diplomisSemdgomi samedicino ganaTlebis programa “sasamarTlo medicina “ ...
sasamarTlo medicina Seiswavlis im samedicino-biologiur sakiTxebs, romlebic.
diplomisSemdgomi samedicino ganaTlebis programa “sasamarTlo medicina “ (xangrZlivoba xangrZlivoba – 3 w.) w Tavi I. zogadi debulebebi muxli 1. zogadi gansazRvrebebi sasamarTlo medicina Seiswavlis im samedicino-biologiur sakiTxebs, romlebic aRiZvreba samarTaldamcavi organoebis winaSe gamoZiebis procesSi sisxlis samarTlis an samoqalaqo saqmeebis ganxilvis dros, da exmareba jandacvis organoebs samkurnaloprofilaqtikuri daxmarebis xarisxis amaRlebaSi. postdiplomuri ganaTlebis programa sasamarTlo medicinaSi efuZneba sasamarTlo medicinis Teoriul safuZvlebs, sasamarTlo samedicino eqspertizis praqtikul rekomendaciebsa da meTodur miTiTebebs, saqarTvelos sisxlis samarTlis kodeqsiTa da saqarTvelos sisxlis samarTlis saproceso kodeqsiT gansazRvrul debulebebsa da paragrafebs, romlebic aregulirebs sasamarTlo eqspertizis Catarebis wesebsa da normebs; saqarTvelos Sromis, janmrTelobisa da socialuri dacvis saministros mier damtkicebul maregulirebel dokumentebs, meTodur miTiTebebsa da ministris brZanebebs; sasamarTlo medicinis saerTaSoriso saxelmZRvaneloebsa da standartebs. diplomisSemdgomi momzadebis saerTaSoriso principebidan gamomdinare (rogorc evropuli, ise amerikuli gamocdilebiT), profesiuli mzadebis programa sasamarTlo medicinaSi moicavs sam akademiur wels da uzrunvelyofs specialistis rogorc Teoriul, ise praqtikul momzadebas. specialistis Teoriul momzadebas eTmoba programis pirveli da nawilobriv meore weli. Teoriuli momzadeba moicavs im sabaziso da klinikuri disciplinebis modulebs, romelTa safuZvliani da mizanmimarTuli codna aucilebelia Tanamedrove sasamarTlo eqimisaTvis. Tavisi Semadgeneli Teoriuli da nawilobriv praqtikuli komponentebis gamo winamdebare programa sasamarTlo medicinaSi warmoadgens absolutur siaxles saqarTveloSi specialistTa postdiplmur momzadebaSi da amave komponentebiT igi uTanabrdeba sasamarTlo medicinis sayovelTaod aRiarebul saerTaSoriso programebs. specialistis praqtikul momzadebas eTmoba programis meore wlis ZiriTadi nawili da mesame weli mTlianad. garda amisa, programis pirveli da nawilobriv meore wlis Teoriul modulebTan erTad rezidenti paralelur reJimSi ecnoba sasamaTlo samedicino eqspertizis centrSi muSaobis principebs da centris yovelRiur cxovrebas. praqtikuli momzadeba moicavs gansazRvruli unar-Cvevebis aTvisebas maTi sirTulis doneebis Sesabamisad, rac aisaxeba rezidentis dRiurSi da damowmdeba lokaluri xelmZRvanelis mier. wyaroebi: • gordelaZe T.d.: sasamarTlo medicina. Tbilisi, 2001. • kilasonia b.n.: sasamarTlo toqsikologia. Tbilisi, 2005. • SaniZe v.s.: sasamarTlo medicina. Tbilisi, 1970. • instruqcia sasamarTlo samedicino eqspertizis warmoebis, sasamarTlo samedicino eqspertizis biuros da sasamarTlo samedicino eqspertizis sxva normatiuli aqtebis Sesaxeb. 1978 w. • sasamarTlo samedicino eqspertizis Catarebisa da Sesabamisi samedicino personalis saqmianobis wesis Sesaxeb kanonqvemdebare normatiuli aqti. 2006 w. • DiMaio V.J., DiMaio D.: Forensic Pathology, 2nd ed., USA, 2001 • European Council of Legal Medicine: Syllabus of Postgraduate Specialisation in Legal Medicine. Zurich, 1999 • European Council of Legal Medicine: Harmonization of the Performance of the Medico-Legal Autopsy. London, 1995 • Forensic Medicine and Science Course; University of Glasgow; www.gla.ac.uk/postgraduate • Forensic Medicine BMSc Course Guide; Department of Forensic Medicine, University of Dundee; www.dundee.ac.uk/facmedden/bmsc; www.dundee.ac.uk/forensicmedicine/courses/course_guides.html • Forensic Pathology Course, Department of Pathology, George Washington University Medical Center; www.gwumc.edu/dept/path/RotationSchedule.htm#AutopsyGW 1
• • • • • • • • • • • • •
GRADUATE DIPLOMA IN FORENSIC MEDICINE; UCD School of Medicine & Medical Science; University College Dublin; www.ucd.ie/medicine/postgraduate/gdip_formed_info.htm Knight B.: Forensic Pathology, II ed., London, 1996 Knight B.: Simpson’s Forensic Medicine. 10th ed., London, 1991 Sheaff M.T., Hopster D.J.: Post Mortem Technique Handbook. 2nd ed., UK, 2005 Shepherd R.: Simpson’s Forensic Medicine. 12th ed., London, 2003 Siegal J., Knupfer G., Saukko P.: Encyclopedia of Forensic Sciences. USA-UK-Finland, 2000 Spitz W.U.: Spitz and Fisher’s Medicolegal Investigation of Death. USA, 1993 Stark M.M.: Clinical Forensic Medicine – A Physician’s Guide, 2nd ed., USA, 2005 Крюков В.Н.: Судебная медицина. 2008 Томилин В.В., Пашинян Г.А.: Руководство по судебной медицине. 2001 www.forensicmed.co.uk www.forensic-science-society.org.uk www.fbi.gov
muxli 2. mizani da amocanebi postdiplomuri ganaTlebis programa sasamarTlo medicinaSi, rogorc umaRlesi samedicino ganaTlebis meore safexuri, gankuTvnilia umaRlesi samedicino saeqimo ganaTlebis pirveli – prediplomuri – safexuris codnisa da eqimis kvalifikaciis mqone medikosisaTvis. programis mizania moamzados safuZvliani aRWurvili specialisti – sasamarTlo eqimi.
Teoriuli
da
praqtikuli
codniT
sasamarTlo medicinis programis gavlisas rezidenti SeiZens codnas: codnas yvela im samedicino-biologiur sakiTxis Sesaxeb, romelic aRiZvreba iuridiuli organoebis winaSe gamoZiebis procesSi sisxlis samarTlis an samoqalaqo saqmeebis ganxilvis dros; sikvdilis naZaladevi da aranaZaladevi kategoriebis, maTi gvareobebisa da saxeobebis Sesaxeb; janmrTelobis mdgomareobis eqspertzasTan dakavSirebuli sakiTxebis Sesaxeb, sxeulis dazianebebisa da maTi simZimis xarisxebis Sesaxeb; sqesobriv sferosTan dakavSirebuli saeqspertizo sakiTxebis Sesaxeb; samedicino kriminalistikuri da identifikaciis sakiTxebis Sesaxeb; saeqimo danaSaulisa da saeqimo Secdomis, saeqimo praqtikaSi ubeduri SemTxvevebisa da iatrogeniis Sesaxeb. sasamarTlo medicinis programis gavliT rezidenti SeiZens unars da SeZlebs damoukideblad Caataros sxvadasxva saxis sasamarTlo samedicino eqspertiza, Seadginos eqspertis daskvna, monawileoba miiRos sakomisio da kompleqsur eqspertizebSi da gaaformos Sesabamisi dokumentacia, Tavisi kompetenciis farglebSi kvalificiurad da efeqturad daexmaros iuridiul organoebs gamoZiebis procesSi sisxlis samarTlosa da samoqalaqo saqmeebis ganxilvis dros.
Tavi II. sasamarTlo medicinis specialobis aRweriloba/specifikacia muxli 1. specialobisa da specialistis gansazRvreba (definicia); sasamarTlo medicina Seiswavlis im samedicino-biologiur sakiTxebs, romlebic aRiZvreba iuridiuli organoebis winaSe gamoZiebis procesSi sisxlis samarTlis an samoqalaqo saqmeebis ganxilvis dros, da exmareba jandacvis organoebs samkurnaloprofilaqtikuri daxmarebis xarisxis amaRlebaSi. sasamarTlo medicinis praqtikul nawils sasamarTlo samedicino eqspertiza warmoadgens. sasamarTlo samedicino eqsperti SeiZleba iyos umaRlesi samedicino ganaTlebis mqone, medicinis (samkurnalo, pediatriuli) fakultetdamTavrebuli diplomirebuli eqimi, romelic specialurad aris momzadebuli sasamarTlo medicinaSi (rezidentura an misi alternatiuli diplomisSemdgomi samedicino ganaTlebis programa) da aqvs am dargSi damoukidebeli saeqimo muSaobis uflebis damadasturebeli sertifikati (dadgenili vadis Semdgomi resertifikaciiT). 2
sasamarTlo samedicino eqspertis kompetencias miekuTvneba: 1. gvamebis eqspertiza naZaladevi sikvdilis SemTxvevebSi; 2. gvamis eqspertiza Zaladobaze eWvis an sxva garemoebebis arsebobisas, romlebic ganapirobeben gvamis sasamarTlo samedicino wesiT gamokvlevis aucileblobas; 3. dazaralebulis, braldebulis an sxva pirebis eqspertizebi, aseve moqalaqeTa sasamarTlo samedicino Semowmeba sxeulis dazianebis xasiaTis da simZimis, asakis, sqesobrivi mdgomareobisa da sxva sakiTxebis dasadgenad; 4. nivTmtkicebaTa eqspertiza kvlevis laboratoriuli meTodebis gamoyenebiT; 5. eqspertizebi samoqalaqo da sisxlis samarTlis saqmis masalebiT; sasamarTlo samedicino eqsperts, rogorc sasamarTlo medicinis specialists, iwveven pirvelad sagamoZiebo moqmedebebSi monawileobis misaRebad (gvamis daTvaliereba SemTxvevis adgilze, eqshumacia, nimuSis aReba SedarebiTi gamokvlevisaTvis, sagamoZiebo eqsperimentSi monawileoba da sxva).E sasamarTlo samedicino eqspertis ufleba-movaleoba gansazRvrulia saqarTvelos sisxlis samarTlis kodeqsiT da samarTlis saproceso kodeqsiT.
da pasuxismgebloba saqarTvelos sisxlis
sasamarTlo samedicino eqsperti valdebulia: valdebulia 1. gamocxaddes gamomZieblis, prokuroris, sasamarTlos gamoZaxebiT; 2. misces Cveneba Catarebul eqspertizasTan dakavSirebiT winaswari gamoZiebisas an sasamarTlo ganxilvis dros; 3. misces dasabuTebuli da obieqturi werilobiTi daskvna dasmul sakiTxebze; 4. kanoniT dadgenili wesiT daicvas da daabrunos kvlevis obieqtebi; 5. procesis mwarmoebeli organos nebarTvis gareSe ar gaamJRavnos winaswari gamoZiebis masalebi da cnobebi moqalaqeTa piradi cxovrebis Sesaxeb, romlebic misTvis cnobili gaxda; 6. ganacxados TviTacileba, Tu is samsaxurebrivad an sxvagvarad damokidebulia saqmeSi monawile ama Tu im pirze an/da naTesauri urTierToba aqvs masTan an Tu profesiulad arakompetenturad Tvlis Tavs; 7. Caataros eqspertizebi, gamokvlevebi da sxva saxis saeqsperto samuSaoebi Tanamedrove moTxovnebis Sesabamisad da droul vadebSi; 8. daeuflos rekomendirebul gamokvlevis axal meTodebs da gamoiyenos isini praqtikaSi; 9. droulad miawodos informacia Sesabamis sagamoZiebo da sasamarTlo organoebs eqspertizebis dros gamovlenil monacemebze, romlebic ar iyo saqmeSi asaxuli, aseve piradi iniciativiT eqspertizis damniSnav pirs yuradReba gaamaxvilebinos im saqmis garemoebaze da faqtebze, romlebsac aqvs arsebiTi mniSvneloba sagamoZiebo da sasamarTlo saqmianobisaTvis; 10. ganucxados ganyofilebis gamges an sasamarTlo samedicino saeqsperto dawesebulebis xelmZRvanels diagnostikuri an samedicino daxmarebisas gamovlenili yvela naklovanebis Sesaxeb; 11. sistemurad izrunos Tavisi Teoriuli momzadebisa da profesiuli kvalifikaciis amaRlebisaTvis rogorc individurad, aseve sasamarTlo samedicino TaTbirebSi, konferenciebSi, sasamarTlo eqimTa asociaciis krebebSi da sxva RonisZiebebSi aqtiuri monawileobiT; 12. izrunos saSualo da umcrosi samedicino personalis kvalifikaciis asamaRleblad, moTxovos maT sakuTari valdebulebebis zusti da drouli Sesruleba, samsaxurebrivi da profesionaluri saidumloebis Senaxva, frTxili mopyroba aparaturasTan, instrumentTan, laboratoriul WurWelTan, TeTreulTan da sxva inventarTan; 13. droulad Seadginos samuSao gegmebi da angariSebi; 14. Caataros sakuTari samuSaos xarisxobrivi maCveneblebis analizi; 3
15. piradad daicvas da mosTxovos saSualo da umcros samedicino personals saTanado sanitariul_higienuri da epidsawinaaRmdego reJimis, aseve usafrTxoebis teqnikisa da Sida samuSao ganrigis wesebis dacva; 16. moawyos da miiRos monawileoba sasamarTlo samedicino kliniko-anatomiur konferenciebSi, eqspertizebis dros gamovlenili samedicino daxmarebis naklovanebis aRmoCenis SemTxvevaSi; 17. sasamarTlo samedicino saeqsperto dawesebulebis bazaze miiRos monawileoba damwyeb eqspertTa momzadebaSi; 18. gauwios konsultaciuli daxmareba samarTaldamcav organoebs; 19. SvebulebaSi gasvlis an xangrZlivi mivlinebis SemTxvevaSi gadasces ganyofilebis gamges maszed ricxuli yvela sabuTi, maT Soris daumTavrebeli eqspertizebi, gamokvlevebi da aseve gamokvlevisaTvis gankuTvnili obieqtebi. sasamarTlo samedicino eqsperts ufleba aqvs: 1. gaecnos eqspertizisaTvis saWiro saqmis masalebs da amoiweros saWiro cnobebi an gadaiRos aslebi; 2. moiTxovos damatebiTi masalebis wardgena; 3. uari Tqvas daskvnis micemaze an eqspertizis Semdgom gagrZelebaze, Tu dasmuli sakiTxebi scildeba misi specialuri codnis farglebs an Tu misTvis wardgenili masalebi sakmarisi ar aris daskvnis misacemad; 4. gamomZieblis, prokuroris, sasamarTlos (mosamarTlis) nebarTviT daeswros sagamoZiebo moqmedebis Catarebas da dasakiTx pirebs dausvas SekiTxvebi, romlebic eqspertizis sagans ganekuTvneba; 5. sasamarTlos sxdomaze monawileoba miiRos eqspertizis sagans mikuTvnebul mtkicebulebaTa kvlevaSi da sasamarTlos nebarTviT SekiTxvebi dausvas dasakiTx pirebs; 6. Camoayalibos daskvna aramarto dasmul sakiTxebze, aramed eqspertizis sagans mikuTvnebul sxva sakiTxebzedac, romelTa gamoc misTvis ar dausvamT kiTxvebi; 7. Seadginos daskvna da misces Cveneba mSobliur enaze; Tu man ar icis samarTalwarmoebis ena, isargeblos Tarjimnis momsaxurebiT; 8. gamomZieblis moqmedebebi da dadgenilebebi gaasaCivros prokurorTan, xolo prokuroris moqmedeba – zemdgom prokurorTan; 9. gaecnos sasamarTlos sxdomis oqmis im nawils, romelic mis mier Catarebul eqspertizas exeba da moiTxovos masSi cvlilebebisa da damatebebis Setana; 10. gaakeTos gancxadeba misi daskvnis araswori interpretaciis Sesaxeb; 11. daayenos sakiTxi ganyofilebis gamgis an sasamarTlo samedicino saeqsperto dawesebulebis xelmZRvanelis winaSe, mis daqvemdebarebaSi myofi saSualo da umcrosi samedicino personalis waxalisebis an disciplinuri sasjelis dadebis Taobaze. sasamarTlo samedicino eqsperti pasuxismgebelia: pasuxismgebelia 1. medicinis mecnierebisa da teqnikis Tanamedrove miRwevebis Sesabamisad sasamarTlo samedicino eqspertizebis, gamokvlevebis da sxva saeqsperto samuSaoebis droul da kvalificiur Sesrulebaze; 2. sasamarTlo samedicino dokumentaciis droul da xarisxian Sedgenaze; 3. eqspertizaze (gamokvlevaze) Semosuli nivTmtkicebisa da sxva masalis Senaxvaze; 4. eqspertizis damniSnavi organosTvis daskvnebis droul gadacemaze, aseve im samedicino dokumentaciis, nivTmtkicebis da sxva masalis dabrunebaze, romlebic eqvemdebareba dabrunebas; 5. muSaobis procesSi mwvave infeqciur daavadebaTa gamovlinebisas dauyovnebliv acnobos saeqsperto dawesebulebis xelmZRvanels da dadgenili wesiT jandacvis saTanado mmarTvelobiT organoebs da sanitarul-epidemiologiur samsaxurs; 6. gansakuTrebuli SemTxvevisas, aseve saSualo da umcrosi samedicino personalis mier Sida samuSao wesebis Tanamdebobrivi instruqciebis da SromiTi disciplinis darRvevisas, dauyovnebliv acnobos ganyofilebis gamges an saeqsperto dawesebulebis xelmZRvanels; 7. gaufrTxildes maszed ganpirobebul inventars da mowyobilobas, sisufTaves samuSao oTaxSi, daicvas xelsawyoebis teqnikurad swori da racionaluri eqspluataciisa da xanZarsawinaaRmdego usafrToebis wesebi. 4
sasamarTlo samedicino eqsperts sisxlis samarTlebrivi pasuxismgebloba ekisreba: 1. yalbi daskvnis gacemisaTvis (saqarTvelos ssk 370); 2. mokvlevis an winaswari gamoZiebis monacemebis gaxmaurebisaTvis, Tu is gafrTxilebuli iyo monacemebis gaxmaurebis akrZalvis Sesaxeb (saqarTvelos ssk 374); 3. gamocxadebaze da movaleobis Sesrulebaze uaris Tqmis SemTxvevaSi (saqarTvelos sssk 97). muxli 2. specialistis profesiuli zogadi codna sasamarTlo eqimi unda flobdes flobdes codnas Semdegi kanonebis Sesabamisad: saqarTvelos konstitucia saqarTvelos kanoni “janmrTelobis dacvis Sesaxeb” saqarTvelos kanoni “saeqimo saqmianobis Sesaxab” saqarTvelos kanoni “pacientis uflebebis Sesaxeb” saqarTvelos sisxlis samarTlis kodeqsi saqarTvelos sisxlis samarTlis saproceso kodeqsi saqarTvelos samoqalaqo kodeqsi saqarTvelos Sromis, janmrTelobisa da socialuri dacvis saministros kanonqvemdebare normatiuli aqtebi sasamarTlo samedicino eqspertizis ganxriT ⇒ saqarTvelos sxva kanonebi da kanonqvemdebare normatiuli aqtebi ⇒ ⇒ ⇒ ⇒ ⇒ ⇒ ⇒ ⇒
muxli 3. sasamarTlo eqimis zogadi unarunar-Cvevebi. sasamarTlo eqims unda SeeZlos: • sasamarTlo samedicino eqspertizis Catareba sabaziso da klinikur codnaze dafuZnebuli gamocdilebis gamoyenebiT; • uCvenos Sesabamisi unar-Cvevebi im saeqsperto teqnikis gamoyenebiT, romelsac unda flobdes kvalificiuri sasamarTlo eqimi; • aCvenos kritikuli azrovnebis unari saeqsperto gadawyvetilebebis miRebisas; • warmarTos eTikuri, iuridiulad dasabuTebuli gansja, rac Seefereba maRali kvalifikaciis sasamarTlo eqims; • efeqturad iTanamSromlos kolegebTan da sxva specialobis eqimebTan; • aswavlos da gauziaros SeZenili codna da praqtikuli gamocdileba kolegebs, rezidentebs, rezidentebs da jandacvis sferos sxva muSakebs; • aCvenos mzadyofna uwyveti profesiuli ganaTlebisaTvis, rac erT-erTi mniSvnelovani momentia sasamarTlo eqimis kvalifikaciis mudmivi amaRlebisa da srulyofisaTvis; • aCvenos samecniero kvlevebis, naSromebis adekvaturi aRqmisa da interpretaciis unari, amavdroulad TviTonac SeeZlos samecniero kvlevis warmarTva an masSi aqtiuri monawileoba. muxli 44-7. specialobiT gansazRvruli daavadebebis paTologiuri mdgomareobebis klinika, diagnostika, mkurnaloba da profilaqtika. im laboratoriullaboratoriul-instrumentuli klinikuri kuri Sefaseba gamokvlevebis CamonaTvali, romelTa Sedegebis interpretacia da klini unda SeeZlos sasamarTlo eqims. aucilebeli praqtikuli unarunar-Cvevebi (diagnostikuri da samkurnalo manipulaciebi). im daavadebebis da paTologiuri mdgomareobebis CamonaTvali, unda a SeeZlos romelTa profilaqtika, diagnostika, pirveladi daxmareba da mkurnaloba und eqimeqim-specialists. sasamarTlo eqimi unda flobdes Tavis sferoSi profesiuli Teoriul da praqtikul Cvevebs:
saqmianobisTvis saWiro
01.00.00. sasamarTlo samedicino eqspertizis saproceso da organizaciuli sakiTxebi. 01.01.00. sasamarTlo samedicino eqspertizis Catrebis ZiriTadi normebi sisxlis samarTlis saproceso kodeqsis mixedviT. 5
01.02.00. 01.03.00. 01.04.00. 01.05.00.
sasamarTlo samedicino eqspertizis Catrebis organizacia. sasamarTlo samedicino eqspertis daskvnis gaformeba. Semowmebis oqmis gaformeba. saqarTveloSi sasamarTlo samedicino eqspertizis samsaxuris struqtura.
