌÉÓÉ ÓÀ×ÖÞÅËÉÓ ÃÀ ÛÄÓÀÁÀÌÉÓÉ ÍÏÒÌÀÔÉÖËÉ ÀØÔÉÓ ÛÄÓÀáÄÁ. ÌÖáËÉ 41. ÓÀãÀÒÏ ÉÍ×ÏÒÌÀÝÉÉÓ ÂÀÝÄÌÀÆÄ ÖÀÒÉÓ ÈØÌÀ ÓÀãÀÒÏ ÉÍ×ÏÒÌÀÝÉÉÓ ÂÀÝÄÌÀÆÄ ÖÀÒÉÓ ÈØÌÉÓ, ÀÂÒÄÈÅÄ ÊÏËÄÂÉÖÒÉ ÓÀãÀÒÏ ÃÀßÄÓÄÁÖËÄÁÉÓ ÓáÃÏÌÉÓ ÃÀáÖÒÅÉÓ ÛÄÌÈáÅÄÅÀÛÉ ÓÀãÀÒÏ ÃÀßÄÓÄÁÖËÄÁÀ ÅÀËÃÄÁÖËÉÀ ÂÀÃÀßÚÅÄÔÉËÄÁÉÓ ÌÉÙÄÁÉÃÀÍ 3 ÃÙÉÓ ÅÀÃÀÛÉ ÐÉÒÓ ßÄÒÉËÏÁÉÈ ÂÀÍÖÌÀÒÔÏÓ ÌÉÓÉ Ö×ËÄÁÄÁÉ ÃÀ ÂÀÓÀÜÉÅÒÄÁÉÓ ÐÒÏÝÄÃÖÒÀ, ÀÓÄÅÄ ÌÉÖÈÉÈÏÓ ÉÓ ÓÔÒÖØÔÖÒÖËÉ ØÅÄÃÀÍÀÚÏ×É ÀÍ ÓÀãÀÒÏ ÃÀßÄÓÄÁÖËÄÁÀ, ÒÏÌÄËÈÀÍÀÝ ßÀÒÌÏÄÁÃÀ ÊÏÍÓÖËÔÀÝÉÀ ÉÍ×ÏÒÌÀÝÉÉÓ ÂÀÝÄÌÀÆÄ ÖÀÒÉÓ ÈØÌÉÓ ÂÀÃÀßÚÅÄÔÉËÄÁÉÓ ÌÉÙÄÁÉÓÀÓ. ÌÖáËÉ 42. ÉÍ×ÏÒÌÀÝÉÀ, ÒÏÌËÉÓ ÂÀÓÀÉÃÖÌËÏÄÁÀ ÃÀÖÛÅÄÁÄËÉÀ ÚÅÄËÀÓ ÀØÅÓ Ö×ËÄÁÀ ÉÝÏÃÄÓ: À) ÉÍ×ÏÒÌÀÝÉÀ ÂÀÒÄÌÏÓ ÛÄÓÀáÄÁ, ÀÂÒÄÈÅÄ ÌÏÍÀÝÄÌÄÁÉ ÉÌ ÓÀÛÉÛÒÏÄÁÉÓ ÈÀÏÁÀÆÄ, ÒÏÌÄËÉÝ ÄÌÖØÒÄÁÀ ÌÀÈ ÓÉÝÏÝáËÄÓ ÀÍ ãÀÍÌÒÈÄËÏÁÀÓ; Á) ÓÀãÀÒÏ ÃÀßÄÓÄÁÖËÄÁÉÓ ÓÀØÌÉÀÍÏÁÉÓ ÞÉÒÉÈÀÃÉ ÐÒÉÍÝÉÐÄÁÉ ÃÀ ÌÉÌÀÒÈÖËÄÁÄÁÉ; Â) ÓÀãÀÒÏ ÃÀßÄÓÄÁÖËÄÁÉÓ ÓÔÒÖØÔÖÒÉÓ ÀÙßÄÒÀ, ÌÏáÄËÄÈÀ ×ÖÍØÝÉÄÁÉÓ ÂÀÍÓÀÆÙÅÒÉÓÀ ÃÀ ÂÀÍÀßÉËÄÁÉÓ, ÀÂÒÄÈÅÄ ÂÀÃÀßÚÅÄÔÉËÄÁÀÈÀ ÌÉÙÄÁÉÓ ßÄÓÉ;
75
Ã) ÓÀãÀÒÏ ÃÀßÄÓÄÁÖËÄÁÉÓ ÉÌ ÓÀãÀÒÏ ÌÏáÄËÄÈÀ ÅÉÍÀÏÁÀ ÃÀ ÓÀÌÓÀáÖÒÄÁÒÉÅÉ ÌÉÓÀÌÀÒÈÉ, ÒÏÌÄËÈÀÝ ÖÊÀÅÉÀÈ ÐÀÓÖáÉÓÌÂÄÁÄËÉ ÈÀÍÀÌÃÄÁÏÁÀ ÀÍ ÄÅÀËÄÁÀÈ ÓÀÆÏÂÀÃÏÄÁÀÓÈÀÍ ÖÒÈÉÄÒÈÏÁÀ ÃÀ ÌÏØÀËÀØÄÈÀÈÅÉÓ ÉÍ×ÏÒÌÀÝÉÉÓ ÌÉßÏÃÄÁÀ; Ä) ÊÏËÄÂÉÖÒ ÓÀãÀÒÏ ÃÀßÄÓÄÁÖËÄÁÀÛÉ ÂÀÃÀßÚÅÄÔÉËÄÁÉÓ ÌÉÓÀÙÄÁÀà ÂÀÌÀÒÈÖËÉ ÙÉÀ ÊÄÍàÉÓÚÒÉÓ ÛÄÃÄÂÄÁÉ; Å) ÀÒÜÄÅÉÈ ÈÀÍÀÌÃÄÏÁÀÆÄ ÐÉÒÉÓ ÀÒÜÄÅÀÓÈÀÍ ÃÀÊÀÅÛÉÒÄÁÖËÉ ÚÅÄËÀ ÉÍ×ÏÒÌÀÝÉÀ; Æ) ÓÀãÀÒÏ ÃÀßÄÓÄÁÖËÄÁÉÓ ÓÀØÌÉÀÍÏÁÉÓ ÛÄÓÀáÄÁ ÀÖÃÉÔÏÒÖËÉ ÃÀÓÊÅÍÄÁÉÓÀ ÃÀ ÒÄÅÉÆÉÄÁÉÓ ÛÄÃÄÂÄÁÉ, ÀÂÒÄÈÅÄ ÓÀÓÀÌÀÒÈËÏÓ ÌÀÓÀËÄÁÉ ÉÌ ÓÀØÌÄÄÁÆÄ, ÒÏÌÄËÛÉÝ ÓÀãÀÒÏ ÃÀßÄÓÄÁÖËÄÁÀ ÌáÀÒÄÓ ßÀÒÌÏÀÃÂÄÍÓ; S
S
sasamarTlo Jurnalistikis saxelmZRvanelo
S
È) ÓÀãÀÒÏ ÃÀßÄÓÄÁÖËÄÁÉÓ ÂÀÌÂÄÁËÏÁÀÛÉ ÀÒÓÄÁÖËÉ ÓÀãÀÒÏ ÌÏÍÀÝÄÌÈÀ ÁÀÆÉÓ ÓÀáÄËßÏÃÄÁÀ ÃÀ ÀÃÂÉËÓÀÌÚÏ×ÄËÉ, ÀÂÒÄÈÅÄ ÓÀãÀÒÏ ÌÏÍÀÝÄÌÈÀ ÁÀÆÉÓÀÈÅÉÓ ÐÀÓÖáÉÓÌÂÄÁÄËÉ ÐÉÒÉÓ ÅÉÍÀÏÁÀ ÃÀ ÓÀÌÓÀáÖÒÄÁÒÉÅÉ ÌÉÓÀÌÀÒÈÉ; É) ÓÀãÀÒÏ ÃÀßÄÓÄÁÖËÄÁÉÓ ÌÉÄÒ ÌÏÍÀÝÄÌÈÀ ÛÄÂÒÏÅÄÁÉÓ, ÃÀÌÖÛÀÅÄÁÉÓ, ÛÄÍÀáÅÉÓÀ ÃÀ ÂÀÅÒÝÄËÄÁÉÓ ÌÉÆÍÄÁÉ, ÂÀÌÏÚÄÍÄÁÉÓ Ó×ÄÒÏÄÁÉ ÃÀ ÓÀÌÀÒÈËÄÁÒÉÅÉ ÓÀ×ÖÞÅÄËÉ; Ê) ÓÀãÀÒÏ ÌÏÍÀÝÄÌÈÀ ÁÀÆÀÛÉ ÌÉÓÉ ÐÄÒÓÏÍÀËÖÒÉ ÌÏÍÀÝÄÌÄÁÉÓ ÀÒÓÄÁÏÁÀ ÀÍ ÀÒÀÒÓÄÁÏÁÀ, ÀÂÒÄÈÅÄ ÌÀÈÉ ÂÀÝÍÏÁÉÓ ßÄÓÉ, ÌÀÈ ÛÏÒÉÓ, ÉÌ ÐÒÏÝÄÃÖÒÉÓÀ, ÒÏÌËÉÈÀÝ ÌÏáÃÄÁÀ ÐÉÒÉÓ ÉÃÄÍÔÉ×ÉÊÀÝÉÀ, ÈÖ ÐÉÒÌÀ (ÌÉÓÌÀ ßÀÒÌÏÌÀÃÂÄÍÄËÌÀ) ÛÄÉÔÀÍÀ ÌÏÈáÏÅÍÀ ÈÀÅÉÓ ÛÄÓÀáÄÁ ÌÏÍÀÝÄÌÄÁÉÓ ÂÀÝÍÏÁÉÓ ÀÍ ÌÀÈÛÉ ÝÅËÉËÄÁÉÓ ÈÀÏÁÀÆÄ; Ë) ÉÌ ÐÉÒÈÀ ÊÀÔÄÂÏÒÉÀ, ÒÏÌÄËÈÀÝ ÊÀÍÏÍÉÈ Ö×ËÄÁÀ ÀØÅÈ ÂÀÄÝÍÏÍ ÓÀãÀÒÏ ÌÏÍÀÝÄÌÈÀ ÁÀÆÀÛÉ ÀÒÓÄÁÖË ÐÄÒÓÏÍÀËÖÒ ÌÏÍÀÝÄÌÄÁÓ; Ì) ÓÀãÀÒÏ ÌÏÍÀÝÄÌÈÀ ÁÀÆÀÛÉ ÀÒÓÄÁÖË ÌÏÍÀÝÄÌÈÀ ÛÄÌÀÃÂÄÍËÏÁÀ, ßÚÀÒÏÄÁÉ ÃÀ ÉÌ ÐÉÒÈÀ ÊÀÔÄÂÏÒÉÀ, ÒÏÌÄËÈÀ ÛÄÓÀáÄÁ ÂÒÏÅÃÄÁÀ, ÌÖÛÀÅÃÄÁÀ ÃÀ ÉÍÀáÄÁÀ ÉÍ×ÏÒÌÀÝÉÀ. ÌÖáËÉ 43. ÐÄÒÓÏÍÀËÖÒÉ ÌÏÍÀÝÄÌÄÁÉÓ ÃÀÌÖÛÀÅÄÁÉÓ ßÄÓÉ ÓÀãÀÒÏ ÃÀßÄÓÄÁÖËÄÁÀ ÅÀËÃÄÁÖËÉÀ: À) ÛÄÀÂÒÏÅÏÓ, ÃÀÀÌÖÛÀÏÓ ÃÀ ÛÄÉÍÀáÏÓ ÌáÏËÏà ÉÓ ÌÏÍÀÝÄÌÄÁÉ, ÒÏÌÄËÈÀ ÛÄÂÒÏÅÄÁÉÓ Ö×ËÄÁÀÓ ÌÀÓ ÐÉÒÃÀÐÉÒ ÃÀ ÖÛÖÀËÏà ÀÍÉàÄÁÓ ÊÀÍÏÍÉ ÃÀ ÒÏÌËÄÁÉÝ ÀÖÝÉËÄÁÄËÉÀ ÀÌ ÓÀãÀÒÏ ÃÀßÄÓÄÁÖËÄÁÉÓ ÌÉÄÒ ÓÀÊÖÈÀÒ Ö×ËÄÁÀÌÏÓÉËÄÁÀÈÀ ÂÀÍÓÀáÏÒÝÉÄËÄÁËÀÃ; Á) ÛÄÉÌÖÛÀÏÓ ÃÀ ÃÀÍÄÒÂÏÓ ÌÏÍÀÝÄÌÈÀ ÛÄÂÒÏÅÄÁÉÓ, ÃÀÌÖÛÀÅÄÁÉÓ, ÛÄÍÀáÅÉÓÀ ÃÀ ÛÄÌÀÃÂÄÍËÏÁÉÓ ÊÀÍÏÍÉÈ ÂÀÍÓÀÆÙÅÒÖË ÌÉÆÍÄÁÈÀÍ ÃÀ ÅÀÃÄÁÈÀÍ ÛÄÓÀÁÀÌÉÓÏÁÉÓ ÊÏÍÔÒÏËÉÓ ÐÒÏÂÒÀÌÀ;
