زﻣﺎن ﺗﻮﻟﺪ ﺟﻨﻴﻦ ،در ﻏﻴﺮﻃﺒﻴﻌﻲ،1ﺿﺮﺑﺎن ﻟﮕﻮي ﺗﻬﺮان،ﺑﺎ ا ﭘﺰﺷﻜﻲﺑﻨﺪﻧﺎف دار ﺧﻮن ﻫﺴﺘﻪ ي ﻗﺮﻣﺰ داﻧﺸﻜﺪهﮔﻠﺒﻮلﻫﺎ ﻣﺠﻠﻪ ارﺗﺒﺎط 29-33 ﻗﻠﺐ1387 ﻓﺮوردﻳﻦ ، 66ﺷﻤﺎره دوره ﻋﻠﻮم داﻧﺸﮕﺎه ﭘﺰﺷﻜﻲ،
ارﺗﺒﺎط ﮔﻠﺒﻮلﻫﺎي ﻗﺮﻣﺰ ﻫﺴﺘﻪدار ﺧﻮن ﺑﻨﺪﻧﺎف ﻧﻮزاد ﺑﺎ اﻟﮕﻮي ﻏﻴﺮﻃﺒﻴﻌﻲ ﺿﺮﺑﺎن ﻗﻠﺐ ﺟﻨﻴﻦ
ﻓﺮﺣﻨﺎز ﺗﺮﻛﺴﺘﺎﻧﻲ ،*1ﻧﻔﻴﺴﻪ ﻇﻔﺮﻗﻨﺪي ﺷﻬﺮزاد ﻫﺪاوﻧﺪ ،1ﻓﺮﻳﺪ زاﺋﺮي ﻣﻬﺪﻳﻪ ﺑﺰرگ ﻗﻤﻲ
1
2
3
ﭼﻜﻴﺪه زﻣﻴﻨﻪ و ﻫﺪف :ﺗﻌﺪاد ﮔﻠﺒﻮل ﻗﺮﻣﺰ ﻫﺴﺘﻪدار nRBCدر ﺧﻮن ﺑﻨﺪ ﻧﺎف ،در اﺛﺮ ﻫﻴﭙﻮﻛﺴﻲ اﻓﺰاﻳﺶ ﭘﻴﺪا ﻣﻲﻛﻨﺪ .از آﻧﺠﺎﻳﻲﻛﻪ ﻫﺪف ﺛﺒﺖ اﻟﮕﻮي ﺿﺮﺑﺎن ﻗﻠﺐ ﺟﻨﻴﻦ ،ﺗﺸﺨﻴﺺ زودرس ﻫﻴﭙﻮﻛﺴﻲ ﻣﻲﺑﺎﺷﺪ ،ﺑﺮ آن ﺷﺪﻳﻢ ارﺗﺒﺎط ﺑﻴﻦ اﻟﮕﻮي ﻏﻴﺮﻃﺒﻴﻌـﻲ ﺿﺮﺑﺎن ﻗﻠﺐ ﺟﻨﻴﻦ و ﺗﻌﺪاد nRBCرا ﺑﺮرﺳﻲ ﻛﻨﻴﻢ .روش ﺑﺮرﺳﻲ :اﻳﻦ ﺗﺤﻘﻴﻖ ﺑﺮ روي ﺧﺎﻧﻢﻫﺎي ﺣﺎﻣﻠﺔ ﺗـﺮم ﻛـﻪ از ﺗﻴـﺮ
.1ﮔﺮوه زﻧﺎن و ﻣﺎﻣﺎﻳﻲ
ﻣﺎه 1384ﺗﺎ ﺗﻴﺮ ﻣﺎه 1385در ﺑﻴﻤﺎرﺳﺘﺎن ﺣﻀﺮت زﻳﻨﺐ )س( زاﻳﻤﺎن داﺷﺘﻨﺪ ،اﻧﺠـﺎم ﺷـﺪ .ﺗﻌـﺪاد nRBCدر ﻧـﻮزادان ﺑـﺎ
.2ﮔﺮوه آﻣﺎر زﻳﺴﺘﻲ
اﻟﮕﻮي ﻏﻴﺮ ﻃﺒﻴﻌﻲ ﺿﺮﺑﺎن ﻗﻠﺐ ﺟﻨﻴﻦ ﺑﺎ ﻧﻮزاداﻧﻲ ﻛﻪ اﻟﮕﻮي ﺿﺮﺑﺎن ﻗﻠﺐ ﻃﺒﻴﻌﻲ داﺷﺘﻨﺪ ،ﻣﻘﺎﻳﺴﻪ ﺷﺪﻧﺪ .ﻳﺎﻓﺘﻪﻫﺎ :ﺗﺤﻘﻴـﻖ