02.00.00. avadmyofobiT gardacvlilTa sasamarTlo samedicino eqspertiza. 02.01.00. gulsisxlZarRvTa sistemis avadmyofobiT gardacvlilTa sasamarTlo samedicino eqspertiza. 02.02.00. centraluri nervuli sistemis avadmyofobiT gardacvlilTa sasamarTlo samedicino eqspertiza. 02.03.00. sasunTqi sistemis avadmyofobiT gardacvlilTa sasamarTlo samedicino eqspertiza. 02.04.00. saWmlis momnelebeli sistemis avadmyofobiT gardacvlilTa sasamarTlo samedicino eqspertiza. 02.05.00. simsivneebiT gardacvlilTa sasamarTlo samedicino eqspertiza. 02.06.00. infeqciuri avadmyofobiT gardacvlilTa sasamarTlo samedicino eqspertiza. 02.07.00. sxva avadmyofobiT gardacvlilTa sasamarTlo samedicino eqspertiza. 03.00.00. gvamebis sasamarTlo samedicino eqspertiza meqanikuri dazianebiT sikvdilis SemTxvevaSi. 03.01.00. gvamebis sasamarTlo samedicino eqspertiza mkvrivi blagvi sagnebis moqmedebiT sikvdilis SemTxvevaSi. 03.01.01. gvamebis sasamarTlo samedicino eqspertiza SemosazRvruli moqmedi zedapiris mqone mkvrivi blagvi sagnebis moqmedebiT sikvdilis SemTxvevaSi. 03.01.02. gvamebis sasamarTlo samedicino eqspertiza farTo moqmedi zedapiris mqone mkvrivi blagvi sagnebis moqmedebiT sikvdilis SemTxvevaSi. 03.01.03. mkvrivi blagvi sagnebiT miyenebuli dazianebis aRweris meTodika. 03.02.00. gvamebis sasamarTlo samedicino eqspertiza sxvadasxva satransporto saSualebiT ganviTarebuli sikvdilis SemTxvevaSi. 03.02.01. gvamebis sasamarTlo samedicino eqspertiza moZravi avtomobilis fexiTmosiaruleze dajaxebisas. 03.02.02. gvamebis sasamarTlo samedicino eqspertiza moZravi avtomobilis salonSi ganviTarebuli travmisas. 03.02.03. gvamebis sasamarTlo samedicino eqspertiza moZravi avtomobilis saburaviT sxeulze gadavlisas. 03.02.04. gvamebis sasamarTlo samedicino eqspertiza moZravi avtomobilidan vardnisas. 03.02.05. gvamebis sasamarTlo samedicino eqspertiza moZrav avtomobilsa da uZrav mkvriv blagv sagans Soris moyolisas. 03.02.06. gvamebis sasamarTlo samedicino eqspertiza kombinirebuli saxeobis avtotravmisas. 03.02.07. gvamebis sasamarTlo samedicino eqspertiza moZravi motocikletiT ganviTarebuli travmisas. 03.02.08. gvamebis sasamarTlo samedicino eqspertizis meTodikis Taviseburebani sxvadasxva saxis avtotravmisas. 03.02.09. avtotravmiT sikvdilis SemTxvevaSi gvamidan damatebiTi gamokvlevisaTvis biologiuri masalis aRebis meTodika. 03.02.10. gvamebis sasamarTlo samedicino eqspertiza sarkinigzo satransporto saSualebiT ganviTarebuli sikvdilis SemTxvevaSi. 03.02.11. gvamebis sasamarTlo samedicino eqspertiza wylis satransporto saSualebiT ganviTarebuli sikvdilis SemTxvevaSi. 03.02.12. gvamebis sasamarTlo samedicino eqspertizis meTodika aviakatastrofebis dros. 03.03.00. gvamebis sasamarTlo samedicino eqspertiza simaRlidan vardnisas. 03.03.01. gvamebis sasamarTlo samedicino eqspertiza didi simaRlidan vardnisas. 03.03.02. gvamebis sasamarTlo samedicino eqspertiza waqcevisas. 03.04.00. gvamebis sasamarTlo samedicino eqspertiza maxvili sagnebis moqmedebiT sikvdilis SemTxvevaSi. 6
03.04.01. gvamebis sasamarTlo samedicino eqspertiza mWreli sagnebis moqmedebiT sikvdilis SemTxvevaSi. 03.04.02. gvamebis sasamarTlo samedicino eqspertiza mCxvletav-mWreli sagnebis moqmedebiT sikvdilis SemTxvevaSi. 03.04.03. gvamebis sasamarTlo samedicino eqspertiza mCxvletavi sagnebis moqmedebiT sikvdilis SemTxvevaSi. 03.04.04. gvamebis sasamarTlo samedicino eqspertiza mCexavi sagnebis moqmedebiT sikvdilis SemTxvevaSi. 03.04.05. gvamebis sasamarTlo samedicino eqspertizis Taviseburebani maxvili sagnebis moqmedebiT sikvdilis SemTxvevaSi. 03.04.06. maxvili sagnebis moqmedebiT sikvdilis SemTxvevaSi gvamidan damatebiTi gamokvlevisaTvis biologiuri masalis (kanis Wrilobis, dazianebuli Zvlis) aRebis wesebi. 03.05.00. cecxlnasroli Wrilobebis sasamarTlo samedicino eqspertiza. 03.05.01. cecxlsasroli iarRi. tyviawamali. srolis meqanizmi. srolis damatebiTi faqtorebi. adamianis sxeulze da tansacmelze Wurvis moqmedebis meqanizmi. 03.05.02. ZiriTadi sakiTxebi, romelic aRiZvreba sasamarTlo samedicino eqspertizis winaSe cecxlnasroli dazianebebis dros. 03.05.03. cecxlnasroli Wrilobebis Sesavali da gamosavali xvrelebis diagnostika. 03.05.04. srolis manZilis dadgena. sxvadasxva manZilidan srolis morfologiuri niSnebi. 03.05.05. cecxlnasroli Wrilobis arxis gamokvleva. cecxlnasroli Wrilobebis arxis mimarTulebis dadgena. 03.05.06. cecxlnasroli Wrilobebis miyenebis Tanmimdevrobis sakiTxebis gadawyveta. 03.05.07. gluvluliani iaraRidan miyenebuli cecxlnasroli Wrilobebis Taviseburebani. 03.05.08. cecxlnasroli Wrilobebis gamokvlevis fiziko-teqnikuri meTodebi. 03.05.09. defeqturi TviTnakeTi iaraRiT da feTqebadi masaliT miyenebuli cecxlnasroli dazianebebis sasamarTlo samedicino eqspertiza. 04.00.00. gvamebis sasamarTlo samedicino eqspertiza meqanikuri asfiqsiiT sikvdilis SemTxvevaSi. 04.01.00. gvamebis sasamarTlo samedicino eqspertiza CamoxrCobisas. 04.02.00. gvamebis sasamarTlo samedicino eqspertiza maryuJiT moxrCobisas. 04.03.00. gvamebis sasamarTlo samedicino eqspertiza yelSi xelis CaWeriT moxrCobisas. 04.04.00. gvamebis sasamarTlo samedicino eqspertiza sasunTqi gzebisa da xvrelebis daxSobisas. 04.04.01. gvamebis sasamarTlo samedicino eqspertiza ucxo sxeulebiT sasunTqi gzebis daxSobisas. 04.04.02. gvamebis sasamarTlo samedicino eqspertiza saWmliT, pirnaRebi masebiT, fxvieri nivTierebebiT da sisxliT sasunTqi gzebis daxSobisas. 04.04.03. gvamebis sasamarTlo samedicino eqspertiza rbili sagnebiT sasunTqi xvrelebis daxSobisas. 04.05.00. gvamebis sasamarTlo samedicino eqspertiza gulmkerdze da/an mucelze zewolisas. 04.06.00. gvamebis sasamarTlo samedicino eqspertiza poziciuri asfiqsiis (sxeulis gansakuTrebuli mdebareobiT gamowveuli sunTqvis uunarobiT sikvdilis) dros. 04.07.00. gvamebis sasamarTlo samedicino eqspertiza siTxeebSi daxrCobis dros. 04.07.01. gvamebis sasamarTlo samedicino eqspertiza siTxeebSi “sveli” anu aspiraciuli daxrCobis dros. 04.07.02. gvamebis sasamarTlo samedicino eqspertiza siTxeebSi “mSrali” daxrCobis dros. 04.07.03. siTxeebSi daxrCobis diagnostikis laboratoriuli meTodebi. 04.07.04. wyalSi sikvdili, romelic ar aris kavSirSi siTxeebSi daxrCobasTan. 04.07.05. gvamis wyalSi yofnis xandazmulobis gansazRvra. 05.00.00. gvamebis sasamarTlo samedicino eqspertiza mowamvlisas. 05.01.00. gvamebis sasamarTlo samedicino eqspertiza mwvave SxamebiT mowamvlisas. 7
05.02.00. gvamebis sasamarTlo samedicino eqspertiza destruqciuli SxamebiT mowamvlisas. 05.03.00. gvamebis sasamarTlo samedicino eqspertiza sisxlze moqmedi SxamebiT mowamvlisas. 05.04.00. gvamebis sasamarTlo samedicino eqspertiza zogadfunqciuri SxamebiT mowamvlisas. 05.05.00. gvamebis sasamarTlo samedicino eqspertiza nervul sistemaze moqmedi SxamebiT mowamvlisas. 05.05.01. gvamebis sasamarTlo samedicino eqspertiza Zilis momgvreli preparatebiT mowamvlisas. 05.05.02. gvamebis sasamarTlo samedicino eqspertiza fsiqotropuli preparatebiT mowamvlisas. 05.05.03. gvamebis sasamarTlo samedicino eqspertiza aranarkotikuli tkivilgamayuCebeli preparatebiT mowamvlisas. 05.05.04. gvamebis sasamarTlo samedicino eqspertiza acikluri narkozuli SxamebiT mowamvlisas. 05.05.05. gvamebis sasamarTlo samedicino eqspertiza alkaloiduri narkozuli SxamebiT mowamvlisas. 05.05.06. gvamebis sasamarTlo samedicino eqspertiza encefalopaTiuri SxamebiT mowamvlisas. 05.05.07. gvamebis sasamarTlo samedicino eqspertiza krunCxviTi SxamebiT mowamvlisas. 05.05.08. gvamebis sasamarTlo samedicino eqspertiza nervul-kunTovani SxamebiT mowamvlisas. 05.06.00. gvamebis sasamarTlo samedicino eqspertiza SxamqimikatebiT mowamvlisas. 05.07.00. gvamebis sasamarTlo samedicino eqspertiza kvebiTi mowamvlisas. 05.07.01. gvamebis sasamarTlo samedicino eqspertiza baqteriuli kvebiTi mowamvlisas. 05.07.02. gvamebis sasamarTlo samedicino eqspertiza arabaqteriuli kvebiTi mowamvlisas. 05.08.00. gvamebis sasamarTlo samedicino eqspertizis meTodika mowamvlaze eWvis SemTxvevaSi. 05.09.00. mowamvliT sikvdilis SemTxvevaSi gvamidan damatebiTi gamokvlevisaTvis (sasamarTlo qimiuri, botanikuri, baqteriologiuri da sxv.) biologiuri masalis aRebis meTodika. 06.00.00. gvamebis sasamarTlo samedicino eqspertiza fizikuri faqtorebis moqmedebiT sikvdilis SemTxvevaSi. 06.01.00. gvamebis sasamarTlo samedicino eqspertiza maRali temperaturis moqmedebiT sikvdilisas. 06.01.01. gvamebis sasamarTlo samedicino eqspertiza maRali temperaturis zogadi moqmedebiT sikvdilisas. siTburi da mzis dakvra. 06.01.02. gvamebis sasamarTlo samedicino eqspertiza damwvrobiT sikvdilisas. 06.02.00. gvamebis sasamarTlo samedicino eqspertiza gadacivebiT sikvdilisas. 06.03.00. gvamebis sasamarTlo samedicino eqspertiza maRali barometruli wnevis moqmedebiT sikvdilisas. 06.04.00. gvamebis sasamarTlo samedicino eqspertiza dabali barometruli wnevis moqmedebiT sikvdilisas. 06.05.00. gvamebis sasamarTlo samedicino eqspertiza teqnikuri eleqtrodenis moqmedebiT sikvdilisas. 06.05.01. gvamebis sasamarTlo samedicino eqspertiza teqnikuri eleqtrodenis moqmedebiT sikvdilis dros kanze eleqtroniSis arsebobisas. 06.05.02. gvamebis sasamarTlo samedicino eqspertiza teqnikuri eleqtrodenis moqmedebiT sikvdilis dros kanze eleqtroniSis ararsebobisas. 06.06.00. gvamebis sasamarTlo samedicino eqspertiza atmosferuli eleqtrobis moqmedebiT sikvdilisas. 06.07.00. gvamebis sasamarTlo samedicino eqspertiza sxivuri energiis moqmedebiT sikvdilisas. 07.00.00. axalSobilTa gvamebis sasamarTlo samedicino eqspertiza. 8
07.01.00. sakiTxebi, romlebic SesaZlebelia gadawyvetil iqnas axalSobilTa gvamebis sasamarTlo samedicino eqspertizis dros. 07.01.01. cocxladSobadobis da mkvdradSobadobis dadgena. mkvdradSobadobis mizezis dadgena. 07.01.02. nayofis mucladyofnis xangrZlivobis dadgena. 07.01.03. axalSobilis sicocxlisunarianobis gansazRvra. 07.01.04. axalSobilis sicocxlis xangrZlivobis dadgena. 07.01.05. axalSobilis sikvdilis mizezis dadgena. 07.02.00. CvilTmkvlelobis eqspertiza. 07.03.00. axalSobilTa gvamebis sasamarTlo samedicino gamokvlevis Taviseburebani: gvamis gakveTis meTodikebi da teqnika. 08.00.00. cocxal pirTa pirTa sxeulis dazianebis sasamarTlo samedicino eqspertiza. 08.01.00. sxeulis dazianebis simZimis xarisxis sasamarTlo samedicino eqspertiza. 08.01.01. sxeulis dazianebis simZimis xarisxis gansazRvra saqarTvelos sisxlis samarTlis kodeqsis mixedviT. 08.01.02. sakiTxebi, romlebic SesaZlebelia gadawyvetil iqnas eqspertis mier sxeulis dazianebis simZimis xarisxis sasamarTlo samedicino eqspertizis dros. 08.01.03. sxeulis dazianebis simZimis xarisxis gansazRvris wesebi. 08.01.04. sxeulis mZime, naklebad mZime da msubuqi xarisxis dazianebis saeqsperto kriteriumebi. 08.01.05. sxeulis dazianebis Taviseburebani cemisa da wamebis dros. 09.00.00. cocxal pirTa sasamarTlo samedicino eqspertizis sxva saxeebi. 09.01.00. saeWvo sqesobrivi mdgomareobebi da sqesobrivi danaSauli. 09.01.01. saeWvo sqesobrivi mdgomareobebisa da sqesobrivi danaSaulis sasamarTlo samedicino eqspertizis Catarebis Taviseburebani. 09.01.02. saeWvo sqesobrivi mdgomareobis eqspertiza. 09.01.03. sqesobrivi simwifis gansazRvra. 09.01.04. sqesobrivi SeuRlebis unaris dadgena mamakacebSi. 09.01.05. qalwulobis dadgena. 09.01.06. sqesobrivi SeuRlebis faqtis dadgena. 09.01.07. ganayofierebis unaris dadgena. 09.01.08. Casaxvis unaris dadgena. 09.01.09. orsulobis dadgena. gadatanili mSobiarobisa da abortis dadgena. 09.01.10. kriminaluri aborti da misi gamomwvevi saSualebebis dadgena. 09.01.11. gaupatiurebis sasamarTlo samedicino eqspertiza. 09.01.12. garyvnili qmedebis sasamarTlo samedicino eqspertiza. 09.01.13. mamaTmavlobis sasamarTlo samedicino eqspertiza. 09.01.12. garyvnili qmedebis sasamarTlo samedicino eqspertiza. 09.01.13. sasamarTlo venerologiuri eqspertiza. 09.02.00. saerTo Sromisunarianobis myari dakargvis xarisxis gansazRvra. 09.03.00. janmrTelobis mdgomareobis sasamarTlo samedicino eqspertiza. 09.04.00. asakis dadgenis sasamarTlo samedicino eqspertiza. 10.00.00. SemTxvevis adgilze gvamis daTvaliereba. 10.01.00. SemTxvevis adgilze gvamis daTvalierebis Taviseburebani aranaZaladevi sikvdilis SemTxvevaSi. 10.02.00. SemTxvevis adgilze gvamis daTvalierebis Taviseburebani meqanikuri dazianebis dros. 10.03.00. SemTxvevis adgilze gvamis daTvalierebis Taviseburebani meqanikuri asfiqsiis dros. 10.04.00. SemTxvevis adgilze gvamis daTvalierebis Taviseburebani mowamvlis dros. 10.05.00. SemTxvevis adgilze gvamis daTvalierebis Taviseburebani fizikuri faqtorebiT dazianebis dros. 10.06.00. SemTxvevis adgilze axalSobilis gvamis daTvalierebis Taviseburebani. 11.00.00. sasamarTlo samedicino eqspertis monawileoba sasamarTlos sxdomebze. 9
11.01.00. sasamarTlo samedicino eqspertis sisxlis samarTlis saqmis ganxilvisas. 11.02.00. sasamarTlo samedicino eqspertis samoqalaqo saqmis ganxilvisas.
monawileoba
sasamarTlos
sxdomebze
monawileoba
sasamarTlos
sxdomebze
12.00.00. saqmis masalebiT sasamarTlo samedicino eqspertizisas saeqsperto komisiis muSaobis Taviseburebani. 12.01.00. daswreba komisiis sxdomaze sisxlis samarTlis rTuli saqmis masalebiT sasamarTlo samedicino eqspertizisas. 12.02.00. daswreba komisiis sxdomaze saeqimo saqmis masalebiT sasamarTlo samedicino eqspertizisas. 13.00.00. 13.00.00. gacnoba. 13.01.00. gacnoba. 13.02.00. 13.03.00. 13.04.00. 13.05.00.
sasamarTlo samedicino eqspertizis samsaxuris laboratoriebis saqmianobis sasamarTlo histologiuri da citologiuri laboratoriebis saqmianobis sasamarTlo sasamarTlo sasamarTlo sasamarTlo
biologiuri laboratoriis saqmianobis gacnoba. qimiuri laboratoriis saqmianobis gacnoba. fiziko-teqnikuri laboratoriis saqmianobis gacnoba. dnm laboratoriis saqmianobis gacnoba.
14.00.00. sasamarTlo samedicino eqspertis muSaobisaTvis saWiro praqtikuli Cvevebis nusxa. 1. sikvdilis faqtis dadgena 2. sikvdilis xandazmulobis dadgena 3. prokofis sinji 4. katis Tvalis fenomeni 5. gvamis gamokvlevis wesebi 6. Soris wesiT gakveTa 7. virxovis wesiT gakveTa 8. gvamuri masalis aRebisa da damatebiT gamokvlevisaTvis gagzavnis wesebi. 9. damatebiTi gamokvlevisaTvis masalis aRebis meTodika (histologiuri, baqteriologiuri da sxv.). 10. gvamis gakveTis Taviseburebani gansakuTreebiT saSiSi infeqciebis dros. 11. gvamis gakveTis Taviseburebani mowamvlaze eWvis SemTxvevaSi 12. sinji pnevmoToraqsze 13. sinji haerovan emboliaze. 14. galen-Sreieris hidrostatikuri sinji 15. breslaus sinji 16. dinicis sinji 17. vredenis isnji 18. taranuxinis sinji 19. buSe-xaberdis sinji 20. dilonis sinji 21. ikaris sinji 22. bokariusis sinji 23. neidingis meTodi 24. amiusis niSani 25. martinis niSani 26. fribergis niSani 27. fitoplanqtonis sinji 28. sveSnikovis sinji 29. puparevis niSani 30. teixmanis sinji 31. CistoviC-ulengutis reaqcia 32. fluoransis sinji 33. barberios sinji 10
Tavi III. swavlebis/Sefasebis meTodebi muxli 1. swavlebis/Sefasebis principebi diplomisSemdgomi samedicino ganaTlebis programa sasamarTlo medicinaSi iTvaliswinebs Teoriuli sabaziso, preklinikuri da klinikuri sagnebis aTvisebas sasamarTlo medicinis praqtikuli nawilis – sasamarTlo samedicino eqspertizis wesebis da meTodebis praqtikul dauflebasTan erTad. Teoriuli disciplinebis swavleba moicavs leqciebis, praqtikuli da seminaruli mecadineobebis formats, romelTa Sefasebis komponentebi da principebi asaxulia am Teoriuli modulebis saswavlo programebSi. sasamarTlo medicinis swavleba mimdinareobs kompleqsuri formatiT: leqciebi, praqtikuli mecadineobebi, situaciuri amocanebis analizi, TvalsaCinoebebze da mulaJebze muSoba, cocxal pirTa Semowmeba, gvamis sasamarTlo samedicino gamokvleva, SemTxvevis adgilze gvamis daTvalierebisa da dazianebebis aRweris Seswavla da saTanado dokumentebis Sedgenis principebis Seswavla saqarTvelos kanonmdeblobis Sesabamisad. rezidentis Sefasebis sqema moicavs gansakuTrebul bonusebs (jamur qulebs) morigeobebsa da profesiul SexvedrebSi (konferencia, kongresi, simpoziumi, treningi da sxv.) monawileobisaTvis. programis modulebis gavlisas rezidentis mier dagrovili qulebi jamdeba da saswavlo weli (swavlebis etapi) CaiTvleba damuSavebulad, Tu rezidenti daagrovebs minimalur gamsvlel qulas. ganmeorebiTi wliuri gamocda SesaZlebelia dainiSnos araumetes orjer. im SemTxvevaSi, Tu rezidenti ver daagrovebs minimalur gamsvlel qulas, igi rCeba programis imave etapze (kursze) da mis mier ganvlili wlis manZilze dagrovili qulebi uqmdeba (nuldeba). programis modulebis dasrulebis Semdeg rezidentis codnisa da unar-Cvevebis damadasturebeli werilobiTi masala (CaTvla testebiT, referati da sxv.) inaxeba postdiplomuri ganaTlebis programis xelmZRvanelTan. muxli 2. Sefasebis meTodebi Teoriuli codnis Sefaseba moxdeba TiToeuli modulis lokaluri xelmZRvanelis mier perioduli gamokiTxvebis an testirebis (koloqviumis) formiT, rac asaxuli iqneba modulis saswavlo gegmaSi da rezidentis dRiurSi; Sefaseba damowmdeba lokaluri xelmZRvanelis xelmoweriT. wlis bolos rezidenti abarebs wliur testirebul gamocdas, romelic moicavs wlis ganmavlobaSi ganvlili modulebis sawavlo programebiT gaTvaliswinebul masalas. praqtikuli unar-Cvevebis dauflebis Sefaseba moxdeba Sesasrulebeli manipulaciebis CamonaTvalis Sesabamisad sasamarTlo medicinis modulis saswavlo programaSi miTiTebuli sqemis mixedviT. muxli 3. Sesafasebeli kompetenciebi kompetenciebi Teoriuli momzadeba – fasdeba modulebis programebiT gaTvaliswinebuli Sefasebis sistemis mixedviT; TiToeul modulSi dasagrovebeli maqsimaluri qula miTiTebulia saerTo sqemaSi (ix. qvemoT). profesiul SexvedrebSi (konferencia, kongresi, simpoziumi, treningi da sxv.) monawileoba – TiToeul SexvedraSi monawileoba (sertifikati) fasdeba 10 quliT, xolo monawileoba moxsenebasTan erTad (programaSi momxseneblad miTiTeba) fasdeba 20 quliT. praqtikuli saqmianoba – morigeoba – TiToeuli morigeoba fasdeba 5 quliT. morigeoba damowmebuli unda iyos lokaluri xelmZRvanelis mier rezidentis dRiurSi. I wlis morigeobebis raodenobaa 20, II wlis – 30, III wlis – 70. sul programiT gaTvaliswinebulia rezidentis 120 morigeoba. morigeoba
11
Sesasrulebeli manipulaciebis/operaciebis CamonaTvali warmoadgens sasamarTlo medicinis saswavlo programis nawils da TiToeuli manipulacia fasdeba gansxvavebuli quliT. moduli # moduli 1.1. moduli 1.2. moduli 1.3. moduli 1.4. moduli 1.5. moduli 1.6. moduli 1.7. moduli 1.7.
profesiuli mzadebis I weliwadi Sefasebis komponenti eqimis moRvaweobis samarTlebrivi safuZvlebi sazogadoebrivi jandacva da epidemiologia mtkicebiTi medicinis safuZvlebi fundamenturi medicinis Tanamedrove aspeqtebi bioqimia da molekuluri biologia top. anatomia da operaciuli qirurgia paTologia sasamarTlo medicina
morigeobis bonusi profesiuli Sexvedrebis bonusi wliuri gamocda
maqsimaluri qula 50 50 50 50 100 100 200 100
100 50 200
wliuri Sefaseba
1 000
I wlis rezidentisaTvis wliur gamocdaze daSvebis aucilebeli pirobaa yvela modulis damuSaveba da jamuri 700 qulis dagroveba. wliuri gamocda Cabarebulad iTvleba, Tu rezidenti daagrovebs 150 qulas. Sesabamisad, I wlis programisaTvis minimalur gamsvlel qulad iTvleba 850 qula, qula rac warmoadgens programis II etapze (II weli) gadasvlis aucilebel pirobas.
moduli # moduli 2.1. moduli 2.2. moduli 2.3. moduli 2.4. moduli 2.5. moduli 2.6.
profesiuli mzadebis II weliwadi Sefasebis komponenti travmatologia meanoba-ginekologia nevrologia sasamarTlo fsiqiatria sasamarTlo samedicino toqsikologia sasamarTlo medicina (rotaciebiT)
morigeobis bonusi profesiuli Sexvedrebis bonusi wliuri gamocda
maqsimaluri qula 100 100 100 100 100 200
150 50 100
wliuri Sefaseba
1 000
II wlis rezidentisaTvis wliur gamocdaze daSvebis aucilebeli pirobaa yvela modulis damuSaveba da jamuri 800 qulis dagroveba. wliuri gamocda Cabarebulad iTvleba, Tu rezidenti daagrovebs 75 qulas. Sesabamisad, II wlis programisaTvis minimalur gamsvlel qulad iTvleba 875 qula, qula rac warmoadgens programis III etapze (III weli) gadasvlis aucilebel pirobas.
moduli # moduli 3.1.