76
Â) ÐÉÒÉÓ ÌÏÈáÏÅÍÉÈ ÀÍ ÓÀÓÀÌÀÒÈËÏÓ ÂÀÃÀßÚÅÄÔÉËÄÁÉÓ ÓÀ×ÖÞÅÄËÆÄ ÂÀÀÍÀÃÂÖÒÏÓ ÊÀÍÏÍÉÈ ÂÀÍÓÀÆÙÅÒÖËÉ ÌÉÆÍÄÁÉÈ ÂÀÖÈÅÀËÉÓßÉÍÄÁÄËÉ, ÀÂÒÄÈÅÄ ÀÒÀÆÖÓÔÉ, ÀÒÀÓÀÒßÌÖÍÏ, ÀÒÀÓÒÖËÉ ÃÀ ÓÀØÌÄÓÈÀÍ ÃÀÖÊÀÅÛÉÒÄÁÄËÉ ÌÏÍÀÝÄÌÄÁÉ ÃÀ ÛÄÝÅÀËÏÓ ÉÓÉÍÉ ÆÖÓÔÉ, ÓÀÒßÌÖÍÏ, ÃÒÏÖËÉ ÃÀ ÓÒÖËÉ ÌÏÍÀÝÄÌÄÁÉÈ; Ã) ÛÄÉÍÀáÏÓ ÛÄÓßÏÒÄÁÖËÉ ÌÏÍÀÝÄÌÄÁÉ, ÌÀÈÉ ÂÀÌÏÚÄÍÄÁÉÓ ÃÒÏÉÓ ÌÉÈÉÈÄÁÉÈ, ÛÄÓÀÁÀÌÉÓ ÌÏÍÀÝÄÌÄÁÈÀÍ ÄÒÈÀà ÌÀÈÉ ÀÒÓÄÁÏÁÉÓ ÌÀÍÞÉËÆÄ, ÌÀÂÒÀÌ ÀÒÀÍÀÊËÄÁ 5 ßËÉÓ ÂÀÍÌÀÅËÏÁÀÛÉ;
S
S
Ä) ÐÄÒÓÏÍÀËÖÒÉ ÌÏÍÀÝÄÌÄÁÉÓ ÛÄÂÒÏÅÄÁÉÓÀÓ ÌÉÌÀÒÈÏÓ ÉÌ ÐÉÒÓ ÒÏÌÄËsasamarTlo Jurnalistikis saxelmZRvanelo
S
ÆÄÃÀÝ ÂÒÏÅÃÄÁÀ ÉÍ×ÏÒÌÀÝÉÀ, ÀÂÒÄÈÅÄ ÓáÅÀ ßÚÀÒÏÄÁÓ ÌáÏËÏà ÉÌ ÛÄÌÈáÅÄÅÀÛÉ, ÈÖ ÊÉ ÀÌÏÉßÖÒÀ ÐÉÒÅÄËßÚÀÒÏÃÀÍ ÐÄÒÓÏÍÀËÖÒÉ ÌÏÍÀÝÄÌÄÁÉÓ ÌÉÙÄÁÉÓ ÚÅÄËÀ ÓáÅÀ ÛÄÓÀÞËÄÁËÏÁÀ, ÂÀÒÃÀ ÀÌ ÊÏÃÄØÓÉÓ 28-Ä ÌÖáËÉÈ ÂÀÈÅÀËÉÓßÉÍÄÁÖËÉ ÛÄÌÈáÅÄÅÄÁÉÓÀ ÃÀ ÌáÏËÏà ÌÀÛÉÍ, ÒÏÃÄÓÀÝ ÊÀÍÏÍÉ ÌÀÓ ÐÉÒÃÀÐÉÒ ÃÀ ÖÛÖÀËÏà ÀÍÉàÄÁÓ ÂÀÍÓÀÆÙÅÒÖËÉ ÊÀÔÄÂÏÒÉÉÓ ÐÉÒÄÁÉÓ ÛÄÓÀáÄÁ ÐÄÒÓÏÍÀËÖÒÉ ÌÏÍÀÝÄÌÄÁÉÓ ÛÄÂÒÏÅÄÁÉÓ, ÃÀÌÖÛÀÅÄÁÉÓÀ ÃÀ ÛÄÍÀáÅÉÓ Ö×ËÄÁÀ; Å) ÓÀãÀÒÏ ÒÄÄÓÔÒÛÉ ÛÄÉÔÀÍÏÓ ÉÍ×ÏÒÌÀÝÉÀ ÐÄÒÓÏÍÀËÖÒÉ ÌÏÍÀÝÄÌÄÁÉÓ ÛÄÂÒÏÅÄÁÉÓÀ ÃÀ ÃÀÌÖÛÀÅÄÁÉÓ, ÀÂÒÄÈÅÄ ÌÄÓÀÌÄ ÐÉÒÉÓ ÀÍ ÓÀãÀÒÏ ÃÀßÄÓÄÁÖËÄÁÉÓ ÌÉÄÒ ÐÄÒÓÏÍÀËÖÒÉ ÌÏÍÀÝÄÌÄÁÉÓ ÌÏÈáÏÅÍÉÓ, ÌÏÈáÏÅÍÉÓ ÈÀÒÉÙÉÓ, áÀÓÉÀÈÉÓÀ ÃÀ ÌÉÆÍÉÓ, ÌÏÌÈáÏÅÍÉÓ ÅÉÍÀÏÁÉÓÀ ÃÀ ÌÉÓÀÌÀÒÈÉÓ ÛÄÓÀáÄÁ; Æ) ÃÀÖÚÏÅÍÄÁËÉÅ ÀÝÍÏÁÏÓ ÛÄÓÀÁÀÌÉÓ ÐÉÒÓ ÌÉÓ ÖÊÀÍÀÓÊÍÄË ÝÍÏÁÉË ÌÉÓÀÌÀÒÈÆÄ ÌÄÓÀÌÄ ÐÉÒÉÓ ÀÍ ÓÀãÀÒÏ ÃÀßÄÓÄÁÖËÄÁÉÓ ÌÉÄÒ ÌÉÓÉ ÐÄÒÓÏÍÀËÖÒÉ ÌÏÍÀÝÄÌÄÁÉÓ ÌÏÈáÏÅÍÉÓ ÛÄÓÀáÄÁ, ÂÀÒÃÀ ÀÌ ÊÏÃÄØÓÉÓ 28-Ä ÌÖáËÉÈ ÂÀÈÅÀËÉÓßÉÍÄÁÖËÉ ÛÄÌÈáÅÄÅÄÁÉÓÀ; È) ÐÄÒÓÏÍÀËÖÒÉ ÌÏÍÀÝÄÌÄÁÉÓ ÓáÅÉÓÈÅÉÓ ÂÀÃÀÝÄÌÀÌÃÄ ÊÉÃÄÅ ÄÒÈáÄË ÌÉÉÙÏÓ ÚÅÄËÀ ÂÏÍÉÅÒÖËÉ ÆÏÌÀ ÉÌÉÓ ÂÀÃÀÓÀÌÏßÌÄÁËÀÃ, ÀÒÉÓ ÈÖ ÀÒÀ ÉÓÉÍÉ ÆÖÓÔÉ, ÓÀØÌÄÓÈÀÍ ÊÀÅÛÉÒÛÉ ÌÚÏ×É, ÃÒÏÖËÉ ÃÀ ÓÒÖËÉ; É) ÐÄÒÓÏÍÀËÖÒÉ ÌÏÍÀÝÄÌÄÁÉÓ ÛÄÂÒÏÅÄÁÉÓ, ÃÀÌÖÛÀÅÄÁÉÓÀ ÃÀ ÛÄÍÀáÅÉÓÀÓ ÀÝÍÏÁÏÓ ÛÄÓÀÁÀÌÉÓ ÐÉÒÓ ÐÄÒÓÏÍÀËÖÒ ÌÏÍÀÝÄÌÈÀ ÃÀÌÖÛÀÅÄÁÉÓ ÌÉÆÍÄÁÉ ÃÀ ÓÀÌÀÒÈËÄÁÒÉÅÉ ÓÀ×ÖÞÅËÄÁÉ; ÓÀÅÀËÃÄÁÖËÏÀ ÈÖ ÍÄÁÀÚÏ×ËÏÁÉÈÉ ÌÉÓÈÅÉÓ ÐÄÒÓÏÍÀËÖÒÉ ÌÏÍÀÝÄÌÄÁÉÓ ÌÉÝÄÌÀ; ÐÄÒÓÏÍÀËÖÒ ÌÏÍÀÝÄÌÈÀ ßÚÀÒÏÄÁÉ ÃÀ ÛÄÌÀÃÂÄÍËÏÁÀ; ÀÂÒÄÈÅÄ ÉÌ ÌÄÓÀÌÄ ÐÉÒÄÁÉÓ ÛÄÓÀáÄÁ, ÒÏÌÄËÈÀÝ ÛÄÉÞËÄÁÀ ÂÀÃÀÄÝÄÈ ÐÄÒÓÏÍÀËÖÒÉ ÌÏÍÀÝÄÌÄÁÉ. 77
ÌÖáËÉ 44. ÐÄÒÓÏÍÀËÖÒÉ ÌÏÍÀÝÄÌÄÁÉÓ ÊÏÍ×ÉÃÄÍÝÉÀËÏÁÀ ÐÄÒÓÏÍÀËÖÒÉ ÌÏÍÀÝÄÌÄÁÉ, ÈÀÍÀÌÃÄÁÏÁÉÓ ÐÉÒÈÀ ÐÄÒÓÏÍÀËÖÒÉ ÌÏÍÀÝÄÌÄÁÉÓ ÂÀÒÃÀ, ÀÒÀÅÉÓÈÅÉÓ ÀÒ ÖÍÃÀ ÉÚÏÓ áÄËÌÉÓÀßÅÃÏÌÉ ÈÅÉÈ ÀÌ ÐÉÒÉÓ ÈÀÍáÌÏÁÉÓ ÀÍ ÀÌ ÊÏÃÄØÓÉÓ 28-Ä ÌÖáËÉÈ ÂÀÈÅÀËÉÓßÉÍÄÁÖË ÛÄÌÈáÅÄÅÄÁÛÉ, ÓÀÓÀÌÀÒÈËÏÓ ÃÀÓÀÁÖÈÄÁÖËÉ ÂÀÃÀßÚÅÄÔÉËÄÁÉÓ ÂÀÒÄÛÄ. 2. ÓÀÓÀÌÀÒÈËÏ Ö×ËÄÁÀÌÏÓÉËÉÀ ÂÀÌÏÉÔÀÍÏÓ ÂÀÃÀßÚÅÄÔÉËÄÁÀ ÐÄÒÓÏÍÀËÖÒÉ ÌÏÍÀÝÄÌÄÁÉÓ ÂÀÍÓÀÉÃÖÌËÏÄÁÉÓ ÛÄÓÀáÄÁ ÌáÏËÏà ÉÌ ÛÄÌÈáÅÄÅÀÛÉ, ÈÖ ÛÄÖÞËÄÁÄËÉÀ ÓáÅÀ ÌÔÊÉÝÄÁÖËÄÁÄÁÉÈ ÓÀØÌÄÆÄ àÄÛÌÀÒÉÔÄÁÉÓ ÃÀÃÂÄÍÀ ÃÀ ÀÌÏÉßÖÒÀ ÓáÅÀ ßÚÀÒÏÃÀÍ ÀÌ ÉÍ×ÏÒÌÀÝÉÉÓ ÌÉÙÄÁÉÓ ÚÅÄËÀ ÓáÅÀ ÛÄÓÀÞËÄÁËÏÁÀ. S
S
sasamarTlo Jurnalistikis saxelmZRvanelo
S