داﻧﺸﻜﺪه ﭘﺰﺷﻜﻲ داﻧﺸﮕﺎه ﺷﺎﻫﺪ
روي 130ﻣﺎدر و ﻧﻮزاد ﺷﺎﻣﻞ 65ﻣﻮرد ﺑﺎ دﻳﺴﺘﺮس ﺟﻨﻴﻨﻲ و 65ﻣﻮرد ﺳﺎﻟﻢ اﻧﺠـﺎم ﮔﺮﻓـﺖ .ﻣﻴـﺰان nRBCدر ﮔـﺮوه ﺑـﺎ
.3ﭘﺰﺷﻚ ﻋﻤﻮﻣﻲ
دﻳﺴﺘﺮس 9/45±8/57 ،و در ﮔﺮوه ﺳﺎﻟﻢ 9/17±7/98ﺑﻪ ازاي 100ﻋﺪد ﮔﻠﺒﻮل ﺳﻔﻴﺪ ﺧﻮن ﺑﻮد ﻛﻪ ﺑﻴﻦ دو ﮔﺮوه اﺧﺘﻼف ﻣﻌﻨﻲداري وﺟﻮد ﻧﺪاﺷﺖ ) .(p=0/89ﻣﻴﺎﻧﮕﻴﻦ ﻓﺎﺻﻠﻪ زﻣﺎﻧﻲ ﻣﻴﺎن ﺗﺸﺨﻴﺺ زﺟﺮ ﺟﻨﻴﻦ ﺗﺎ ﺗﻮﻟﺪ ﻧـﻮزاد 1/2±0/77ﺳـﺎﻋﺖ ﺑﻮد .ﺑﻴﻦ ﺗﻌﺪاد nRBCﻫﺎ ﺑﺎ آﭘﮕﺎر دﻗﺎﻳﻖ اول و ﭘـﻨﺠﻢ ،ﻫﻤﻮﮔﻠـﻮﺑﻴﻦ ،وﺿـﻌﻴﺖ ﻧـﻮزاد در 24ﺳـﺎﻋﺖ اول ﺗﻮﻟـﺪ ،ﺗﻌـﺪاد ﺣﺎﻣﻠﮕﻲ -ﺗﻌﺪاد زاﻳﻤﺎن و وزن ﻧﻮزاد ،ارﺗﺒﺎط ﻣﻌﻨﻲداري وﺟﻮد ﻧﺪاﺷﺖ .ﻧﺘﻴﺠﻪﮔﻴﺮي :در ﺻﻮرﺗﻲ ﺟﻨﻴﻦ در ﻣﺪت ﻛﻮﺗﺎﻫﻲ
*
ﻧﻮﻳﺴﻨﺪه ﻣﺴﺌﻮل :ﺗﻬـﺮان ،ﺧﻴﺎﺑـﺎن ﺳـﻤﻴﻪ ،ﺗﻘـﺎﻃﻊ ﺷـﻬﻴﺪ
ﻣﻮﺳﻮي ،ﺑﻴﻤﺎرﺳﺘﺎن ﺣﻀﺮت زﻳﻨﺐ)س(
ﭘﺲ از ﺗﺸﺨﻴﺺ دﻳﺴﺘﺮس ﻣﺘﻮﻟﺪ ﺷﻮد و ﻋﺎﻣﻞ زﻣﻴﻨﻪاي ﺑﺮاي ﻫﻴﭙﻮﻛﺴﻲ وﺟـﻮد ﻧﺪاﺷـﺘﻪ ﺑﺎﺷـﺪ ،ﻣﻴـﺰان nRBCﺑﻨـﺪ ﻧـﺎف اﻓﺰاﻳﺶ ﭘﻴﺪا ﻧﻤﻲﻛﻨﺪ .اﺣﺘﻤﺎﻻ از روي ﺗﻌﺪاد ،nRBCﻣﻲﺗﻮان ﺷﺪت و ﻃﻮل ﻣﺪت ﻫﻴﭙﻮﻛﺴﻲ را ﺣﺪس زد.