profesiuli mzadebis III weliwadi Sefasebis komponenti sasamarTlo medicina (rotaciebiT)
morigeobis bonusi profesiuli Sexvedrebis bonusi wliuri gamocda
maqsimaluri qula 500
350 50 100
wliuri Sefaseba
1 000
III wlis rezidentisaTvis wliur gamocdaze daSvebis aucilebeli pirobaa sasamarTlo medicinis modulis damuSaveba da jamuri 800 qulis dagroveba. wliuri 12
gamocda Cabarebulad iTvleba, Tu rezidenti daagrovebs 75 qulas. Sesabamisad, III wlis programisaTvis minimalur gamsvlel qulad iTvleba 875 qula, qula rac warmoadgens programis dasrulebis aucilebel pirobas. Tavi IV. programis xangrZlivoba diplomisSemdgomi momzadebis saerTaSoriso principebidan gamomdinare (rogorc evropuli, ise amerikuli gamocdilebiT), profesiuli mzadebis programa sasamarTlo medicinaSi moicavs sam (minimum) akademiur wels da uzrunvelyofs specialistis rogorc Teoriul, ise praqtikul momzadebas. specialistis Teoriul momzadebas eTmoba programis pirveli da nawilobriv meore weli. Teoriuli momzadeba moicavs im sabaziso da klinikuri disciplinebis modulebs, romelTa safuZvliani da mizanmimarTuli codna aucilebelia Tanamedrove sasamarTlo eqimisaTvis. Tavisi Semadgeneli Teoriuli da nawilobriv praqtikuli komponentebis gamo winamdebare programa sasamarTlo medicinaSi warmoadgens absolutur siaxles saqarTveloSi specialistTa postdiplmur momzadebaSi da amave komponentebiT igi uTanabrdeba sasamarTlo medicinis sayovelTaod aRiarebul saerTaSoriso programebs. specialistis praqtikul momzadebas eTmoba programis meore wlis ZiriTadi nawili da mesame weli mTlianad. garda amisa, programis pirveli da nawilobriv meore wlis Teoriul modulebTan erTad rezidenti paralelur reJimSi ecnoba sasamarTlo samedicino eqspertizis centrSi muSaobis principebs da centris yovelRiur cxovrebas. praqtikuli momzadeba moicavs gansazRvruli unar-Cvevebis aTvisebas maTi sirTulis doneebis Sesabamisad, rac aisaxeba rezidentis dRiurSi da damowmdeba lokaluri xelmZRvanelis mier. Tavi V. rezidenturaSi profesiuli mzadebis meToduri uzrunvelyofisa uzrunvelyofisa da organizaciis wesi muxli 1. rezidenturaSi profesiuli mzadeba warimarTeba saqarTvelos kanonebis `saeqimo saqmianobis Sesaxeb~, “janmrTelobis dacvis Sesaxeb” -Sesabamisad. muxli 2. rezidenturaSi profesiuli mzadeba xorcieldeba diplomis Semdgomi ganaTlebisa (profesiuli mzadebis) da uwyveti profesiuli ganviTarebis sabWos mier akreditebuli rezidenturis programebiT saeqimo specialobaTa nusxis Sesabamisad. muxli 3. rezidenturaSi profesiuli mzadebas srulad afinansebs saxelmwifo (stomatologiur specialobebSi dasaSvebia kerZo dafinanseba), saministros specialuri saxelmwifo programis _ `diplomisSemdgomi samedicino ganaTlebis saxelmwifo programis~ farglebSi. amave dros, arsebobs rezidenturis alternatiuli diplomisSemdgomi ganaTleba (profesiuli mzadeba), romelic gulisxmobs sarezidento programis yvela modulis gavlas calkeuli modulisa da mTlianad programis xangrZlivobis zustad gansazRvris gareSe da finansdeba kerZo piris mier moZiebuli saxsrebiT (“rezidenturi alternatiul diplomisSemdgom ganaTlebaSi (profesiul mzadebaSi) monawileobis, misi warmarTvisa da Sefasebis wesisa da im samedicino dawesebulebebis akreditaciis kriteriumebis da wesis damtkicebis Sesaxeb, romlebSic SesaZlebelia diplomisSemdgomi ganaTlebis (profesiuli mzadebis) kursis gavla” saqarTvelos Sromis, janmrTelobisa da socialuri dacvis ministris 2007 wlis 18 aprilis #135/n brZanebis Sesabamisad). muxli 4. rezidenturaSi Caricxvis wesi ganisazRvreba saqarTvelos Sromis, janmrTelobis da socialuri dacvis ministris brZanebiT: `erTiani diplomisSemdgomi sakvalifikacio gamocdis Catarebis wesisa da rezidenturaSi Caricxvis wesis damtkicebis Sesaxeb~ (# 295/n; 3.11.2006), xolo rezidenturis alternatiuli diplomisSemdgomi mzadebis wesi: “rezidenturis alternatiuli diplomisSemdgom ganaTlebaSi (profesiuli mzadebaSi) monawileobis, misi warmarTvisa da Sefasebis wesisa da im samedicino dawesebulebebis akreditaciis kriteriumebis da wesis damtkicebis Sesaxeb, romlebSic SesaZlebelia diplomisSemdgomi ganaTlebis (profesiuli mzadebis) kursis gavla” (#135/n; 18.04.2007). 13
muxli 5. 5. rezidenturis programis ganxorcieleba mimdinareobs sauniversiteto klinikebsa da im samedicino dawesebulebebSi, romelTac miRebuli aqvT akreditacia kanonmdeblobiT dadgenili wesiT (`rezidenturis alternatiul diplomisSemdgom ganaTlebaSi (profesiul mzadebaSi) monawileobis, misi warmarTvisa da Sefasebis wesisa da im samedicino dawesebulebebis akreditaciis kriteriumebis da wesis damtkicebis Sesaxeb, romlebSic SesaZlebelia diplomisSemdgomi ganaTlebis (profesiuli mzadebis) kursis gavla~ saqarTvelos Sromis, janmrTelobis da socialuri dacvis ministris 2007 wlis 18 aprilis #135/n brZanebis Sesabamisad). muxli 6. rezidenturis kursis dasrulebis Semdeg gaicema saxelmwifo mowmoba. muxli 7. rezidenturis programis xarisxis uzrunvelyofaze pasuxismgebelni arian rezidenturis programis direqtori, programis direqtorati, lokaluri xelmZRvanelebi, rezidentebi, saministros saxelmwifo kontrols daqvemdebarebuli sajaro samarTlis iuridiuli piri. muxli 8. programis direqtoris movaleobebi: 1. 2. 3.
4.
5.
6. 7.
8.
9.
misaRebi gamocdis programis Sedgena da rezidenturaSi miRebis procesSi monawileoba; specialobis aRwerilobis safuZvelze Sedgenil diplomis Semdgomi profesiuli mzadebis (rezidenturis) akreditebuli programis ganxorcielebas; samedicino dawesebulebis da lokaluri xelmZRvanelis miTiTebiT rezidentis individualuri gegma-grafikis Sedgena da gansazRvra Tu ramden rezidents SeiZleba zedamxedvelobdes erTi lokaluri xelmZRvaneli. winaswar dadgenili individualuri grafikis mixedviT rezidentis mier Sesasrulebeli samuSaos moculobasa da Casatarebeli manipulaciebis raodenobaze kontroli. direqtoratis wevrebTan erTad dadgenili wesis mixedviT yovelwliurad rezidentis muSaobis Sefaseba da saministros saxelmwifo kontrols daqvemdebarebul sajaro samarTlis iuridiuli pirisaTvis angariSis Cabareba. yovelwliuri Sefasebis Sedegebis gaTvaliswinebiT rezidentisaTvis rekomendacias micema programis gagrZelebis Sesaxeb. rezidentis saqmianobis aradamakmoyofilebli wliuri Sefasebisas, saministros saxelmwifo kontrols daqvemdebarebul sajaro samarTlis iuridiuli pirisaTvis dasabuTebuli moxsenebiT baraTis wardgena garicxvis Sesaxeb. rezidenturis kursis warmatebuli dasrulebis Semdeg rezidentis Semajamebeli atestaciis Catareba da diplomisSemdgomi ganaTlebis (profesiuli mzadebis) da uwyveti profesiuli ganviTarebis sabWos kursis gavlis damadasturebeli saxelmwifo mowmobis gacemis Sesaxeb rekomendaciis micema. lokaluri xelmZRvanelebis saqmianobis zedamxedveloba da Sefaseba.
muxli 9. programis direqtoratis wevrebis movaleobebi: 1. 2. 3. 4. 5.
rezidentebis SerCevis procesSi monawileoba; program direqtorTan erTad yovelwliurad rezidentebis muSaobis dadgenili wesis mixedviT Sefaseba; program direqtorTan erTad SeimuSaveben rezidentis atestaciis formatis SemuSaveba; rezidentis Semajamebeli atestaciis procesSi monawileoba; saWiroebis SemTxvevaSi, programis direqtorisaTvis rezidenturis programasTan dakavSirebul nebismier sakiTxebze konsultaciis gaweva.
muxli 10. lokaluri xelmZRvanelis movaleobebi: 1.
samedicino dawesebulebaSi rezidentis muSaobis warmarTva;
14
2. 3. 4.
rezidentebTan pedagogiur muSaobisaTvis Tavisi saqmianobis gansazRvruli drois daTmoba. TiToeuli modulis dasrulebis Semdeg dadgenili wesis mixedviT, program direqtorisaTvis rezidentis mier gaweuli samuSaos Sesaxeb angariSis wardgena; rezidentis dRiurSi rezidentis mier Sesrulebuli samuSaos xelmoweriT dadastureba.
muxli 11. 11. rezidentis ufleba/movaleobebi: 1.
2.
3.
4. 5. 6.
7.
rezidenti SeiZleba garicxuli iqnas rezidenturidan erTi Tvis ganmavlobaSi gamoucxadeblobis an programis ver daZlevis SemTxvevaSi. gadawyvetilebas rezidentis garicxvis Sesaxeb iRebs programis direqtori saministros saxelmwifo kontrols daqvemdebarebuli sajaro samarTlis iuridiuli pirTan SeTanxmebiT; rezidents ufleba aqvs programis kurikulumis darRvevis an Seferxebis Sesaxeb werilobiT acnobos saministros saxelmwifo kontrols daqvemdebarebul sajaro samarTlis iuridiuli pirs; rezidents ufleba aqvs programis daubrkolebeli daZlevisaTvis moiTxovos Sesabamisi samuSao pirobebiT uzrunvelyofa (kvalificiuri xelmZRvaneli, Tanamedrove tipis klinikuri da sainformacio/sakomunikacio teqnologiebi, samuSao oTaxi); rezidenti valdebulia Seasrulos rezidenturis programiT gansazRvruli kurikulumi; rezidenti valdebulia programiT gansazRvruli da Sesrulebuli saqmianoba daafiqsiros personalur dRiurSi; rezidenti valdebulia yoveli wlis bolos warudginos programis direqtors gaweuli muSaobis angariSi da gaiaros etapobrivi da damasrulebeli atestacia dadgenili wesiT; rezidenti valdebulia daicvas samedicino dawesebulebis Sinaganawesi da Seasrulos dawesebulebis ganrigiT gansazRvruli saqmianoba. Tavi VI. programis etapobrivi ganxorcielebis aRweriloba (wlebis mixedviT) mixedviT)
muxli 1. mzadebis pirveli wlis modulebis raodenoba:
profesiuli mzadebis I weliwadi moduli ## 1.1. 1.2. 1.3. 1.4. 1.5. 1.6. 1.7. 1.8.
modulis dasaxeleba eqimisa da pacientis urTierTobis samarTlebrivi da eTikuri safuZvlebi; sazogadoebrivi jandacva da epidemiologia mtkicebiTi medicinisa da samedicino statistikis safuZvlebi fundamenturi medicinis Tanamedrove aspeqtebi bioqimia da molekuluri biologia topografiuli anatomia da operaciuli qirurgia paTologia sasamarTlo medicina
xangrZlivoba 2 kvira 2 kvira 2 kvira 2 kvira 1 Tve 1 Tve 5 Tve 2 Tve
muxli 2. profesiuli mzadebis I wlis mizania: rezidentis miznobrivi Teoriuli momzadeba im sabaziso da preklinikur disciplinebSi, romlebic safuZvlad udevs Tanamedrove sasamarTlo medicinas, uzrunvelyofs programis Semdgomi modulebis sworad da efeqturad aTvisebas, maRalkvalificiuri, medicinisa da mecnierebis Tanamedrove standartebis Sesabamisi gamokvlevis Catarebas da diagnozis dasmas. muxli 3. mzadebis meore wlis modulebis raodenoba: profesiuli mzadebis II weliwadi 15
moduli ## 2.1. 2.2. 2.3. 2.4. 2.5. 2.6.
modulis dasaxeleba travmatologia meanoba-ginekologia nevrologia sasamarTlo fsiqiatria sasamarTlo toqsikologia sasamarTlo medicina (rotaciebiT)
xangrZlivoba 1 1 1 1 1 6
Tve Tve Tve Tve Tve Tve
muxli 4. profesiuli mzadebis mzadebis II wlis mizania: rezidentis momzadeba im klinikur disciplinebSi, romlebic uSualo Tematur kavSirSia sasamarTlo medicinis calkeul nawilebTan da uzrunvelyofs amave wlis moduliT gaTvaliswinebuli sasamarTlo medicinisa da sasamarTlo samedicino eqspertizis safuZvlebis sworad aRqmas da miRebuli codnis efeqtur gamoyenebas diagnozis dasmisa da eqspertizis Catarebis dros. muxli 5. mzadebis mesame wlis modulebis raodenoba: profesiuli mzadebis III weliwadi moduli ## 3.1.
modulis dasaxeleba sasamarTlo medicina (rotaciebiT)
xangrZlivoba 11 Tve
muxli 6. profesiuli mzadebis III wlis mizania: rezidentis profesiuli mzadeba sasamarTlo medicinaSi, sasamarTlo samedicino Tanatologiis, cocxal pirTa eqspertizis, nivTmtkicebebisa da sagamoZiebo saqmis masalebis eqspertizis safuZvlebisa da meTodebis aTviseba, sasamarTlo samedicino eqspertizis CatarebisaTvis aucilebeli unar-Cvevebis aTviseba; uSualo monawileoba pirvelad, damatebiT, ganmeorebiT, komisiur da kompleqsur eqspertizebSi.
Tavi VII. profesiuli mzadebis I wlis modulebi muxli 1. moduli 1.1. eqimisa eqimisa da pacientis pacientis urTierTobis samarTlebrivi da eTikuri safuZvlebi 1. modulis xangrZlivobaa – 2 kvira – 72 saaTi 2. modulis mizania: saeqimo saqmanobisTan dakavSirebuli saqarTvelos moqmedi sakanonmdeblo normebis da Tanamedrove bioeTikis principebis Sesabamisi codnis SeZena da misi gamoyenebis unaris gamomuSaveba rezidentis/specialobis maZieblisaTvis 3. modulis amocanebia: 1. saeqimo saqmianobasTan dakavSirebuli sakanonmdeblo normebi arsebuli kanonmdeblobis Sesabamisad, pacientis uflebebis dacvis samarTlebrivi sakiTxebi 2. janmrTelobis dacvis sferoSi biosamedicino eTikis sayovelTaod aRiarebuli normebi da profesiuli saqmianobis Tanamedrove samedicino eTikis principebi, 3. damoukidebeli saeqimo saqmianobis subieqtsa da saxelmwifo xelisuflebis organoebis, fizikur da iuridiul pirebs Soris urTierTobis samarTlebrivi sakiTxebi, 4. adamianze Catarebuli samedicino-biologiuri kvlevebis samarTlebrivi da eTikuri sakiTxebi,saerTaSoriso normebisa da saqarTvelos arsebuli kanonmdeblobebis Sesabamisad. 4. Sesasrulebeli samuSaos moculoba da Casatarebeli manipulaciebis raodenoba mocemulia cxrili # 11-is saxiT:
cxrili # 1 Teoriuli kursi 16
davaleba
kanonisa da eTikis roli samedicino momsaxureobis gawevisas -bioeTikis Seswavlis sagani, samedicno eTika,istoriuli aspeqtebi,”hipokrates fici ”, samedicino saqmianobis regulirebis istotiuli aspeqtebi bioeTikis ZiriTadi principebi “ar avno”, “Hhqmeni sikeTe”, “avtonomia” ,samarTlianoba, konfidencialuroba; eqimisa da pacientis urTierTobis modelebi saeqimo saqmianobiis samarTlebrivi regulirebis regulirebis istoriuli magaliTebi, magaliTebi -saqarTvelos kanonmdebloba janmrTelobis dacvis sferoSi ; -kanoni pacientis uflebebis Sesaxeb, saqarTvelos janmrTelobis dacvis kanoni, kanoni saeqimo saqmianobis Sesaxeb socialuri pasuxismgebloba da janmrTeloba -janmrTeloba da avadmyofoba, -eqimi, pacienti, sazogadoeba;; pacientis individualuri uflebebi, -saqarTvelos kanonmdebloba pacientis individualuri uflebebis Sesaxeb, -informaciis miRebis ufleba, samedicino personalis da samedicino dawesebulebis arCevis ufleba, informaciis konfidencialuroba; informaciuli Tanxmoba –samedicino momsaxureobis ganxorcielebis safuZveli -informaciuli Tanxmobis elementebi da aucilebeli pirobebi -informaciuli Tanxmobis ganxorcielebis meTodebi;. pacientis qmedunarianoba -mis mier gacnobierebuli gadawyvetilebis miRebis unari. -araqmedunariani pacienti sicocxle da sikvdili-sikvdili-- bioeTikuri kategoriebi -biologiuri sikvdili,Tavis tvinis sikvdili, -gardacvaleba-definacia da eTikuri aspeqtebi tkivilis marTva, marTva -ukurnebeli seniT daavadebuli pacienti, paliatiuri mkurnaloba,hospisi; evTanazia, istoriuli,religiuri,eTikuri aspeqtebi -evTanaziis samarTlebrivi da eTikuri problemebi; -evTanaziis formebi; sikvdili eqimis daxmarebiT; suicidi , masTan dakavSirebuli eTikuri aspeqtebi -eqimis daxmareba TviTmkvlelobaSi, -mkurnalobaze uaris Tqmis samarTlebrivi da eTikuri sakiTxebi, samedicino mecnierebis progresi -axali teqnologiebi -transplantacia, adamianis organoebis gadanergvis samarTlebrivi da eTikuri sakiTxebi, donoris Tanxmobis sakanonmdeblo modelebi reproduqtolougiis samarTlebis da eTikuri sakiTxebi ; -xelovnuri ganayofiereba, in-vitro - xelovnuri ganayofierebis eTikuri aspeqtebi,surogatuli dedoba, -adamianis reproduqciuli klonireba;. socialurad saSiSi infeqciebi -Sidsi, narkomania ,infeqciuri hepatitebi. maTTan dakavSirebuli samarTlebrivi da eTikuri sakiTxebi adamianze Catarebuli kvlevebi saerTaSoriso dokumentebi janmrTelobis dacvis sferoSi adamianis uflebebze -bioeTikis da adamianis uflebebis sayovelTao deklaracia, -msoflio samedicino asociaciis eTikis kodeqsi, -konvencia adamianis uflebebisa da biomedicinis Sesaxeb,da sxva modulis Sefasebis meTodebi (kriteriumebi, perioduloba) _ 17
prezentaciebis analizi
testireba
prezentaciebis analizi
1. 2. 3. 4.
5. 1. 2. 3. 4. 5. 6. 7. 8.
9. 10. 11. 12. 13. 14. 15. 16. 17. 18. 19. 20. 21. 22. 23. 24. 25. 26. 27. 28.
profesiuli saqmianobisas konkretuli SemTxvevis samarTlebrivi da eTikuri mxareebis warmoCenis unaris gamomuSaveba rezidentis mier profesiuli saqmianobisas Tanamedrove samedicino eTikis principebisa da arsebuli kanonmdeblobis Sesabamisad warmarTvis unari; eTikuri dilemebis gadawyvetis unaris gamomuSaveba; adamianze Catarebuli samedicino-biologiuri kvlevebis samarTlebrivi da eTikuri sakiTxebis warmoCenis, analizis da biosamedicino eTikisa da arsebuli kanonmdeblobis Sesabamisad moqmedebis unaris gamomuSaveba rezidentisTvis. aucilebeli da rekomendebuli literaturis nusxa: bioeTikis bioeTikis da adamianis uflebebis sayovelTao deklaraciadeklaracia-iunesko,2005 qarTuli versia – e.giorgaZe, j.mamalaZe,l.gurgeniZe, l.korZaia – samedicino gazeTi, 2007 w. samedicino eTika (bioeTika) – leqciebi, m.i.iarovinski. moskovi – “medicina”, 2000 biosamedicino eTika – b.i.pokrovski. moskovi – “medicina”, 1997 w. bioeTikis Sesavali – i.ivanuSkini da sx., moskovi, progresi-tradicia, 1998 w. bioeTika: bioeTika principebi, wesebi problemebi – b.g.iudini, moskovi, 1998 w. biomedicinis edicinis sferoSi – saqarTvelos kanonmdebloba adamianis uflebebis Sesaxeb biom g.javaSvili, g.kiknaZe, a.barkalaia. Tbilisi, 2001 w. axalaZe v. bioeTika aTaswleulis mijnaze,- jurnali religia , Tb, 2002 w., # 7,8,9, gv, 82-91 axalaZe v.bioeTika, rogorc msoflgageba da mecniereba,biomedicines sferoSi kacobriobis sulier-zneobrivi orientaciis Sesaxeb (jurnali rwmena da codna 2002 1 ,9, gv.82-91 Tanamedrove medicinis zogierTi samarTlebrivi sakiTxi , m.kvaWaZe,Tbilisi, 1995 w. eqimis profesiuli saqmianobis samarTlebrivi safuZvlebi –guram kiknaZe,givi javaSvili,Tbilisi, 2002 w. deontologia qirurgiaSi, n.doliZe, d. mSvenieraZe, mecniereba,1990,Tbilisi adamianis uflebebi da samedicino personalis movaleobebi saerTaSoriso dokumentebSi - Tbilisi, 1999 saeqimo saidumlo, saeqimo Secdoma,b.v.Sevrigini,moskovi,2000 saeqimo deontologia,i.i.makSanovi,1998,minski Власов Василий Викторович- Невидимые проблемы медицинской этики: Медицина и ,обществоМедицинское право и этика 2002.- №1.- С. 18-28 Власов Василий Викторович Медицина в условиях дефицита ресурсов-Триумф, Москва, 2000 И.В.Силуянова. Нравственная культура врача как основание врачебного профессионализма./ ж-л «Экономика здравоохранения»№ 1/ 42, 2000, с.5-8. И.В.Силуянова Биомедицинская этика в системе медико-биологических знаний.//Медицинское право и этика. №2, 2000 .И.В.Силуянова. О сущности “этического” этических проблем современной медицины. // Медицинское право и этика,№4,2000.с. 50 И.В.Силуянова. В помощь преподавателю биоэтики. Программа по биоэтике. Тематические планы лекций и семинаров.// Медицинское право и этика.№4,2001.с.84- 96. И.В.Силуянова. Этическая культура как основание медицинского профессионализма или зачем будущему врачу изучать гуманитарные науки?// Медицинское право и этика.№4, 2001, с.81-84. И.В.Силуянова. Понимание этики в медицине как социальная проблема. (Этические проблемы медицины глазами медиков).// Этика и медицина проблема взаимодействия. Медицинское право и этика.2002,№4, с.33-41 .И.В.Силуянова, Сабурова В.И. ,Сушко Н.А.,Першин М.С Семинарские занятия по курсу “Биомедицинская этика” для студентов лечебного, педиатрического, медико-биологического факультетов. Учебно-методич. Пособие. М. 2003. И.В.Силуянова, Ляуш Л. Б., В. А. Антипенков опросы тестового контроля по биомедицинской этике. //«Медицинское право и этика», № 4, 2000, с. 79-80. -http://www.bioethics.ru/rus/ - bioeTikis forumi Медицина, этика, религия и право : Материалы конф. 25-26 нояб. 1999 г.. - М., 2000. - 45-56 с. Биоэтика. Вопросы и ответы // Прогресс-Традиция А. Я. Иванюшкин, Л.Ф. Курило, Ю.М. Лопухин, Н.Н. Седова, П.Д. Тищенко, Б.Г. Юдин (unesco)2005 http://depts.washington.edu/bioethx/topics/physpt.html#ques6 -kazusebi da pauxebi
18
29. -meoce saukunis qarTuli filosofiis anTologia- pirveli tomi pirveli nakveTi 1998 weli 30. cnobili ucxoeli da qarTveli eqimebi,biografia,moRvaweoba medicinaSi da mis farglebs gareT- z.kaxiani,s.kaxiani, 1993, gamomcemloba ganaTleba 31. bioeTikosTa saerTaSoriso asociiaciidan miRebuli masalebi masalebi, http://bioethicsinternational.org 32. msoflio samedicino asociaciidan miRebuli masalebi, masalebi http://www.wma.net/e/ethicsunit/index.htm 33. The Center for Bioethics and Human Dignity http://www.cbhd.org/ 34. Feminist Approaches to Bioethics -http://www.pdcnet.org/member-fab. 35. BioethicsWeb - http://bioethicsweb.ac.uk/ 36. http://www.unesco.org/ibc/ www.unesco.org/shs/bioethics 37. msoflios janmrTelobis organizaciis veb gverdze ganTavsebuli masalebimasalebiwww.who.int/ethics/topics/en/ 38. amerikis bioeTikis da humanizmis asociacia - http://www.asbh.org/ (Georgetown University , BIOETHICS CURRICULUM UNITS FROM THE KENNEDY INSTITUTE OF ETHICS http://www.georgetown.edu/research/nrcbl muxli 2. moduli 1.2. 1. 2.
3.