ÌÖáËÉ 45. ÐÄÒÓÏÍÀËÖÒÉ ÌÏÍÀÝÄÌÄÁÉÓ áÄËÌÉÓÀßÅÃÏÌÏÁÀ ÐÄÒÓÏÍÀËÖÒÉ ÌÏÍÀÝÄÌÄÁÉ ÛÄÉÞËÄÁÀ áÄËÌÉÓÀßÅÃÏÌÉ ÉÚÏÓ ÓÀÌÄÝÍÉÄÒÏ ÊÅËÄÅÄÁÉÓ ÜÀÓÀÔÀÒÄÁËÀà ÌáÏËÏà ÐÉÒÉÓ ÉÃÄÍÔÉ×ÉÊÀÝÉÉÓ ÂÀÌÏÌÒÉÝáÀÅÉ ×ÏÒÌÉÈ. ÌÖáËÉ 46. ÌÏÍÀÝÄÌÄÁÛÉ ÛÄÓßÏÒÄÁÉÓ ÛÄÔÀÍÀ ÀÍ ÌÀÈÉ ÂÀÍÀÃÂÖÒÄÁÀ ÐÉÒÓ Ö×ËÄÁÀ ÀØÅÓ ÌÏÉÈáÏÅÏÓ ÌÏÍÀÝÄÌÄÁÛÉ ÛÄÓßÏÒÄÁÉÓ ÛÄÔÀÍÀ ÀÍ ÖÊÀÍÏÍÏà ÌÏÐÏÅÄÁÖËÉ ÌÏÍÀÝÄÌÄÁÉÓ ÂÀÍÀÃÂÖÒÄÁÀ. ÐÄÒÓÏÍÀËÖÒÉ ÉÍ×ÏÒÌÀÝÉÉÓ ÛÄÂÒÏÅÄÁÉÓ ÊÀÍÏÍÉÄÒÄÁÉÓ ÈÀÏÁÀÆÄ ÌÔÊÉÝÄÁÉÓ ÔÅÉÒÈÉ ÄÊÉÓÒÄÁÀ ÓÀãÀÒÏ ÃÀßÄÓÄÁÖËÄÁÀÓ. ÓÀãÀÒÏ ÉÍ×ÏÒÌÀÝÉÀÛÉ ÛÄÓßÏÒÄÁÉÓ ÛÄÔÀÍÀÌÃÄ ÐÉÒÉÓ ÂÀÍÝáÀÃÄÁÀ ÓÀãÀÒÏ ÉÍ×ÏÒÌÀÝÉÉÓ ÖÆÖÓÔÏÁÉÓ ÛÄÓÀáÄÁ ßÀÒÌÏÀÃÂÄÍÓ ÓÀãÀÒÏ ÉÍ×ÏÒÌÀÝÉÀÓ ÃÀ ÈÀÍ ÖÍÃÀ ÃÀÄÒÈÏÓ ÌÀÓ. ÀÙÍÉÛÍÖË ÓÀÊÉÈáÆÄ ÓÀãÀÒÏ ÃÀßÄÓÄÁÖËÄÁÀ ÀÍ ÓÀãÀÒÏ ÌÏáÄËÄ ÂÀÃÀßÚÅÄÔÉËÄÁÀÓ ÉÙÄÁÓ 10 ÃÙÉÓ ÅÀÃÀÛÉ. ÌÖáËÉ 47. ÂÀÃÀßÚÅÄÔÉËÄÁÉÓ ÂÀÖØÌÄÁÀ ÀÍ ÛÄÝÅËÀ. ÆÉÀÍÉÓ ÀÍÀÆÙÀÖÒÄÁÀ 1. ÐÉÒÓ ÀØÅÓ Ö×ËÄÁÀ ÓÀãÀÒÏ ÃÀßÄÓÄÁÖËÄÁÉÓ ÀÍ ÓÀãÀÒÏ ÌÏáÄËÉÓ ÂÀÃÀßÚÅÄÔÉËÄÁÉÓ ÂÀÖØÌÄÁÉÓ ÀÍ ÛÄÝÅËÉÓ ÌÏÈáÏÅÍÉÈ ÌÉÌÀÒÈÏÓ ÓÀÓÀÌÀÒÈËÏÓ, ÀÂÒÄÈÅÄ ÌÏÉÈáÏÅÏÓ ØÏÍÄÁÒÉÅÉ ÃÀ ÀÒÀØÏÍÄÁÒÉÅÉ ÆÉÀÍÉÓ ÀÍÀÆÙÀÖÒÄÁÀ: À) ÓÀãÀÒÏ ÉÍ×ÏÒÌÀÝÉÉÓ ÂÀÝÄÌÀÆÄ ÖÀÒÉÓ ÈØÌÉÓ, ÊÏËÄÂÉÖÒÉ ÓÀãÀÒÏ ÃÀßÄÓÄÁÖËÄÁÉÓ ÓáÃÏÌÉÓ ÓÒÖËÉ ÀÍ ÍÀßÉËÏÁÒÉÅÉ ÃÀáÖÒÅÉÓ, ÀÂÒÄÈÅÄ ÓÀãÀÒÏ ÉÍ×ÏÒÌÀÝÉÉÓ ÂÀÓÀÉÃÖÌËÏÄÁÉÓÀÓ; Á) ÀÒÀÓßÏÒÉ ÓÀãÀÒÏ ÉÍ×ÏÒÌÀÝÉÉÓ ÛÄØÌÍÉÓÀ ÃÀ ÃÀÌÖÛÀÅÄÁÉÓÀÈÅÉÓ; Â) ÐÄÒÓÏÍÀËÖÒÉ ÌÏÍÀÝÄÌÄÁÉÓ ÖÊÀÍÏÍÏ ÛÄÂÒÏÅÄÁÉÓ, ÃÀÌÖÛÀÅÄÁÉÓ, ÛÄÍÀáÅÉÓÀ ÃÀ ÂÀÅÒÝÄËÄÁÉÓÀÓ, ÀÂÒÄÈÅÄ ÌÀÈÉ ÓáÅÀ ÐÉÒÉÓÀ ÀÍ ÓÀãÀÒÏ ÃÀßÄÓÄÁÖËÄÁÉÓÀÈÅÉÓ ÖÊÀÍÏÍÏà ÂÀÃÀÝÄÌÉÓÀÓ;
78
Ã) ÓÀãÀÒÏ ÃÀßÄÓÄÁÖËÄÁÉÓ ÀÍ ÓÀãÀÒÏ ÌÏáÄËÉÓ ÌÉÄÒ ÀÌ ÊÏÃÄØÓÉÓ ÓáÅÀ ÌÏÈáÏÅÍÀÈÀ ÃÀÒÙÅÄÅÉÓÀÓ. 2. ÌÔÊÉÝÄÁÉÓ ÔÅÉÒÈÉ ÄÊÉÓÒÄÁÀ ÌÏÐÀÓÖáÄ ÓÀãÀÒÏ ÃÀßÄÓÄÁÖËÄÁÀÓ ÀÍ ÓÀãÀÒÏ ÌÏáÄËÄÓ. ÌÖáËÉ 48. ÓÀÓÀÌÀÒÈËÏÓ ÌÉÄÒ ÂÀÓÀÉÃÖÌËÏÄÁÖËÉ ÉÍ×ÏÒÌÀÝÉÉÓ ÂÀÌÏÈáÏÅÀ
S
S
ÓÀÓÀÌÀÒÈËÏÓ Ö×ËÄÁÀ ÀØÅÓ ÂÀÌÏÉÈáÏÅÏÓ ÃÀ ÂÀÍÉáÉËÏÓ ÂÀÓÀÉÃÖÌËÏÄÁÖËÉ ÓÀãÀÒÏ ÉÍ×ÏÒÌÀÝÉÀ ÌÉÓÉ ÌÈËÉÀÍÉ ÀÍ ÍÀßÉËÏÁÒÉÅÉ ÂÀÓÀsasamarTlo Jurnalistikis saxelmZRvanelo
S
ÉÃÖÌËÏÄÁÉÓ ÊÀÍÏÍÉÄÒÄÁÉÓ ÛÄÓßÀÅËÉÓ ÌÉÆÍÉÈ. ÓÀÓÀÌÀÒÈËÏÓ Ö×ËÄÁÀ ÀØÅÓ ÄÓ ÂÀÍáÉËÅÀ ÀßÀÒÌÏÏÓ ÃÀáÖÒÖË ÓáÃÏÌÀÆÄ. ÌÖáËÉ 49. ÀÍÂÀÒÉÛÉÓ ßÀÒÃÂÄÍÀ ÚÏÅÄËÉ ßËÉÓ 10 ÃÄÊÄÌÁÄÒÓ ÓÀãÀÒÏ ÃÀßÄÓÄÁÖËÄÁÀ ÅÀËÃÄÁÖËÉÀ ßÀÒÖÃÂÉÍÏÓ ÀÍÂÀÒÉÛÉ ÓÀØÀÒÈÅÄËÏÓ ÐÒÄÆÉÃÄÍÔÓ ÃÀ ÐÀÒËÀÌÄÍÔÓ: À) ÓÀãÀÒÏ ÃÀßÄÓÄÁÖËÄÁÀÛÉ ÛÄÓÖËÉ ÓÀãÀÒÏ ÉÍ×ÏÒÌÀÝÉÉÓ ÂÀÝÄÌÉÓÀ ÃÀ ÓÀãÀÒÏ ÉÍ×ÏÒÌÀÝÉÀÛÉ ÛÄÓßÏÒÄÁÉÓ ÛÄÔÀÍÉÓ ÌÏÈáÏÅÍÀÈÀ ÒÀÏÃÄÍÏÁÉÓ ÛÄÓÀáÄÁ ÃÀ ÌÏÈáÏÅÍÀÆÄ ÖÀÒÉÓ ÈØÌÉÓ ÈÀÏÁÀÆÄ ÌÉÙÄÁÖË ÖÀÒÚÏ×ÉÈ ÂÀÃÀßÚÅÄÔÉËÄÁÀÈÀ ÒÀÏÃÄÍÏÁÉÓ ÛÄÓÀáÄÁ; Á) ÌÏÈáÏÅÍÉÓ ÃÀÊÌÀÚÏ×ÉËÄÁÉÓ ÀÍ ÌÀÓÆÄ ÖÀÒÉÓ ÈØÌÉÓ ÈÀÏÁÀÆÄ ÌÉÙÄÁÖË ÂÀÃÀßÚÅÄÔÉËÄÁÀÈÀ ÒÀÏÃÄÍÏÁÉÓ, ÂÀÃÀßÚÅÄÔÉËÄÁÉÓ ÌÉÌÙÄÁÉ ÓÀãÀÒÏ ÌÏáÄËÉÓ ÅÉÍÀÏÁÉÓ, ÀÂÒÄÈÅÄ ÊÏËÄÂÉÖÒÉ ÓÀãÀÒÏ ÃÀßÄÓÄÁÖËÄÁÉÓ ÌÉÄÒ ÓÀÊÖÈÀÒÉ ÓáÃÏÌÉÓ ÃÀáÖÒÅÉÓ ÛÄÓÀáÄÁ ÌÉÙÄÁÖËÉ ÂÀÃÀßÚÅÄÔÉËÄÁÉÓ ÛÄÓÀáÄÁ; Â) ÓÀãÀÒÏ ÌÏÍÀÝÄÌÈÀ ÁÀÆÄÁÉÓÀ ÃÀ ÓÀãÀÒÏ ÃÀßÄÓÄÁÖËÄÁÀÈÀ ÌÉÄÒ ÐÄÒÓÏÍÀËÖÒÉ ÌÏÍÀÝÄÌÄÁÉÓ ÛÄÂÒÏÅÄÁÉÓ ÃÀÌÖÛÀÅÄÁÉÓ, ÛÄÍÀáÅÉÓÀ ÃÀ ÓáÅÉÓÈÅÉÓ ÂÀÃÀÝÄÌÉÓ ÈÀÏÁÀÆÄ; Ã) ÓÀãÀÒÏ ÌÏáÄËÄÈÀ ÌÉÄÒ ÀÌ ÊÏÃÄØÓÉÓ ÌÏÈáÏÅÍÄÁÉÓ ÃÀÒÙÅÄÅÉÓ ÒÀÏÃÄÍÏÁÉÓÀ ÃÀ ÐÀÓÖáÉÌÂÄÁÄË ÐÉÒÄÁÆÄ ÃÉÓÝÉÐËÉÍÖÒÉ ÓÀáÃÄËÉÓ ÃÀÃÄÁÉÓ ÛÄÓÀáÄÁ. ÌÖáËÉ 50. ÀÃÒÄ ÀÒÓÄÁÖËÉ ÓÀãÀÒÏ ÉÍ×ÏÒÌÀÝÉÉÓ ÙÉÀÏÁÀ ÀÌ ÊÏÃÄØÓÉÓ 28-Ä ÃÀ 29-Ä ÌÖáËÄÁÉÈ ÂÀÈÅÀËÉÓßÉÍÄÁÖËÉ ÓÀãÀÒÏ ÉÍ×ÏÒÌÀÝÉÀ, ÂÀÒÃÀ ÊÏÌÄÒÝÉÖËÉ, ÐÒÏ×ÄÓÉÖËÉ ÃÀ ÐÉÒÀÃÉ ÓÀÉÃÖÌËÏÄÁÉÓÀ, ÙÉÀÀ, ÈÖ ÉÂÉ ÛÄØÌÍÉËÉ, ÂÀÂÆÀÅÍÉËÉ ÀÍ ÌÉÙÄÁÖËÉÀ 1990 ßËÉÓ 28 ÏØÔÏÌÁÒÀÌÃÄ, ÀÌ ÉÍ×ÏÒÌÀÝÉÀÛÉ ÌÏáÓÄÍÉÄÁÖËÉ ÐÉÒÄÁÉÓ ÉÃÄÍÔÉ×ÉÊÀÝÉÉÓ ÂÀÌÏÌÒÉÝáÀÅÉ ×ÏÒÌÉÈ ÌÀÈÉ ÓÉÝÏÝáËÉÓ ÌÀÍÞÉËÆÄ.