ﺗﻠﻔﻦ88831521 : email:
[email protected]
ﻛﻠﻤﺎت ﻛﻠﻴﺪي :ﮔﻠﺒﻮلﻫﺎي ﻗﺮﻣﺰﻫﺴﺘﻪدار ،دﻳﺴﺘﺮس ﺟﻨﻴﻨﻲ ،ﻫﻴﭙﻮﻛﺴﻲ ﺟﻨﻴﻨﻲ ،ﺿﺮﺑﺎن ﻗﻠﺐ ﺟﻨﻴﻨﻲ.
ﻣﻘﺪﻣﻪ
ﺳﻔﻴﺪ ﺧﻮن ،ﺑﻪﻧﺪرت ﺑﻪ ﺑﻴﺶ از ده ﻋﺪد ﻣﻲرﺳﺪ4.و 2ﻫﻴﭙﻮﻛـﺴﻲ ﺑﺎﻋـﺚ
ﮔﻠﺒﻮلﻫﺎي ﻗﺮﻣﺰ ﻫﺴﺘﻪدار ﻳﺎ ﻧﻮرﻣﻮﺑﻼﺳﺖﻫﺎ )nRBCﻫﺎ( ،ﺳـﻠﻮلﻫـﺎي
اﻓﺰاﻳﺶ ارﻳﺘﺮوﭘﻮﻳﺘﻴﻦ و ﺑﻪدﻧﺒﺎل آن اﻓـﺰاﻳﺶ nRBCﻣـﻲﺷـﻮد؛5-7و 1ﻫـﺮ
ﻫﺴﺘﻪدار ﻧﺎرﺳﻲ ﻫﺴﺘﻨﺪ ﻛﻪ اوﻟﻴﻦ ﺑﺎر در ﺳﺎل ،1941در ﺧﻮن ﻣﺤﻴﻄـﻲ
ﭼﻨﺪ ﻛﻪ زﻣﺎن ﭘﺎﺳﺦ ﺑﻪ ﻫﻴﭙﻮﻛـﺴﻲ و اﻓـﺰاﻳﺶ ﺗﻌـﺪاد nRBCدر اﻧـﺴﺎن
ﻧﻮزادان ﺗﺎزه ﻣﺘﻮﻟﺪ ﺷﺪه ،ﻣﺸﺨﺺ ﺷﺪﻧﺪ2،و 1ﭘﻴﺶﺳﺎز ﮔﻠﺒﻮلﻫﺎي ﻗﺮﻣـﺰ
ﻧﺎﺷﻨﺎﺧﺘﻪ اﺳﺖ .در ﻣﻄﺎﻟﻌﻪ ﺑﺮ روي ﮔﻮﺳﻔﻨﺪ ،ﺣﺪاﻗﻞ زﻣﺎن ﺑﺮاي اﻓﺰاﻳﺶ
ﺑﺎﻟﻎ ﺑﺪون ﻫﺴﺘﻪ ﻣﻲﺑﺎﺷﻨﺪ و ﺑﻪ ﻃﻮر ﻣﻌﻤـﻮل در ﻣﻐـﺰ اﺳـﺘﺨﻮان ﻳﺎﻓـﺖ
،nRBCﭘﺲ از ﻫﻴﭙﻮﻛﺴﻲ 48 ،ﺳﺎﻋﺖ ﮔﺰارش ﺷﺪه اﺳﺖ9.و8و 5ﻣﻮاردي
ﻣﻲﺷﻮﻧﺪ .اﻳﻦ ﺳﻠﻮلﻫﺎ در ﺟﻨﻴﻦ و ﻧﻮزادان ﺗﺎزه ﻣﺘﻮﻟـﺪ ﺷـﺪه و ﻧﻴـﺰ در
ﻛﻪ ﺑﺎﻋﺚ اﻓﺰاﻳﺶ ﺗﻌﺪاد nRBCﻣـﻲﺷـﻮد ،ﻋﺒﺎرﺗﻨـﺪ از ﭘـﺮهﻣـﺎﭼﻮرﻳﺘﻲ،
ﺑﺮﺧﻲ ﺑﻴﻤﺎريﻫﺎ در ﺧﻮن ﻣﺤﻴﻄﻲ ﻳﺎﻓﺖ ﻣﻲﺷـﻮﻧﺪ 3.ﺗـﺎ ﻫﻔﺘـﻪ ﺷـﺸﻢ و
ﻧﺎﺳﺎزﮔﺎري ﺧﻮﻧﻲ ،آﻧﻮﻣﺎﻟﻲ ﺟﻨﻴﻨﻲ ،دﻳﺎﺑﺖ ﻣـﺎدر ،ﻛـﺎﻫﺶ رﺷـﺪ داﺧـﻞ