4.
sazogadoebrivi jandacva da epidemiologia modulis xangrZlivobaa _ 2 kvira –72 saaTi modulis mizania - modulis mizania rezidentis/specialobis maZieblisaTvis programis mizania msmenelTa Soris sazogadoebrivi jandacvis safuZvlebis codnis amaRleba da aRniSnuli disciplinis principebisa da meTodebis praqtikul saqmianobaSi gamoyenebis SesaZleblobis xelSewyoba modulis amocanebia: 1) sazogadoebrivi jandacvis politika; 2) sazogadoebrivi jandacvis programebi da maTi prioritetebi; 3) sazogadoebrivi jandacvis programaTa dagegmva da marTva; 4) mosaxleobis janmrTelobis mdgomareobis damaxasiaTebeli ZiriTadi maCveneblebi (daavadebis gavrceleba da sixSire, letaloba); 5) vitaluri statistikis ZiriTadi maCveneblebi (sikvdiloba, bavSvTa sikvdiloba, dedaTa sikvdiloba, Sobadoba, sicocxlis xangrZlivoba); 6) jandacvis marTis sainformacio sistemebi 7) Tanamedrove epidemiologia, epidemiologiuri kvlevebis tipebi-observaciuli da eqsperimentuli kvlevebi 8) infeqciur daavadebaTa epidemiologia, epidemia da endemia, transmisia, 9) epidemiologiuri kvlevebis tipebi-onservaciuli da eqsperimentuli kvlevebi 10) epidemiologiuri kvlevebis potenciuri DSecdomebi 11) epidemiologiuri kvlevebis validurobis Sefaseba 12) mizezi da mizez-Sedegobrioba epidemiologiaSi, mizez-Sedegobriobis kriteriumebi 13) infeqciur daavadebaTa epidemiologia,epidemia da endemia, transmisia, bazisuri reproduqciuli ricxvi, maspinZeli da garemo pirobebi 14) epidemilogia da prevencia,prevenciis sagani da mniSvneloba. midgomabi prevenciasa da kontrolSi. Sesasrulebeli samuSaos moculoba da Casatarebeli manipulaciebis raodenoba mocemulia cxrili # 22-is saxiT:
cxrili # 2 Teoriuli kursi mosaxleobis janmrTelobis mdgomareobis maxasiaTeblebi. daavadebis gavrceleba, daavadebis sixSire, kumulaciuri sixSire da riski, letaloba
davaleba
vitaluri statistika, sikvdiloba, bavSvTa sikvdiloba, dedaTa sikvdiloba, Sobadoba, sicocxlis xangrZliba, monacemTa standartizacia.
prezentaciebis ganxilva
statistikur monacemebi (tipebi, Sefardeba, proporcia, procenti, monacemebis grafikuli gamosaxva, normaluri distribucia, saSualo, moda, mediana)
prezentaciebis ganxilva
19
statistikuri analizis principebi (jgufebis Sedareba)
testireba
hipoTezis testireba da Sefaseba (sarwmonoobis intervali, statistikuri sarwmunooba) saz. jandacvis koncefcia (gansazRvreba, fokusi, saz. Jandacvis determinantebi, saz. jandacvis ZiriTadi funqciebi) saz. jandacvis praqtika (RonisZiebebi, prevenciis programebi, saz. janfacvis reforma saqarTveloSi)
prezentaciebis ganxilva
Tanamedrove epidemiologia (istoriuli konteqsti, sagani, janmrTelobisa da avadmyofobis gazomva) epidemiologiuri kvlebi. dakvirvebadi da eqsperimentuli kvlevebi qronikul daavadebaTa epidemiologia daavadebebi, kibo, Saqriani diabeti
da
kontroli,
gulsisxlZarRvTa
Tambaqo da alkoholi (saz. jandacvis programebi, maTi dizaini da implementacia epidemiologia da prevencia, prevenciis doneebi, miodgomrbi prevenciasa da kontrolSi. epidemiologiri kvlevebis potenciuri Secdomebi mizezi da mizez Sedegobrioba epidemiologiaSi infeqciuri daavadebebis epidemiologia epidemia da endemia, bazisuri reproduqciuli ricxvi modulis Sefasebis meTodebi sazogadoebrivi jandacvis politikis formireba; sazogadoebrivi jandacvis programebisaTvis prioritetebis gansazRvra; sazogadoebrivi jandacvis programaTa dagegmva da marTva; mosaxleobis janmrTelobis mdgomareobis daxasiaTeba ZiriTadi maCveneblebis mixedviT (daavadebis gavrceleba da sixSire, letaloba); - vitaluri statistikis ZiriTadi maCveneblebis gamoyeneba da interpretacia (sikvdiloba, bavSvTa sikvdiloba, dedaTa sikvdiloba, Sobadoba, sicocxlis xangrZlivoba); - epidemiologiuri kvlevebis validurobis Sefaseba - infeqciur daavadebaTa epidemiologiis safuZvlebis praqtikaSi gamoyeneba - infeqciur daavadebaTa epidemiis gamokvlevis, zedamxedvelobis da kontrolis bazisuri principebis praqtikaSi gamoyeneba - prevenciis potencialisa da efeqturobis Sefaseba . aucilebeli da rekomendebuli literaturis nusxa: -
5.
1. 2. 3. 4. 5. 6.
7.
Health information systems for low income countries: An overview, Canadian Society for International Health Elizabeth A. McGlynn (Editor), et al. Health Information Systems : Design Issues and Analytic Applications (Directions in Health Services Research and Policy), 2001 Beaglehole R, Bonita R, Kjellstrom T. Basic Epidemiology, World Health Organization, Geneva, 1993 Puri BK. Statistics for the Health Sciences, Sunders, 1996 Training manual - Reporting and recording documentation for monitoring immunization work in Georgia: Level 1 - providers of immunization services. PHRplus/ CIF Training manual - Reporting and recording documentation for monitoring immunization work in Georgia: Level 2 – immunization managers, public health managers, and polyclinic managers. PHRplus/ CIF Guidelines for health care providers for integrated surveillance and control of vaccine preventable diseases in Georgia. PHRplus/ CIF 20
8. 9. 10. 11. 12. 13. 14. 15. 16. 17. 18. 19. 20. 21. 22. 23. 24. 25. 26.
MOH decree # 101/n, Georgi 9 Rothman KJ, Greenland S. Modern Epidemiology, Lippincott Williams & Wilkins, 1998 10 Rothman KJ. Epidemiology: An Introduction. Oxford University Press, 2002 11 Beaglehole R, Bonita R, Kjellstrom T. Basic Epidemiology, World Health Organization, Geneva, 1993 12 Breaslow NE, Day NE. Statistical Methods in Cancer Research. Volume 1, The Analysis of CaseControl Studies, IARC Scientific Publications No. 32, 1980 Breaslow NE, Day NE. Statistical Methods in Cancer Research. Volume II, The Design and Analysis of Cohort Studies, IARC Scientific Publications No. 82, 1987 James J. Schlesselman. Case Control Studies : Design, Conduct, Analysis , 1999 Elizabeth A. McGlynn (Editor), et al. Health Information Systems : Design Issues and Analytic Applications (Directions in Health Services Research and Policy) , 2001 Roger Webber. Communicable Disease Epidemiology and Control, 2000 Last JM. A Dictionary of Epidemiology, Fourth Edition, Oxford University Press, 2001 Rothman KJ, Greenland S. Modern Epidemiology, Lippincott Williams & Wilkins, 1998 Rothman KJ. Epidemiology: An Introduction. Oxford University Press, 2002 Beaglehole R, Bonita R, Kjellstrom T. Basic Epidemiology, World Health Organization, Geneva, 1993 Breaslow NE, Day NE. Statistical Methods in Cancer Research. Volume 1, The Analysis of CaseControl Studies, IARC Scientific Publications No. 32, 1980 Breaslow NE, Day NE. Statistical Methods in Cancer Research. Volume II, The Design and Analysis of Cohort Studies, IARC Scientific Publications No. 82, 1987 James J. Schlesselman. Case Control Studies : Design, Conduct, Analysis , 1999 Elizabeth A. McGlynn (Editor), et al. Health Information Systems : Design Issues and Analytic Applications (Directions in Health Services Research and Policy) , 2001 Roger Webber. Communicable Disease Epidemiology and Control, 2000 Last JM. A Dictionary of Epidemiology, Fourth Edition, Oxford University Press, 2001
muxli 3. moduli 1.3. 1. 2.
3.
mtkicebiTi medicinis safuZvlebi
modulis xangrZlivobaa xangrZlivobaa _ 2 kvira – 72 saaTi modulis mizania rezidentis/specialobis maZieblisaTvis mtkicebiTi medicinis da samedicino statistikis codnis amaRleba da maT praqtikul saqmianobaSi aRniSnuli disciplinebis principebisa da meTodebis danergvis xelis Sewyoba. modulis amocanebia: 1) klinikur praqtikaSi gamoyenebuli mtkicebiTi medicinis ZiriTadi principebi 2) randomizirebuli klinikuri gamocdis Sedegebi, maTi validuroba, mniSvneloba da praqtikuli Rirebuleba 3) meta analizi meta-analizis Sedegebi, maTi validuroba, mniSvneloba da praqtikuli Rirebuleba 4) klinikuri gaidlainis validuroba da praqtikuli Rirebuleba 5) diagnostikuri testis Sesaxeb arsebuli mtkicebulebis validuroba da praqtikuli Rirebuleba 6) prognozis Sesaxeb arsebuli mtkicebulebis validuroba da praqtikuli Rirebuleba 7) dadasturebuli efeqturobis mqone intervenciebis moZieba da maTi konkretul klinikur situaciebTan misadageba 8) koxranis biblioTeka 9) internetis eleqtronuli bazebi, romlebic iZlevian informacias efeqturi intervenciebisa da gaidlainebis Sesaxeb 10) samedicno literaturis kritikulad aRqma 11) jandacvasa da medicinaSi statistikis roli da mniSvneloba, is ZiriTadi sferoebi, sadac gamoiyeneba statistikis meTodebi. 12) monacemTa tipebi, maTi grafikuli gamosaxva; normaluri distribuciis daxasiaTeba, variaciis gazomva. monacemTa standartizacia 13) albaTobis principebi da kanonebi maTi misadageba populaciis parametrebisa da sinjis distribuciis maxasiaTeblebisadmi. 21
14) 15) 16) 17) 18)
4.
statistikuri analizis bazisuri principebi (Sefaseba, hipoTezis testireba, statistikuri modelireba). jgufebis Sedareba. or uwyvet cvlads Soris damokidebuleba, korelacia da wrfivi regresia. ramdenime cvlads Soris damokidebuleba, mravlobiTi regresiis analizis. kompiuteris gamoyeneba monacemTa analizisaTvis, statistikuri programebis tipebis garCeva, kompiuteruli analizis strategia, monacemTa bazis formireba. Sesasrulebeli samuSaos moculoba da Casatarebeli manipulaciebis raodenoba mocemulia cxrili # 3-is saxiT:
cxrili # 3 Teoriuli kursi mtkicebiTi medicinis arsi, ZiriTadi principebi da strategia, mtkicebiTi samedicino praqtika da misi komponentebi, koxranis kolaboracia.
davaleba prezentaciebis analizi
randomizirebuli klinikuri gamocda, klinikuri gamocdis dizaini da tipebi, klinikuri gamocdis Sedegebis validuroba, mniSvneloba, da praqtikuli Rirebuleba
prezentaciebis analizi
meta-analizis meTodi, meta-analizis Sedegebis validuroba, mniSvneloba, da praqtikaSi gamoyenebiToba, koxranis kolaboraciis sistemuri mimoxilvis jgufebi
prezentaciebis analizi
diagnozi da skriningi, diagnostikuri testis diagnostikuri Rirebuleba, diagnostikuri testis Sesaxeb arsebuli mtkicebulebis validuroba da praqtikuli Rirebuleba
testireba
daavadebis naturaluri istoria da prognozi, prognozis Sesaxeb arsebuli mtkicebulebis validuroba da praqtikuli Rirebuleba, klinikuri gaidlaini, misi validuroba da praqtikuli Rirebuleba monacemTa tipebi (daTvla da gazomva), Sefardeba, proporcia, procenti, daTvladi da gazomvadi monacemebis grafikuli gamosaxva, normaluri distribucia, saSualo, moda, mediana, monacemTa variabeluroba, variaciis gazomva, populacia da sinji, populaciis parametris distribucia, sinjis saSualos distribucia, ori sinjis saSualos sxvaobis distribuci albaToba, albaTobis kanonebi, normaluri mrudis standartizacia, normaluri standartuli mrudi, Z da misi mniSvneloba. statistikuri analizis principebi, Sefaseba (95% sarwmunoobis intervali), hipoTezis testireba (nulovani hipoTeza, alternatiuli hipoTeza, I da II tipis Secdoma), Sefaseba Tu hipoTezis testireba jgufebis Sedareba - uwyveti monacemebi, analizis Sesabamisi meTodis amorCeva, t distribucia, ori sinjis saSualos sxvaoba, t testi, jgufebis Sedareba – kategoriuli monacemebi, proporcia, ori damoukidebeli jgufis proporcia, 2 x 2 cxrili – ori jgufis proporciis Sedareba, ramdenime jgufis proporciis Sedareba, riskebis Sedareba (SedarebiTi riski, Sansebis Sefardeba) or uwyvet cvlads Soris damokidebuleba, korelacia da misi testireba, korelaciis gamoyeneba, interpretacia, martivi wrfivi regresia ramdenime cvlads Soris damokidebuleba, mravlobiTi wrfivi regresia monacemTa standartizacia modulis Sefasebis meTodebi modulis dasrulebis Semdeg rezidentma/specialobis maZiebelma unda icodes/SeeZlos: 1. klinikur praqtikaSi mtkicebiTi medicinis principebis gamoyeneba 2. randomizirebuli klinikuri gamocdis Sedegebis interpretireba, maTi validurobis, mniSvnelobis da praqtikuli Rirebulebis dadgena 22
3.
5.
meta-analizis Sedegebis interpretireba, maTi validurobis, mniSvnelobis da praqtikuli Rirebulebis dadgena 4. klinikuri gaidlainis validurobisa da praqtikuli Rirebulebis dadgena 5. diagnostikuri testis Sesaxeb arsebuli mtkicebulebis validurobisa da praqtikuli Rirebulebis dadgena 6. prognozis Sesaxeb arsebuli mtkicebulebis validurobisa da praqtikuli Rirebulebis dadgena 7. dadasturebuli efeqturobis mqone intervenciebis moZieba da maTi konkretul klinikur situaciebTan misadageba 8. koxranis biblioTekiT sargebloba 9. internetis eleqtronuli bazebiT sargebloba, romlebic iZlevian informacias efeqturi intervenciebisa da gaidlainebis Sesaxeb 10. samedicno literaturis kritikulad aRqma 11. jandacvasa da medicinaSi statistikis rolisa da mniSvnelobis axsna, im ZiriTadi sferoebis dasaxeleba, sadac gamoiyeneba statistikis meTodebi. 12. monacemTa tipebis garCeva, maTi grafikuli gamosaxva; normaluri distribuciis daxasiaTeba, variaciis gazomva. 13. albaTobis principebisa da kanonebis misadageba populaciis parametrebisa da sinjis distribuciis maxasiaTeblebisadmi. 14. statistikuri analizis bazisuri principebis gamoyeneba (Sefaseba, hipoTezis testireba, statistikuri modelireba). 15. jgufebis Sedareba rogorc uwyveti ise kategoriuli monacemebisaTvis; aRniSnuli analizis Sedegebis interpretacia. 16. or uwyvet cvlads Soris damokidebulebis axsna korelaciisa da wrfivi regresiis saSualebiT, maTi Sedegebis interpretacia. 17. ramdenime cvlads Soris damokidebulebis axsna mravlobiTi regresiis analizis saSualebiT, Sedegebis interpretacia. 18. kompiuteris gamoyeneba monacemTa analizisaTvis, statistikuri programebis tipebis garCeva, kompiuteruli analizis strategia, monacemTa bazis formireba. aucilebeli da rekomendebuli literaturis nusxa:
1. Sackett DL, Straus SE, Scott Richardson W, Rosenberg W, Brian Haynes R. Evidence Based Medicine: How to Practice and Teach EBM. Churchill Livingstone, 2000. 2. letcher RH, Fletcher SW, Wagner EH. Clinical Epidemiology: the Essentials, Williams & Wilkins, 1996. 3. Rothman KJ. Epidemiology: An Introduction. Oxford University Press, 2002. 4. Rothman KJ, Greenland S. Modern Epidemiology, Lippincott Williams & Wilkins, 1998. 5. eaglehole R, Bonita R, Kjellstrom T. Basic Epidemiology, World Health Organization, Geneva, 1993. 6. Jadad AR. Randomized Clinical Trials: A User Guide, BMJ Publishing Group, 1999. 7. ltman DG. Practical Statistics For Medical Research, Chapman & Hall/CRC, 2005. 8. Last JM. A Dictionary of Epidemiology, Fourth Edition, Oxford University Press, 2006. 9. Altman DG. Practical Statistics For Medical Research, Chapman & Hall/CRC, 1999 10. Puri BK. Statistics for the Health Sciences, Sunders, 1996. 11. Castle WM, North PM. Statistics in Small Doses, Churchill Livingstone, 1995. 12. Clayton D, Hills M. Statistical Models in Epidemiology, Oxford University Press, 1998. 13. Breaslow NE, Day NE. Statistical Methods in Cancer Research. Volume 1, The Analysis of CaseControl. 14. Studies, IARC Scientific Publications No. 32, 1980. 15. Breaslow NE, Day NE. Statistical Methods in Cancer Research. Volume II, The Design and Analysis of Cohort Studies, IARC Scientific Publications No. 82, 1987.
23
16. Rothman KJ, Greenland S. Modern Epidemiology, Lippincott Williams & Wilkins, 1998. 17. Beaglehole R, Bonita R, Kjellstrom T. Basic Epidemiology, World Health Organization, Geneva, 1993. muxli 4. moduli 1.4. aspeqtebi 1. 2.
3.
fundamenturi medicinis Tanamedrove Tanamedrove
modulis xangrZlivobaa - 2 kv. (72 sT.) modulis mizania - rezidentis/specialobis maZieblisaTvis medicinis fundamenturi da klinikuri kvlevis Tanamedrove principebis Sesaxeb saWiro codnis SeZena da misi gamoyenebis unaris gamomuSaveba. programa kompleqsuria, Sedgeba oTxi imunologiis, klinikuri farmakologiis, fiziologiis da paTfiziologiis qvemodulisagan, Sesabamisi amocanebis Tanmimdevruli ganxorcielebiT. modulis amocanebia:
fiziologiis qvemoduli: 1. adaminis organizmis funqciuri sistemebis organizaciisa da centralur nervul sistemaSi mimdinare neirobiologiuri procesebis bioqimiuri safuZvlebi integraciis sxvadasxva doneze; 2. calkeuli neiromediatoruli sistemis funqcionirebis (sinafsuri mediaciis) natifi molekuluri meqanizmebi; sinafsuri gadacemis sxvadasxva safexurze qimiuri preparetebis zemoqmedebis efeqturi gamovlinebebi da daavadebaTa koreqciis zogadi principebi; 3. tkivilisa da gautkivarebis funqciuri sistemis neirobiologiuri safuZvlebi; nocicepciis periferiuli da centraluri meqanizmebis neiroqimiuri safuZvlebi; endogenuri opioiduri da sxva peptidebis receptoruli sistemis roli analgeziis ganviTarebaSi; 4. motivacia da emocia. limburi sistema (hipokampi, sartylebri xveuli, nuSisebri kompleqsi), striopaliduri sistema da integraciis Talamuri done adamianis qcevis organizaciaSi. hipoTalamusis roli integraciul moqmedebaSi da ZiriTad biologiur motivaciebis formirebaSi. 5. fiziologiaSi, molekulur biologiaSi da Teoriul medicinaSi ukanasknel wlebSi (2000-2005) ganxorcielebuli mniSvnelovani kvlevis Sedegebis mimoxilva da analizi;
paTfiziologiis qvemoduli: 1. adaptaciis procesi. organizmis zogadi reaqcia endogenuri da egzogenuri faqtoris zemoqmedebaze. organizmis Seguebadoba Secvlil saarsebo garemosTan. 2. organizmis saregulacio sistemebis roli adaptaciis ganxorcielebaSi fiziologiur da eqstremalur situaciebSi. parakrinuli regulaciis molekuluri meqanizmebi. mexsierebis roli adaptaciuri qcevis realizaciaSi. 3. adapturi stres-reaqcia. stresuli da antistresuli meqanizmebi. eqstremaluri faqtoris zemoqmedebiT ganviTarebuli paTogenuri stresi. Sokuri mdgomareobis zogadi paTogenezi. organoebisa da organoTa sistemebis funqciobis da integraciis moSlis meqanizmebi Sokis dros.
klinikuri farmakologiis qvemoduli: 1. kerZo klinikuri farmakologiis ZiriTadi sakiTxebi fundamenturi da klinikuri medicinis bolo miRwevebis Sesabamisad. farmakoTerapia mtkicebiTi medicinis poziciebidan. 2. samkurnalod praqtikaSi gamoyenebuli samkurnalo preparatebis ZiriTadi jgufebis farmakokinetikis da farmakodinamikis Seswavla. sxvadasxva samkurnalo preparatebis urTierTdamokidebulebis da arasasurveli gverdiTi efeqtebis Seswavla. agreTve, gamoyenebuli farmakologiuri preparatebis randomizebuli kontrolirebadi kvleva.
imunologiis qvemoduli: 24
4.
1. fundamenturi da klinikuri imunologiis - imunuri sistemis organoebisa da ujredebis, imunoglobulinebis, antigenis gamomcnobi da warmdgeni molekulebis struqturisa da funqciis- Tanamedrove Teoriuli da praqtikuli aspeqtebi; 2. daavadebaTa ganviTarebaSi imunuri meqanizmebis rolis, rogorc axali sadiagnozo da Terapiuli strategiis safuZvlebi; Sesasrulebeli Sesasrulebeli samuSaos moculoba da Casatarebeli manipulaciebis raodenoba mocemulia cxrili # 44-is saxiT:
cxrili # 4 Teoriuli kursi organizmis funqciebis regulacia da fiziologiuri integracia
davaleba
neironis morfologiuri specializacia da neironTaSorisi komunikaciis safuZvlebi cns-is integraciuli moqmedebis ganxorcielebaSi. neirosekrecia, rogorc ZiriTadi biologiuri kanonzomiereba da cns-is subujreduli regulaciis elementi. neironTaSorisi komunikaciis safuZvlebi neiroregulatorebis klasifikacia da maTi gansazRvris kriteriumebi. neiroregulatorebis mimarT mgrZnobiare receptorebis klasifikacia da maTi moqmedebis kanonzomierebani. “retrograduli mesenjeri”. sinafsis plastikuroba. neironuli integracia. calkeuli neiroregulatorebi (biogenuri aminebi, aminomJavebi, arapeptiduri kandidatebi, neiropeptidebi). tkivilis fiziologia
problemis zogadi mimoxilva. nocicepturi sistema da tkivilis sensitiuri aRmavali gzebi. endogenuri opioiduri da sxva peptidebis roli. antinocicefciuri sistema, gautkivarebis biologiuri mniSvneloba. tkivilis saxeebi. tkivilis neirobiologiuri safuZvlebi. tkivilis centraluri da periferiuli meqanizmebi. endogenuri opiatebi (opioidebi). opioidebiT gamowveuli analgeziis neirofiziologiuri meqanizmebi. substancia P da misi roli tkivilis SegrZnebaSi. motivacia da emocia
prezentaciebis analizi
prezentaciebis analizi
testireba
limburi sistemis anatomiis da funqciis zogadi mimoxilva. adamianis qcevis organizacia. “motivaciis” da “emociis” mniSvneloba qcevis organizaciaSi. “fsiqoanalizis” Teoria. hipoTalamusis roli integraciul moqmedebaSi da ZiriTad biologiur motivaciebis formirebaSi. limburi sistema (hipokampi, sartylebri xveuli, nuSisebri kompleqsi) striopaliduri sistema da integraciis Talamuri done. fiziologiaSi, molekulur biologiaSi da Teoriul medicinaSi ukanasknel wlebSi (2004-2006) ganxorcielebuli mniSvnelovani kvlevis Sedegebis mimoxilva da analizi; organizmis sxvadasxva funqciurdoneze ganviTarebuli funqciur-struqturul paTologiuri procesebis urTierTobisa da integraciis kanonzomierebani. organizmis da garemos fiziko-qimiuri da informaciuli urTierToba. reaqtiulobis roli Secvlil saarsebo garemosTan adaptaciis ganviTarebaSi. ganviTarebaSi. saregulacio sistemebis roli adaptaciuri procesebis ganviTarebaSi parakrinul-autokrinuli regulacia. citokinebi ujredSorisi urTierTobebis peptiduri regulatorebi. azotis oqsidi da misi moqmedebis molekuluri meqanizmebi.
prezentaciebis analizi
mexsierebis roli adaptaciuri qcevis ganxorcielebaSi. sxvadasxva tipis mexsierebis neirobiologiuri meqanizmebi. mexsierebis darRveva. specifiuri adaptaciis meqanizmebi. meqanizmebi stresstres-reaqcia. zogadi adaptaciuri sindromi. stresuli hormonebi. centraluri da periferiuli antistresuli meqanizmebi, stresuli cilebi.
prezentaciebis analizi prezentaciebis analizi
eqstremaluri
testireba
mdgomareobis
zogadi
paTogenezi. 25
Soki,
Sokis
stadiebi.
neiroendokrinuli regulaciisa da organoTa sistemebis integraciis moSlis meqanizmebi. Sokuri Tirkmlis, Sokuri RviZlis, Sokuri filtvis ganviTarebis meqanizmebi. mozrdilTa mwvave respiraciuli distres-sindromi. imunuri sistemis zogadi daxasiaTeba. daxasiaTeba. sakuTarisa da ucxos garCeva. Tandayolili da SeZenili imunuri pasuxi. imunuri sistemis ujredebi. imunuri pasuxis mediatorebi. ujredSida da ujredgareTa paTogenis sawinaaRmdego dacva. vaqcinacia. imunopaTologia da atopia. imunuri pasuxis regulacia regulacia antigeniT imunuri pasuxis regulacia. antigenwarmdgeni ujredebi. antisxeulebiT regulacia. limfocitebiT regulacia. idiotipuri modulacia. neiroendokrinuli modulacia. imunuri pasuxis genetikuri kontroli.