79
S
S
sasamarTlo Jurnalistikis saxelmZRvanelo
S
damateba 8:
samoqalaqo kodeqsi
ÌÖáËÉ 18. ÐÉÒÀÃÉ ÀÒÀØÏÍÄÁÒÉÅÉ Ö×ËÄÁÄÁÉ 1. ÅÉÓÀÝ ÓÀáÄËÉÓ ÔÀÒÄÁÉÓ Ö×ËÄÁÀÓ ÛÄÄÝÉËÄÁÉÀÍ, ÀÍ ÅÉÓÉ ÉÍÔÄÒÄÓÄÁÉÝ ÉËÀáÄÁÀ ÌÉÓÉ ÓÀáÄËÉÈ ÖÍÄÁÀÒÈÅÏ ÓÀÒÂÄÁËÏÁÉÈ, ÌÀÓ Ö×ËÄÁÀ ÀØÅÓ áÄËÌÚÏ×Ó ÌÏÓÈáÏÅÏÓ ÌÏØÌÄÃÄÁÉÓ ÛÄßÚÅÄÔÀ ÀÍ ÖÀÒÉÓ ÈØÌÀ ÌÀÓÆÄ. 2. ÐÉÒÓ Ö×ËÄÁÀ ÀØÅÓ ÓÀÓÀÌÀÒÈËÏÓ ÌÄÛÅÄÏÁÉÈ ÌÏÉÈáÏÅÏÓ ÉÌ ÝÍÏÁÄÁÉÓ ÖÀÒÚÏ×À, ÒÏÌËÄÁÉÝ ËÀáÀÅÓ ÌÉÓ ÐÀÔÉÅÓ, ÙÉÒÓÄÁÀÓ, ÐÉÒÀÃÉ ÝáÏÅÒÄÁÉÓ ÓÀÉÃÖÌËÏÄÁÀÓ, ÐÉÒÀà áÄËÛÄÖáÄÁËÏÁÀÓ ÀÍ ÓÀØÌÉÀÍ ÒÄÐÖÔÀÝÉÀÓ, ÈÖ ÀÌ ÝÍÏÁÄÁÉÓ ÂÀÌÀÅÒÝÄËÄÁÄËÉ ÀÒ ÃÀÀÌÔÊÉÝÄÁÓ, ÒÏÌ ÉÓÉÍÉ ÓÉÍÀÌÃÅÉËÄÓ ÛÄÄ×ÄÒÄÁÀ. ÉÂÉÅÄ ßÄÓÉ ÂÀÌÏÉÚÄÍÄÁÀ ×ÀØÔÏÁÒÉÅÉ ÌÏÍÀÝÄÌÄÁÉÓ ÀÒÀÓÒÖËÀà ÂÀÌÏØÅÄÚÍÄÁÉÓÀÈÅÉÓ, ÈÖÊÉ ÀÌÉÈ ÉËÀáÄÁÀ ÐÉÒÉÓ ÐÀÔÉÅÉ, ÙÉÒÓÄÁÀ ÀÍ ÓÀØÌÉÀÍÉ ÒÄÐÖÔÀÝÉÀ. 3. ÈÖ ÐÉÒÉÓ ÐÀÔÉÅÉÓ, ÙÉÒÓÄÁÉÓ, ÓÀØÌÉÀÍÉ ÒÄÐÖÔÀÝÉÉÓ ÀÍ ÐÉÒÀÃÉ ÝáÏÅÒÄÁÉÓ ÓÀÉÃÖÌËÏÄÁÉÓ ÛÄÌËÀáÅÄËÉ ÝÍÏÁÄÁÉ ÂÀÅÒÝÄËÄÁÖËÉÀ ÌÀÓÏÁÒÉÅÉ ÉÍ×ÏÒÌÀÝÉÉÓ ÓÀÛÖÀËÄÁÄÁÉÈ, ÌÀÛÉÍ ÌÀÈÉ ÖÀÒÚÏ×ÀÝ ÖÍÃÀ ÌÏáÃÄÓ ÀÌÀÅÄ ÓÀÛÖÀËÄÁÄÁÉÈ. ÈÖ ÀÌÂÅÀÒ ÌÏÍÀÝÄÌÄÁÓ ÛÄÉÝÀÅÓ ÏÒÂÀÍÉÆÀÝÉÉÓ ÌÉÄÒ ÂÀÝÄÌÖËÉ ÓÀÁÖÈÉ, ÌÀÛÉÍ ÄÓ ÓÀÁÖÈÉ ÖÍÃÀ ÛÄÉÝÅÀËÏÓ ÃÀ ÀÌÉÓ ÛÄÓÀáÄÁ ÄÝÍÏÁÏÓ ÃÀÉÍÔÄÒÄÓÄÁÖË ÐÉÒÄÁÓ. 4. ÐÉÒÓ, ÒÏÌËÉÓ ÐÀÔÉÅÉÓÀ ÃÀ ÙÉÒÓÄÁÉÓ ÛÄÌËÀáÅÄËÉ ÝÍÏÁÄÁÉÝ ÂÀÌÏØÅÄÚÍÃÀ ÌÀÓÏÁÒÉÅÉ ÉÍ×ÏÒÌÀÝÉÉÓ ÓÀÛÖÀËÄÁÄÁÛÉ, Ö×ËÄÁÀ ÀØÅÓ ÂÀÌÏÀØÅÄÚÍÏÓ ÓÀÐÀÓÖáÏ ÝÍÏÁÄÁÉ ÉÍ×ÏÒÌÀÝÉÉÓ ÉÌÀÅÄ ÓÀÛÖÀËÄÁÄÁÛÉ. 5. ÀÌ ÌÖáËÉÓ ÐÉÒÅÄË ÃÀ ÌÄ-2 ÍÀßÉËÄÁÛÉ ÂÀÈÅÀËÉÓßÉÍÄÁÖËÉ ÌÏÈáÏÅÍÉÓ Ö×ËÄÁÀ ÀØÅÓ ÐÉÒÓ ÌÀÛÉÍÀÝ, ÒÏÝÀ ÌÉÓÉ ÂÀÌÏÓÀáÖËÄÁÀ (×ÏÔÏÓÖÒÀÈÉ, ÊÉÍÏ×ÉËÌÉ, ÅÉÃÄÏ×ÉËÌÉ ÃÀ À.Û.) ÂÀÌÏØÅÄÚÍÃÄÁÀ ÌÉÓÉ ÈÀÍáÌÏÁÉÓ ÂÀÒÄÛÄ. ÐÉÒÉÓ ÈÀÍáÌÏÁÀ ÀÒ ÀÒÉÓ ÓÀàÉÒÏ, ÒÏÝÀ ×ÏÔÏÂÀÃÀÙÄÁÀ (ÅÉÃÄÏÂÀÃÀÙÄÁÀ ÃÀ À.Û.) ÃÀÊÀÅÛÉÒÄÁÖËÉÀ ÌÉÓ ÓÀÆÏÂÀÃÏÄÁÒÉÅ ÀÙÉÀÒÄÁÀÓÈÀÍ, ÃÀÊÀÅÄÁÖË ÈÀÍÀÌÃÄÁÏÁÀÓÈÀÍ, ÌÀÒÈËÌÓÀãÖËÄÁÉÓ ÀÍ ÐÏËÉÝÉÉÓ ÌÏÈáÏÅÍÄÁÈÀÍ, ÓÀÌÄÝÍÉÄÒÏ, ÓÀÓßÀÅËÏ ÀÍ ÊÖËÔÖÒÖË ÌÉÆÍÄÁÈÀÍ, ÀÍÃÀ ×ÏÔÏÂÀÃÀÙÄÁÀ (ÅÉÃÄÏÂÀÃÀÙÄÁÀ ÃÀ À.Û.) ÌÏáÃÀ ÓÀÆÏÂÀÃÏ ÅÉÈÀÒÄÁÀÛÉ, ÀÍÃÀ ÐÉÒÌÀ ÐÏÆÉÒÄÁÉÓÀÈÅÉÓ ÌÉÉÙÏ ÓÀÆÙÀÖÒÉ.
80
S
S
6. ÀÌ ÌÖáËÉÈ ÂÀÈÅÀËÉÓßÉÍÄÁÖËÉ ÓÉÊÄÈÉÓ ÃÀÝÅÀ áÏÒÝÉÄËÃÄÁÀ, ÌÉÖáÄÃÀÅÀà áÄËÌÚÏ×ÉÓ ÁÒÀËÉÓÀ. áÏËÏ, ÈÖ ÃÀÒÙÅÄÅÀ ÂÀÌÏßÅÄÖËÉÀ ÁÒÀËÄÖËÉ ÌÏØÌÄÃÄÁÉÈ, ÐÉÒÓ ÛÄÖÞËÉÀ ÌÏÉÈáÏÅÏÓ ÆÉÀÍÉÓ (ÆÀÒÀËÉÓ) ÀÍÀÆÙÀÖÒÄÁÀÝ. ÆÉÀÍÉÓ ÀÍÀÆÙÀÖÒÄÁÀ ÛÄÉÞËÄÁÀ ÌÏÈáÏÅÉË ÉØÍÄÓ ÉÌ ÌÏÂÄÁÉÓ ÓÀáÉÈ, ÒÏÌÄËÉÝ ßÀÒÌÏÄØÌÍÀ áÄËÌÚÏ×Ó. ÁÒÀËÄÖËÉ áÄËÚÏ×ÉÓ sasamarTlo Jurnalistikis saxelmZRvanelo
S
ÛÄÌÈáÅÄÅÀÛÉ Ö×ËÄÁÀÌÏÓÉË ÐÉÒÓ Ö×ËÄÁÀ ÀØÅÓ ÌÏÉÈáÏÅÏÓ ÀÒÀØÏÍÄÁÒÉÅÉ (ÌÏÒÀËÖÒÉ) ÆÉÀÍÉÓ ÀÍÀÆÙÀÖÒÄÁÀÝ. ÌÏÒÀËÖÒÉ ÆÉÀÍÉÓ ÀÍÀÆÙÀÖÒÄÁÀ ÛÄÉÞËÄÁÀ ØÏÍÄÁÒÉÅÉ ÆÉÀÍÉÓ ÀÍÀÆÙÀÖÒÄÁÉÓÀÂÀÍ ÃÀÌÏÖÊÉÃÄÁËÀÃ. ÌÖáËÉ 19. ÐÉÒÀÃÉ Ö×ËÄÁÄÁÉÓ ÃÀÝÅÀ ÂÀÒÃÀÝÅÀËÄÁÉÓ ÛÄÌÃÄ ÌÄ-18 ÌÖáËÛÉ ÀÙÍÉÛÍÖËÉ Ö×ËÄÁÄÁÉ ÛÄÖÞËÉÀ ÂÀÌÏÉÚÄÍÏÓ ÉÌ ÐÉÒÌÀÝ, ÒÏÌÄËÉÝ, ÈÖÌÝÀ ÈÅÉÈÏÍ ÀÒ ÀÒÉÓ ÓÀáÄËÉÓ ÀÍ ÐÉÒÀÃÉ ÙÉÒÓÄÁÉÓ Ö×ËÄÁÉÓ ÌÀÔÀÒÄÁÄËÉ, ÌÀÂÒÀÌ ÓÀÀÌÉÓÏà ÀØÅÓ ÃÀÝÅÉÓ ÙÉÒÓÉ ÉÍÔÄÒÄÓÉ. ÌÀÓ ÛÄÖÞËÉÀ ÓÀáÄËÉÓÀ ÃÀ ÙÉÒÓÄÁÉÓ ÉÓÄÈÉ ÃÀÝÅÉÓ ÌÏÈáÏÅÍÉÓ ÂÀÍáÏÒÝÉÄËÄÁÀ, ÒÏÌÄËÉÝ ÐÉÒÏÅÍÄÁÉÓ ÀÒÓÄÁÉÓ ÂÀÍÌÓÀÆÙÅÒÄËÉÀ ÃÀ ÂÒÞÄËÃÄÁÀ ÓÉÊÅÃÉËÉÓ ÛÄÌÃÄÂÀÝ. ÓÀáÄËÉÓ, ÐÀÔÉÅÉÓ, ÙÉÒÓÄÁÉÓ ÀÍ ÓÀØÌÉÀÍÉ ÒÄÐÖÔÀÝÉÉÓ ÛÄËÀáÅÉÓÀÈÅÉÓ ÌÏÒÀËÖÒÉ ÆÉÀÍÉÓ ØÏÍÄÁÒÉÅÉ ÀÍÀÆÙÀÖÒÄÁÉÓ ÌÏÈáÏÅÍÀ ÓÉÊÅÃÉËÉÓ ÛÄÌÃÄ ÃÀÖÛÅÄÁÄËÉÀ.
81
S
S
sasamarTlo Jurnalistikis saxelmZRvanelo
S
damateba 9:
sisxlis samarTlis saproceso kodeqsi
ÌÖáËÉ 16. ÓÉÓáËÉÓ ÓÀÌÀÒÈËÉÓ ÐÒÏÝÄÓÉÓ ÓÀØÅÄÚÍÏÏÁÀ 1. ÓÉÓáËÉÓ ÓÀÌÀÒÈËÉÓ ÓÀØÌÉÓ ÂÀÍáÉËÅÀ ÚÅÄËÀ ÓÀÓÀÌÀÒÈËÏÛÉ ÙÉÀÀ. 2. ÓÀÌÀÒÈÀËßÀÒÌÏÄÁÉÓ ÌÏÍÀßÉËÄÄÁÓÀ ÃÀ ÓáÅÀ ÐÉÒÄÁÓ ÀØÅÈ ÐÒÏÝÄÓÉÓ ÃÒÏÓ ÓÔÄÍÏÂÒÀ×ÉÒÄÁÉÓ, áÌÉÓ ÜÀßÄÒÉÓÀ ÃÀ ÓáÅÀ ÜÀÌßÄÒÉ ÓÀÛÖÀËÄÁÄÁÉÓ ÖáÌÀÖÒÏà ÂÀÌÏÚÄÍÄÁÉÓ Ö×ËÄÁÀ, ÈÖ ÉÓÉÍÉ áÄËÓ ÀÒ ÖÛËÉÀÍ ÓÀÓÀÌÀÒÈËÏ ÂÀÍáÉËÅÀÓ. ÐÒÏÝÄÓÉÓ ×ÏÔÏ-, ÊÉÍÏ-, ÅÉÃÄÏÂÀÃÀÙÄÁÀ ÃÀ ÀÖÃÉÏÜÀßÄÒÀ, ÀÂÒÄÈÅÄ ÒÀÃÉÏÈÉ ÃÀ ÔÄËÄÅÉÆÉÉÈ ÔÒÀÍÓËÀÝÉÉÓ ÀÊÒÞÀËÅÀ ÛÄÉÞËÄÁÀ ÌáÏËÏà ÓÀÓÀÌÀÒÈËÏÓ ÌÏÔÉÅÉÒÄÁÖËÉ ÂÀÃÀßÚÅÄÔÉËÄÁÉÈ. 3. ÌÀÓÏÁÒÉÅÉ ÉÍ×ÏÒÌÀÝÉÉÓ ÓÀÛÖÀËÄÁÄÁÓ ÛÄÖÞËÉÀÈ ÈÀÅÉÓÖ×ËÀà ÂÀÀÛÖØÏÍ ÓÀÓÀÌÀÒÈËÏ ÐÒÏÝÄÓÉÓ ÌÉÌÃÉÍÀÒÄÏÁÀ ÃÀ ÛÄÃÄÂÄÁÉ, ÏÙÏÍà ÀÌ ÃÒÏÓ ÌÀÈ ÖÍÃÀ ÉáÄËÌÞÙÅÀÍÄËÏÍ ÖÃÀÍÀÛÀÖËÏÁÉÓ ÐÒÄÆÖÌ×ÝÉÓ ÐÒÉÍÝÉÐÉÈ. 4. ÓÀÓÀÌÀÒÈËÏÓ (ÌÏÓÀÌÀÒÈËÉÓ) ÂÀÍÜÉÍÄÁÉÈ (ÃÀÃÂÄÍÉËÄÁÉÈ), ÓÀØÌÄ ÂÀÍÉáÉËÄÁÀ ÌÈËÉÀÍÀà ÀÍ ÍÀßÉËÏÁÒÉÅ ÃÀáÖÒÖË ÓÀÓÀÌÀÒÈËÏ ÓáÃÏÌÀÆÄ ÓÀáÄËÌßÉ×Ï ÓÀÉÃÖÌËÏÄÁÉÓ ÃÀÝÅÉÓ ÌÉÆÍÉÈ; ÀÌÀÅÄ ßÄÓÉÈ ÂÀÍÉáÉËÄÁÀ ÓÀØÌÄÄÁÉ 16 ßËÀÌÃÄ ÀÓÀÊÉÓ ÀÒÀÓÒÖËßËÏÅÀÍÈÀ ÃÀÍÀÛÀÖËÉÓ, ÓØÄÓÏÁÒÉÅÉ ÃÀÍÀÛÀÖËÉÓÀ ÈÖ ÉÍÔÉÌÖÒÉ ÝáÏÅÒÄÁÉÓ ÛÄÓÀáÄÁ ÝÍÏÁÄÁÉÓ ÂÀÖáÌÀÖÒÄÁËÏÁÉÓ ÌÉÆÍÉÈ, ÈÖ ÀÌÀÓ ÌÏÉÈáÏÅÄÍ ÌáÀÒÄÄÁÉ. ÃÀáÖÒÖË ÓÀÓÀÌÀÒÈËÏ ÓáÃÏÌÀÆÄ ÃÀÒÁÀÆÛÉ ÛÄÉÞËÄÁÀ ÃÀÖÛÅÀÍ ÈÉÈÏÄÖËÉ ÂÀÍÓÀÓãÄËÉÓÀ ÃÀ ÃÀÆÀÒÀËÄÁÖËÉÓ ÏÒ-ÏÒÉ ßÀÒÌÏÌÀÃÂÄÍÄËÉ. 5. ÃÀáÖÒÖË ÓáÃÏÌÀÆÄ ÂÀÍÉáÉËÄÁÀ ÀÂÒÄÈÅÄ ÓÀÂÀÌÏÞÉÄÁÏ ÏÒÂÀÍÏÄÁÉÓ ßÀÒÃÂÉÍÄÁÀ (ÛÖÀÌÃÂÏÌËÏÁÀ) ÓÀÓÀÌÀÒÈËÏ ÁÒÞÀÍÄÁÉÓÀ ÃÀ ÃÀÃÂÄÍÉËÄÁÉÓ ÂÀÌÏÈáÏÅÉÓ ÛÄÓÀáÄÁ. 6. ÃÀáÖÒÖË ÓáÃÏÌÀÆÄ ÓÀØÌÉÓ ÂÀÍáÉËÅÀ ßÀÒÌÏÄÁÓ ÚÅÄËÀ ÓÀÐÒÏÝÄÓÏ ßÄÓÉÓ ÃÀÝÅÉÈ. 7. ÓÀÓÀÌÀÒÈËÏ ÂÀÍÀÜÄÍÉ, ÂÀÍÜÉÍÄÁÀ, ÃÀÃÂÄÍÉËÄÁÀ ÚÅÄËÀ ÛÄÌÈáÅÄÅÀÛÉ ÓÀØÅÄÚÍÏà ÝáÀÃÃÄÁÀ.