ﻫﻔﺘﻢ ﺟﻨﻴﻨﻲ ،ﺗﻤﺎم ﮔﻠﺒﻮلﻫﺎي ﻗﺮﻣﺰ از ﻧﻮع ﮔﻠﺒﻮلﻫـﺎي ﻗﺮﻣـﺰ ﻫـﺴﺘﻪدار
رﺣﻤﻲ ،ﻫﻴﭙﻮﻛﺴﻲ ﺣﺎد و ﻣﺰﻣﻦ و آﺳﻔﻴﻜﺴﻲ10.و4و 1در ﺑﺮﺧﻲ ﻣﻄﺎﻟﻌـﺎت
ﻫﺴﺘﻨﺪ ،اﻣﺎ از ﻫﻔﺘﺔ دوازدﻫﻢ ﺑﻪﺗﺪرﻳﺞ ﺗﻌﺪاد آﻧﻬﺎ ﻛﺎﻫﺶ ﭘﻴـﺪا ﻣـﻲﻛﻨـﺪ،
آﻣﺪه اﺳﺖ ،ﺗﻌﺪادي از ﻧﻮزادان ،ﺑﺎ وﺟﻮد آن ﻛﻪ در ﻣﻌـﺮض دﻳـﺴﺘﺮس
ﺑﻪﻃﻮريﻛﻪ در ﻧﻮزاد ﺗﺮم وﺟﻮد آﻧﻬﺎ ﻏﻴﺮﺷﺎﻳﻊ اﺳﺖ 2.ﺗﻌﺪاد nRBCﻫﺎ در
داﺧﻞ رﺣﻤﻲ و ﻳﺎ آﺳﻔﻴﻜﺴﻲ ﻧﻮزادي ﻗﺮار ﻣـﻲﮔﻴﺮﻧـﺪ nRBC ،در آﻧﻬـﺎ
ﻧﻮزاد ﺗﺮم ،ﺑﻪﻃﻮر ﻣﺘﻮﺳﻂ ﺑـﻪ ﺣـﺪود 0/5×109/Lﻣـﻲرﺳـﺪ 3،ﻃـﻲ 24
اﻓﺰاﻳﺶ ﻧﻤﻲﻳﺎﺑﺪ و ﺑﺮﺧﻼف آن ،اﻓﺰاﻳﺶ nRBCدر ﺑﻌﻀﻲ از ﻧـﻮزاداﻧﻲ
ﺳﺎﻋﺖ ﺑﻪﺣﺪود 200/µLو ﻃﻲ 48ﺳﺎﻋﺖ ﺑﻪ 25/µLﻛﺎﻫﺶ ﻣﻲﻳﺎﺑﺪ و
ﻛﻪ ﺷﻮاﻫﺪي از ﻫﻴﭙﻮﻛﺴﻲ ﻧﺪارﻧﺪ ،وﺟﻮد دارد 3.اﻓـﺰاﻳﺶ ﺗﻌـﺪاد ،nRBC
ﭘﺲ از 72ﺳﺎﻋﺖ ﻛﻤﺘﺮ از 5/µLاﺳﺖ .ﭘﺲ از ﻫﻔﺖ روز ﺑﻪﻧـﺪرت در
ﻣﻲﺗﻮاﻧﺪ ﻳﻚ ﻓﺎﻛﺘﻮر ﭘﻴﺶﮔﻮﻳﻲ ﻛﻨﻨـﺪة ﻋﺎﻗﺒـﺖ ﺑـﺪ ﺟﻨـﻴﻦ ﻣﺜـﻞ آﭘﮕـﺎر
ﺧﻮن ﻣﺤﻴـﻄﻲ ﻳﺎﻓﺖ ﻣﻲﺷﻮﻧﺪ 3.ﺗﻌﺪاد nRBCﻫﺎ ﺑﻪ ازاي ﻫﺮ 100ﮔﻠﺒﻮل
ﭘﺎﻳﻴﻦ ،اﺳﻴﺪﻣﻲ ﻧﻮزاد ،ﻧﻴﺎز ﺑﻪ ﺑﺨﺶ ﻣﺮاﻗﺒـﺖﻫـﺎي وﻳـﮋه ﻧـﻮزادان و ﻳـﺎ
ﻣﺠﻠﻪ داﻧﺸﻜﺪه ﭘﺰﺷﻜﻲ ،داﻧﺸﮕﺎه ﻋﻠﻮم ﭘﺰﺷﻜﻲ ﺗﻬﺮان ،دوره ، 66ﺷﻤﺎره ،1ﻓﺮوردﻳﻦ 1387
30