prezentaciebis analizi
tolerantobis induqcia eqsperimentSi. sakuTari antigenebisadmi centraluri Timusuri tolerantoba. sakuTari antigenebisadmi periferiuli – postTimusuri tolerantoba. sakuTari antigenebisadmi B-ujreduli tolerantoba. in vitro da in vivo xelovnurad inducirebuli tolerantoba. tolerantobis gamoyeneba TerapiaSi. simsivnis imunologia simsivne rogorc qsovilovani transplantanti. imunuri zedamxedveloba. simsivnesTan asocirebuli antigenebi. simsivnis sawinaaRmdego imunuri pasuxi. simsivnis mier imunuri pasuxis Tavidan acileba. imunodiagnostika. imunoTerapia. autoimuniteti da autoimunuri daavadebebi autoimunitetis kavSiri daavadebebTan. organospecifiuri da araorganospecifiuri autoimunuri daavadebebi. genetikuri faqtorebi. paTogenezi. autoimunur daavadebaTa modelebi: inducirebuli da spontanuri autoimuniteti. daavadebebi, ganpirobebuli paTogenuri autoantisxeulebiT: Tireotoqsikozi, avTvisebiani miasTenia, I tipis diabeti, mamakacis uSviloba, perniciozuli anemia, gudpasCeris sindromi, sisxlis daavadebebi. daavadebebi, ganpirobebuli paTogenuri imunuri kompleqsebiT: sistemuri wiTeli mglura, revmatoiduli poliarTriti, skleroderma, antifosfolipiduri sindromi. imunuri sistemis klinikuri da laboratoriuli Sefaseba
prezentaciebis analizi
prezentaciebis analizi
testireba
humoruli imunuri pasuxis Sefaseba. ujreduli imunuri pasuxis Sefaseba. limfocitTa raodenobisa da funqciis Sefaseba: imunofenotipireba gamWoli citofluorometriiT, in vitro limfocitebis proliferacia, citokinmaproducirebeli ujredebis gansazRvra (ELISPOT meTodi), citotoqsiurobis testi. komplementis sistemis gamokvleva. fagocitebis funqciis gamokvleva. antigenis/antisxeulis aRmosaCeni reaqciebi: precipitaciis reaqcia, hemaglutinaciis reaqcia, komplementis SeboWvis reaqcia, pirdapiri da arapirdapiri imunofluorescenciis reaqcia, imunofermentuli reaqcia, imunoblotingi da imunoprecipitacia. antisxeulTa izolacia. monoklonuri antisxeulebis produqcia. klinikuri farmakokinetikisa da klinikuri farmakodinamikis ZiriTadi principebi, racionaluri farmakoTerapia. arasasurveli wamlismieri reaqciebi. klinikuri farmakoekonomika, farmakoekonomika, farmakoepidemiologia. samkurnalo dozebis gaTvla Tirkmlis qr. ukmarisobiT daavadebul pacientebSi. medikamentozuli saSualebebis metabolizmi, biotransformacia. farmakoTerapia da mtkicebiTi medicina. medikamentebis Sewovisa da organizmSi ganawilebis meqanizmebi
prezentaciebis analizi
prezentaciebis analizi
farmakoTerapiis saxeebisaxeebi-etiotropuli, paTogenezuri farmakoTerapiis
saxeebi
-
simptomaturi,
profilaqtikuri. 26
racionaluri
prezentaciebis
antibiotikoTerapiis sakiTxebi. medikamentozuri monitoringi (Cvenebebi, klinikuri mniSvneloba da Sedegebis interpretacia). gadaudebel mdgomareobaTa klinikaSi gamoyenebul medikamentTa farmakokinetikuri da farmakodinamikuri daxasiaTeba. arasasurveli daxasiaTeba medikamentozuri efeqtebi, maTi karcenogenoba. modulis Sefasebis meTodebi
analizi testireba
modulis dasrulebis Semdeg rezidents/specialobis maZiebelma unda icodes/SeeZlos: 1. integraciis sxvadasxva doneze organizmis cxovelmoqmedebis zogadi kanonzomierebebis (molekuluridan-organizmulamde) da principebis Sefaseba; 2. daavadebul organizmSi mimdinare adaptaciuri procesebis, avadmyofobis aRmocenebis, mimdinareobisa da gamosavlis zogadi meqanizmebis, paTogenezuri profilaqtikis, Terapiis principebis da meTodebis Sefaseba; 3. imunopaTologiuri mdgomareobebis diagnostikuri da Terapiuli strategiis safuZvlebis Sefaseba; alergiuli daavadebebis profilaqtikisa da mkurnalobis Sesaxeb codnas; 4. farmakokinetikuri da farmakodinamikuri monacemebis Sesabamisad samkurnalo saSualebebis SerCeva. individualuri mgrZnobelobidan gamomdinare, preparatis arasasurveli efeqtebis gaTvaliswineba; datvirTvisa da SemanarCunebeli dozebis SerCeva; zogierT kategoriis avadmyofTaTvis (RviZlis funqciis darRveva, Tirkmlis qr. ukmarisoba, xandazmuli da xanSisesuli pirebi, bavSvebi) samkurnalo dozis gaTvla; arasasurveli wamlismieri reaqciis profilaqtika, diagnostika da mkurnaloba; samkurnalo preparatebis zedozirebis diagnostika da mkurnaloba. 6. aucilebeli da rekomendebuli literaturis nusxa: 1.
T.naneiSvili ”sinafsi. molekulidan qcevamde” Tbilisi,2002w.
2.
T.naneiSvili “”qcevis fsiqofiziologia” , Tbilisi.2003w.
3.
Р,Орлов. А,Ноздрачев «Нормальная физиология». ГЕОТАР-Медия 2005 г,
4.
Acta Neurobiol Exp 2004, 64; -
[email protected]
5.
Диффузная внесинаптическая нейропередача посредством глутамата и ГАМК .
6.
http://www.biomednet.ru/content/view/47
7.
http://www.brain.ru/
8.
http://phynist3d.narod.ru/
9.
http://www.ecclescorner.org/RUS/
10. http://www.stoppain.org/pain_medicine/content/chronicpain/ 11. http://www.pbs.org/wnet/brain/3d/index.html 12. http://www.uclan.ac.uk/ldu/resources/multimedia/visualization/directions.html - brain 13. http://www.bayareapainmedical.com/nervanim.html - spinothalamic-retikulothalamic 14. http://www.painresearch.utah.edu/cancerpain/neurax.html 15. http://www.stoppain.org/pain_medicine/content/medication/opioids.asp#top 16. http://www.spine-health.com/dir/dir01.html 17. http://library.med.utah.edu/WebPath/HISTHTML/NEURANAT/NEURANCA.html#2 18. http://webschoolsolutions.com/patts/systems/nervous.htm#somatosensory 19. http://www.innerbody.com/image/nervov.html 20. П,Литвицкий. «Патофизиология». Москва. 2002 г, 21. О,Молотков. С,Ефремов. В,Решедько. «Патофизиология в вопросах и в ответах». Смоленск. 1999 г, 27
22. Р,Орлов. А,Ноздрачев «Нормальная физиология». ГЕОТАР-Медия 2005 г, 23. Р,Сепиащвили «Основы физиологии имунной системы». Москва. 2003 г, 24. Кукес В.Г. Клиническая фармакология. Учебник для медицинских ВУЗов.-М.ГЭОТАР-МЕД, 2004. 25. Основы клинической фармакологии и рационалъной фармакотерапии. Под общей ред. Белоусова Ю.Б., Леоновой М.В.-М., Бионика, 2002. 26. Верткин А.Л. Скорая медицинская помощъ.-М., ГЭОТАР-МЕД, 2003. 27. Михаилов И.Б. . Клиническая фармакология. С-Пт., Фолиант, 2002. 28. Лоуренс Д.Р.,Бенитт П.Н. . Клиническая фармакология. Москва «Медицина», 1993. 29. Интенсивная Терапия, реанимация, первая помощъ». Под. ред. Малышева В.Д. Москва «Медицина», 2000. 30. n.foraqiSvili. struqturuli imunologia. gamzadebulia dasabeWdad. 31. T Ciqovani. imunologia. amonabeWdis saxiT. mzaddeba dasabeWdad. 32. g.burkaZe. imunomorfologia. norma, paTologia (I da II nawili) 33. Борисов Л.Б. Медицинская микробиология, вирусология, иммунология. Москва. 2001 th 34. Roitt, I., Brostoff, J. and Male, D. Immunology (7 edn.) Mosby. 2003. 35. C.A.Janeway, P.Travers, M. Walport, M.Shlomchik. Immunobiology. 6th edition., 2005 36. Supplement to The J. of Allergy and Clinical Immunology, 2003, vol.111, No.2 www.mosby.com/jaci 37. www.tsmu.edu/immuno
bioqimia da molekuluri biologia 1. modulis xangrZlivobaa – 1 Tve 2. modulis mizania –rezidentma SeiZinos sabaziso codna ZiriTadi paTologiuri procesebis bioqimiuri da molekuluri safuZvlebis Sesaxeb, rac samomavlod mas daexmareba paTologiebis diferenciul diagnostikasa da swori sasamarTlo samedicino diagnozis SedgenaSi. 3. modulis amocanebia rezidenti gaecnos: muxli 5. moduli 1.5 1.5.
1. 2. 3. 4. 5.
organizmis metabolizmis ZiriTad maxasiaTeblebs, mJava-tutovani balansis Semadgenel elementebs da maT klinikur korelaciebs; aminomJavebisa da cilebis sruqturul da funqciur maxasiaTeblebs, fermentebis rols organizmis regulaciur meqanizmebSi da maT klinikur korelaciebs; ujredul sasignalo sistemasa da qimiur mesenjerul sistemebs, signalis gadacemas, terminacias da maT klinikur korelaciebs; molekuluri genetikis safuZvlebs, genis eqspresiis regulaciis meqanizmebs, molekuluri genetikis kvlevis meTodebs da maT diagnostikur SesaZleblobebs. Sesasrulebeli samuSaos moculoba:
cxrili # 5 kvira 1.
2.
Teoriuli kursi organizmis metabolizmis mimoxilva. organizmis energetikuli sawvavis metabolizmis mimoxilva. dieturi sawvavi. sxeulis energetikuli samarago nivTierebebi. dRiuri energetikuli danaxarji. qsenobiotikebi. moneleba da absorbcia. sakvebis miRebis Semdgomi hormonaluri cvlilebebi. glukozis metabolizmi sakvebis miRebis Semdeg. lipidebis sakvebis miRebis Semdgomi metabolizmi. aminomJavebis sakvebis miRebis Semdgomi metabolizmi. SimSili. SimSilis faza. metaboluri cvlilebebi xangrZlivi SimSilobisas. wyali, maJavebi, fuZeebi da buferebi. metaboluri mJavebi da buferebi. filtvi da Tirkmeli: organizmis mJavatutovani balansi. aminomJavebi da cilebi. aminomJavebis zogadi struqtura. aminomJavebis klasifikacia. variaciebi cilebis pirvelad struqturaSi. modificirebuli aminomJavebi. kavSiri cilebis struqturasa da funqcias Soris. samganzomilebiani struqturis zogadi daxasiaTeba. peptiduri 28
davaleba referati
referati
ConCxis samganzomilebiani struqtura. meoradi struqtura. mesameuli struqtura. meoTxeuli struqtura. ligandebTan kavSiris raodenobrivi aRwera. struqturul-funqciuri kavSirebi mioglobinsa da hemoglobinSi. struqturul-funqciuri kavSirebi imunoglobulinebSi. cilebis konformacia. fermentebi, fermentebis regulacia. fermentuli katalizis safuZvlebi. qimotripsinis moqmedebis katalizuri meqanizmi. katalizSi monawile funqciuri jgufebi. optimaluri pH da temperatura. meqanizmze dafuZnebuli inhibitorebi. fermentebis aqtivobis regulacia. regulacia substratis da produqtis koncentraciiT. regulacia konformaciuli cvlilebebiT. regulacia fermentis raodenobis cvlilebiT. metaboluri gzebis organizacia da regulaciis principebi. ujreduli sasignalo sistema qimiuri mesenjerebis meSveobiT. qimiuri mesenjeruli sistemebis zogadi Tvisebebi. transkripciuli faqtorebis intraujreduli receptorebi. plazmuri membranis receptorebi da signalis gadacema. signalis terminacia. plazmuri membranis receptorebi da signalis gadacema. insulinis receptori da insulinis moqmedeba. glukagonis receptori da glukagonis moqmedeba. signalis terminacia. dnm-is da rnm-is sinTezi da sinTezSi monawile fermentebi. reparacia. reparaciaSi monawile fermentebi. molekuluri biologiis meTodebi. PCR-is principi. PCR-is saxeobebi. genuri Cipebi. genomiksi da proteomiksi. genis eqspresiis regulaciis meqanizmebi. genetikuri kodi. genis aqtivobis maregulirebeli elementebi. genis regulatorul ubnebTan damakavSirebeli cilebi. cilebisa da nukleinmJavebis daxasiaTeba eleqtoforezis meTodiT. eleqtroforezi agarozas gelze. nukleinis mJavebis sekvensireba gelSi. eleqtroforezi poliakrilamidis gelSi (PAGE). kapilaruli eleqtroforezi (CE).
3.
4.
referati
referati;
CaTvla testebiT
5. modulis Sefasebis meTodebi #
Sefasebis komponenti
qula
raodenoba
maqs. qula qula
1.
referati
15
4
60
2.
CaTvla testebiT
40
1
40
-
-
100
saboloo Sefaseba bioqimiis da molekuluri daagrovebs 80 qulas. qulas
biologiis
moduli
Cabarebulad
iTvleba,
Tu
rezidenti
6. aucilebeli da rekomendebuli literaturis literaturis nusxa: • • •
m. kokiCaSvili: samedicino bioqimia. 1996 Devlin T.M.: Textbook of Biochemistry with Clinical Correlations. 2002 Champe P.C., Harvey R.A., Ferrier D.R.: Biochemistry. Lippincott’s Illustrated Reviews. 3rd ed, 2005
muxli 6. moduli 1.6. 1.6.
topografiuli anatomia da operaciuli qirurgia 1. modulis xangrZlivobaa – 1 Tve 2. modulis mizania –rezidentma SeiZinos Teoriuli da praqtikuli codna adamianis organizmis normaluri agebulebis, sxeulis nawilebisa da Sinagani organoebis topografiuli ganlagebisa da ZiriTadi qirurgiuli midgomebis Sesaxeb. 3. modulis amocanebia nti daeuflos: 1.
kisris, gulmkerdis, muclisa da menjis midamoebis topografias, maT topografiul dayofas operaciuli midgomis TvalsazrisiT; 29
2. 3. 4. 5. 3.
Sinagani organoebis topografias, maT skeletotopiasa da sintopias; organoebTan anatomiur midgomas gvamur masalaze; operaciuli qirurgiis safuZvlebs, Sinagan organoebTan qirurgiul midgomas; klinikuri simptomebisa da sindromebis topografiul anatomias; gvamur masalaze da gvamze muSaobis anatomiur teqnikas. Sesasrulebeli samuSaos moculoba:
Sinagan
cxrili # 6 kvira 1.
2.
3.
4.
5.
Teoriuli kursi kisris topografia: garegani orientirebi, proeqciebi. kisris kunTebi, fasciebi da SemaerTebelqsovilovani sivrceebi. kisris dayofa midamoebad da samkuTxedebad. iniszeda midamo: qvedaybisqveSa samkuTxedi, pirogovis samkuTxedi. qvedaybisqveSa jirkvali da misi sadinari. inisqveda midamo: mkerd-laviw-dvrilisebri midamo, saZile da beWsasulis samkuTxedebi. ganakveTebi kisris organoebTan operaciuli midgomisaTvis. kisris Wrilobebis pirveladi qirurgiuli damuSaveba. ganakveTebi kisris abscesebisa da flegmonebis dros. operaciuli midgoma saerTo saZile da gareTa saZile arteriebTan. kisris lateraluri samkuTxedebis topografia. farisebri da paraTiroiduli jirkvlebis topografia. operaciuli modgoma laviwqveSa arteriasTan. vago-simpaTikuri blokada viSnevskis wesiT, konikotomia. klinikuri simptomebisa da sindromebis topografiuli anatomia (skalenus sindromi, miuses simptomi, klod-bernar-horneris sindromi, xmis CaxleCis simptomi, erbenis simptomi, kisris stenokardia, kefis didi da mcire nervebis sindromi, rustis simptomi, beris simptomi, karotiduli sinusis sindromi, xerxemlis arteriis sindromi). gulmkerdis Sreobrivi topografia. sarZeve jirkvali. neknTaSua sivrceebi, misi sisxlZarRvebisa da nervebis topografia. ganakveTebi Cirqovani mastitis dros. radikaluri masteqtomia. neknis rezeqcia. plevris Rrus topografia, plevris jibeebi. filtvis topografia. plevris Rrus punqcia. gulmkerdis kedlis Wrilobis pirveladi qirurgiuli damuSaveba Ria pnevmoToraqsis dros. neknTaSua nervebis blokada. filtvis gakveTa. operaciuli midgoma filtvebTan. filtvis Wrilobis gakerva. filtvis amokveTa. filtvis wilis amokveTa. Suasayari. misi dayofa. gulis perangis topografia. gulis topografia. ganakveTi wina Suasayaris mediastinitis dros. operaciuli midgoma gulTan. gulis perangis Cxvleta. gulis Wrilobis gakerva. Ria arteriuli (botalos) sadinris gadaskvna. aorta-koronaruli Suntireba. sasulis gulmkerdis nawilis topografia. ukana Suasayari. operaciuli midgoma saylapav milTan. klinikuri simptomebisa da sindromebis topografiuli anatomia (bezadonis, zorgiusis, neknTaSua gamobervis, huveris, stoqsis, kusmaulis, takaiasis, CaxleCili xmis simptomi; cTomili nervis zewolis sindromi, troianovis simptomi). muclis Rrus topografia. peritoneumis msvleloba. peritonuli abgebi da jibeebi. muclis Rrus jirkvlovani sarTuli. kuWis topografia. RviZlisa da naRvlis buStis topografia. RviZlis sisxlZarRvebi da nervebi. Tormetgoja nawlavisa da pankreasis topografia. RviZl-Tormetgoja iogisa da badeqonis (vinslovis) xvrelis topografia. elenTis topografia. muclis Rrus qveda sarTulis topografia. wvrili nawlavisa da misi jorjlis topografia. msxvili nawlavis topografia. jorjlis zeda da qveda arteriebi. muclis Rrus Cxvleta. laparatomia, muclis Rrus organoebis revizia. nakerebi kuWnawlavze. operaciebi kuWze. kuWis gakveTa, kuWze fistulis dadeba. kuWnawlavis SerTuli. kuWis rezeqcia: bilroTis I, bilroTis II da hofmaister-finsteris mixedviT. vagotomia. piloroplastika. wvrili da msxvili nawlavis Wrilobis gakerva. wvrili nawlavis rezeqcia: 30
davaleba gvamze muSaoba
gvamze muSaoba
gvamze muSaoba; referati
gvamze muSaoba
gvamze muSaoba; referati
piriT-pirSi, gverdiT-gverdSi da piriT-gverdSi SerTulis dadebiT. msxvili nawlavis nakeri. msxvili nawlavis rezeqcia. msxvili nawlavis fistula. xelovnuri ukana tani. RviZlidan sisxlis denis SeCerebis wesebi. RviZlis rezeqcia. qoleciseqtomia. spleneqtomia. apendeqtomia. ganakveTebi Wia nawlavis amokveTis dros. retroperitoneuli sivrcis topografia. Tirkmelebi, Tirkmelzeda jirkvlebi, muclis aortisa da qveda Rru venis topografia. operaciuli midgomis wesebi Tirkmelze da SardsawveTze. Tirkmlis amokveTa. paranefraluri blokada. menjis topografia: menjis Rrus sazRvrebi, kedlebi, menjis dayofa sarTulebad. mamakacis menjis organoebis topografia. peritoneumis msvleloba mamakacis menjSi. mamakacis Sardis buStisa da swori nawlavis topografia. menjis SemaerTebelqsovilovani sivrceebi. TeZos SigniTa arteriebTan midgoma da gadakvanZa. peritoneumis msvleloba qalis menjSi. saSos ukana TaRis punqcia. buasilis qirurgiuli mkurnaloba. Sardis buStis kapilaruli punqcia da gakveTa. epicistostomia. operaciebi Cirqovani paraproqtitebis dros.
6.
gvamze muSaoba;
CaTvla testebiT 5. modulis Sefasebis meTodebi #
Sefasebis komponenti
qula
raodenoba
maqs. qul qula
1.
gvamze muSaoba
5
12
60
2.
referati
10
2
20
3.
CaTvla testebiT
20
1
20
-
-
100
saboloo Sefaseba
topografiuli anatomiisa da operaciuli qirurgiis moduli Cabarebulad iTvleba, Tu rezidenti daagrovebs 80 qulas. qulas 6. aucilebeli da rekomendebuli literaturis nusxa: nusxa: •
S. ToiZe, l. kikaliSvili, e. yifiani, d. korZaia: topografiuli da klinikuri anatomia. 2005. e. yifiani, d. korZaia, l. kikaliSvili: topografiuli anatomia da operaciuli qirurgia. atlasi. 1995 S. ToiZe: topografiuli anatomia. 1990 S. ToiZe: operaciuli qirurgia. 1983 Snell R.S.: Clinical Anatomy for Medical Students. 5th ed, 1998
• • • •
muxli 7. moduli 1.7 p a T o l o g i a 1.7. 1. modulis xangrZlivobaa – 5 Tve 2. modulis mizania –rezidenti daeuflos adamianis organizmis paTologiur procesTa da avadmyofobaTa paTomorfologiur da paTofiziologiur safuZvlebs. 3. modulis amocanebia: amocanebia 1. • • • • •
codnis micema paTologiaTa molekuluri safuZvlebisa da morfologiuri gamoxatulebebis Sesaxeb: ujredisa da ujredSorisi struqturebis dazianebis; ujredSida da ujredgareTa akumulaciebis; dicirkulaciuri procesebis; anTebis; imunopaTologiuri procesebis; 31
• • • • 2. 3. 4. 5.
adaptaciuri da kompensaciuri procesebis; simsivnuri procesis; genetikuri avadmyofobebis; zogadi da adgilobrivi sikvdilis. codnis micema avadmyofobaTa etio-paTogenezis Tanamedrove Sexedulebebis, morfologiuri gamoxatulebebis, garTulebebisa da gamosavlis Sesaxeb: operaciuli, biofsiuri da seqciuri masalis paTologoanatomiuri gamokvlevis principebis gacnoba; klinikur-morfologiuri azrovnebis Cvevis Camoyalibeba. Sesasrulebeli samuSaos moculoba:
cxrili # 7 kvira 1.
2.
3.
4.
5.
6.
7.
Teoriuli kursi dazianebis arsi, mizezebi da saxeebi. morfologiuri meqanizmebi (infiltracia, gaukuRmarTebuli sinTezi, transformacia, dekompozicia), dazianebis gamovlinebis struqturuli doneebi da gamosavali. fermentopaTiebi. glikogenozebi, maTi saxeebi. koloidis kumulacia. mukoviscidozi. SemaerTebeli qsovilis dazianeba. mukoiduri Sesieba, fibrinoiduli Sesieba, hialinozi, amiloidozi. zogadi gasuqeba. kaxeqsia. lipomatozi da regionuli lipodistrofiebi. ojaxuri hiperqolesterinemiuli qsantomatozi. qromoproteidlebis, nukleoproteidebis, lipoproteidebisa da mineralebis kumulaciebi. qromoproteidebis kumulacia: endogenuri pigmentebi: hemoglobinogenuri, proteinogenuri da lipidogenuri. lipofuscinozi, miokardisa da RviZlis atrofia. nukleoproteidebis cvlis moSla: podagra, SardkenWovani daavadeba, SardmJava infarqti. minerlebis kumulaciebi: kalciumis da fosforis cvlis moSla. raqiti, renaluri nanizmi. Dhipervitaminozi. spilenZis cvlis moSla. hepato–cerebruli distrofia. kaliumisa da natriumis cvlis moSla. qvebis warmoqmna. ujredis sikvdili. apoptozi; nekrozi. autolizi. nekrobiozis, paTobiozisa da paranekrozis gageba. nekrozis mizezebze damokidebuli klasifikacia (travmuli, toqsiuri, trofonevrozuli, alergiuli, sisxlmilovani) da paTogenuri faqtoris moqmedebis meqanizmi (pirdapiri da arapirdapiri nekrozi). nekrozis klinikomorfologiuri formebi: koagulaciuri (mSrali da kolikvaciuri (sveli) nekrozi, gangrena. sikvdili, cneba Tanatogenezze da reanimacia. sisxlis mimoqcevis adgilobrivi da zogadi moSla. arteriuli da venuri sisxlsavseoba. sisxlnakleboba. infarqti. infarqtis iSemiuri (nekrozamdeli) da nekrozuli stadiis morfologia. infarqtis saxeebi: TeTri, TeTri hemoragiuli arSiiT da wiTeli. stazi. stazis gamosavali. prestazi, sisxlis Sededebis fenomeni. Trombozi. mizezebi, Trombis formirebis meqanizmi. embolia. Trombozis da emboliis mniSvneloba, retrograduli da paradoqsuli emboliebi. filtvis arteriis Tromboembolia, rogorc sasikvdilo garTuleba. sisxldena garegani da Sinagani, sisxlCaqceva. hemoragiuli diaTezi. plazmoragia. limfis mimoqcevis ukmarisoba. limfdena - mwvave da qronikuli. limfis qronikuli Segubeba. SeSupeba. anTebis biologiuri arsi da masze warmodgena. anTebis etiologia da paTogenezi. regulaciis, anTebisa da imunitetis humoruli da nervuli faqtorebi. alergiuli anTeba. anTebis morfologia: alteracia, eqsudacia da proliferacia. anTebis klasifikacia: banaluri da specifiuri, mwvave da qronikuli anTeba. alteraciuli anTeba. eqsudaciuri anTeba da misi saxeebi. kataruli anTeba da misi saxeebi. anTeba polipebisa da maxvilwveriani kondilomebis warmoqmniT. specifikuri anTeba. sklerozi da cirozi. 32
davaleba mikroskopuli diagnostika
mikroskopuli diagnostika
mikroskopuli diagnostika
mikroskopuli diagnostika; referati
mikroskopuli diagnostika
mikroskopuli diagnostika
mikroskopuli diagnostika
8.