82
8. ÌÏÊÅËÄÅÉÓÀ ÃÀ ßÉÍÀÓßÀÒÉ ÂÀÌÏÞÉÄÁÉÓ ÌÀÓÀËÄÁÉÓ ÂÀáÌÀÖÒÄÁÉÓ ÓÀÊÉÈáÓ ßÚÅÄÔÓ ÂÀÌÏÌÞÉÄÁÄËÉ ÀÍ ÐÒÏÊÖÒÏÒÉ ÖÃÀÍÀÛÀÖËÏÁÉÓ ÐÒÄÆÖÌ×ÝÉÉÓ ÐÒÉÍÝÉÐÉÓ ÃÀÝÅÉÈ. 9. 16 ßÄËÓ ÌÉÖÙßÄÅÄËÉ ÐÉÒÉ ÓÀÓÀÌÀÒÈËÏ ÓáÃÏÌÉÓ ÃÀÒÁÀÆÛÉ ÀÒ ÃÀÉÛÅÄÁÀ.
S
S
10. ÛÄÉÀÒÀÙÄÁÖËÉ ÐÉÒÉ ÓÀÓÀÌÀÒÈËÏ ÓáÃÏÌÉÓ ÃÀÒÁÀÆÛÉ ÃÀÉÛÅÄÁÀ ÌáÏËÏà ÓÀÓÀÌÀÒÈËÏ ÓáÃÏÌÉÓ ÈÀÅÌãÃÏÌÀÒÉÓ ÍÄÁÀÒÈÅÉÈ. sasamarTlo Jurnalistikis saxelmZRvanelo
S
damateba 10: sisxlis samarTlis kodeqsi ÌÖáËÉ 148. ÝÉËÉÓßÀÌÄÁÀ ÝÉËÉÓßÀÌÄÁÀ ÃÀÍÀÛÀÖËÉÓ ÃÀÁÒÀËÄÁÉÈ, - ÉÓãÄÁÀ ãÀÒÉÌÉÈ ÀÍ ÓÀÆÏÂÀÃÏÄÁÉÓÀÈÅÉÓ ÓÀÓÀÒÂÄÁËÏ ÛÒÏÌÉÈ ÅÀÃÉÈ ÀÓÉÃÀÍ ÏÒÀÓ ÓÀÀÈÀÌÃÄ ÀÍÃÀ ÂÀÌÀÓßÏÒÄÁÄËÉ ÓÀÌÖÛÀÏÈÉ ÅÀÃÉÈ ÄÒÈ ßËÀÌÃÄ.
83
S
S
sasamarTlo Jurnalistikis saxelmZRvanelo
S
damateba 11: saxelmwifo saidumloebis Sesaxeb saqarTvelos kanoni
ÉÍ×ÏÒÌÀÝÉÉÓ ÓÀáÄËÌßÉ×Ï ÓÀÉÃÖÌËÏÄÁÀà ÌÉÜÍÄÅÀ ÌÖáËÉ 7. ÉÍ×ÏÒÌÀÝÉÀ, ÒÏÌÄËÉÝ ÛÄÓÀÞËÄÁÄËÉÀ ÓÀáÄËÌßÉ×Ï ÓÀÉÃÖÌËÏÄÁÀÃ ÉØÍÄÓ ÌÉÜÍÄÖËÉ. ÓÀáÄËÌßÉ×Ï ÓÀÉÃÖÌËÏÄÁÀÓ ÛÄÉÞËÄÁÀ ÌÉÄÊÖÈÅÍÏÓ ÌáÏËÏà ÛÄÌÃÄÂÉ ÉÍ×ÏÒÌÀÝÉÀ: 1. ÈÀÅÃÀÝÅÉÓ Ó×ÄÒÏÛÉ: À) ÒÏÌÄËÉÝ ÛÄÉÝÀÅÓ ÓÔÒÀÔÄÂÉÖË ÃÀ ÏÐÄÒÀÔÉÖË ÂÄÂÌÄÁÓ, ÓÀÌáÄÃÒÏ ÏÐÄÒÀÝÉÄÁÉÓ ÌÏÌÆÀÃÄÁÉÓÀ ÃÀ ÜÀÔÀÒÄÁÉÓ ÀÌÓÀáÅÄË ÃÏÊÖÌÄÍÔÄÁÓ, ãÀÒÄÁÉÓ ÓÔÒÀÔÄÂÉÖËÉ ÃÀ ÏÐÄÒÀÔÉÖËÉ ÂÀÃÀÀÃÂÉËÄÁÉÓ, ÌÀÈÉ ÌÏÁÉËÉÆÀÝÉÉÓ, ÓÀÁÒÞÏËÏ ÌÆÀÃÚÏ×ÍÉÓÀ ÃÀ ÓÀÌÏÁÉËÉÆÀÝÉÏ ÒÄÓÖÒÓÄÁÉÓ ÂÀÌÏÚÄÍÄÁÉÓ ÓÀÊÉÈáÄÁÓ; Á) ÛÄÉÀÒÀÙÄÁÉÓÀ ÃÀ ÓÀÁÒÞÏËÏ ÔÄØÍÉÊÉÓ ÂÀÍÅÉÈÀÒÄÁÉÓ ÌÉÆÍÏÁÒÉÅÉ ÐÒÏÂÒÀÌÄÁÉÓ, ÀÂÒÄÈÅÄ ÓÀÌÄÝÍÉÄÒÏ-ÊÅËÄÅÉÈÉ ÃÀ ÓÀÊÏÍÓÔÒÖØÔÏÒÏ ÓÀÌÖÛÀÏÄÁÉÓ ÛÄÓÀáÄÁ, ÒÏÌËÄÁÉÝ ÛÄÄáÄÁÀ ÀáÀËÉ ÓÀáÄÏÁÉÓ ÓÀÌáÄÃÒÏ ÉÀÒÀÙÉÓ, ÓÀÁÒÞÏËÏ ÔÄØÍÉÊÉÓÀ ÃÀ ÈÀÅÃÀÝÅÉÈÉ ÔÄØÍÏËÏÂÉÄÁÉÓ ÛÄÌÖÛÀÅÄÁÀÓ; Â) ÂÀÍÓÀÊÖÈÒÄÁÉÈ ÃÀÝÖËÉ ÓÀÌáÄÃÒÏ ÃÀ ÓÀÌÏØÀËÀØÏ ÈÀÅÃÀÝÅÉÓ ÏÁÉÄØÔÄÁÉÓ ÒÄÑÉÌÉÓ, ÓÔÒÖØÔÖÒÉÓÀ ÃÀ ÛÄÌÀÃÂÄÍËÏÁÉÓ ÛÄÓÀáÄÁ. 2. ÄÊÏÍÏÌÉÊÉÓ Ó×ÄÒÏÛÉ: À) ÓÀáÀËáÏ ÌÄÖÒÍÄÏÁÉÓ ÓÀÌÏÁÉËÉÆÀÝÉÏ ÂÄÂÌÄÁÉÓÀ ÃÀ ÓÉÌÞËÀÅÒÄÄÁÉÓ, ÓÀÌáÄÃÒÏ ÃÀÍÉÛÍÖËÄÁÉÓ ÓÔÒÀÔÄÂÉÖËÉ ÍÄÃËÄÖËÉÓÀ ÃÀ ÌÀÓÀËÄÁÉÓ ÌÀÒÀÂÉÓÀ ÃÀ ÌÉßÏÃÄÁÉÓ ÌÏÝÖËÏÁÀÈÀ, ÀÂÒÄÈÅÄ ÓÀáÄËÌßÉ×Ï ÃÀ ÓÀÌÏÁÉËÉÆÀÝÉÏ ÒÄÆÄÒÅÄÁÉÓ ÂÀÍËÀÂÄÁÉÓÀ ÃÀ ÌÏÝÖËÏÁÉÓ ÛÄÓÀáÄÁ; Á) ÔÒÀÍÓÐÏÒÔÉÓ, ÊÀÅÛÉÒÂÀÁÌÖËÏÁÉÓ, ØÅÄÚÍÉÓ ÉÍ×ÒÀÓÔÒÖØÔÖÒÉÓ ÓáÅÀ ÃÀÒÂÄÁÉÓÀ ÃÀ ÏÁÉÄØÔÄÁÉÓ ÃÀÝÅÉÓ ÓÉÓÔÄÌÉÓÀ ÃÀ ÒÄÑÉÌÉÓ ÛÄÓÀáÄÁ, ÌÀÈÉ ÖÓÀ×ÒÈáÏÄÁÉÓ ÖÆÒÖÍÅÄËÚÏ×ÉÓ ÉÍÔÄÒÄÓÄÁÉÓÀÈÅÉÓ;
84
S
S
Â) ÏØÒÏÓ ÓÀÄÒÈÏ ÌÀÒÀÂÛÉ ÛÄÌÀÅÀËÉ ÌÏÍÄÔÀÒÖËÉ ãÂÖ×ÉÓ - ÞÅÉÒ×ÀÓÉ ËÉÈÏÍÄÁÉÓ, ÞÅÉÒ×ÀÓÉ ØÅÄÁÉÓ ÃÀ ÓáÅÀ ×ÀÓÄÖËÏÁÀÈÀ - ÓÀáÄËÌßÉ×Ï ÌÀÒÀÂÄÁÉÓ ÊÏÍÊÒÄÔÖË ÓÀáÄÏÁÀÈÀ ÛÄÓÀáÄÁ, ×ÖËÉÓ ÍÉÛÍÄÁÉÓÀ ÃÀ ×ÀÓÉÀÍÉ ØÀÙÀËÃÄÁÉÓ ÃÀÌÆÀÃÄÁÉÓ, ÛÄÍÀáÅÉÓ, ÃÀÝÅÉÓÀ ÃÀ ÚÀËÁÉÓÌØÌÍÄËÏÁÉÓ ÈÀÅÉÃÀÍ ÀÝÉËÄÁÀÓÈÀÍ, ÌÉÌÏØÝÄÅÀÓÈÀÍ, ÂÀÝÅËÀÓÈÀÍ ÀÍ ÌÉÌÏØÝÄÅÉÃÀÍ ÀÌÏÙÄÁÀÓÈÀÍ ÃÀÊÀÅÛÉÒÄÁÖËÉ ÏÐÄÒÀÝÉÄÁÉÓ ÈÀÏÁÀÆÄ. sasamarTlo Jurnalistikis saxelmZRvanelo
S
3. ÓÀÂÀÒÄÏ ÖÒÈÉÄÒÈÏÁÀÈÀ Ó×ÄÒÏÛÉ: À) ÓÀØÀÒÈÅÄËÏÓ ÓÀÂÀÒÄÏ ÐÏËÉÔÉÊÉÓÀ ÃÀ ÓÀÂÀÒÄÏ-ÄÊÏÍÏÌÉÊÖÒ ÖÒÈÉÄÒÈÏÁÀÈÀ ÛÄÓÀáÄÁ, ÒÏÌÄËÈÀ ßÉÍÀÓßÀÒÌÀ ÂÀÌÑÙÀÅÍÄÁÀÌ ÛÄÉÞËÄÁÀ ÆÉÀÍÉ ÌÉÀÚÄÍÏÓ ÓÀáÄËÌßÉ×Ï ÉÍÔÄÒÄÓÄÁÓ; Á) ÖÝáÏ ÓÀáÄËÌßÉ×ÏÄÁÈÀÍ ÓÀÌáÄÃÒÏ, ÓÀÌÄÝÍÉÄÒÏ-ÔÄØÍÉÊÖÒÉ ÃÀ ÓáÅÀ ÓÀáÉÓ ÈÀÍÀÌÛÒÏÌËÏÁÉÓ ÓÀÊÉÈáÄÁÉÓ ÛÄÓÀáÄÁ, ÈÖ ÝÍÏÁÄÁÉÓ ÂÀÌÑÙÀÅÍÄÁÀÌ ÛÄÉÞËÄÁÀ ÆÉÀÍÉ ÌÉÀÚÄÍÏÓ ÓÀØÀÒÈÅÄËÏÓ ÉÍÔÄÒÄÓÄÁÓ. 