ﻓﺮﺣﻨﺎز ﺗﺮﻛﺴﺘﺎﻧﻲ و ﻫﻤﻜﺎران
ﺗﺸﻨﺞ زودرس ﻧﻮزادي ﺑﺎﺷﺪ11.و9و5و3و 1ﻫﺪف اﺻﻠﻲ ﭘﺎﻳﺶ ﺿﺮﺑﺎن ﻗﻠـﺐ
روش ﺳﺰارﻳﻦ ﻣﺘﻮﻟﺪ ﺷـﺪه ﺑﻮدﻧـﺪ اﻧﺘﺨـﺎب ﺷـﺪﻧﺪ .ﺑﻼﻓﺎﺻـﻠﻪ ﭘـﺲ از
ﺟﻨﻴﻦ ،ﺑﻬﺒﻮد ﻋﺎﻗﺒﺖ ﺟﻨﻴﻦ ﺑﻪوﺳـﻴﻠﻪ ﺗـﺸﺨﻴﺺ زود ﻫﻨﮕـﺎم دﻳـﺴﺘﺮس
زاﻳﻤﺎن ،دو ﻣﻴﻠﻲﻟﻴﺘﺮ از ﺧﻮن ﺑﻨﺪﻧﺎف ﺑﻪ داﺧﻞ ﺷﻴﺸﻪ ﺣـﺎوي اﺗـﻴﻠﻦ دي
ﺟﻨﻴﻨﻲ و اﺣﺘﻤﺎﻻً ﻫﻴﭙﻮﻛـﺴﻲ ﺟﻨﻴﻨـﻲ اﺳـﺖ و از ﻃﺮﻓـﻲ ﻫﻴﭙﻮﻛـﺴﻲ ﺑـﺎ
آﻣﻴﻦ ﺗﺘﺮااﺳﺘﻴﻚ اﺳﻴﺪ ) (EDTAرﻳﺨﺘﻪ ﺷﺪ و ﺑﺮاي آﻧـﺎﻟﻴﺰ ﻫﻤﺎﺗﻮﻟﻮژﻳـﻚ
ﺗﺤﺮﻳﻚ ﺗﺮﺷﺢ ارﻳﺘﺮوﭘﻮﻳﺘﻴﻦ ﻣﻲﺗﻮاﻧﺪ ﺑﺎﻋﺚ اﻓﺰاﻳﺶ ﺗﻌﺪاد ﮔﻠﺒـﻮلﻫـﺎي
ﺑﻪ آزﻣﺎﻳﺸﮕﺎه ارﺳﺎل ﺷـﺪ .ﺑـﺎ ﺑـﻪﻛـﺎرﮔﻴﺮي دﺳـﺘﮕﺎه ﺷـﻤﺎرش ﺳـﻠﻮﻟﻲ
ﻗﺮﻣﺰ ﻫﺴﺘﻪدار ﺷﻮد؛ 11ﺑﻨﺎﺑﺮاﻳﻦ ،از آﻧﺠﺎﻳﻲﻛﻪ ﺷﻤﺎرش ﺗﻌﺪاد ﮔﻠﺒﻮلﻫﺎي
) (kx21E sismexﻫﻤﻮﮔﻠﻮﺑﻴﻦ ﺑﻪدﺳﺖ آﻣـﺪ و ﭘـﺲ از ﺗﻬﻴـﺔ ﻻم ﺧـﻮن
ﻗﺮﻣﺰ ﻫﺴﺘﻪدار ،ﻳـﻚ روش ارزان ،ﻏﻴﺮﺗﻬـﺎﺟﻤﻲ ،ﻗﺎﺑـﻞ اﻧﺠـﺎم در ﺗﻤـﺎم
ﻣﺤﻴﻄﻲ از اﻳﻦ ﻧﻤﻮﻧﻪ و رﻧﮓآﻣﻴﺰي راﻳﺖ ،ﺗﻌﺪاد nRBCﻫـﺎ ﺑـﻪﺻـﻮرت
ﺑﻴﻤﺎرﺳﺘﺎنﻫﺎ ﻣﻲﺑﺎﺷﺪ ،ﺑﻪﻣﻨﻈﻮر ﺗﻌﻴﻴﻦ ارﺗﺒﺎط ﺑﻴﻦ ﺗﻌﺪاد ﮔﻠﺒﻮلﻫﺎي ﻗﺮﻣﺰ
دﺳﺘﻲ و ﺗﻮﺳﻂ ﻳﻚ ﻓﺮد ﻣﺠﺮب ﺑﻪ ازاي 100ﻋﺪد ﮔﻠﺒﻮل ﺳﻔﻴﺪ ﺗﻌﻴـﻴﻦ
ﻫﺴﺘﻪدار ﺑﺎ دﻳﺴﺘﺮس ﺟﻨﻴﻨﻲ اﻳﻦ ﻣﻄﺎﻟﻌﻪ ﺗﺮﺗﻴﺐ داده ﺷﺪ.