9.
10.
11.
12.
13.
14.
15.
imunopaTologiuri procesebi. imunomorfologia da imunopaTologia, imunomorfologiuri kvlevis meTodebi. Timusis - centraluri limfoiduri organos morfologia da morfogenezi: imunuri reaqciebis ontogenezi. memkvidruli imunodeficituri sindromebi. periferiuli limfoiduri qsovilis morfologia da morfogenezi antigenuri stimulaciis dros. zomieri da Senelebuli tipis hipermgrZnobelobis adgilobrivi alergiuli reaqciebi. transplantaciuri imunitetis reaqciebi. autoimunuri daavadebebi. kompensacia da Segueba. kompesatorul-SeguebiTi procesis mimdinareobis fazebi, maTi morfofunqciuri daxasiaTeba. regeneracia. struturuli elementebis aRdgenis doneebi. regeneraciis ujreduli da ujredSorisi formebi. regeneraciuli procesebis morfogenezi, proliferaciisa da diferencirebis fazebi. cneba kambialur elementebze. regeneraciis saxeebi: fiziologiuri, reparaciuli, paTologiuri. sruli da arasruli regeneracia. reparaciuli regneraciisa da hipertrofiis procesebis siaxlove. regeneraciuli hipertrofia. calkeuli qsovilebisa da organoebis regeneracia. hipertrofiis saxeebi: muSaobiTi (kompensatoruli), vikaruli, neiro-humoruli, hipertrofiuli zrda. atrofia da misi saxeebi. qsovilebis gadakeTeba da metaplazia. organizacia da inkafsulacia. simsineebi. simsivnis etiologia. simsivneebis morfogenezi da histogenezi: simsivniswinare (kiboswinare) mdgomareoba. simsivneebis garegnuli saxe da agebuleba. ujreduli da qsovilobani atipizmi. anaplazia. keTilTvisebiani, avTvisebiani simsivneebi da adgilze madestruirebuli zrdis simsivneebi: simsivneebis Tanamedrove klasifikacia. sisxlis avadmyofobebi. anemiebi. posthemoragiuli, hemolizuri, hipoda aplaziuri anemiebi. sistemuri daavadebebi (leikozebi). mwvave leikozi. mielocituri, limfocituri da monocituri warmoSobis qronikuli leikozebi. limfomebi. gul-sisxlZarRvTa sistemis daavadebebi. aTerosklerozi. aTerosklerozi da miokardiumis infarqti. hipertronuli daavadeba. hipertonuli krizis morfologia. hipertonuli daavadebis kliniko-morfologiuri formebi, sikvdilis mizezebi. hipertonuli daavadebis, aTerosklerozisa da miokardiumis infarqtis urTierTdamokidebuleba. gulis iSemiuri daavadeba. etiologia da paTogenezi. riskis faqtorebi. mwvave iSemiuri daavadeba - miokardis infarqti. iSemiuri, nekrozuli stadiebi da miokardiumis infarqtis organizaciis stadiis morfologia. garTulebebi da sikvdilis mizezebi. gulis qronikuli iSemiuri daavadeba morfologiuri daxasiaTeba, garTulebebi, sikvdilis mizezebi. revmatizmuri davadebebi. SemaerTebeli qsovilis sistemuri dezorganizaciis procesebis zogadi morfologia. revmatizmi. revmatizmis visceruli gamovlineba. gulis (endokarditi, miokarditi, perikarditi, pankarditi) da sisxlZarRvTa cvlilebebi. gulis revmatiuli mankebi. filtvebis, nervuli sistemis, Tirkmlebis da sxva organoebis cvlilebebi. garTulebebi, sikvdilis mizezebi, sistemuri wiTeli mglura. revmatoiduri arTriti. kvanZovani periarteriiti. sasunTqi sistemis daavadebebi. mwvave broqiti. filtvebis mwvave anTebiTi daavadebebis klasifikacia. krupozuli pnevmonia. pnevmoniis wamlismieri formebi. kerovani pnevmonia (bronqopnevmonia). hipostatiuri, aspiraciuli, operaciis Semdgomi pnevmonia. virusuli, pnevmokokuri, stafilokokuri, streptokokuri, pnevmocisturi, sokovani da bronqopnevmoniis sxva paTogenezuri formebi. ujredSorisi pnevmonia (intersticiul, peribronquli). mwvave destruqciuli cvlilebebi filtvebSi abscesi, gangrena. qronikuli araspecifiuri 33
mikroskopuli diagnostika; referati
mikroskopuli diagnostika
mikroskopuli diagnostika
mikroskopuli diagnostika; CaTvla testebiT
mikroskopuli diagnostika; referati
mikroskopuli diagnostika
mikroskopuli diagnostika
mikroskopuli diagnostika
16.
17.
18.
19.
20.
21.
daavadebebi. qronikuli bronqiti, bronqoeqtazebi (bronqoeqtazuri daavadeba), qronikuli abscesi - qronikuli pnevmoniiT, pnevmosklerozi (pnevmocirozi), filtvebis qronikuli obstruqciuli emfizema. bronquli asTma. filtvebis emfizema. filtvis ateleqtazi da kolafsi. sisxlis mimoqcevis mcire wris hipertonia (filtvismieri hipertonia) pirveladi da meoradi, paTogenezi, filtvebisa da gulis cvlilebis morfologiuri daxasiaTeba, filtvismieri guli. plevriti. filtvis kibo. saWmlis momnelebeli organoebis daavadebebi. angina ezofagiti. mwvave da qronikuli gastriti. pilorostenozi. kuWisa da Tormetgoja nawlavis wylulovani avadmyofoba. kuWis kibo. peptiuri wyluli. mwvave da qronikuli enteriti. enteropaTiebi. mwvave da qronikuli koliti. araspecifiuri wylulovani koliti. apendiciti. nawlavis simsivneebi. swori nawlavis kibo. karcinoidi. RviZlis daavadebebi. mwvave da qronikuli hepatozi. RviZlis toqsiuri distrofia. cximovani hepatozi (RviZlis steatozi), alkoholis roli RviZlis steatozis ganviTarebaSi. mwvave da qronikuli, pirveladi da meoradi hepatiti. virusuli hepatiti. alkoholuri hepatiti. RviZlis cirozi, Tanamedrove klasifikacia. cirozis tipebi (postnekrozuli, portuli, biliaruli, Sereuli). hepatolienaluri sindromi, sikvdilis mizezebi, RviZlis cirozi da kibo. RviZlis kibo. mwvave da qronikuli pankreatiti. kuWqveSa jirkvlebis kibo. Tirkmlis avadamyofobaTa (nefropaTiebis) Tanamedrove klinikomorfologiuri klasifikacia. glomerulonefriti. nefrozuli sindromi. Tirkmlebis amilidozi (amilodozuri nefrozi). mwvave Tirkmlismieri ukmarisoba (nekrozuli nefrozi). obstruqciuli genezis qronikuli tubulopaTia. paraproteinemiuri nefrozi, nikrisuli Tirkmeli. memkvidruli tubulopaTiebi. mwvave da qronikuli pielonefriti. Tirkmel-kenWovani daavadeba (nefroliTiazi). kistozuri (polikistozuri) Tirkmlebi. nefrosklerozi. Tirkmlis qronikuli ukmarisoba. winamdebare jirkvlis hipertrofia (dishormonaluri hipertrofuli prostatopaTia). ginekomastia. saSvilosnos lorwovani garsis jirkvlovani hiperplazia. sarZeve jirkvlebis dishormonaluri hiperplazia (displazia). saSvilosnos yelis fsevdoerozia. mwvave da qronikuli endometriti. mwvave da qronikuli mastiti. saSvilosnos kibo, kiboswinare mdgomareoba. sarZeve jirkvlis kibo. eklampsia, sikvdilis mizezebi. saSvilosnosgare orsuloba saxeebi: milovani, sakvercxeebis, muclis Rrus. TviTneburi aborti, naadrevi mSobiaroba, mizezebi. buStnamqeri, placenturi polipi. saSvilosnos samSobiaro infeqcia. endokrinuli sindromebi, asakobrivi Taviseburebani. akromegalia. cerebruli - hipofizuri kaxeqsia. icenko – kuSingis daavadeba, sikvdilis mizezebi. uSaqro diabeti. adisonis daavadeba, sikvdilis mizezebi. Ciyvi - difuzuri da kvanZovani, koloiduri da parenqimuli, epidemiuri, sporadiuli, bazedovis Ciyvi, haSimotosa da ridelis Ciyvi. sikvdilis mizezebi. hiperparaTireozi. Saqriani diabeti. diabeturi glomerulosklerozi. Saqriani diabetis garTulebebi. sikvdilis mizezebi. infeqciuri procesis ganviTarebis biologiuri da socialuri faqtorebi. organizmis reaqtiuloba da infeqcia, asakobrivi faqtoris mniSvneloba. infeqciuri procesis zogadi morfologia, adgilobrivi da zogadi cvlilebebi. infeqciis imunomorfologia. infeqciuri daavadebebis klasifikacia. garTulebebi da sikvdilis mizezebi. infeqciuri daavadebebis paTomorfozi. prionuli infeciebi. virusuli daavadebebi. gripi, paragripi, naturaluri yvavili, cofi. riketsiozi. epidemiuri partaxtiani tifi. sporadiuli partaxtiani tifi. qu34
mikroskopuli diagnostika; referati
mikroskopuli diagnostika
mikroskopuli diagnostika
mikroskopuli diagnostika
mikroskopuli diagnostika; referati
mikroskopuli diagnostika
cxeleba. baqteriuli infeqciuri avadmyofobebi - zogadi morfologiuri mikroskopuli daxasiaTeba, infeqciis Taviseburebani da misi gavrcelebis gzebi. diagnostika nawlavuri baqteriuli infeqciebi muclis tifi, salmonelozi, dizenteria, qolera. haer-wveTovani baqteriuli daavadebebi meningokokuri infeqcia, difteria. antropozoonozebi - Savi Wiri, tularemia, brucelozi, cimbiris wyluli. 23. tuberkulozi. hematogenuri, meoradi tuberkulozi. tuberkulozis mikroskopuli paTomorfozi. sifilisi. pirveladi, meoradi, mesameuli periodebi. diagnostika; Tandayolili sifilisi. visceruli sifilisi. sokovani daavadebebi referati (mikozebi) dermatomikozebi da visceruli mikozebi. aqtinomikozi, kandidozi. blastomikozi, aspergilozi. infeqciuri daavadebebi gamowveuli umartivesebiTa da helminTebiT. malaria, amebiazi, SebrunebiT tifi, eqinokokozi, (alveokokozi) Sistozomatozi. balantidiazi, cisticerkozi, triqinelozi. 24. sefsisi - etiologia, paTogenezi. makro - da mikroorganizmis mikroskopuli urTierTkavSiri. sefsisis klasifikacia, sefsisis klinikoanatomiuri diagnostika; formebi: septicemia, septikopiemia garTulebebi septiuri endokarditi, CaTvla qroniosefsisi. Wipis sefsisi. sikvdilis mizezebi, paTomorfozi. testebiT oportunisturi infeqciebi. 5. modulis Sefasebis meTodebi # Sefasebis komponenti qula raodenoba maqs. qula 22.
4.
mikroskopuli diagnostika
5
24
120
5.
referati
5
6
30
6.
CaTvla testebiT
25
2
50
-
-
200
saboloo Sefaseba
paTologiis moduli Cabarebulad iTvleba, Tu rezidenti daagrovebs
160 160 qulas. qulas
6. aucilebeli da rekomendebuli literaturis nusxa: • • • • • • •
g. burkaZe, g. turaSvili: zogadi paTologiuri anatomia. 2005 g. burkaZe, g. turaSvili: kerZo paTologiuri anatomia. 2006 o. xarZeiSvili: zogadi paTologiuri anatomia. 2001 o. xarZeiSvili: klinikuri paTologiuri anatomia. 2005 Kumar V., Abbas A., Fausto N., Mitchell R.: Robbins Basic Pathology. 8th edition, 2007 Cotran R.S., Kumar V., Robbins S.L..: Robbins Pathologic Basis of Disease. 7th edition, 2005 Cotran R.S., Kumar V., Collins T.: Robbins Pathologic Basis of Disease. 6th edition, 1999
muxli 8. moduli 1.8 sasamarTlo medicina 1.8. 1. modul modulis xangrZlivobaa – 2 Tve 2. modulis mizania – programis I wlis rezidents (rezidents) misces safuZvliani Teoriuli ganaTleba sasamarTlo medicinaSi da Seqmnas winapiroba sasamarTlo samedicino eqspertizis safuZvlebis praqtikulad SeswavlisaTvis. 3. modulis amocanebia: rezidents miawodos optimaluri Tanamedrove informacia im samedicino-biologiuri sakiTxebis Sesaxeb, romelic aRiZvreba samarTaldamcavi organoebis winaSe gamoZiebis an sasamarTlos mimdinareobis procesSi sisxlis samarTlis an samoqalaqo saqmeebis ganxilvis dros; misces Teoriuli codna sasamarTlo samedicino eqpertizis saproceso safuZvlebis, sasamarTlo samedicino Tanatologiis, sasamarTlo samedicino travmatologiis, cocxal pirTa eqspertizis, biologiur nivTmtkicebaTa eqspertizisa da sasamarTlo samedicino deontologiis Sesaxeb. 4. Sesasrulebeli samuSaos moculoba mocemulia cxrilis saxiT: 35
cxrili 8 kvira 1.
2.
3.
4.
5.
6.
6.
7.
8.
Teoriuli kursi sasamarTlo medicinis sagani da misi ganviTarebis istoria. sasamarTlo samedicino eqspertizis saproceso safuZvlebi, misi organizacia da struqtura. sasamarTlo samedicino Tanatologia da gvamis eqspertiza. kvdoma da sikvdili. sikvdilis sasamarTlo samedicino klasifikacia. gvamuri movlenebi. sikvdilis xandazmulobis gansazRvra. gvamis daTvaliereba SemTxvevis adgilze. axalSobilTa gvamebis sasamarTlo samedicino eqspertiza. cocxladSobadobis, mkvdradSobadobis, nayofis mucladyofnis xangrZlivobis, axalSobilis sicocxlis-unarianobisa da sicocxlis xangrZlivobis dadgena. CvilT-mkvleloba. axalSobilTa sikvdilis mizezebi. meqanikuri asfiqsia. zogadi morfologiuri cvlilebebi meqanikuri asfiqsiis dros. strangulaciuri, kompresiuli da obturaciuli asfiqsiis saxeebi. siTxeSi daxrCobis, wyalSi sikvdilis da gvamis wyalSi yofnis sadiferenciacio niSnebi. sasamarTlo samedicino travmatologia. travmatizmis saxeebi. meqanikur dazianebaTa kliniko-morfologiuri formebi. sikvdilis mizezebi meqanikuri dazianebis dros. mkvrivi blagvi sagnebiT miyenebuli daziznebebi. simaRlidan vardna da vardna sibrtyeze. maxvili iaraRiT miyenebuli dazianebebi. sxeulis sasikvdilo dazianebis dros dazaralebulis mier mizanSewonili moqmedebis Sesrulebis SesaZlebloba. dazianebebi satransporto saSualebebiT. specifikuri, damaxasiaTebeli da aradamaxasiaTebeli dazianebebi. avtotransportiT, sarelso, sahaero da wylis transportiT miyenebuli dazianebebi. cecxlsasroli iaraRiT miyenebuli dazianebebi. cecxlsasroli iaraRebis klasifikacia. cecxlnasroli Wrilobis diagnostika. Sesavali da gamosavali xvreli. Wrilobis arxi. srolis manZilis gansazRvra. iaraRis identifikacia. fuWi muxti. feTqebadi iaraRiT miyenebuli dazianebebi. janmrTelobis moSla da sikvdili zogirTi fizikuri faqtoris moqmedebiT. ukiduresad maRali da dabali temperaturis, eleqtro denis, dabali da maRali atmosferuli wnevis, sxivuri energiis moqmedebiT ganviTarebuli dazianebebi. cocxal pirTa sasamarTlo samedicino eqspertiza. sxeulis dazianebis simZimis xarisxis gansazRvra. TviTdazianeba. xelovnurad gamowveuli mdgomareobani. simulacia da disimulacia, agravacia da dezagravacia. gvema da wameba. saeWvo sqesobrivi mdgomareoba da sqesobriv sferoSi Cadenili danaSauli. sqesobrivi kavSiris faqtis dadgena. sqesobrivi simwifisa da sqesis 36
unar-Cvevebi sasamarTlo samedicino dokumentaciis Sedgena SemTxvevis adgilze gvamis daTvaliereb a
davaleba aqtis Sevseba
SemTxvevi s adgilze gvamis daTvalie reba mulaJis gamoyenebi T;
referati gvamis daTvalie reba mulaJis gamoyenebi T dazianeb-ebis dazianebe aRwera bis aRwera mulaJebz e; SemTxvevis adgilze gvamis daTvaliereb a
referati
dazianeb-ebis aRwera
dazianeb-ebis aRwera
dazianeb-ebis aRwera
sxeulis dazianebis simZimis xarisxis gansazRvra sxeulis dazianebis simZimis
dazianebe bis aRwera mulaJebz e dazianebe bis aRwera mulaJebz e; referati dazianebe bis aRwera mulaJebz e situaciu ri amocanebi s amoxsna situaciu ri amocanebi
dadgena. orsuloba da aborti. defloracia. gaupatiureba. garyvnili qmedeba. gaukuRmarTebuli sqesobrivi kavSiri. sasamarTlo samedicino toqsikologia. cneba Sxamebze da mowamlvaze. Sxamis moqmedebis pirobebi. toqsikodinamika. Sxamebis klasifikacia. mwvave, destruqciuli, funqciuri, sisxlze moqmedi SxamebiT mowamlva. saZile saSualebebiT, alkoholis surogatebiTa da teqnikuri siTxeebiT mowamlva. Sxamqimikatebi. kvebiTi mowamlva. narkomania da toqsikomania. nivTmtkicebaTa sasamarTlo samedicino eqspertiza. sisxli, Teslis, oflis, nerwyvis, Sardis, Tmis, Zvlis da sxva biologiuri warmoSobis obieqtebis gamokvleva. pirovnebis identifikacia. asakis dadgena. sasamarTlo samedicino deontologia. saeqimo Secdoma da danaSauli. ubeduri SemTxveva saeqimo praqtikaSi. iatrogenia. 5. modulis Sefasebis meTodebi
9.
10.
#
Sefasebis komponenti
xarisxis gansazRvra damatebiTi gamokvlevisa Tvis biologi-uri masalis aReba
s amoxsna; referati situaciu ri amocanebi s amoxsna
damatebiTi situaciu gamokvlevisa ri Tvis amocanebi biologi-uri s amoxsna; masalis referati aReba
qula
raodenoba
maqs. qula
1.
aqtis Sevseba
5
1
5
2.
5
2
10
3.
SemTxvevis adgilze gvamis daTvaliereba mulaJis gamoyenebiT dazianebebis aRwera mulaJebze
5
4
20
4.
situaciuri amocanebis amoxsna
5
4
20
5.
referati
5
5
25
6.
Sualeduri CaTvla testebiT
20/3
3
20
-
-
100
saboloo Sefaseba
sasamarTlo medicinis moduli Cabarebulad iTvleba, Tu rezidenti daagrovebs 80 qulas. qulas 6. • • • • • • • • • • • •
aucilebeli da rekomendebuli literaturis nusxa:
gordelaZe T.d.: sasamarTlo medicina. Tbilisi, 2001. kilasonia b.n.: sasamarTlo toqsikologia. Tbilisi, 2005. SaniZe v.s.: sasamarTlo medicina. Tbilisi, 1970. sasamarTlo samedicino eqspertizis Catarebisa da Sesabamisi samedicino personalis saqmianobis wesis Sesaxeb kanonqvemdebare normatiuli aqti. 2006 w. DiMaio V.J., DiMaio D.: Forensic Pathology, 2nd ed., USA, 2001 Knight B.: Forensic Pathology, II ed., London, 1996 Knight B.: Simpson’s Forensic Medicine. 10th ed., London, 1991 Shepherd R.: Simpson’s Forensic Medicine. 12th ed., London, 2003 Spitz W.U.: Spitz and Fisher’s Medicolegal Investigation of Death. USA, 1993 Stark M.M.: Clinical Forensic Medicine – A Physician’s Guide, 2nd ed., USA, 2005 Крюков В.Н.: Судебная медицина. 2008 Томилин В.В., Пашинян Г.А.: Руководство по судебной медицине. 2001 Tavi VIII. profesiuli mzadebis II wlis modulebi
muxli 1. moduli 2.1. travmatologia 1. modulis xangrZlivobaa – 1 Tve 2. modulis mizania – rezidentma SeiZinos Teoriuli da klinikuri codna travmatologiaSi, rac safuZvlad daedeba mis profesiul momzadebas sasamarTlo travmatologiaSi da gamoumuSavebs unars sworad Seafasos mkvrivi blagvi da maxvili 37
sagnebiT miyenebuli, satransporto da cecxlnasroli dazianebebi, moaxdinos diferenciacia Zvlebis travmul da aratravmul dazianebebs Soris, kvalificiurad imsjelos dazianebis miyenebis meqanizmze motexilobebisa da sxva meqanikuri dazianebebis maxasiaTeblebis mixedviT. 3. modulis amocanebia: amocanebia 1. 2. 3. 4. 5. 6. 7. 4. dRe 1.
2. 3. 4.
5.
6.
7.
8.
9.
10.
travmasa da travmatizmze zogadi codnis miReba; politravmis koncefciis sworad gageba; travmuli dazianebis simZimis gansazRvris, travmuli Sokis meqanizmisa da diagnostikis principebis aTviseba; travmuli pacientis klinikuri gamokvlevis unar-Cvevis gamomuSaveba; travmuli dazianebebis diagnostika sxeulis midamoebis mixedviT; dazianebis rentgenodiagnostika; Zval-saxsarTa sistemis Tandayolili daavadebebis diagnostika da diferenciacia travmuli dazianebebisagan; sayrden-mamoZravebeli sistemis travmuli dazianebis garTulebebis diagnostika da maTi mniSvnelobis Sefaseba dazianebis simZimis gansazRvrisas; sayrden-mamoZravebeli sistemis organoTa simsivnuri dazianebebis diagnostika da maTi diferenciacia. Sesasrulebeli samuSaos moculoba: Teoriuli kursi davaleba travma da travmatizmi. politravma. travmuli Soki. sayrdenmamoZravebeli sistemis dazianebis simZimis gansazRvra. travmuli daavadeba. mimdinareobis etapebi, vadebi da Taviseburebebi. travmuli pacientis klinikuri gamokvleva – anamnezi, inspeqcia, pacientis palpacia. gamokvleva travmuli dazianebebi. Wrilobebi. xangrZlivi zewolis sindromi. Termuli dazianebebi. moyinva. Zval-saxsarTa sistemis travmuli dazianebebi. motexilobaTa dazianebis klasifikacia, daxuruli motexilobebis diagnostika, klinika. rentgenoamovardnilobaTa klasifikacia; travmuli amovardnilobebi – diagnostika klinika, diagnostika. motexilobaTa konsolidaciis vadebi. Seuxorcebeli motexiloba. rbili qsovilebis travmuli dazianebebi. xangrZlivi zewolis; futlaruli sindromi. myesebis magistraluri sisxlZarRvebisa da nervebis dazianebebi. mxris orTava da aqilevsis dazianeba. TiTebis myesebis dazianeba da maTi aRdgenis Taviseburebani. zemo kiduris dazianebebi. beWis Zvlis motexilobebi. laviwis Zvlis referati motexilobebi. laviwis amovardnilobebi. mxris Zvlis proqsimaluri bolos, diafizis da distaluri saxsarSida motexilobebi. montejisa da goliacis motexilobebi. winamxris Zvlebs motexilobebi. sxivis Zvlis motexiloba tipiur adgilas. mtevnis travmuli dazianebebi. qemo kiduris dazianebebi. menjis Zvlebis motexilobebi. barZayis Zvlis proqsimaluri, diafizuri da qvemo mesamedis motexilobebi. muxlis saxsris da wvivis dazianebebi. meniskebisa da muxlis saxsris iogovani aparatis dazianebebi. arTroskopiis diagnostikuri Rirebuleba. wvivis Zvlebis proqsimaluri saxsarSida motexilobebi. wvivis Zvlebis diafizuri motexilobebi. wvivis Zvlebis distaluri saxsarSida motexilobebi. terfis Zvlebis motexilobebi. xerxemlis svetis dazianebebi. osteoqondrozi. xerxemlis svetis dazianebis arastabiloba, spondilolisTezi. xerxemlis svetis travmuli rentgenodazianeba. neknebis dazianebebi. diagnostika Tavisa da kisris dazianebebi. qalasarqvelisa da qalas fuZis motexilobebi. saxis Zvlebis motexilobebi. kisris malebis motexiloba, amovardniloba, RrZoba. Tavisa da kisris rbili qsovilebis travmuli dazianebebi. Zval-saxsarTa sistemis Tandayolili daavadebebi. barZayis Zvlis pacientis Tavis Tandayolili amovardniloba, madeformirebeli arTrozi. gamokvleva 38
xerxemlis da gulmkerdis yafazis deformaciebis diagnostika sqoliozi, kifozi, damatebiTi mala, spina bifida. sayrdenmamoZravebeli sistemis Tandayolili da SeZenili deformaciebi kisermrudoba, madelungis deformacia, terfmrudoba. Ria da cecxlnasroli motexilobebi. osteomieliti da Cirqovani garTulebebi sayrden-mamoZravebeli sistemis travmuli dazianebisas. Seuxorcebeli motexilobebi, cru saxsari. travmuli amputaciebi. takvi. simsivnuri dazianebebi. Zvalwarmomqmneli keTilTvisebiani da avTvisebiani simsivneebi. xrtilwarmomqmneli keTilTvisebiani da avTvisebiani simsivneebi. SemaerTebel qsovilovani keTilTvisebiani da avTvisebiani simsivneebi.