4. ÓÀáÄËÌßÉ×Ï ÖÛÉÛÒÏÄÁÉÓÀ ÃÀ ÌÀÒÈËßÄÓÒÉÂÉÓ ÃÀÝÅÉÓ Ó×ÄÒÏÛÉ: À) ÓÀÃÀÆÅÄÒÅÏ, ÊÏÍÔÒÓÀÃÀÆÅÄÒÅÏ ÃÀ ÏÐÄÒÀÔÉÖË-ÓÀÌÞÄÁÒÏ ÓÀØÌÉÀÍÏÁÉÓ ÂÄÂÌÄÁÉÓ, ÏÒÂÀÍÉÆÄÁÉÓ, ÌÀÔÄÒÉÀËÖÒ-ÔÄØÍÉÊÖÒÉ ÖÆÒÖÍÅÄËÚÏ×ÉÓ ÓÀÛÖÀËÄÁÄÁÉÓ, ×ÏÒÌÄÁÉÓ, ÌÄÈÏÃÄÁÉÓÀ ÃÀ ÛÄÃÄÂÄÁÉÓ, ÀÂÒÄÈÅÄ ÊÏÍÊÒÄÔÖËÉ ÐÒÏÂÒÀÌÄÁÉÓ ÃÀ×ÉÍÀÍÓÄÁÉÓ ÛÄÓÀáÄÁ; ÉÌ ÐÉÒÈÀ ÈÀÏÁÀÆÄ, ÒÏÌËÄÁÉÝ ÆÄÌÏÀÙÍÉÛÍÖË Ó×ÄÒÏÄÁÛÉ ÊÏÍ×ÉÃÄÍÝÉÀËÖÒ ÓÀ×ÖÞÅÄËÆÄ ÈÀÍÀÌÛÒÏÌËÏÁÄÍ ÀÍ ÀÃÒÄ ÈÀÍÀÌÛÒÏÌËÏÁÃÍÄÍ ÀÓÄÈÉ ÓÀØÌÉÀÍÏÁÉÓ ÂÀÍÌÀáÏÒÝÉÄËÄÁÄË ÓÀØÀÒÈÅÄËÏÓ ÛÄÓÀÁÀÌÉÓ ÏÒÂÀÍÏÄÁÈÀÍ; Á) “ÓÀáÄËÌßÉ×Ï ÃÀÝÅÉÓ ÓÐÄÝÉÀËÖÒÉ ÓÀÌÓÀáÖÒÉÓ ÛÄÓÀáÄÁ” ÓÀØÀÒÈÅÄËÏÓ ÊÀÍÏÍÉÓ ÈÀÍÀáÌÀà ÂÀÍÓÀÆÙÅÒÖËÉ ÓÀáÄËÌßÉ×ÏÓ ÖÌÀÙËÄÓ ÈÀÍÀÌÃÄÁÏÁÉÓ ÐÉÒÈÀ ÃÀÝÅÉÓÀ ÃÀ ÀÃÌÉÍÉÓÔÀÝÉÖËÉ ÛÄÍÏÁÄÁÉÓÀ ÃÀ ÓÀÌÈÀÅÒÏÁÏ ÒÄÆÉÃÄÍÝÉÄÁÉÓ ÃÀÝÅÉÓ ÒÄÑÉÌÉÓ ÛÄÓÀáÄÁ; Â) ÓÀÌÈÀÅÒÏÁÏ ÃÀ ÓÐÄÝÉÀËÖÒÉ ÊÀÅÛÉÒÂÀÁÌÖËÏÁÉÓ ÓÉÓÔÄÌÉÓ ÛÄÓÀáÄÁ; Ã) ÓÀáÄËÌßÉ×Ï ÛÉ×ÒÄÁÉÓ ÃÀÌÖÛÀÅÄÁÉÓÀ ÃÀ ÂÀÌÏÚÄÍÄÁÉÓ, ÊÒÉÐÔÏÂÒÀ×ÉÉÓ Ó×ÄÒÏÛÉ ÓÀÌÄÝÍÉÄÒÏ-ÊÅËÄÅÉÈÉ ÌÖÛÀÏÁÉÓ ÛÄÓÀáÄÁ. ÌÖáËÉ 8. ÉÍ×ÏÒÌÀÝÉÀ, ÒÏÌÄËÉÝ ÀÒ ÌÉÉÜÍÄÅÀ ÓÀáÄËÌßÉ×Ï ÓÀÉÃÖÌËÏÄÁÀà 1. ÀÊÒÞÀËÖËÉÀ ÓÀáÄËÌßÉ×Ï ÓÀÉÃÖÌËÏÄÁÀÓ ÌÉÄÊÖÈÅÍÏÓ ÍÄÁÉÓÌÉÄÒÉ ÝÍÏÁÀ, ÒÏÌËÉÈÀÝ ÛÄÉÞËÄÁÀ ÛÄÉËÀáÏÓ ÀÍ ÛÄÉÆÙÖÃÏÓ ÀÃÀÌÉÀÍÉÓ ÞÉÒÉÈÀÃÉ Ö×ËÄÁÀÍÉ ÃÀ ÈÀÅÉÓÖ×ËÄÁÀÍÉ, ÆÉÀÍÉ ÌÉÀÃÂÄÓ ÌÏÓÀáËÄÏÁÉÓ ãÀÍÌÒÈÄËÏÁÀÓÀ ÃÀ ÖÓÀ×ÒÈáÏÄÁÀÓ.
85
2. ÀÒ ÛÄÉÞËÄÁÀ ÓÀáÄËÌßÉ×Ï ÓÀÉÃÖÌËÏÄÁÀÓ ÌÉÄÊÖÈÅÍÏÓ ÍÏÒÌÀÔÉÖËÉ ÀØÔÄÁÉ, ÂÀÒÃÀ ÈÀÅÃÀÝÅÉÓÀ ÃÀ ÓÀáÄËÌßÉ×Ï ÖÛÉÛÒÏÄÁÉÓ ÓÀÌÉÍÉÓÔÒÏÄÁÉÓ, ÓÀáÄËÌßÉ×Ï ÓÀÆÙÅÒÉÓ ÃÀÝÅÉÓ ÓÀáÄËÌßÉ×Ï ÃÄÐÀÒÔÀÌÄÍÔÉÓ ÃÀ ÓÀáÄËÌßÉ×Ï ÃÀÝÅÉÓ ÓÐÄÝÉÀËÖÒÉ ÓÀÌÓÀáÖÒÉÓ ÀØÔÄÁÉÓÀ, ÒÏÌËÄÁÉÝ ÀßÄÓÒÉÂÄÁÓ ÌÀÈ ÛÉÃÀ ÓÀØÌÉÀÍÏÁÀÓ ÖÛÖÀËÏà ÓÀáÄËÌßÉ×ÏÓ ÈÀÅÃÀÝÅÉÓÀ ÃÀ ÖÛÉÛÒÏÄÁÉÓ ÖÆÒÖÍÅÄËÚÏ×ÉÓ ÈÅÀËÓÀÆÒÉÓÉÈ, ÀÂÒÄÈÅÄ ÓÀÄÒÈÀÛÏÒÉÓÏ áÄËÛÄÊÒÖËÄÁÄÁÉ ÃÀ ÛÄÈÀÍáÌÄÁÄÁÉ. S
S
sasamarTlo Jurnalistikis saxelmZRvanelo
S
3. ÀÒ ÛÄÉÞËÄÁÀ ÓÀáÄËÌßÉ×Ï ÓÀÉÃÖÌËÏÄÁÀÓ ÌÉÄÊÖÈÅÍÏÓ ÒÖÊÄÁÉ, ÂÀÒÃÀ ÓÀÌáÄÃÒÏ ÃÀÍÉÛÍÖËÄÁÉÓ ÓÐÄÝÉÀËÖÒÉ ÒÖÊÄÁÉÓÀ. 4. ÀÒ ÛÄÉÞËÄÁÀ ÓÀáÄËÌßÉ×Ï ÓÀÉÃÖÌËÏÄÁÀÓ ÌÉÄÊÖÈÅÍÏÓ ÛÄÌÃÄÂÉ ÉÍ×ÏÒÌÀÝÉÀ: À) ÓÔÉØÉÖÒÉ ÖÁÄÃÖÒÄÁÄÁÉÓ, ÊÀÔÀÓÔÒÏ×ÄÁÉÓÀ ÃÀ ÓáÅÀ ÂÀÍÓÀÊÖÈÒÄÁÖËÉ ÌÏÅËÄÍÄÁÉÓ ÛÄÓÀáÄÁ, ÒÏÌËÄÁÉÝ ÖÊÅÄ ÌÏáÃÀ ÀÍ ÛÄÉÞËÄÁÀ ÌÏáÃÄÓ ÃÀ ÄÌÖØÒÄÁÀ ÌÏØÀËÀØÄÈÀ ÖÓÀ×ÒÈáÏÄÁÀÓ; Á) ÂÀÒÄÌÏÓ ÌÃÂÏÌÀÒÄÏÁÉÓÀ ÃÀ ÌÏÓÀáËÄÏÁÉÓ ãÀÍÌÒÈÄËÏÁÉÓ, ÌÉÓÉ ÝáÏÅÒÄÁÉÓ ÃÏÍÉÓ ÛÄÓÀáÄÁ, ÓÀÌÄÃÉÝÉÍÏ ÌÏÌÓÀáÖÒÄÁÉÓÀ ÃÀ ÓÏÝÉÀËÖÒÉ ÖÆÒÖÍÅÄËÚÏ×ÉÓ ÜÀÈÅËÉÈ, ÀÂÒÄÈÅÄ ÓÏÝÉÀËÖÒ-ÃÄÌÏÂÒÀ×ÉÖËÉ ÌÀÜÅÄÍÄÁËÄÁÉÓ, ÌÏÓÀáËÄÏÁÉÓ ÂÀÍÀÈËÄÁÉÓÀ ÃÀ ÊÖËÔÖÒÉÓ ÛÄÓÀáÄÁ; Ã) ÊÏÒÖ×ÝÉÉÓ, ÈÀÍÀÌÃÄÁÏÁÉÓ ÐÉÒÈÀ ÖÊÀÍÏÍÏ ØÌÄÃÏÁÄÁÉÓÀ ÃÀ ÊÒÉÌÉÍÏÂÄÍÖËÉ ÓÉÔÖÀÝÉÉÓ ÛÄÓÀáÄÁ; Ä) ÐÒÉÅÉËÄÂÉÄÁÉÓ, ÊÏÌÐÄÍÓÀÝÉÄÁÉÓÀ ÃÀ ÛÄÙÀÅÀÈÄÁÉÓ ÛÄÓÀáÄÁ, ÒÏÌËÄÁÓÀÝ ÓÀáÄËÌßÉ×Ï ÀÍÉàÄÁÓ ÌÏØÀËÀØÄÄÁÓ, ÈÀÍÀÌÃÄÁÏÁÉÓ ÐÉÒÄÁÓ, ÓÀßÀÒÌÏÄÁÓ, ÃÀßÄÓÄÁÖËÄÁÄÁÓÀ ÃÀ ÏÒÂÀÍÉÆÀÝÉÄÁÓ; Å) ÓÀáÄËÌßÉ×Ï ÓÀÅÀËÖÔÏ ×ÏÍÃÉÓÀ ÃÀ ÏØÒÏÓ ÓÀÄÒÈÏ ÌÀÒÀÂÉÓ ÛÄÓÀáÄÁ; Æ) ÓÀáÄËÌßÉ×Ï áÄËÉÓÖ×ËÄÁÉÓ ÖÌÀÙËÄÓ ÈÀÍÀÌÃÄÁÏÁÉÓ ÐÉÒÈÀ ãÀÍÌÒÈÄËÏÁÉÓ ÛÄÓÀáÄÁ. ÌÖáËÉ 9. ÓÀáÄËÌßÉ×Ï ÓÀÉÃÖÌËÏÄÁÀà ÉÍ×ÏÒÌÀÝÉÉÓ ÌÉÜÍÄÅÉÓ ßÄÓÉ 1. ÓÀáÄËÌßÉ×Ï ÓÀÉÃÖÌËÏÄÁÉÓÀÈÅÉÓ ÉÍ×ÏÒÌÀÝÉÉÓ ÌÉÊÖÈÅÍÄÁÉÓ ÀÖÝÉËÄÁËÏÁÉÓ ÃÀÓÀÁÖÈÄÁÀ, ÀÌ ÝÍÏÁÄÁÉÓ ÌÍÉÛÅÍÄËÏÁÉÓ ÂÀÈÅÀËÉÓßÉÍÄÁÉÈ, ÄÅÀËÄÁÀ ÓÀáÄËÌßÉ×Ï áÄËÉÓÖ×ËÄÁÉÓ ÏÒÂÀÍÏÓ, ÀÂÒÄÈÅÄ, ÓÀßÀÒÌÏÓ, ÃÀßÄÓÄÁÖËÄÁÀÓ ÃÀ ÏÒÂÀÍÉÆÀÝÉÀÓ, ÒÏÌÄËÌÀÝ ÄÓ ÝÍÏÁÄÁÉ ÛÄÉÌÖÛÀÅÀ ÀÍ ÌÉÉÙÏ ÂÀÍÓÀáÉËÅÄËÀà ÃÀ/ÀÍ ÛÄÓÀÍÀáÀÃ. 2. ÓÀáÄËÌßÉ×Ï ÓÀÉÃÖÌËÏÄÁÉÓÀÈÅÉÓ ÉÍ×ÏÒÌÀÝÉÉÓ ÌÉÊÖÈÅÍÄÁÉÓ ÓÀÊÉÈáÓ ßÚÅÄÔÓ ÓÀáÄËÌßÉ×Ï ÏÒÂÀÍÏÓ áÄËÌÞÙÅÀÍÄËÉ ÐÉÒÉ, ÒÏÌÄËÓÀÝ ÄÓ Ö×ËÄÁÀÌÏÓÉËÄÁÀ ÀØÅÓ ÀÌ ÊÀÍÏÍÉÓ ÌÄ-4 ÌÖáËÉÓ ÌÄ-2 ÐÖÍØÔÉÓ ‘Ô ØÅÄÐÖÍØÔÉÈ.