و در ﻓﺮم اﻃﻼﻋﺎﺗﻲ ﺛﺒﺖ ﺷﺪ .ﺗﻌﺪاد nRBCﻛﻤﺘﺮ از ده ﻃﺒﻴﻌﻲ و ده ﻋﺪد ﻳﺎ ﺑﻴﺸﺘﺮ ،ﻏﻴﺮﻃﺒﻴﻌﻲ ﻣﺤﺴﻮب ﺷﺪ .آﭘﮕـﺎر دﻗـﺎﻳﻖ ﻳـﻚ و ﭘـﻨﺞ ﺗﻮﺳـﻂ
روش ﺑﺮرﺳﻲ
ﻣﺘﺨﺼﺺ زﻧﺎن ﺗﻌﻴﻴﻦ و ﺛﺒﺖ ﺷـﺪ .ﻧﻤـﺮه آﭘﮕـﺎر ﺑـﻴﻦ 7-10ﻃﺒﻴﻌـﻲ و
ﺗﻌﺪاد ﻧﻤﻮﻧﻪ از ﺟﺎﻣﻌﻪ ﻣﻮرد ﺑﺮرﺳﻲ ،ﺑﺎ ﺗﻮﺟﻪ ﺑﻪ اﻳـﻦ ﻛـﻪ nRBCﻳـﻚ
ﻛﻤﺘﺮ از ﻫﻔﺖ ﻏﻴﺮﻃﺒﻴﻌﻲ ﻣﺤﺴﻮب ﺷﺪ .ﻧﻮزادان ﺑﺮ ﺣﺴﺐ ﺣﺎل ﻋﻤﻮﻣﻲ
ﺷﺎﺧﺺ ﻛﻤﻲ ﻣﻲﺑﺎﺷﺪ 65 ،ﻣﻮرد ﺑﻪﻋﻨﻮان ﮔﺮوه ﺑﺎ ﺿﺮﺑﺎن ﻗﻠـﺐ ﺟﻨـﻴﻦ
و ﺑﺎ ﻧﻈﺮ ﻣﺘﺨﺼﺺ اﻃﻔﺎل در ﻛﻨﺎر ﻣﺎدر ﻗﺮار ﮔﺮﻓﺘﻨﺪ ﻳﺎ 24ﺳﺎﻋﺖ ﺗﺤﺖ
ﻏﻴﺮ ﻃﺒﻴﻌﻲ و 65ﻣﻮرد ﺑﻪ ﻋﻨﻮان ﮔﺮوه ﺳـﺎﻟﻢ ﺑـﺎ ﺿـﺮﺑﺎن ﻗﻠـﺐ ﻃﺒﻴﻌـﻲ
ﻧﻈﺮ ﮔﺮﻓﺘﻪ ﺷﺪﻧﺪ .اﻃﻼﻋﺎت وارد ﻧﺮماﻓﺰار SPSSوﻳﺮاﺳﺖ 11/5ﺷـﺪ و
اﻧﺘﺨﺎب ﺷﺪﻧﺪ .ﻧﻤﻮﻧﻪﻫﺎي ﻣﻮرد ﻣﻄﺎﻟﻌﻪ از ﺧﺎﻧﻢﻫﺎي ﺑـﺎ ﺣـﺎﻣﻠﮕﻲ ﺗـﻚ
ارزﻳﺎﺑﻲ و ﻣﻘﺎدﻳﺮ p