11.
12.
referati
CaTvla testebiT
5. modulis Sefasebis meTodebi #
Sefasebis Sefasebis komponenti
qula
raodenoba
maqs. qula qula
1.
pacientis gamokvleva
15
2
30
2.
dazianebis rentgenodiagnostika
15
2
30
3.
referati
10
2
20
4.
CaTvla testebiT
20
1
20
-
-
100
saboloo Sefaseba
travmatologiis moduli Cabarebulad iTvleba, Tu rezidenti daagrovebs
80 qulas qulas. ulas
6. aucilebeli da rekomendebuli literaturis nusxa: •
j. goguaZe: travmatologia da orTopedia. 2002
•
Юмашев: Травматология и ортопедия. 2002
•
Анкин Л.Н., Анкин Н. Л.: Практическая травматология европейские стандарты диагностики и лечения. 2002
moduli 2.2. 2.2.
meanobameanoba-ginekologia
1. modulis xangrZlivobaa – 1 Tve 2. modulis mizania – rezidentma SeiZinos Teoriuli da klinikuri codna meanobaginekologiaSi, rac safuZvlad daedeba mis profesiul momzadebas sasamarTlo sameanoginekologiur eqspertzaSi. 3. modulis modulis amocanebia: amocanebia 1.
2. 3.
4.
5.
codnis SeZena qalis sasqeso organoebis anatomiisa da ganviTarebis anomaliebis Sesaxeb da miRebuli codnis gamoyeneba saeWvo sqesobrivi mdgomareobebis eqspertizis dros; ginekologiur pacientTa kvlevis meTodebis gacnoba da maTi gamoyeneba cocxal pirTa gamokvlevisas sameano-ginekologiuri eqspertizis dros; codnis SeZena menstrualuri ciklis normisa da paTologiis sxvadasxva formis Sesaxeb da am codnis gamoyeneba orsulobisa da yofili orsulobis dadgenis dros; codnis SeZena abortis formebisa da maTi garTulebebis Sesaxeb da miRebuli codnis gamoyeneba ukanono abortis SemTxvevebis sasamarTlo samedicino eqspertizis dros; codnis SeZena neiroendokrinuli darRvevebisa da sasqeso organoebis simsivnuri daavadebebis Sesaxeb, orsulobasTan dakavSirebuli cvlilebebisa da paTologiebis Sesaxeb;
39
6.
codnis SeZena fiziologiuri, naadrevi da vadagadacilebuli mSobiarobebis Sesaxeb da am codnis gamoyeneba CvilTmkvlelobasTan dakavSirebuli sasamarTlo samedicino eqspertizebis dros; 7. codnis SeZena orsulobiT gamowveuli paTologiuri mdgomareobebisa da meanobaSi paTologiuri situaciebis Sesaxeb da miRebuli codnis gamoyeneba mkvdradSobilobisa da axalSobilis sikvdilis mizezebis dadgenisas. 4. Sesasrulebeli samuSaos moculoba: # Teoriuli kursi davaleba 1. ginekologia. qalis sasqeso organoebis normaluri anatomia da sasqeso organoebis ganviTarebis anomaliebi. 2. ginekologiur pacientTa kvlevis meTodebi - zogadi, klinikuri, pacientis laboratoriuli, rendgenologiuri, ultrabgeriTi, endoskopiuri, gamokvleva morfologiuri. 3. normaluri menstrualuri cikli da masSi monawile struqturebi referati (Tavistvinis qerqi, hipoTalamusi. hipofizi, sakvercxeebi). menstrualuri ciklis dros sakvercxeSi da endometriumSi mimdinare cvlilebebi (sakvercxis da saSvilosnos ciklebi). menstrualur ciklSi monawile biologiurad aqtiuri nivTierebebi. menstrualuri ciklis moSlilobani. klasifikacia. amenorea da hipomenstrualuri sindromi. disfunqciuri sisxldenebi saSvilosnodan. anovulatoruli da ovulatoruli sisxldenebi. 4. gadaudebeli situaciebi ginekologiaSi. TviTnebiTi aborti. abortze eqtopiuri orsuloba. saSvilonos Rrus kiuretaJi. unayofo daswreba qorwineba da ojaxis dagegmva. samedicino da xelovnuri aborti. sasqeso organoebis specifiuri, araspecifiuri da virusuli anTebiTi daavadebebi. 5. neiroendokrinuli sindromebi. premenstrualuri sindromi. pacientis klimaqteruli sindromi. sklerokistozuri sakvercxeebis sindromi. gamokvleva kiari-fromelis sindromi. Sienis sindromi. adreno genitaluri sindromi. 6. sasqeso organoebis fonuri da kiboswinare daavadebebi. sasqeso organoebis avTvisebiani daavadebebi. sakvercxis simsivneebi. trofoblasturi daavadebebi. buStnamqeri. qorionepiTelioma. endometriozi. 7. operaciuli ginekologia. saSvilosnos eqstirpacia da amputacia, CaTvla danamatebiTa da danamatebis gareSe. operaciebi danamatebze. testebiT cistocelesa da reqtoceles operaciuli mkurnaloba. Sardis Seukaveblobis qirurgiuli mkurnaloba. 8. meanoba. qalis organizmSi mimdinare cvlilebebi orsulobis dros. referati eqstragenitaluri da Tanmxlebi ginekologiuri daavadebebi orsulobis dros. 9. fiziologiuri mSobiaroba. orsulobis periodebi. mSobiarobis mSobiarobaze periodebi. mSobiarobis biomeqanizmi. sameano operaciebi. sameano daswreba maSebi. vakuum eqstraqcia. 10. orsulobis dromde miutanloba da naadrevi mSobiaroba. orsulobis mSobiarobaze dromde miutanlobis Tanamedrove klasifikacia. orsulobia Cveuli daswreba dromde miutanloba. mosalodneli naadrevi mSobiarobis diagnostika. dRenakli nayofis daxasiaTeba. vadagadacilebuli orsuloba, misi klinika da diagnostika. 11. orsulobiT gamowveuli paTologiuri mdgomareobebi orsulobis I,II pacientis da III trimestrSi. orsulTa; Rebineba, ftializmi, dermatozebi, gamokvleva anemia. orsulTa hipertenziuli sindromi, preeklamfsia, eklamfsia, helf-sindromi. 12. paTologiuri situaciebi meanobaSi. nayofis da dedis CaTvla izoserologiuri SeuTavsebloba. nayofis ganviTarebis anomaliebi. testebiT Zvlovani menjis anomaliebi. samSobiaro moqmedebis anomaliebi. sisxldenebi orsulobis II naxevarSi. sisxldenebi mSobiarobisa da 40
loginobis adreul xanaSi. samSobiaro travmatizmi. loginobis xanis septiuri garTulebebi. 5. modulis Sefasebis meTodebi #
Sefasebis komponenti
qula
raodenoba
maqs. qula
1.
pacientis gamokvleva
10
3
30
2.
mSobiarobaze daswreba
10
2
20
3.
abortze daswreba
10
1
10
4.
referati
10
2
20
5.
CaTvla testebiT
10
2
20
-
-
100
saboloo Sefaseba
meanoba-ginekologiis moduli Cabarebulad iTvleba, Tu rezidenti daagrovebs 80 qulas. qulas 6. aucilebeli da rekomendebuli literaturis nusxa: • • • •
v. bodiaJina, v. serovi: meanoba, 2002 l. vasilevskaia: ginekologia. 2002 Williams Obstetrics. 20th ed. Хирш и др.: Оперативная гинекология. 1999
moduli 2.3.
n e v r o l o g i a
1. modulis xangrZlivobaa – 1 Tve 2. modulis mizania – rezidentma SeiZinos Teoriuli da klinikuri codna nevrologiaSi da optimaluri gadawyvetilebebis miRebis unari nevrologiur dazianebebTan da dazianebis simZimis xarisxis gansazRvrasTan dakavSirebuli eqspertizebis dros. 3. modulis amocanebia: amocanebia 1.
codnis SeZena normuli da paTologiuri refleqsebisa da maTi gamokvlevis meTodebis Sesaxeb da miRebuli codnis gamoyeneba cocxali piris gamokvlevis dros; 2. codnis SeZena moZraobisa da mgrZnobelobis analizatorebis da maTi dazianebis diagnostikis Sesaxeb da miRebuli codnis gamoyeneba cocxali piris gamokvlevis dros; 3. codnis SeZena qala-tvinis nervebis, sakoordinacio da eqstrapiramiduli sistemebis paTologiebis Sesaxeb, Tavis tvinis umaRlesi funqciebisa da vegetatiuri nervuli sistemis dazianebis diagnostikis Sesaxeb da miRebuli codnis gamoyeneba cocxali piris gamokvlevis dros; 4. nervuli sistemis kvlevisa da diagnostikis Tanamedrove meTodebis principebis aTviseba da maTi gamoyeneba dazianebis diagnostikisas; 5. nervuli sistemis travmuli da aratravmuli dazianebebis diferenciaciis principebis daufleba, Tavis tvinis Seryevisa da daJeJilobis xarisxebis diferenciaciis unaris SeZena da miRebuli codnis gamoyeneba sxeulis dazianebaTa simZimis xarisxis gansazRvris dros. 4. Sesasrulebeli samuSaos moculoba: # Teoriuli kursi davaleba 1. nervuli sistemis organizaciis principebi. refleqsuri moqmedeba da refleqsebis klasifikacia. refleqsebis gamokvleva. refleqsebis paTologia da maTi gamokvleva. 2. Tavisa da zurgis tvinis garsebi, sisxlmomarageba da Tav-zurg-tvinis pacientis siTxe. Tav-zurg-tvinis siTxis daxasiaTeba normisa da paTologiis gamokvleva dros. humoraluri sindromebi. meningeuri simptomokompleqsi. 3. nebisyofiTi moZraobis analizatori. centraluri da periferiuli pacientis 41
dambla; gamokvlevis meTodika. centraluri da periferiuli motoneironebis dazianebis sindromebi. mgrZnobelobis analizatori. mgrZnobelobis moSlis saxeebi; gamokvlevis meTodika. mgrZnobelobis moSlis tipebi. broun-sekaris sindromi. mgrZnobelobis rTuli saxeebis gamokvleva. qala-tvinis nervebis daxasiaTeba da paTologia. Tvalis kaklebis SeuRlebuli moZraoba. bulburi da fsevdobulburi damblis sindromi. alternaciuli sindromebi. sakoordinacio sistema. moZraobis koordinaciis moSlis gamokvlevis meTodika. moZraobis koordinaciis moSlis tipebi. eqstrapiramiduli sistema. amiostatikuri sindromi. naZaladevi moZraobebi (hiperkinezi). Tavis tvinis umaRlesi funqciebi. metyvelebis moSlis tipebi. apraqsiis saxeebi. agnoziis klinikuri variantebi. tvinis umaRlesi funqciebis gamokvlevis meTodika. vegetatiuri nervuli sistema. vegetatiuri nervuli sistemis dazianebis gamovlenis meTodika. nervuli sistemis kvlevisa da diagnostikis meTodebi. konvenciuri rentgenodiagnostika. rentgenuli kompiuteruli tomografia. magnituri rezonansuli kompiuteruli tomografia. magnituri rezonansuli speqtroskopia. tvinis sisxlZarRvebis gamokvlevis meTodebi. eleqtroneiromiografia. eleqtroencefalografia. nervuli sistemis gamowveuli potencialebi. nevrologiuri profilis avadmyofebis gamokvlevis zogadi principebi. topikuri diagnostika. damxmare paraklinikuri meTodebi. Tavisa da zurgis tvinis sisxlZarRvovani paTologia. sisxlis mimoqcevis gardamavali moSla Tavis tvinSi. cerebruli iSemiuri da hemoragiuli insulti. insultis Semdgomi demencia. discirkulatoruli encefalopaTia. arteriovenuri malformaciebi. Tavis tvinSi venuri sisxlis mimoqcevis moSla. spinuri sisxlis mimoqcevis ukmarisoba. spinuri insulti. nervuli sistemis infeqciuri daavadebebi. mademielinizirebeli daavadebebi. nervuli sistemis simsivneebi. Tavis tvinis abscesi. nervuli sistemis travmuli dazianeba. qala-tvinis daxuruli da Ria travma. qalas Zvlebisa da qala-fuZis motexiloba. tvinis travmuli daavadeba. xerxemlisa da zurgis tvinis daxuruli da Ria dazianebani. epilefsia. epilefsiuri statusi. periferiuli nervuli sistemis daavadebebi. periferiuli nervebis travmuli dazianeba. nervuli sistemis memkvidreobiTi da degeneraciuli daavadebebi. miasTenia. vegetatiuri nervuli sistemis daavadebebi. nevrozi. gadaudebeli nevrologiuri sindromebi. c n o b i e r e b i s m o S l a . somatonevrologiuri sindromebi.
4.
5.
6.
7.
8.
9. 10.
11.
12.
gamokvleva
pacientis gamokvleva
referati
pacientis gamokvleva
dazianebis diagnostika
dazianebis diagnostika referati
CaTvla testebiT
5. modulis Sefasebis meTodebi #
Sefasebis Sefasebis komponenti
qula
raodenoba
maqs. qula
1.
pacientis gamokvleva
10
4
40
2.
dazianebis diagnostika
10
2
20
3.
referati
10
2
20
4.
CaTvla testebiT
20
1
20
-
-
100
saboloo Sefaseba
nevrologiis moduli Cabarebulad iTvleba, Tu rezidenti daagrovebs 6. aucilebeli da rekomendebuli literaturis nusxa: 1.
i. verulaSvili: klinikuri nevrologiis propedevtika, 2006 42
80 qulas qulas.
2. 3.
i. verulaSvili, n. ninua, r. sigua: nevrologiis saxelmZRvanelo, 2004 i. verulaSvili, n. ninua, m. qorTuSvili: nervul sneulebaTa kvlevis da diagnostikis Tanamedrove meTodebi, 2004 Hurley K.F.: OSCE and Clinical Skills Handbook // Ch. 5. – Nervous System, “Elsevier Saunders”, Canada, 2005
4.
moduli 2.4.
sasamarTlo fsiqiatria
1. modulis xangrZlivobaa – 1 Tve 2. modulis mizania – rezidentma SeiZinos Teoriuli da klinikuri codna sasamarTlo fsiqiatriaSi, raTa droulad mimarTos sasamarTlo fsiqiatrebs cocxal pirTa kompleqsuri gamokvlevebis Casatareblad, gansakuTrebiT wamebasa da sxva araadamianur mopyrobaze eWvis SemTxvevaSi da efeqturad gamoiyenos sasamarTlo fsiqiatriuli eqpertizis monacemebi. 3. modulis amocanebia: amocanebia 1.
codnis SeZena Tanamedrove fsiqiatriis, fsiqoanalizisa da ZiriTadi fsiqopaTologiuri simptomebisa da sindromebis Sesaxeb; 2. sasamarTlo fsiqiatriis Tanamedrove diagnostikuri meTodebis gacnoba da maTi mniSvnelobis Sefaseba cocxal pirTa kompleqsuri eqspertizisaTvis; 3. sasamarTlo fsiqiatriuli diagnostikis principebis gacnoba dazaralebulis, eWvmitanilis an mowmis fsiqikuri Seracxadobis sakiTxebTan dakavSirebiT eqspertizisas; 4. travmuli fsiqikuri aSlilobisa da sqesobrivi aSlilobebis diagnostikis principebis gacnoba dazianebis simZimis xarisxis gansazRvrasa da sqesobriv sferoSi Cadenil danaSaulTan dakavSirebiT eqspertizisas; 5. sasamarTlo fsiqiatriuli eqspertizis Zireuli rolis gacnobiereba wamebasa da sxva araadamianur mopyrobaze eWvis SemTxvevaSi, am qmedebaTa prevenciisa da dokumentaciis TvalsazrisiT. 4. Sesasrulebeli samuSaos moculoba: # Teoriuli kursi davaleba 1. Tanamedrove midgomebi fsiqiatriaSi. fsiqoanalzi da antifsiqiatria. ZiriTadi fsiqopaTologiuri simptomebi da sindromebi. paTognomuri, paToplastikuri, fakultaturi, manifesturi, dadebiTi da negatiuri simptomebi. kandinski-klerambos, kaneris, korsakovis sindromebi. 2. cneba pirovnebis Sesaxeb. xasiaTi, konstituciuri tipi, ganwyoba, referati morali, faseulobebi. cneba fsiqikis Sesaxeb, fsiqikuri sferoebi, SegrZneba, warmodgena, gelStati; aRqma da aRqmis paTologia. agnozia, fsiqosensoruli sinTezis moSla, iluzia, halucinacia. 3. mexsiereba, mexsierebis paTologia. yuradReba aqtiuri da pasiuri, pacientis koncentraciis unaris kavSiri mexsierebasTan. organuli bunebis gamokvleva amnezia, isteriuli (struqturuli), hipermnezia, hipomnezia, amnezia, retrograduli, anterograduli, antero-retrograduli, totaluri, parcialuri. paramnezia, paramneziis saxebi. azrovneba, azrovnebis paTologia, cneba, msjeloba, daskvna, analizi, sinTezi, asociaciuri azrovneba, asociaciebis saxeebi, asociaciuri procesis paTologia, zeRirebuli, akviatebuli, bodviTi ideebi. 4. inteleqtis zogadi paTologia. SeZenili da Tandayolili Wkuasustoba pacientis da maTi saxeebi, inteleqtis donis gansaRvra. emociuri sfero. gamokvleva hiperestezia, hipostezia anestezia, emociuri gasadaveba. afeqti sTeniuri, asTeniuri, Sereuli, fiziologiuri paTologiuri. ambivalentoba, disforia. depresia, depresiebis saxeebi. maniakaluri mdgomareoba. maniakaluri mdgomareobis saxeebi. 5. nebiTi sfero. zogadi cnobebi bihevioristuli Teoriis Seaxeb. hiperbulia, hipobulia, abulia. impulsiuri, kompulsiuri qceva, katatonia, katatoniuri simptomokompleqsi. cnobiereba, cnobierebis paTologia. cnobierebis abneva (asociaciuri, ameziuri, bodviTi, 43
halucinaciuri) da aSla. 6.
organuli bunebis fsiqikuri aSlilobebi. demencia alchaimeris daavaderbis dros, sisxlZarRvovani demencia, demencia pikis, kreicfeldt-iakobis, hentingtonis, parkinsonis daavadebebis dros, organuli amnestiuri sindromi da deliriumi romelic ar aris ganpirobebuli alkoholizmiT da narkotikuli saSualebebiT. Sizofrenia. Sizotipiuri da bodviTi aSlilobebi. Sizofrenia, Sizofeniis sxvadasxva formebi, Sizotipiuri aSliloba, qronikuli bodviTi aSliloba, mwvave da tranzitoruli fsiqozuri aSlilobebi, inducirebuli bodviTi aSlilobebi, Sizoafeqturi aSlilobebi. afeqturi, emociuri sferos paTologiiT mimdinare aSlilobebi. maniakaluri epizodi, bipolaruli afeqturi aSliloba, depresiuli epizodi, rekurentuli depresiuli aSliloba, xasiaTis qronikuli (afeqturi) aSliloba. nevrozuli, stresiTa da somaturi darRvevebiT gamowveuli, aSlilobebi. SfoTviTi-fobiuri aSlilobebi, obsesiur-kompulsuri aSlilobebi, reaqcia mZime stresze da adaptaciis darRvevebi, disociaciuri aSlilobebi, somatformuli aSlilobebi. fiziologiuri darRvevebiTa da fizikuri faqtorebiT gamowveuli qceviTi sindromebi pirovnuli da qceviTi aSlilobebi zrdasrul asakSi. pirovnebis specifikuri, Sereuli da sxva saxis darRvevebi, pirovnebis qronikuli cvlilebebi, romlebic ar arian dakavSireuli Tavis tvinis daavadebasTan an dazianebasTan, Cvevebisa da mizidulobaTa aSliloba, sqsobrivi identifikaciis aSliloba, sqesobrivi upiratesobis aSliolba, fsiqologiuri da qceviTi aSlilobebi dakavSirebuli seqsualur ganviTrebasTan da orientaciasTan. gonebrivi CamorCena. gonebrivi CamorCenis doneebi, maTi gansazRvra, veqsleris testi, inteleqtis koeficienti. fiqikuri ganviTarebis CamorCena. ganvitarebis zoadi darRvevebi. bavSvTa da mozardTa asakSi dawyebuli qceviTi da emociuri aSlilobebi. bavSvTa asakisaTvis specifikuri emociuri aSlilobebiT dawyebuli socialuri funqcionirebis daRvevebi. fsiqosocialri reabilitacia da misi saxeebi. stigma da stigmasTan dakavSirebuli sakiTxebi, fsiqikur avadmyofTa socialuri kavSirebis SenarCuneba da aRdgena.
7.
8.
9.
10.
11.
12.
pacientis gamokvleva
pacientis gamokvleva
referati
CaTvla testebiT
5. modulis Sefasebis meTodebi #
Sefasebis komponenti
qula
raodenoba
maqs. qula
1.
pacientis gamokvleva
10
4
40
2.
referati
20
2
40
3.
CaTvla testebiT
20
1
20
-
-
100
saboloo Sefaseba
fsiqiatriis moduli Cabarebulad iTvleba, Tu rezidenti daagrovebs
80 qulas. qulas
6. aucilebeli da rekomendebuli literaturis nusxa: • • •
zurabaSvili: “fsiqiatria”. 1980 g. naneiSvili: “fsiqiatriis mokle kursi”. 2001 Andreasen N.: Introductory Textbook of Psychiatry. 1991 Waldinger R.: Psychiatry for Medical Students. 1990
moduli 2.5.
sasamarTlo samedicino 44
toqsikologia
1. modulis xangrZlivobaa – 1 Tve 2. modulis mizania –rezidents misces safuZvliani Teoriuli da klinikuri codna sasamaraTlo qimiuri eqspertizis, klinikuri toqsikologiis da kriminalistikis, klinikuri farmaciis da ekologiis Sesaxeb, bioqimiuri da analizuri toqsikologiis organizaciul samarTeblivi da samecniero-meToduri sakiTxebis Sesaxeb mwvave mowamvlebis, narkotikuli Trobis, gvamebis sasamarTlo qimiur eqspertizaSi. 3. modulis amocanebia: amocanebia 1.
2.
3.
4.
nivTmtkicebebis sasamarTlo qimiuri gamokvlevis meTodebis gacnoba bioqimiuri da analizuri toqsikologiis sakiTxebis codnaze dayrdnobiT, analizis Tanamedrove biologiuri, fizikur-qimiuro da qimiuri meTodebis kompleqsis gamoyenebiT; adamianis organizmis biologiur siTxeebSi narkotikuli saSualebebis, fsiqotropuli da sxva toqsikuri nivTierebebis analizuri diagnostikis meTodebis gacnoba; biologiuri obieqtebis gamokvlevisas toqsikuri naerTebis biotransformaciis procesebis da kvlevis analizuri meTodebis SesaZleblobebis gaTvaliswinebiT qimiur-toqsikologiuri analizis swori interpretacia; laboratoriuli da saeqsperto toqsikologiuri gamokvlevis Catarebisas dokumentaciis da eqspertis daskvnis sworad Sedgena.
4. Sesasrulebeli samuSaos moculoba: Teoriuli kursi # 1. toqsikologiuri qimiis sagani da Sinaarsi, amocanebi, ganviTarebis etapebi. kavSiri sxva mecnierebebTan. kvlevis obieqtebi. sasamarTlo qimiuri (qimiur-toqsikologiuri) eqspertizis Catarebis organizacia. eqspert-qimikosi (farmacevt– toqsikologi) da misi ufleba-movaleobani. sasamarTlo qimiuri eqspertizis dokumentacia.F sasamarTlo qimiuri gamokvlevebisaTvis obieqtis aRweris wesebi. winaswari sinjebis aReba qimiurtoqsikologiur analizSi. sasamarTlo qimiuri eqspertizis gegmis Sedgena. 2. toqsikologiur qimiaSi gamoyenebuli analizis meTodebi. izolirebis meTodebi: wylis orTqliT gadadena, eqstraqcia, polaruli gamxsnelebiT, eqstraqcia arapolaruli (organuli gamxsnelebiT), mineralizacia, danacreba, dializi. gasufTavebis meTodebi: eqstraqcia, reeqstraqca, aqroleba, gadakristaleba, dializi, qromatografiuli meTodebi. identifikaciis meTodebi: mikroqimiuri (mikrokristaloskopia, mikrodifuzia, wveTuri analizi), Tvisobrivi mikro-analizi (qromogenuli reaqciebi, qromatografiuli, speqtruli, polarografiuli, eleqtroforezi, imunoqimiuri, luminescencuri, farmakologiuri, bio-qimiuri. raodenobrivi gansazRvris meTodebi: analizi, kompleqsonometria, qromatografiuli, speqtruli. 3. Sxamebi da Sxamebis klasifikacia. Sxamis cneba da Sxamianobaze momqmedebi faqtorebi. Sxamebis klasifikacia: 1.izolirebis meTodebis mixedviT, 2 zogadi klasifikacia, praqtikuli, higienuri, toqsikologiuri, " SerCeviTi toqsiurobebis xasiaTis mixedviT. 3. specialuri klasifikacia. 4. bioqimiuri toqsikologia. mowamvlebi da Sxamebis toqsikokinetikis zogierTi sakiTxebi. mowamvlebi. mowamvlebis klasifikacia etiopaTologiuri, klinikuri da nozologiuri principebis mixedviT. Sxamebis organizmSi moxvedris gzebi. Sxamebis Sewova organizmSi. Sxamebis ganawileba organizmSi. Sxamebis SekavSireba organizmSi. Sxamebis gamoyofa organizmidan. qimiuri naerTebis toqsikurobaze 45
davaleba
laboratoriis muSaobis gacnoba
laboratoriis muSaobis gacnoba
5.