86
S
S sasamarTlo Jurnalistikis saxelmZRvanelo
S
ÌÖáËÉ 10. ÓÀáÄËÌßÉ×Ï ÓÀÉÃÖÌËÏÄÁÀÓ ÌÉÊÖÈÅÍÄÁÖË ÝÍÏÁÀÈÀ ÍÖÓáÀ 1. ÓÀáÄËÌßÉ×Ï ÓÀÉÃÖÌËÏÄÁÀÓ ÌÉÊÖÈÅÍÄÁÖË ÝÍÏÁÀÈÀ ÍÖÓáÀÓ ÂÀÌÏÓÀØÅÄÚÍÄÁËÀà ÀÌÆÀÃÄÁÓ ÃÀ Ï×ÉÝÉÀËÖÒ ÓÀáÄËÌßÉ×Ï ÂÀÌÏÝÄÌÄÁÛÉ ÀØÅÄÚÍÄÁÓ ÓÀáÄËÌßÉ×Ï ÓÀÉÃÖÌËÏÄÁÉÓ ÃÀÝÅÉÓ ÓÀáÄËÌßÉ×Ï ÉÍÓÐÄØÝÉÀ. 2. ÝÅËÉËÄÁÄÁÉ ÃÀ ÃÀÌÀÔÄÁÄÁÉ ÓÀáÄËÌßÉ×Ï ÓÀÉÃÖÌËÏÄÁÀÓ ÌÉÊÖÈÅÍÄÁÖË ÝÍÏÁÀÈÀ ÍÖÓáÀÛÉ ØÅÄÚÍÃÄÁÀ ÓÀØÀÒÈÅÄËÏÓ ÐÒÄÆÉÃÄÍÔÉÓ ÌÉÄÒ ÛÄÓÀÁÀÌÉÓÉ ÂÀÃÀßÚÅÄÔÉËÄÁÉÓ ÌÉÙÄÁÉÃÀÍ ÄÒÈÉ ÈÅÉÓ ÅÀÃÀÛÉ. 3. ÓÀáÄËÌßÉ×Ï ÓÀÉÃÖÌËÏÄÁÉÓ ÃÀÝÅÉÓ ÓÀáÄËÌßÉ×Ï ÉÍÓÐÄØÝÉÀ ÓÖË ÝÏÔÀ 5 ßÄËÉßÀÃÛÉ ÄÒÈáÄË Ï×ÉÝÉÀËÖÒÀà ÀØÅÄÚÍÄÁÓ ÓÀáÄËÌßÉ×Ï ÓÀÉÃÖÌËÏÄÁÀÓ ÌÉÊÖÈÅÍÄÁÖË ÝÍÏÁÀÈÀ ÍÖÓáÀÓ. 4. ÈÖ ÓÀáÄËÌßÉ×Ï ÓÀÉÃÖÌËÏÄÁÀÓ ÌÉÊÖÈÅÍÄÁÖË ÝÍÏÁÀÈÀ ÍÖÓáÀÛÉ ÛÄÔÀÍÉËÉÀ ÉÍ×ÏÒÌÀÝÉÀ, ÒÏÌÄËÉÝ ÅÄÒ ÀÊÌÀÚÏ×ÉËÄÁÓ ÀÌ ÊÀÍÏÍÉÓ ÌÄ7 ÌÖáËÉÈ ÂÀÈÅÀËÉÓßÉÍÄÁÖË ÌÏÈáÏÅÍÄÁÓ ÀÍ ÀÒÙÅÄÅÓ ÉÍ×ÏÒÌÀÝÉÉÓ ÓÀáÄËÌßÉ×Ï ÓÀÉÃÖÌËÏÄÁÀà ÌÉÜÍÄÅÉÓ ÃÀÃÂÄÍÉË ßÄÓÓ, ÃÀÉÍÔÄÒÄÓÄÁÖËÉ ÐÉÒÄÁÉ Ö×ËÄÁÀÌÏÓÉËÉ ÀÒÉÀÍ ÊÀÍÏÍÌÃÄÁËÏÁÉÈ ÃÀÃÂÄÍÉËÉ ßÄÓÉÈ ÂÀÀÓÀÜÉÅÒÏÍ ÄÓ ÂÀÃÀßÚÅÄÔÉËÄÁÀ ÓÀÓÀÌÀÒÈËÏÛÉ. ÌÖáËÉ 11. ÓÀÉÃÖÌËÏÏÁÉÓ áÀÒÉÓáÉÓ ÃÀÃÀÁËÄÁÀ ÃÀ ÓÀáÄËÌßÉ×Ï ÓÀÉÃÖÌËÏÄÁÀà ÌÉÜÍÄÅÉÓ ÛÄÓÀáÄÁ ÂÀÃÀßÚÅÄÔÉËÄÁÉÓ ÂÀÖØÌÄÁÀ ÓÀÉÃÖÌËÏÏÁÉÓ áÀÒÉÓáÉÓ ÃÀÃÀÁËÄÁÀ ÃÀ ÌÉÓÉ ÓÀáÄËÌßÉ×Ï ÓÀÉÃÖÌËÏÄÁÀà ÌÉÜÍÄÅÉÓ ÛÄÓÀáÄÁ ÂÀÃÀßÚÅÄÔÉËÄÁÉÓ ÂÀÖØÌÄÁÀ áÃÄÁÀ ÓÀáÄËÌßÉ×Ï ÓÀÉÃÖÌËÏÄÁÀà ÌÉÜÍÄÅÉÓ ÛÄÓÀáÄÁ ÂÀÃÀßÚÅÄÔÉËÄÁÉÓ ÂÀÖØÌÄÁÉÈ ÀÍ ÛÄÝÅËÉÈ, ÀÌ ÂÀÃÀßÚÅÄÔÉËÄÁÉÓ ÌÏØÌÄÃÄÁÉÓ ÅÀÃÉÓ ÂÀÓÅËÀÓÈÀÍ ÃÀÊÀÅÛÉÒÄÁÉÈ ÀÍ ÓÀÓÀÌÀÒÈËÏÓ ÂÀÃÀßÚÅÄÔÉËÄÁÉÓ ÓÀ×ÖÞÅÄËÆÄ ÀÌ ÊÀÍÏÍÉÓ ÌÄ10 ÌÖáËÉÈ ÂÀÈÅÀËÉÓßÉÍÄÁÖË ÛÄÌÈáÅÄÅÀÛÉ ÃÀ ×ÏÒÌÃÄÁÀ ÓÀáÄËÌßÉ×Ï ÓÀÉÃÖÌËÏÄÁÉÓ ÃÀÝÅÉÓ ÓÀáÄËÌßÉ×Ï ÉÍÓÐÄØÝÉÉÓ ÌÉÄÒ ÓÀÉÃÖÌËÏ ÝÍÏÁÀÈÀ ÍÖÓáÀÛÉ ÓÀÈÀÍÀÃÏ ÝÅËÉËÄÁÉÓ ÛÄÔÀÍÉÈ. 87
S
S
sasamarTlo Jurnalistikis saxelmZRvanelo
S
damateba 12: saqarTvelos samosamarTlo eTikis kodeqsi
Tavi I. kodeqsis miznebi da amocanebi muxli 1 es kodeqsi adgens saqarTvelos saerTo sasamarTloebis mosamarTleTaTvis samosamarTlo eTikis ZiriTad principebs, qcevis wesebsa da standartebs, romlebic mosamarTlem unda daicvas rogorc samsaxurebrivi movaleobis Sesrulebis, ise sxva saqmianobis ganxorcielebisas da pirad cxovrebaSi. muxli 2 kodeqsis mizania, xeli Seuwyos marTlmsajulebis damoukideblobis, miukerZoeblobisa da sasamarTlo xelisuflebis erTianobis ganmtkicebas, sasamarTlo xelisuflebisadmi sazogadoebis ndobisa da rwmenis amaRlebas, mosamarTlis Tanamdebobis prestiJisa da avtoritetis dacvas. muxli 3 samosamarTlo eTikis normis darRveva kanonmdeblobiT dadgenil SemTxvevaSi iwvevs mosamarTlis disciplinur pasuxismgeblobas.
88
S
S sasamarTlo Jurnalistikis saxelmZRvanelo
S
Tavi II. samosamarTlo eTikis zogadi principebi muxli 4 mosamarTle unda iyos kanonis, mosamarTlis ficisa da movaleobis erTguli, marTlmsajulebis ganxorcielebisas – kanonisa da samarTlis uzenaesobis garanti. muxli 5 mosamarTle unda ganamtkicebdes sazogadoebriv rwmenas marTlmsajulebis damoukideblobis, Seuvalobis, samarTlianobis, siwmindisa da miukerZoeblobisadmi. muxli 6 mosamarTle unda ufrTxildebodes marTlmsajulebis prestiJs da ar iqceodes sasamarTlos avtoritetisa da mosamarTlis wodebisaTvis Seufereblad. muxli 7 mosamarTle sajarod ar unda gamoxatavdes uaryofiT azrs an Sexedulebas sxva mosamarTlisa da kolegis profesionalizmsa Tu pirad Tvisebebze. muxli 8 mosamarTle upativcemulod ar unda ixseniebdes sxva mosamarTlis mier saqmeze miRebul gadawyvetilebas. muxli 9 mosamarTlem azris gamoTqmis, rwmenisa da gaerTianebis uflebiT sargeblobisas ar unda Selaxos marTlmsajulebis Rirseba, miukerZoebloba da damoukidebloba. muxli 10 mosamarTlem, romelic daarRvevs samosamarTlo eTikis normas, unda izrunos misi qmedebiT gamowveuli zianis gamosasworeblad.
89
S
S
sasamarTlo Jurnalistikis saxelmZRvanelo
S
Tavi III. mosamarTlis qcevis wesebi samosamarTlo uflebamosilebebis ganxorcielebisas muxli 11 mosamarTle marTlmsajulebis ganxorcielebisas damoukidebelia da gadawyvetilebas iRebs mxolod kanonis, saerTaSoriso samarTlis sayovelTaod aRiarebuli principebisa da normebis Sesabamisad. muxli 12 mosamarTle samosamarTlo uflebamosilebas unda axorcielebdes Rirseulad, keTilsindisierad, uangarod da miukerZoeblad. muxli 13 mosamarTle gadawyvetilebis gamotanisas unda iyos damoukidebeli da Seuvali; misi azri ar unda meryeobdes politikuri, socialuri, mxaris interesis, sazogadoebrivi zemoqmedebis an sxvagvari urTierTobis zegavlenis gamo, anda kritikis SiSiT. muxli 14 samosamarTlo movaleobis Sesrulebisas mosamarTle Tavisufali unda iyos yovelgvari winaswar Seqmnili an akviatebuli azris, Sexedulebis, crurwmenisa Tu ganwyobisagan. igi unda moeridos iseT qcevas (mimikas, gamometyvelebas, Jestikulacias da sxva), romelsac procesis monawileni aRiqvamen winaswar Seqmnil an akviatebul Sexedulebad. muxli 15 dauSvebelia, rom mosamarTlis rasobriv, erovnul, eTnikur, enobriv, wodebriv, Tanamdebobriv, qonebriv, religiur, sqesobriv kuTvnilebasTan, invalidobasTan, seqsualur orientaciasTan, wodebriv-Tanamdebobriv statusTan an sxva garemoebebTan dakavSirebuli Sexedulebani gavlenas axdendnen gadawyvetilebis kanonierebasa an sxva movaleobis saTanadod ganxorcielebaze. 90
muxli 16 dauSvebelia, mosamarTle konkretul saqmeze winaswar aTanxmebdes misaReb gadawyvetilebas, anda raime formiT angariSs abarebdes am gadawyvetilebis gamo. S
S sasamarTlo Jurnalistikis saxelmZRvanelo
S
muxli 17 mosamarTlem ar unda Seasrulos iseTi davaleba Tu rekomendacia, romelic raime formiT xelyofs mis damoukideblobas. muxli 18 mosamarTle pativiscemiT, yuradRebiT da koreqtulad unda moekidos presisa da masobrivi informaciis sxva saSualebebis warmomadgenelTa interess, moipovon da gaavrcelon informacia marTlmsajulebis ganxorcielebis, sasamarTlos saqmianobis an konkretuli saqmis Sesaxeb. muxli 19 mosamarTle sajarod ar unda gamoTqvamdes azrs an iZleodes ganmartebebs gansaxilveli an ganxilvis procesSi arsebuli saqmis Sesaxeb, Tu es ar Seexeba saqmis warmoebis organizaciul da teqnikur mxares. muxli 20 mosamarTle sajarod an pirad saubarSi unda moeridos iseT gancxadebas, romelsac SeuZlia warmoSvas safuZvliani winapiroba, rom es gancxadeba xels SeuSlis saqmeze kanonieri gadawyvetilebis miRebas. muxli 21 mosamarTle sajarod an pirad saubarSi ar unda gamoxatavdes Tavis dadebiT an uaryofiT ganwyobas gansaxilvel, ganxilvis procesSi arsebul an ukve ganxilul saqmeSi monawile romelime mxaris mimarT. muxli 22 mosamarTle ar unda iyenebdes Seuracxmyofel, damamcirebel sityvebsa da gamoTqmebs an rasistul Tu Sovinistur terminologias. muxli 23 mosamarTle unda iyos yuradRebiani, gulisxmieri da koreqtuli im moqalaqis mimarT, romelic sasamarTlos mimarTavs.
91
muxli 24 mosamarTle sasamarTloSi saqmis ganxilvisas Semosili unda iyos mantiiT. S
S
sasamarTlo Jurnalistikis saxelmZRvanelo
S
muxli 25 mosamarTle RirsebiTa da Tavazianad unda epyrobodes procesis monawileebs. muxli 26 mosamarTlem profesiuli movaleobis ganxorcielebisas mopovebuli informacia ar unda gamoiyenos aradaniSnulebisamebr. muxli 27 mosamarTle pativs unda scemdes sasamarTlos personals. muxli 28 mosamarTle Tvalyurs unda adevnebdes, rom sasamarTlos moxele icavdes profesiuli eTikis normebs, TavSekavebulad moqmedebdes, ar iCendes raime mikerZoebas, ar avlendes gansxvavebul damokidebulebas mxareebis mimarT an ar amJRavnebdes winaswar Seqmnil ganwyobas. muxli 29 mosamarTle valdebulia, reagirebdes sasamarTlos moxelis mier profesiuli eTikis normis darRvevaze da axorcielebdes Sesabamis RonisZiebebs. muxli 30 mosamarTle sistematurad unda imaRlebdes profesiuli codnis dones. muxli 31 mosamarTle xels unda uwyobdes sasamarTlos moxeleTa profesionalizmisa da kompetenturobis amaRlebas, aZlevdes maT saWiro rCeva-darigebas.