6.
7.
8.
9.
moqmedi faqtorebi. kavSiri nivTierebis qimiur aRnagobasa da toqsikur moqmedebas Soris. detoqsikaciis meTodebi: 1. fiziologiuri detoqsikaciis meTodebi (Rebinebis gamowveva, kuWis amorecxva, nawlavebis gasufTaveba, forsirebuli diurezi, hiprventilacia. 2. xelovnuri detoqsikaciis meTodebi -hemodializi, peritonaluri dializi, hemosorbcia (hemoperfuzia), sisxlis gamocvla. 3. qimiuri detoqsikaciis meTodebi.FucxonaerTebis metaboluri gardaqmna organizmSi da maTi cvlilebebi gvamis xrwnis procesSi. ucxo naerTebis daJangva, aRdgena, Hhidrolizi, dezalkinireba, dezaminir-eba, dezsulfinireba. samkurnalo nivTierebebis da Sxamebis sikvdilSemdgomi cvlilebebi gvamSi. biologiuri masalis gaxrwna sikvdilis Semdeg.Sxamis cvlileba gvamis lpobisas. "samkurnalo Sxamebis" zogadi daxasiaTeba. gavrceleba da mowamvlis mizezebi. toqsikuri dozebi. mowavlebis klinika da klinikuri diagnostika. "samkurnalo Sxamebis" izolireba biologiuri obieqtebidan. izolirebis meTodebi. izolirebis efeqturobis ganmsazRvreli faqtorebi. "samkurnalo Sxamebis "zogadi (aramimarTuli) analizis Catarebis safuZvlebi. "samkurnalo Sxamebis " mimarTuli qimiur-toqsikologiuri analizi. "samkurnalo Sxamebis" raodenobrivi analizi. raodenobiTi analizis monacemebis informaciuloba sasamarTlo samedicino eqspertizisa da klinikuri toqsikologiisaTvis. "samkurnalo Sxamebis" mwvave mowamvlebis analizuri diagnostika. narkotikuli da sxva gamabruebeli saSualebebis analizuri diagnostika. terminologia, narkotikuli Sxamiani da Zliermomqmedi nivTierebebis siebi. alkoholizmis, narkomaniis, toqsikomaniis epidemiologia. mosaxleobaze narkologiuri daxmarebis organizacia da narkomaniasTan brZolis formebi. narkomaniasTan dakavSirebul samarTaldarRvevaze pasuxusmgeblobis kanonebi. qimiur-toqsikologiuri laboratoriis moqmedebis ZiriTadi dokumentebi. analizisTvis sinjebis SerCeva da momzadeba. meTodebis SerCeva. eqsprestestireba. pesticidebis analizuri toqsikologia. zogadi warmodgena pesticidebze, maTi mniSvneloba, toqsiuroba, klasifikacia, gavrceleba da mowamvlebis mizezebi. mowamvlis klinika da klinikuri diagnostika. detoqsikaciis meTodebi. pesticidebis analizis Tanamedrove meTodebis zogadi daxasiaTeba. "aqroladi” Sxamebis analizuri toqsikologia. jgufis zogadi daxasiaTeba, Tvisebebi, gamoyeneba, toqsikuroba, mowamvlebis gavrceleba, toqsikokinetika, metabolizmi, mowamvlebis klinika, klinikuri diagnostika. alkoholuri Trobis eqspertiza. eTilis spirti, Tvisebebi, adamianis organizmze moqmedebis meqanizmi, toqsikuroba, eTilis spirtiT mowamvlebis klinika. Trobis klinikuri diagnostika, toqsikokinetika, alkoholis Sewova, ganawileba organizmSi, biotransformacia, eqstraqcia. qimiurtoqsokologiuri analizis meTodebi. "liTonuri Sxamebis" analizuri toqsi-kologia. garemomcveli aris ekologia, mZime liTonTa da dariSxniT mowamvlebis gavrceleba. "liTonuri” Sxamebis CamonaTvali, romlebic eqvemdebarebian sasamarTlo-qimiur gamokvlevas, maTi toqsikuroba da fizikurqimiuri Tvisebebi. toqsikokinetika. Sewova, ganawileba, organizmSi SekavSirebis meqanizmi, gamoyofa mowamvlebis klinika, klinikuri diagnostika. organizmSi liTonebis bunebrivi Semcvelobis gaTvaliswinebiT qimiur-toqsikologiuri analizis Sedegebis interpretacia. 46
referati
laboratoriis muSaobis gacnoba
10.
dializTan SeTavsebiT wyliT eqstraqciiT izolirebadi nivTierebebis qimiur-toqsikologiuri analizi. jgufis zogadi daxasiaTeba, mowamvlebis gavrceleba, mizezebi, toqsikuroba mowamvlebi klinika da klinikuri diagnostika. kvlevis obieqtebi winaswari sinjebi biologiuri nimuSebis gamosakvlevad. mJavebis, tuteebis, nitratebis da nitridebis qimiur-toqsikologiuri analizis Taviseburebebi. Senaxva gvamis masalaSi. qimiur-toqsikologiuri analizi im nivTierebebisa, romelTac esaWiroeba izolirebis gansakuTrebuli meTodebi: ftoris naerTebi; nivTierebaTa analizi, romelTac ar esawiroeba izolirebis gansakuTrebili meTodebi. mavne orTqlebi da airebi, naxSirbadis oqsidi. mowamvlis gavrceleba, mizezebi, toqsiuroba, mowamvlebis klasifikacia, toqsikuri moqmedebis meqanizmi. ftoris naerTebiT, danaxSirbadis oqsidiT mowamvlebis diferencialuri diagnostika. toqsikokinetika. Sewova, ganawileba, organizmidan gamoyofa. kvlevis obieqtebi. sinjebis aRebis wesebi. Semajamebeli mecadineoba.
11.
12.
laboratoriis muSaobis gacnoba
referati
CaTvla testebiT
5. modulis Sefasebis meTodebi #
Sefasebis komponenti
qula
raodenoba
maqs. qula qula
1.
laboratoriis muSaobis gacnoba
10
4
40
2.
referati
20
2
40
3.
CaTvla testebiT
20
1
20
-
-
100
saboloo Sefaseba sasamarTlo samedicino daagrovebs 80 qulas. qulas
toqsikologiis moduli
Cabarebulad
iTvleba,
Tu rezideti
6. aucilebeli da rekomendebuli literaturis nusxa: 1. adeiSvili l.v., maxaraZe r.v. toqsologiuri qimia. naw. 1. Tbilisi, 1995. 2. adeiSvili l.v., toqsologiuri qimia. naw. 2. Tbilisi, 2000. 3. adeiSvili l.v., toqsologiuri qimia. naw. 3. "aqroladi Sxamebi", "liTonuri Sxamebi", pesticidebi, Tbilisi. 2004. 4. adeiSvili lia. mwvave mowamvlebis eqspresiis analizi. Tbilisi. 2004. 5. adeiSvili lia. "samkurnalo Sxamebi" Tbilisi. 2005. 6. adeiSvili l.v., narkotikebi. Tvisebebi. moqmedeba. farmakokinetika. metabolizmi. Tbilisi. 2006 7. adeiSvili lia. "narkotikuli da fsiqotropuli saSualebebis qimiur-toqsikologiuri analizi". praqtikumi. Tbilisi. 2006 10. Крамаренко В.Ф. Токсикологическая химия. Киев. «Высшая школа» 1989 11. Крамаренко В.Ф. Химико-токсикологический анализ. Практикум.Киев. «Высшая школа». 1982
Tavi IX. profesiuli mzadebis IIII-III wlis maprofilebeli moduli moduli 2.6. – 3.1. 1.
sasamarTlo sasamarTlo medicina (IIII-III wlis maprofilebeli moduli) modulis xangrZlivobaa – 17 Tve
2.
modulis mizania – moamzados safuZvliani aRWurvili specialisti – sasamarTlo eqimi.
3.
modulis amocanebia:
47
Teoriuli
da
praqtikuli
codniT
• •
rezidentma miiRos codna: codna yvela im samedicino-biologiur sakiTxis Sesaxeb, romelic aRiZvreba iuridiuli organoebis winaSe gamoZiebis procesSi sisxlis samarTlis an samoqalaqo saqmeebis ganxilvis dros; rezidentma SeiZinos unari da SeZlos damoukideblad Caataros sxvadasxva saxis sasamarTlo samedicino eqspertiza, Seadginos eqspertis daskvna, monawileoba miiRos sakomisio da kompleqsur eqspertizebSi da gaaformos Sesabamisi dokumentacia, Tavisi kompetenciis farglebSi kvalificiurad da efeqturad daexmaros iuridiul organoebs gamoZiebis procesSi sisxlis samarTlosa da samoqalaqo saqmeebis ganxilvis dros.
4.
• • • •
Sesasrulebeli samuSaos moculoba mocemulia cxrilis saxiT: rotacia / davaleba xangrZlivoba sasamarTlo samedicino toqsikologiis rotacia 2 kvira 12 dRe, sasamarTlo samedicino toqsikologiuri (qimiuri) 72 saaTi laboratoriis muSaobis gacnoba; laboratoriis aRWurvilobis da misi SesaZleblobebis gacnoba; daswreba saeqsperto toqsikologiuri gamokvlevebis Catarebisas; daswreba toqsikologiur eqspertizebze.
sasamarTlo samedicino biologiis rotacia • sasamarTlo samedicino serologiis da dnm laboratoriebis muSaobis gacnoba; • laboratoriebis aRWurvilobis da maTi SesaZleblobebis gacnoba; • daswreba sasamarTlo serologiuri da dnm gamokvlevebis Catarebisas; • daswreba sasamarTlo samedicino biologiur eqspertizebze.
2 kvira 12 dRe, 72 saaTi
sasamarTlo histologiis rotacia sasamarTlo histologiuri da citologiuri laboratoriebis muSaobis gacnoba; laboratoriebis aRWurvilobis da maTi SesaZleblobebis gacnoba; daswreba sasamarTlo histologiuri da citologiuri gamokvlevebis Catarebisas; daswreba sasamarTlo histologiur da citologiuri eqspertizebze.
2 kvira 12 dRe, 72 saaTi
• • • •
sasamarTlo samedicino kriminalistikis rotacia • sasamarTlo samedicino kriminalistikis (fizikoteqnikuri) laboratoriis muSaobis gacnoba; 48
16 kvira – 96 dRe, 576 saaTi
unar-Cvevebi sworad da droulad aiRos biologiuri nimuSebi toqsikologiuri gamokvlevisaTvis laboratoriaSi gasagzavnad; swori interpretacia gaukeTos toqsikologiuri gamokvlevis Sedegebs sworad da droulad aiRos biologiuri nimuSebi serologiuri da dnm gamokvlevebisaTvis laboratoriaSi gasagzavnad; swori interpretacia gaukeTos serologiuri da dnm gamokvlevebis Sedegebs sworad aiRos biologiuri nimuSebi histologiuri da citologiuri gamokvlevebisaTvis laboratoriaSi gasagzavnad; swori interpretacia gaukeTos histologiuri da citologiuri gamokvlevebis Sedegebs sworad aiRos biologiuri nimuSebi fiziko-
• laboratoriis aRWurvilobis da misi SesaZleblobebis gacnoba; • daswreba sasamarTlo samedicino kriminalistikuri gamokvlevebis Catarebisas; • daswreba sasamarTlo samedicino kriminalistikur eqspertizebze; • sasamarTlo samedicino kriminalistikuri gamokvlevebis Catareba.
cocxal pirTa eqspertizis rotacia • cocxal pirTa sxeulis dazianebis sasamarTlo samedicino eqspertizaze daswreba; • cocxal pirTa sasamarTlo samedicino eqspertizis sxva saxeebze daswreba; • saeWvo sqesobrivi mdgomareobebisa da sqesobrivi danaSaulis sasamarTlo samedicino eqspertizaze daswreba; • sasamarTlo sameano-ginekologiur eqspertizaze daswreba; • sasamarTlo venerologiur eqspertizaze daswreba; • cocxali piris gamokvleva; • monawileoba saeqsperto komisiis muSaobaSi; • daswreba sasamarTlos sxdomebze; • eqspertis daskvnis gaformeba. sasamarTlo Tanatologiis rotacia • sasamarTlo samedicino eqspertizis saproceso da organizaciuli sakiTxebis gacnoba da damuSaveba; • swrafi da uecari sikvdilis (avadmyofobiT gardacvlilTa) sasamarTlo samedicino eqspertizaze daswreba; • meqanikuri dazianebiT sikvdilis SemTxvevaSi gvamebis sasamarTlo samedicino eqspertizaze daswreba; • meqanikuri asfiqsiiT sikvdilis SemTxvevaSi gvamebis sasamarTlo samedicino eqspertizaze daswreba; • mowamvlisas gvamebis sasamarTlo samedicino eqspertizaze daswreba; • fizikuri faqtorebis moqmedebiT sikvdilis SemTxvevaSi gvamebis sasamarTlo samedicino eqspertizaze daswreba; • axalSobilTa gvamebis sasamarTlo samedicino eqspertizaze daswreba; • SemTxvevis adgilze gvamis daTvaliereba; • eqshumaciaze daswreba; • daswreba gvamis garegan daTvalierebaze; • gvamis garegani daTvaliereba; • gvamis gakveTa da damatebiTi gamokvlevisaTvis biologiuri masalis aReba; • saqmis masalebiT sasamarTlo samedicino eqspertizisas saeqsperto komisiis sxdomebze daswreba; • monawileoba saeqsperto komisiis muSaobaSi; 49
16 kvira – 96 dRe, 576 saaTi
48 kvira 288 dRe, 1728 saaTi
teqnikuri gamokvlevisaTvis laboratoriaSi gasagzavnad; swori interpretacia gaukeTos fizikoteqnikuri gamokvlevis Sedegebs; SeZlos martivi fizikoteqnikuri gamokvlevebis Catareba. aiTvisos da Caataros cocxal pirTa sasamarTlo samedicino eqspertiza; Seadginos eqspertis daskvna; monawileoba miiRos sakomisio da kompleqsur eqspertizebSi da gaaformos Sesabamisi dokumentacia.
aiTvisos da Caataros sxvadasxva mizeziT sikvdilis SemTxvevaSi gvamis sasamarTlo samedicino eqspertiza; Seadginos eqspertis daskvna; Caataros gvamis garegani daTvaliereba; monawileoba miiRos sakomisio da kompleqsur eqspertizebSi da gaaformos Sesabamisi dokumentacia.
• daswreba sasamarTlos sxdomebze; • eqspertis daskvnis gaformeba; • sasamarTlo samedicino eqspertizis Catareba. 5.
Sesasrulebeli manipulaciebis/operaciebis CamonaTvali da Sefaseba
#
manipulacia/operacia/unarmanipulacia/operacia/unar-Cveva
weli
qula qula
raodenoba
1. 2. 3. 4. 5. 6. 7. 8. 9. 10.
daswreba gvamis garegan daTvalierebaze daswreba gvamis gakveTaze daswreba cocxali piris gamokvlevaze daswreba SemTxvevis adgilze gvamis daTvalierebaze daswreba eqshumaciaze daswreba sasamarTlos sxdomebze daswreba saeqsperto komisiis sxdomaze gvamis garegani daTvaliereba SemTxvevis adgilze gvamis daTvaliereba gvamis gakveTa da damatebiTi gamokvlevisaTvis biologiuri masalis aReba cocxali piris gamokvleva monawileoba saeqsperto komisiis muSaobaSi eqspertis daskvnis gaformeba sasamarTlo samedicino eqspertizis Catareba
I-II I-II I-II I-II I-II-III I-II-III I-II-III II-III II-III II-III
0,5 0,5 0,5 0,5 0,5 0,5 0,5 1 1 1
20 50 30 20 6 14 20 100 40 250
1 1 1 1 iTvleba,
100 50 50 30 780 Tu
11. 12. 13. 14.
sasamarTlo medicinis daagrovebs 650 qulas. qulas 6. • • • • • • • • • • • • • •
maprofilebeli
II-III III III III s u l I-II-III moduli Cabarebulad
jamuri qula 10 25 15 10 3 7 10 100 40 250
100 50 50 30 700 rezidenti
aucilebeli da rekomendebuli literaturis nusxa: gordelaZe T.d.: sasamarTlo medicina. Tbilisi, 2001. kilasonia b.n.: sasamarTlo toqsikologia. Tbilisi, 2005. SaniZe v.s.: sasamarTlo medicina. Tbilisi, 1970. sasamarTlo samedicino eqspertizis Catarebisa da Sesabamisi samedicino personalis saqmianobis wesis Sesaxeb kanonqvemdebare normatiuli aqti. 2006 w. DiMaio V.J., DiMaio D.: Forensic Pathology, 2nd ed., USA, 2001 Knight B.: Forensic Pathology, II ed., London, 1996 Knight B.: Simpson’s Forensic Medicine. 10th ed., London, 1991 Sheaff M.T., Hopster D.J.: Post Mortem Technique Handbook. 2nd ed., UK, 2005 Shepherd R.: Simpson’s Forensic Medicine. 12th ed., London, 2003 Siegal J., Knupfer G., Saukko P.: Encyclopedia of Forensic Sciences. USA-UK-Finland, 2000 Spitz W.U.: Spitz and Fisher’s Medicolegal Investigation of Death. USA, 1993 Stark M.M.: Clinical Forensic Medicine – A Physician’s Guide, 2nd ed., USA, 2005 Крюков В.Н.: Судебная медицина. 2008 Томилин В.В., Пашинян Г.А.: Руководство по судебной медицине. 2001 Tavi X. damatebiTi sakiTxebi
muxli 1. sasamarTlo medicinis programis (33 (33 Tve) Tve) saswavlo gegma gegma mocemulia cxrilebis saxiT profesiuli mzadebis I weliwadi moduli ## 1.1. 1.2.
modulis dasaxeleba eqimisa da pacientis urTierTobis samarTlebrivi da eTikuri safuZvlebi; sazogadoebrivi jandacva da epidemiologia 50
xangrZlivoba 2 kvira 2 kvira
1.3. 1.4. 1.5. 1.6. 1.7. 1.8.
mtkicebiTi mtkicebiTi medicinisa da samedicino statistikis safuZvlebi fundamenturi medicinis Tanamedrove aspeqtebi bioqimia da molekuluri biologia topografiuli anatomia da operaciuli qirurgia paTologia sasamarTlo sasamarTlo medicina
2 kvira 2 kvira 1 Tve 1 Tve 5 Tve 2 Tve
profesiuli mzadebis II weliwadi moduli ## 2.1. 2.2. 2.3. 2.4. 2.5. 2.6.
modulis dasaxeleba
xangrZlivoba
travmatologia meanobameanoba-ginekologia nevrologia sasamarTlo fsiqiatria sasamarTlo toqsikologia sasamarTlo medicina (rotaciebiT)
1 1 1 1 1 6
Tve Tve Tve Tve Tve Tve
profesiuli mzadebis III weliwadi moduli ## 3.1.
modulis dasaxeleba
xangrZlivoba
sasamarTlo medicina (rotaciebiT)
11 Tve
muxli 2. aucilebeli da rekomendebuli literaturis nusxa. • • • • • • • • • • • • • • • • • •
gordelaZe T.d.: sasamarTlo medicina. Tbilisi, 2001. kilasonia b.n.: sasamarTlo toqsikologia. Tbilisi, 2005. SaniZe v.s.: sasamarTlo medicina. Tbilisi, 1970. sasamarTlo samedicino eqspertizis Catarebisa da Sesabamisi samedicino personalis saqmianobis wesis Sesaxeb kanonqvemdebare normatiuli aqti. 2006 w. DiMaio V.J., DiMaio D.: Forensic Pathology, 2nd ed., USA, 2001 Knight B.: Forensic Pathology, II ed., London, 1996 Knight B.: Simpson’s Forensic Medicine. 10th ed., London, 1991 Sheaff M.T., Hopster D.J.: Post Mortem Technique Handbook. 2nd ed., UK, 2005 Shepherd R.: Simpson’s Forensic Medicine. 12th ed., London, 2003 Siegal J., Knupfer G., Saukko P.: Encyclopedia of Forensic Sciences. USA-UK-Finland, 2000 Spitz W.U.: Spitz and Fisher’s Medicolegal Investigation of Death. USA, 1993 Stark M.M.: Clinical Forensic Medicine – A Physician’s Guide, 2nd ed., USA, 2005 Крюков В.Н.: Судебная медицина. 2008 Томилин В.В., Пашинян Г.А.: Руководство по судебной медицине. 2001 saqarTvelos kanoni “janmrTelobis dacvis Sesaxeb” saqarTvelos kanoni “saeqimo saqmianobis Sesaxab” saqarTvelos kanoni “pacientis uflebebis Sesaxeb” o. gerzmava: sazogadoebrivi jandacva da menejmenti. 1998
•
o. gerzmava da Tanaavt.: sazogadoebrivi jandacva da menejmenti. 2003
•
o. gerzmava, o. vasaZe, d. vestni: jandacvis menejmentis safuZvlebi. 2001
•
t. tuliCinski, varavikova: axali sazogadoebrivi jandacva. 1999
•
v. vlasovi: faqtebze damyarebuli medicinis safuZvlebi. 2001
• m. kokiCaSvili: samedicino bioqimia. 1996 • Devlin T.M.: Textbook of Biochemistry with Clinical Correlations. 2002 • Champe P.C., Harvey R.A., Ferrier D.R.: Biochemistry. Lippincott’s Illustrated Reviews. 3rd ed, 2005 • S. ToiZe, l. kikaliSvili, e. yifiani, d. korZaia: topografiuli da klinikuri anatomia. 2005. 51
• e. yifiani, d. korZaia, l. kikaliSvili: topografiuli anatomia da operaciuli qirurgia. atlasi. 1995 • S. ToiZe: topografiuli anatomia. 1990 • S. ToiZe: operaciuli qirurgia. 1983 • Snell R.S.: Clinical Anatomy for Medical Students. 5th ed, 1998 • g. burkaZe, g. turaSvili: zogadi paTologiuri anatomia. 2005 • g. burkaZe, g. turaSvili: kerZo paTologiuri anatomia. 2006 • o. xarZeiSvili: zogadi paTologiuri anatomia. 2001 • o. xarZeiSvili: klinikuri paTologiuri anatomia. 2005 • Kumar V., Abbas A., Fausto N., Mitchell R.: Robbins Basic Pathology. 8th edition, 2007 • Cotran R.S., Kumar V., Robbins S.L..: Robbins Pathologic Basis of Disease. 7th edition, 2005 • Cotran R.S., Kumar V., Collins T.: Robbins Pathologic Basis of Disease. 6th edition, 1999 • j. goguaZe: travmatologia da orTopedia. 2002 •
Юмашев: Травматология и ортопедия. 2002
•
Анкин Л.Н., Анкин Н. Л.: Практическая травматология европейские стандарты диагностики и лечения. 2002
• v. bodiaJina, v. serovi: meanoba, 2002 • l. vasilevskaia: ginekologia. 2002 • Williams Obstetrics. 20th ed. • Хирш и др.: Оперативная гинекология. 1999 • i. verulaSvili: klinikuri nevrologiis propedevtika, 2006 • i. verulaSvili, n. ninua, r. sigua: nevrologiis saxelmZRvanelo, 2004 • i. verulaSvili, n. ninua, m. qorTuSvili: nervul sneulebaTa kvlevis da diagnostikis Tanamedrove meTodebi, 2004 • Hurley K.F.: OSCE and Clinical Skills Handbook // Ch. 5. – Nervous System, “Elsevier Saunders”, Canada, 2005 zurabaSvili: “fsiqiatria”. 1980 • g. naneiSvili: “fsiqiatriis mokle kursi”. 2001 • Andreasen N.: Introductory Textbook of Psychiatry. 1991 • Waldinger R.: Psychiatry for Medical Students. 1990 • adeiSvili l.v., maxaraZe r.v. toqsologiuri qimia. naw. 1. Tbilisi, 1995. • adeiSvili l.v., toqsologiuri qimia. naw. 2. Tbilisi, 2000. • adeiSvili l.v., toqsologiuri qimia. naw. 3. "aqroladi Sxamebi", "liTonuri Sxamebi", pesticidebi, Tbilisi. 2004. • adeiSvili lia. mwvave mowamvlebis eqspresiis analizi. Tbilisi. 2004. • adeiSvili lia. "samkurnalo Sxamebi" Tbilisi. 2005. • adeiSvili l.v., narkotikebi. Tvisebebi. moqmedeba. farmakokinetika. metabolizmi. Tbilisi. 2006 • adeiSvili lia. "narkotikuli da fsiqotropuli saSualebebis qimiurtoqsikologiuri analizi". praqtikumi. Tbilisi. 2006 • Крамаренко В.Ф. Токсикологическая химия. Киев. «Высшая школа» 1989 • Крамаренко В.Ф. Химико-токсикологический анализ. Практикум.Киев. «Высшая школа». 1982.
52