92
S
S sasamarTlo Jurnalistikis saxelmZRvanelo
S
Tavi IV. mosamarTlis arasamosamarTlo moRvaweoba muxli 32 mosamarTlis saqmianoba, romelic ar ukavSirdeba samsaxurebriv movaleobas, dasaSvebia, Tu igi ar ewinaaRmdegeba mosamarTlisa da sasamarTlos damoukideblobis principebs, ar uqmnis safrTxes sasamarTlos avtoritets, ar qmnis eWvis safuZvels samosamarTlo saqmianobis ganxorcielebisas mis obieqturobasa da mousyidvelobaSi, ar ewinaaRmdegeba saqarTvelos kanonmdeblobasa da am kodeqss. muxli 33 mosamarTlisaTvis samosamarTlo movaleobani upirvelesia. mosamarTle ar SeiZleba eweodes raime anazRaurebad saqmianobas, garda pedagogiuri, samecniero an SemoqmedebiTi saqmianobisa, Tu igi xels ar uSlis samosamarTlo uflebamosilebis saTanadod ganxorcielebas. muxli 34 mosamarTlem monawileoba ar unda miiRos mis samsaxurebriv statussa da movaleobasTan SeuTavsebel garigebaSi. muxli 35 mosamarTle ar SeiZleba gaxdes wevri iseTi gaerTianebisa, romelic erTgulebis ficis dadebas moiTxovs, anda eWvqveS ayenebs mosamarTlis reputacias, zians ayenebs sasamarTlos avtoritets. muxli 36 mosamarTle ar unda eweodes politikur saqmianobas. igi ar SeiZleba iyos politikuri organizaciis wevri an asrulebdes partiul davalebas, an politikuri organizaciis saxeliT gamodiodes sityviT. muxli 37 mosamarTle sajarod ar unda amJRavnebdes Tavis politikur Sexedulebas. akrZalulia misi mxridan nebismieri politikuri propaganda rogorc sasamarTlo darbazSi, ise mis gareT.
93
S
S
sasamarTlo Jurnalistikis saxelmZRvanelo
S
muxli 38 mosamarTlem sajarod an sxva formiT mxari ar unda dauWiros kandidaturas saxelmwifo politikur Tanamdebobaze an gamovides mis winaaRmdeg. muxli 39 mosamarTles ekrZaleba gaficva. mas ara aqvs ufleba, raime motiviT, koleqtiurad Tu individualurad, uari Tqvas an sxvas mouwodos samsaxurebrivi da profesiuli movaleobis Seusruleblobisaken. muxli 40 mosamarTlem sasamarTlos moxelesac unda urCios, rom Tavi Seikavos politikuri saqmianobis an politikuri Sexedulebis demonstrirebisagan. muxli 41 mosamarTles ufleba aqvs, gamoxatos pozicia sakuTar an sxva qveyanaSi profesiuli movaleobis SesrulebisaTvis mosamarTlis an sxva iuridiuli profesiis adamianis Seviwroebis, devnis, daucvelobis, zewolis an mis saqmianobaSi ukanono Carevis gamo. muxli 42 mosamarTles ufleba aqvs, ekavos raime Tanamdeboba sazogadoebriv sawyisebze an monawileobdes iseT saxelmwifo, an sazogadoebriv komisiaSi, romelic dakavSirebulia sakanonmdeblo saqmianobasTan, marTlmsajulebis ganxorcielebis srulyofasTan, sxva samarTlebriv an iseT arasamarTlebriv sakiTxebTan, romlebic am kodeqsis moTxovnas ar ewinaaRmdegeba. muxli 43 mosamarTles ufleba aqvs, kanonmdeblobiT gaTvaliswinebul SemTxvevaSi, warmoadgendes qveyanas an mis romelime administraciul erTeuls oficialur ceremonialze, kulturul – saganmanaTleblo RonisZiebaze an Rirssaxsovar TariRTan dakavSirebiT. 94
muxli 44 mosamarTles ufleba aqvs, iyos Tavisi an ucxo qveynis (qalaqis an sxva administraciuli erTeulis) sapatio moqalaqe. S
S sasamarTlo Jurnalistikis saxelmZRvanelo
S
Tavi V. kodeqsis amoqmedeba muxli 45 samosamarTlo eTikis kodeqsi ZalaSi Sedis saqarTvelos mosamarTleTa konferenciis mier miRebisTanave.
95
S
S
sasamarTlo Jurnalistikis saxelmZRvanelo
S
gamoyenebul terminTa ganmartebebi
96
S
S
administraciuli saqme: dava, romelSic erTerTi mxare saxelmwifoa. advokati: piri, romelic profesiul doneze warmoadgens sxva pirs sasamarTloSi. sasamarTlo aRmasrulebeli: iusticiis saministros mier daqiravebuli piri, romelic pasuxismgebelia sasamarTlo gadawyvetilebebis aRsrulebaze. advokatTa kolegia: advokatTa profesiuli gaerTianeba. advokatTa gamocda: testuri gamocda, romelic aucilebelia saadvokato saqmianobisTvis. sasamarTlos kancelariebi: ganyofileba sasamarTloebSi, romlebic pasuxismgebelni arian saqmeTa moZraobaze, korespondenciis, Setyobinebebis gagzavnaze. samoqalaqo saqme: saqme, dakavSirebuli qonebriv davasTan, moraluri an materialuri zianis anazRaurebasTan, komerciuli (Sps, saaqcio sazogadoeba) da arakomerciuli iuridiuli pirebis (kavSiri, fondi) registraciasTan, iuridiuli mniSvnelobis mqone faqtebis dadgenasa da sxva samoqalaqo uflebebis ganxorcielebasTan. mosamarTleTa konferencia: mosamarTleTa TviTmmarTvelobis organo. konstitucia: saxelmwifos mTavari kanoni. konstituciuroba: ama Tu im aqtis, moqmedebis konstituciis normebTan Sesabamisoba. saqarTvelos kontrolis palata: saxelmwifo kontrolis organo, pasuxismgebelia saxelmwifo biujetiT gaTvaliswinebuli saxsrebis marTebulad gamoyenebis kontrolsa da am saxsrebis gaxarjvis zedamxedvelobis ganxorcilebaze. apelacia: pirveli instanciis (raionuli) sasamarTlos gadawyvetilebis gadasinjva. kasacia: saapelacio sasamarTlos gadawyvetilebis gadasinjva. udavo warmoeba: sasamarTos mier iseTi saqmeebis ganxilva, romlebic ar SeiZleba iyos davis sagani visime mxridan, anu, vTqvaT, moqalaqis ugzoukvlod dakargulad aRiarebis, sawarmosa da kavSiris registraciis, iuridiuli faqtebis dadgenis, Svilad ayvanis Sesaxeb. sasamarTlo Jurnalistikis saxelmZRvanelo
S
S
sasamarTlo Jurnalistikis saxelmZRvanelo
97
S
ganawilvadeba: sasamarTlos mier baJis gadamxdelisTvis nebis darTva, gadaixados baJis nawili, im pirobiT rom darCenil nawils dafaravs mogvianebiT. acileba: mdgomareoba, rodesac mosamarTle CamoSorebulia saqmis ganxilvas, im motivebiT, romelTa CamonaTvalic mocemulia Sesabamis kanonmdeblobaSi. mtkicebuleba: garemoeba, an nivTi, romelic asabuTebs ama Tu im movlenis, faqtis arsebobas, raime moqmedebis Cadenas. Suamdgomloba: procesis monawilis Txovna sasamarTlosadmi mosamarTlis, an procesis sxva monawilis mier, ama Tu im moqmedebis Sesrulebasa an arSesrulebaze. ganCineba: sasamarTlos mier miRebuli dokumenti, romliTac saqme arsebiTad ar wydeba da warmoadgens raime procesualuri moqmedebis nebarTvas, an sxva kanonmdeblobiT gaTvaliswinebul moqmedebas. ganaCeni – sasamarTlos saboloo gadawyvetileba saqmeze, romliTac gansasjelis mimarT gamodis gamamtyunebeli an gamamarTlebeli gadayvetileba. gadawyvetileba aris samoqalaqo an administraciul saqmeTa sasamarTlo ganxilvisas mosamarTlis mier sabolood miRebuli dokumenti, romliTac mosamarTle arsebiTad wyvitavs saqmes. I instancia – raionuli (saqalaqo) sasamarTloebi; Tbilisisa da quTaisis saolqo sasamarTloebis kolegiebi; afxazeTisa da aWaris umaRlesi sasamarTloebis kolegiebi, saqarTvelos uzenaesi sasamarTlos sisxlis samarTlis kolegia. II instancia (apelacia) _ Tbilisisa da quTaisis saolqo sasamarTloebis saapelacio palatebi, aWarisa da afxazeTis avtonomiuri respublikebis umaRlesi sasamarTloebis saapelacio palatebi. aq saCivrdeba pirveli instanciis sasamarTloebis gadawyvetileba an ganaCeni. III instancia (kasacia) _ saqarTvelos uzenaesi sasamarTlos sakasacio palatebi da didi palata. is saboloo instanciis sasamarTloa da gadasinjavs qveda instanciebis gadawyvetilebas an ganaCens. kasatori: piri, romelic mimarTavs sakasacio sasamarTlos Sesworeba an damateba kanonSi: parlamentis mier moqmed kanonSi ganaxorcielebuli cvlilebebi.
S
98
S
S
kanonproeqti: axali kanonis proeqti, romelsac ganixilavs parlamenti. iusticiis sabWo: saqarTvelos prezidentis saTaTbiro organo, romelic SeimuSavebs winadadebebs sasamarTlo reformis, mosamarTleTa SerCevis sakiTxebTan mimarTebiT sasamarTlo moxele: sxdomis mdivani awarmoebs sasamarTlo mimdinareobis Caweras, adgens ganxilvasTan dakavSirebul dokumentebs da mosamarTlesTan erTad xels awers maTze. sisxlis samarTlis saqme: sisxlis samarTlis kodeqsis muxliT gaTvaliswinebuli qmedebis gamo warmoebuli saqme. Ex-officio: laTinuridan warmoebulia da niSnavs `Tanamdebobis piris mier dakavebul pozicias~. aRmasrulebeli xelisufleba: xelisuflebis ganStoeba, romelic praqtikaSi ganaxorcielebs parlamentis mier miRebul kanonebs. saerTo sasamarTloebi: sasamarTlo sistema qveyanaSi. masSi Sedis yvela sasamarTlo, garda sakonstitucio sasamarTlosi. imuniteti: zogi saxelmwifo piris xelSeuxebloba kanoniT gaTvaliswinebul farglebSi. informaciis Tavisufleba: xelisuflebis saqmianobasa da saxelmwifo saqmianobasTan dakavSirebuli informaciis xelmisawvdomoba. arasamTavrobo organizacia: samoqalaqo kodeqsis safuZvelze Seqmnili arakomerciuli iuridiuli piri (organizacia) romlis mizania samoqalaqo faseulobebis ganmtkiceba, dacva da a.S. norma: garkveuli qcevis wesi, romelic savaldebuloa yvelasaTvis. ombudsmeni (saxalxo damcveli): oficialuri Tanamdebobis piri, romelic ganixilavs qveyanaSi adamianis uflebebis darRvevis faqtebs. uzenaesi sasamarTlos plenumi: uzenaes sasamarTloSi Seqmnili struqtura, romelic Sedgeba uzenaesi sasamarTlos Tavmjdomaris, misi pirveli moadgilisa da moadgileebis, agreTve, afxazeTis da aWaris umaRlesi sasamarTloebis Tavmjdomareebis da uzenaesi sasamarTlos yvela mosamarTlisagan. sasamarTlo precedenti: sasamarTlo gadawyvetileba, romelic SeiZleba magaliTad iqnas aRebuli momavalSi msgavsi xasiaTis saqmeTa gadawyvetis dros. sasamarTlo Jurnalistikis saxelmZRvanelo
S
kerZo arbitraJi: davis gadawyvetis alternatiuli gza, rodesac saqmes ganixilavs ara saerTo sasamarTlo, aramed konkretulad am davisTvis mxareTa SeTanxmebiT daniSnuli arbitrebis Semadgenloba. saproceso kanoni: wesebi samarTlis sxvadasxva saxis davebis sasamarTloTa mier ganxilvis Sesaxeb. prokuratura: sisxlis samarTlebrivi devnisa da gamoZiebis mawarmoebeli saxselmwifo struqtura. gamodis saxelmwifo bralmdeblad sasamarTloSi. referendumi: qveynis mTeli mosaxleobis mier raime mniSvnelovan sakiTxTan dakavSirebuli kenWisyra.
99
S
S
sasamarTlo Jurnalistikis saxelmZRvanelo
S
S e n i S v n e b i s T v i s :
A N D
C O M M E N T S :
S
N O T E S
S
sasamarTlo Jurnalistikis saxelmZRvanelo
S
N O T E S
S
S
A N D
C O M M E N T S :
S e n i S v n e b i s T v i s : COURT AND LEGAL REPORTING HANDBOOK FOR JOURNALISTS
S
S e n i S v n e b i s T v i s :
A N D
C O M M E N T S :
S
N O T E S
S
sasamarTlo Jurnalistikis saxelmZRvanelo
S
N O T E S
S
S
A N D
C O M M E N T S :
S e n i S v n e b i s T v i s : COURT AND LEGAL REPORTING HANDBOOK FOR JOURNALISTS
S
S e n i S v n e b i s T v i s :
A N D
C O M M E N T S :
S
N O T E S
S
sasamarTlo Jurnalistikis saxelmZRvanelo
S
N O T E S
S
S
A N D
C O M M E N T S :
S e n i S v n e b i s T v i s : COURT AND LEGAL REPORTING HANDBOOK FOR JOURNALISTS